D66 is weer bij zinnen gebracht
Dioxine is de giftigste stof
PZC
PZC
Geloofwaardig
feiten en meningen
Partij van De Graaf is naar de coalitie terug gepraat
Het Zuid-Afrika van
Mbeki wacht reeks
van grote problemen
2 juni 1949
woensdag 2 juni 1999
door Maurice Wilbrink
De beschermheren van Paars
hebben de vijf jaar oude co
alitie voorlopig van de onder
gang gered. D66. dat twee we
ken geleden nog op ramkoers
lag, is voorzichtig bij de arm ge
nomen en geleidelijk bij zinnen
gebracht. De partij van Thom de
Graaf is vervolgens letterlijk
naar de Paarse coalitie terugge-
praat.
De operatie 'Redt Paars' begint
al woensdagmorgen 19 mei, als
het kabinet in crisisstemming
bijeen komt na de Nacht van
Wiegel. Het dreigement van
D66-leider De Graaf dat zijn
partij Paars-2 zal verlaten als de
VVD in de Eerste Kamer het
correctief referendum blok
keert, heeft alles op schei-p ge
zet. De PvdA en de VVD realise
ren zich dat ze meegesleept
kunnen worden in het verlie
zersscenario van de kleinste re
geringspartij.
PvdA-minister Klaas de Vries
heeft het begin van een compro
mis. Feitelijk stelt hij de andere
ministers voor om de klok een
etmaal terug te zetten en het
wetsvoorstel tot invoering van
het correctief referendum ge
woon opnieuw in te dienen.
Maar D66 is zo geschokt door de
dolkstoot van senator Wiegel
dat het geen weg meer terug
ziet.
Nooddeur
De WD-ministers en hun
PvdA-collega's zetten dan de
laatste nooddeur open: ze be
sluiten samen met de D66-be-
windslieden hun ontslag aan te
bieden. Daarmee laten ze de De
mocraten nog' niet los. De red
dingspoging verplaatst zich dan
naar de Tweede Kamer, waar die
avond PvdA-fractieleider Mek
kert en WD-leider Dijkstal
pleiten voor een reconstructie
van de coalitie. Maar De Graaf
zet zich schrap. Hij maakt de
VVD bittere verwijten en vindt
nieuwe verkiezingen een 'demo
cratisch principe'.
De volgende dag herhaalt De
Graaf dat in zijn advies aan ko
ningin Beatrix. D66 en de vol
tallige oppositie verlangen een
vervroegde gang naar de stem
bus. Veelzeggend is dat ver
scheidene leden van de D66-
Tweede-Kamerfractie zich min
of meer opgelucht tonen dat er
waarschijnlijk verkiezingen
komen. Ze denken dat de kiezer
de kleine regeringspartij voor
haar principiële opstelling zal
belonen.
Druk
De koningin is de eerste, en niet
de minste, die Thom de Graaf
ertoe dwingt zijn hardnekkig
afwijzen van een Paarse voort
zetting te nuanceren. De Graaf
zit langer op paleis Noordeinde
dan zijn collega-fractieleiders.
Aan het eind van het gesprekbe-
seft hij dat ook de Majesteit
aanstuurt op een lijmpoging en
dat D66 zich daar in eerste in
stantie niet aan kan onttrekken.
Beatrix handelt snel: nog de
wij dag voor Pinksteren zet ze
Herman Tjeenk Willink aan het
werk. Deze informateur van
PvdA-huize stond eerder aan de
wieg van Paars en legt eer in zijn
poging Paars-2 weer op gang te
helpen. Tjeenk Willink ziet bo
vendien veel staatsrechtelijke
bezwaren tegen verkiezingen en
oordeelt dat de Paarse partijen
in de Tweede Kamer en in het
kabinet in wezen geen conflict
hebben.
Peilingen
Het lange Pinksterweekeinde
gaat voorbij zonder zichtbare
ontwikkelingen. Wel krijgt D66
een nieuwe dreun te verwerken:
de partij zakt in de peilingen
naar zeven zetels, een halvering
vergeleken met een jaar gele
den. 'Toch maar lijmen?', klinkt
het door de telefoonlijnen waar
mee Thom de Graaf in verbin
ding staat met zijn vertrouwe
lingen.
Aan het Binnenhof breken dan
de lange dagen aan waarin de
informateiu heel omzichtig bij
de drie partijen aftast waar de
pijn zit en hoe die weggenomen
zou kunnen worden. De lijmpo
ging moet met name voor D66
niet te snel gaan. De partij moet
eerst zichzelf overtuigen dat ze
bij een voortzetting van Paars-2
ook nog iets te winnen heeft. De
Graaf wacht ook af of de WD
concessies doet.
