Alles opzij voor dat ene doel
Verlate start richting Sydney
27
Tolhoek en Hayman samen op weg
Mathew Hayman in Rilland
om profwielrenner te worden
Patrick Tolhoek
verdedigt
in Rhenen
nationale titel
vrijdag 11 juni 1999
Patrick Tolhoek en Mathew Hayman hebben elkaar gevonden. Wanneer ze niet op pad
zijn voor een koers, trainen de mountainbikcr en de wegrenner samen op de Zeeuwse
wegen. „Altijd alleen trainen, daar word je niet vrolijk van", vindt de veteraan uit Yers-
eke, die zondag in Rhenen zijn nationale mountainbiketitel verdedigt. „Mathew is een
hele goeie jongen. Hij komt zijn afspraken altijd stipt na. Hij zou een Zeeuw kunnen
zijn," Hayman is echter bij lange na geen Zeeuw. Hij komt uit Canberra, Australië. De
talentvolle wielrenner verblijft in Rilland en probeert via de ploeg van de Rabo-ama-
teurs prof te worden. Aan de trainingen met Tolhoek heeft hij heel wat: „Van hem kan ik
nog veel leren." De Australiër bereidt zich voor op het Zeeuws-Vlaams Wielerweekend,
dat zaterdag en zondag verreden wordt. Hayman is een van de favorieten voor de eind
zege, denkt ook Tolhoek. „Wat Mathew momenteel presteert, hebben in Nederland nog
maar weinigen gedaan." foto Dirk Jan Gjeltema
Mathew Hayman, een Australiër op een strekdam in de Westerschelde: „Ik heb heel wat achtergelaten in Australië. Mijn vrienden, mijn ouders, mijn school, mijn jeugd en vooral
mijn vriendin."
Op het bankstel in de centrale keuken
hangen twee rokende mannen met
afgetrapte spijkerbroeken en openstaande
overhemden. Op hun armen als staalkabels
is plaats genoeg voor een tatouage van
Celtic. Ze hebben tijdelijk werk in West-
Brabant en bivakkeren zo lang het duurt in
een kamertje in het voormalige
gemeentehuis van Rilland. Misschien nog
een week, misschien nog een maand, dan
gaan ze terug naar hun geliefde Schotland.
Een stoeltje naast hen zit Mathew Hayman
(21). Geen grammetje te veel, netjes
gekleed in een trui van de Rabobank. Hij
zal in september terugkeren naar zijn
vaderland Australië. In maart reist hij
weer af naar Nederland, als het even kan
als wielerprof. Want daarom is hij hier,
anderhalf etmaal reizen van zijn
woonplaats Canberra: om prof te worden.
Drie jaar geleden kwam hij voor het
eerst naar Nederland. Als achttienja
rig broekje trok hij in Hoogerheide in huis
bij zijn oudere broer Michael, die ook een
baan in de profwielrennerij ambieerde.
Michael was echter minder getalenteerd
dan zijn broertje. Uiteindelijk was het de
liefde die hem het laatste zetje gaf in de
richting van een gewoon burgermansbe-
staan. De oudste Hayman is inmiddels ge
trouwd en vader van een zoon.
„Daarom heb ik zelf wat gezocht", zegt
Mathew Hayman in verrassend goed Ne
derlands. „Die mensen vormennu een ge
zin. Daar hoor ik niet bij. In Rilland heb ik
wat gevonden. Hier zit ik goed." De geza-
menli j ke keuken bevindt zich op de eerste
verdieping. Een etagë hoger is zijn kamer
tje. Binnen is het schemerdonker, het eni
ge raampje kijkt uit op het dak van de bu
ren.
Eén bed, eén kast en een klein badkamer
tje verschaffen enig comfort. Op de grond
is plaats voor een serie trofeeën, gewon
nen in de paar maanden die het wielersei-
zoen oud is. Waar hij de gigantische be
kers gewonnen heeft? Hayman moet ze
van de grond tillen en de inscripties
nauwkeurig bekijken, voordat hij een
antwoord kan geven. „Eigenlijk interes
seren die bekers me niet", zegt hij dan.
„Wanneer ik terug naar Australië ga, geef
ik ze weg. Het gaat niet om de bekers."