Optimisme
Dijkstal wil wel bewegen, maar
niet te veel: de WD vindt dat
D66 bij de kabinetsformatie in
1998 al zeer goed is bedeeld en
dat ze inzake het correctief refe
rendum haar hand heeft over
speeld. Als met een kleine, cos
metische concessie van "WD-
zijde Paars-2 wordt gered en
D66 gelijmd, dan is dat goed
voor de positie van Dijkstal die
door de actie van Wiegel toch
een knauw heeft gekregen.
Binnenskamers groeit bij D66
en de WD dan al het optimisme.
De elementen voor een compro
mis liggen immers voor het grij
pen. Er moet nog deze kabinets
periode een vorm van refe
rendum komen én er moet uit
zicht blijven op het bindende
correctief referendum dat zo
jammerlijk sneuvelde in de se
naat. De drie partijen nemen
nog een weekend om de laatste
reserves weg te masseren.
De Graaf spreekt zijn partij toe
in Maastricht en hamert voor de
zoveelste maal op de betrouw
baarheid van de coalitiepart
ners, waarbij hij natuurlijk
vooral de WD bedoelt. Maar
erg veel weerstand tegen een
Informateur Tjeenk Willink met directeur Brouwers van de Rijksvoorlichtingsdienst op weg naar de persconferentie waar hij het slagen
van de lijmpoging bekend zal maken. foto Harmen de Jong/GPD
herstel van Paars ontmoet hij in
zijn achterban niet. En Dijkstal
laat zich dezelfde avond toejui
chen door WD-leden in Rotter
dam, waar Wiegel de oren wordt
gewassen door Bolkestein.
Het is duidelijk: De Graaf en
Dijkstal kunnen voort, de lijm
poging gaat lukken. GPD
D66 meent dat de geloofwaardigheid van de par
tij is hersteld met het akkoord voor een niet bin
dend referendum. Daarmee lijkt de lijmpoging
van het paarse kabinet bijna geslaagd. Donderdag
moeten de laatste puntjes op de i worden gezet en kan
het kabinet in de 'oude' samenstelling weer door.
Maar of de kiezers zo blij moeten zijn met een referen
dum dat formeel geen enkele bindende kracht heeft, is
de vraag. D66-leden doen hun uiterste best om het plan
zo gunstig mogelijk te belichten. Een regering, die een
uitspraak van het volk naast zich neer legt, zou niet
meer geloofwaardig zijn. Op die stelling valt veel aan te
merken. Wetsontwerpen worden in ons land immers
zeer zorgvuldig voorbereid. Er zijn bij het maken van
een wet veel belanghebbenden betrokken. De Tweede
Kamer geeft een oordeel. De Raad van State kijkt nog
eens naar zo 'n wet. En de Eerste Kamer krijgt in veel ge
vallen ook nog eens de mogelijkheid een oordeel te vel
len.
Een minister, die een wetsvoorstel met veel zorgvuldig
heid heeft voorbereid, gooit zo'n stuk niet zonder slag
of stoot in de prullenbak. Hij zal - ook al is de uitslag
van een volksraadpleging negatief - alles uit de kast ha
len om zijn voorstel te verdedigen. D66 moet dus niet de
illusie wekken dat met het 'nieuwe' referendum werke
lijk invloed op het nationaal beleid kan worden uitge
oefend.
De gretigheid waarmee D66 de toezegging van PvdA en
WD accepteert dat het bindend correctief referendum
opnieuw wordt ingediend, doet de geloofwaardigheid
van deze partij geen goed. Na de Nacht van Wiegel heet
te deze optie nog een fopspeen. Blijkbaar is het nu een
erg lekkere speen geworden.
De geloofwaardigheid van D 6 6maar ook die van de co
alitie staat onder druk. De drie partijen gaan pas don
derdag verder met de poging tot 'doorstart'In de tus
sen liggende dagen wordt het debat naar aanleiding
van het rapport van de commissie Bijlmerramp in de
Tweede Kamer gehouden. Een zwaar beladen discussie
nu de crisis in het kabinet lijkt te zijn bezworen. De coa
litiepartijen moeten op eieren lopen. Te zware kritiek
op een van de drie betrokken ministers en de li jmp oging
kan wel eens mislukken. Vooral D 6 6 volgt het debat met
argusogen. Mocht de PvdA minister Borst van D66
flink onderuit halen dan kan het gesprek van donder
dag alsnog een heel andere kant opgaan.