Baanploeg
Al op zijn twaalfde wist de Australiër dat
hij beroepsrenner wilde worden. Hij
trainde veel op de baan en dacht dat daar
zijn toekomst lag. Door het toeval werd
hij wegrenner. In 1995, tijdens de Austra
lische kwalificatiewedstrijden voor het
WK voor junioren in Novo Mesto (Slove
nië), werd Hayman ziek en miste hij de se
lectie voor de baanploeg. Zijn trainer op
perde om dan maar mee te doen met de
selectiewedstrijden voor de wegploeg.
Hayman plaatste zich voor de tijdrit en
won zilver. Plotseling had hij de amateur-
ploegen voor het uitkiezen. Dathij in 1997
naar Europa zou gaan was zeker, want in
Australië moeten koersen met een lampje
gezocht worden. Renners als O'Grady,
Jonker, Vogels en Sweet bewezen dat de
weg naar de profwielrennerij via Europa
loopt. „Ik kon ook in de Australische
baanploeg komen en zou dan vier jaar
zoen bij Rabo. In maart reist hij naar Ne-
dei'land, eind september gaat hij terug, ,,'t
Is een beetje raar. De laatste jaren heb ik
de winter niet gezien."
In 1997 leunde hij nog op de financiële bij
dragen van zijn ouders. Daarna werd hij
volledig selfsupporting omdat hij resulta
ten begon te boeken. Niet dat hij een con
tract heeft bij zijn Nederlandse wieler
ploeg, want Rabo betaalt alleen onkosten.
kunnen trainen voor de Olympische Spe
len in Sydney. Maar dat leek me dodelijk
saai. Vier jaar trainen en bijna geen wed
strijden rijden..."
Hayman koos uiteindelijk voor Rabo, dat
net een ploeg voor amateurs had opge
start. Hij kwam drie weken op proef en
toen wist ploegleider Nico Verhoeven ge
noeg. Hayman kon blijven. „Ik kon naar
Italië, maar daar wilde ik op mijn acht
tiende niet in mijn eentje gaan zitten.
Mijn broer was al in Nederland, de keus
was eigenlijk niet moeilijk."
Inmiddels is hij bezig aan zijn derde sei
,.Ik leef van het prijzengeld. Sparen kan
ik er niet van, maar ik hoef ook niet met
een blikje op de stx-aat te staan."
Elk jaar gaat het beter. Hayman ontwik
kelt zich als een ijzersterke ronderenner,
die op bijna elk onderdeel uit de voeten
kan. Zijn tijdrit is ijzersterk, zijn eind
sprint goed (zeker na een zware rit) en in
de korte klimmetj es gaat hij met de besten
mee. Alleen in het hooggebergte loopt hij
achterstand op.
Dit seizoen was Hayman nog niet uit de
voorste linies weg te slaan. Nergens ein
digde hij lager dan de vijfde plaats. Een
kleine greep uit z'n palmares: dei'de in de
Omloop van de Kempen, vierde in Luik-
Bastenaken-Luik, vijfde in de Thüringer
Rundfahrt (hij reed een dag in het geel, op
z'n 21e vei-jaardag), eerste in de driedaag
se etappekoers Txyptique des Monts et
Chateaux en tweede in Olympia's Ronde
van Nederland, verreweg de belangrijk
ste amatexxrkoers van Nederland.
„Ik had in Olympia's Ronde graag een
etappe gewonnen. Het was bijna gelukt.
In de tijdrit kwam ik minder dan een se
conde tekort op Marcel Duijn. Die rit had
ik kunnen winnen, want ik nam een aan
tal bochten heel slecht. Jammer. Als je een
etappe in Olympia's Ronde wint, ben je
meteen een stuk bekender.
Hij mag dan nog geen prof zijn, ook nu is
wielrenner zijn een zwaar bestaan. Hay
man is veel op reis. En als hij thuis is. is het
trainen, herstellen, slapen en weer trai
nen. Tussendoor maakt hij tijd vrij om
voor zichzelf te koken, want de vette hap
die de gespierde Schotten nuttigen, is
voor hem niet gezond. Vanwege dat ene,
ultieme doel.
,Natuurlijk wil ik volgend j aar graagprof
worden. Ik denk ook wel dat ik het aan
kan. Het is alleen niet zo dat ik kan zeggen
dat ik goed genoeg ben. Het zijn anderen
die bepalen of ik de overstap kan maken.
Iemand moet het in me zien zitten. Als ik
kan overstappen, wil ik graag naar de Ra
foto Willem Mieras
bo-profs. De Raboploeg is op dit moment
de beste formatie van de wereld. Ik heb
gezien wat er met de jongens is gebeurd
die bij Rabo zijn overgestapt van de ama
teurs naar de profs. De meesten doen het
goed."
Grote jongens
„Als het dit jaar niet lukt, wacht ik des
noods een jaar. Het gaat mij in eerste in
stantie niet om het geld. Volgens mij be
gint niemand met wielrennen omdat Ixij er
later geld mee zou kuixnen verdienen. De
sportieve uitdaging staat voorop. Het
lijkt me px-achtig om in een peloton tussen
de grote jongens te lijden."
Heimwee kent de Australiër niet, want
het reizen is hem met de paplepel ingego
ten. Als jong ventje al reisde hij alleen per
vliegtuig van de oost- naar de westkust
van zijn vaderland. Niet veel later vertrok
hij met de nationale juniorenploeg voor
een stage naar Italië.
Maar soms. erkent Hayman, voelt hij zich
wel eenzaam. Zeker op de dagen dat hij
niet op stap is met zijn ploeggenoten, en
zich in Rilland voorbereidt op de wed
strijd die komen gaat. „Ik heb heel wat
achter gelaten in Australië. Mijn vrien
den, mijn ouders, mijn school, mijn jeugd
en vooral mijn vriendin. Ze zegt gelukkig
niet dat ik moet kiezen tussen haar en het
wielrennen, want ze weet welke keuze ik
dan maak. Zij droomt van mij en wacht op
het moment dat ik weer terugkom. Ik heb
alles over voor het wielrennen, maar hoop
wel dat ik snel prof word. Misschien kan
zij dan ook deze kant uitkomen."
Koen de Vries
Net op het moment dat Patrick Tolhoek
over zijn kansen op het Nederlands
kampioenschap mountainbiken wil gaan
filosoferen, gaat de telefoon. Het is de
NOS-radio, die de 33-jarige inwoner van
Yerseke verzoekt om zijn beste drie
muzieknummers op een rijtje te zetten. Het
is voor Radio Tour de France, het
programma dat de NOS tijdens de drie
weken van de Tour uitzendt. Als het om de
zwaarste etappekoers ter wereld gaat, zijn
ze de naam van Tolhoek nog niet vergeten.
Een topdrie maken is voor Tolhoek
geen makkelijke opgave. Om nu te
zeggen dat hij een muziekliefhebber is.
Nee, hij rijdt nooit met een walkman door
het Zeeuwse land, wanneer hij zijn trai
ningsrondjes maakt. Hij hooit liever de
wind, of het geloei van koeien.
Patrick Tolhoek praat met vuur over de
natuur en mooie plaatsen op de wereld.
Zeeland is hem lief. Daarom moet er zeker
een nummer van Blof in die topdrie ko
men. Maar er is meer. Cairns (Australië),
waar twee jaar geleden het WK gehouden
werd, was heel mooi. En de Rocky Moun
tains in de VS. Steile bergen van 3000 me
ter hoog, begroeid met dichte bossen.
Prachtig om daar te fietsen.
Maar natuurlijk gaat het hem daar niet
om. „Dat vele reizen hoeft niet voor mij.
Drie weken van huis is een hele opgave.
Voor mijzel f en voor mijn vrouw en kinde-
Patrick Tolhoek, een Yersekenaar in hart en nieren: „Ik sta er nu net zo goed voor als een jaar geleden."
foto Willem Mieras
ren. In topsport gaat het om prestaties.
Daarom ga ik op reis, en voor niets an
ders."
En juist over prestaties heeft Tolhoek re
den tot klagen. Een virusinfectie hield
hem dit jaar lange tijd aan de kant. De el
lende begon al in december Tijdens een
hoogtestage in Zuid-Afrika wilde het niet
ex'g vlotten. „Ik voelde me daar stijfstram
en moe." Een maand later trok hij naar
Tenerife om daar op hoogte te trainen.
Daar raakte hij de eerste dagen inge
sneeuwd. Met zijn ploeggenoot Bas van
Dooren daalde hij op zijn fiets door de
sneeuw af naar een lagergelegen hotel,
waar de vermoeidheid terugkwam.
Twijfel
„Het was steeds twijfelen geblazen. Neem
ik nist of train ik door Na een weekje
koersen in Lloi'et de Mar heb ik de knoop
doorgehakt en besloot ik rust te nemen.
Misschien wat laat, want elke week die je
met een virus doortraint, betekent een ex
tra week iust."
Thuis voor de buis zag hij zijn landgeno
ten Bart Brentjens en Bas van Dooren
goed presteren tijdens wereldbekerwed
strijden. Zij leverden de prestaties die no
dig waren voor kwalificatie voor de
Olympische Spelen. Tolhoek bleef op nul
staan. „Natuurlijk baalde ik behoorlijk.
Maar de sponsor gaf me alle tij d om te her
stellen. „Doe rustig aan, over een paar
maanden sta je er weer, zei m'n tx-ainer
Huub Kievit. Hij had gelijk. De laatste
weken gaat het weer goedIk sta er nu net
zo goed voor als een jaar geleden."
Over kwalificatie voor de Spelen maakt
Tolhoek zich nog niet druk. Pas op 31 de
cember wordt de definitieve selectie
gemaakt. Er zijn nog enkele wereldbeker
wedstrijden waarin hij zich kan kwalifi
ceren en ook het EK en WK staan nog voor
de dexn\ „Waarom zou ik als ik fit ben niet
dezelfde prestaties kunnen leveren als vo
rig jaar?" Op het WK werd hij toen zesde
en ook bij wereldbekerwedstrijden reed
hij in de voorste linies mee.
Titel
Toch, het wordt zo zoetjes aan tijd voor
daden. Het NK is de eerste wedstrijd die
op het programma staat. Zondag verde
digt Tolhoek zijn nationale titel, die hij
vorig jaar in Bex-gschenhoek zo verras
send behaalde. „Het zou natuurlijk leuk
zijn als ik weer Nederlands kampioen zou
worden. Maar het is veel mooier om in de
wereldbeker, op het EK of het WK goed te
presteren. Ik wil bij de besten van de we
reld hoi-en. Als je de wereldbol bekijkt dan
is Nederland maar een stipje. Wanneer ik
zesde van de hele wereld word, is me dat
heel wat meer waard. Op een WK staan
misschien wel dertig nationale kampioe
nen."
Ook de sponsor zou dat op prijs stellen. Be
One verkoopt fietsen in heel Europa en
heeft plannen om in de VS en Canada de
markt te vei-overen. „Het gaat heel snel.
Tien jaar geleden kreeg ik een mountain
bike van de Bucklerploeg, waarvoor ik
toen reed. Maar ik durfde er niet mee door
het dorp. Je stond finaal voor gek. Toen
was het een fiets voor excentriekelingen.
Nu-zorgt hij voor een revolutie bij de ge
wone stadsfiets. Remmen, versnelling,
banden, het frame, alles wordt beïnvloed
door de mountainbike."
Favoriet
In Rhenen start Tolhoek niet als favoriet.
Dat is Bas van Doox*en. die zich momen
teel de beste mountainbiker van de we
reld kan noemen. Sinds 18 april is hij niet
meer van de hoogste treden van het podi
um weggeweest. In wereldbekex*wedstrij-
den werd hij twee keer tweede en een keer
eerste, de wedstrijden die in de Benelux
werden verreden won hij allemaal. „Af
gelopen winter heb ik al tegen Bas gezegd,
dat hem een heel goed seizoen te wachten
stond."
Over Bart Brentjens, de Brabander die
volgend jaar zijn olympische titel moet
verdedigen, is Tolhoek minder enthousi
ast. „Normaal gesproken blijf ik hem
voor Maar met Brentjens weet je het
nooit. Vorig jaar i-eed hij ons een week na
het WK opeens op vijf minuten. En dat
was in Rhenen, op het parkoers waar zon
dag het NK gereden wordt."
Koen de Vries