Door de lijmpoging pas na het Bijlmerdebat voort te
zetten, beperken de drie betrokken partijen de ruimte
voor hun Kamerfracties om in alle vrijheid een oordeel
te geven over de verantwoordelijke ministers. Het mag
allemaal niet hardop gezegd worden in Den Haag, maar
alles duidt erop dat de zo belangrijke afronding van de
Bijlmerdiscussie niet puur meer om de zaak draait.
PvdA, VVD en D66 moeten eerst zien dat hun ministers
zonder kleerscheuren uit de strijd komen; dan gaat het
lijmen verder. Het vertrouwen in elkaar is blijkbaar
toch niet zo groot als men zegt. De lijm kan op zo'n wan
kele vertrouwensbasis nooit lang hóuden.
door Clemens Ingwersen
KAAPSTAD - Na vijf jaren
Nelson Mandela wordt als
gevolg van de verkiezingen
van vandaag in Zuid-Afrika,
Thabo Mbeki (56) op 16 juni
de tweede zwarte president
van het land.
Mbeki leidt al geruime tij d de
dagelijkse regeringszaken,
maar als staatshoofd heeft
hij straks meer armslag om
de problemen te lijf te gaan.
Bovendien maakt zijn partij,
het Afrikaans Nationaal
Congres (ANC), kans twee
derde van de stemmen te
krijgen. Dat maakt van
Zuid-Afrika praktisch een
eenpartij staat, met de vrij
zinnige grondwet ten prooi
aan elke gril van de rege
ringspartij.
Mbeki mist het charisma van
de Vader des Vaderlands,
Mandela, maar het land is
volgens waarnemers drin
gend toe aan een president
die meer een strenge leider is
dan een geliefde verzoener,
die ook incompetente partij
genoten bleef steunen.
Mbeki erft een land dat
dankzij Mandela relatief
vreedzaam overgaat van een
elitair blank minderheidsre
gime naar een democratisch
zwart bewind. De overgang
is echter noch voltooid, noch
succesvol. Mbeki staat voor
gigantische problemen.
Grote overheidsprojecten
voor armen blijken erg slecht
uitgevoerd. Met name Mbeki
heeft zich ingezet om zwar
ten beter in te voeren in de
economie. Bij veel over
heidscontracten speelt het
ras van de uitvoerder en zijn
goede connecties met de
ANC-top wel een rol, maar
niet de capaciteiten om de
opdracht goed uit te voeren.
Machtige vakbondsbonzen
binnen het ANC beschermen
voorts met uitdijende regel
geving de banen van hun
zwarte leden, maar een
groeiende schare werklozen
heeft geen kans op een. be
trekking. Het werkloos
heidspercentage ligt rond de
dertig, Elke dag komen er
duizend mensen die vergeefs
een baan zoeken bij.
Dat voedt de misdaad, die
apocalyptische vormen aan
neemt. Gemiddeld wordt el
ke dag een politieman ver
moord. Slechts een fractie
van de misdaden wordt on
derzocht en opgelost. Eén op
de zes moordenaars wordt
uiteindelijk veroordeeld.
Eén op de drie vrouwen
wordt ontmaagd door een
verkrachter.
Sommige verkrachters me
nen dat ze van aids worden
genezen als een meisje ont
maagden. Bijna 23 procent
van de zwangere vrouwen
bleek vorig jaar HTV te heb
ben, het virus dat aids ver
oorzaakt. Deze ziekte dreigt
de komende jaren meer men
sen te doden dan Apartheid
en kolonialisme bij elkaar.
Het land wacht miljoenen
wezen en een verdere uithol
ling van de gemeenschap, die
al is ondermijnd door werk
loosheid en misdaad. De zich
aftekende ramp is door de
overheid vrijwel genegeerd.
Capaciteiten
De staat van dienst bij de be-
vrijdingsstrijd van het ANC
is nog steeds belangrijker
dan capaciteiten om een
functie te vervullen. Proble
men als aids of de werkloos
heid zijn op zijn zachtst ge
zegd halfslachtig aangepakt.
Recent nog zijn wetten aan
genomen die bepalen dat de
bedrijven hun personeel
werven uit de bevolkings
groepen in dezelfde verhou
dingen zoals die in het land
bestaan. Deze nieuwe ras
senwetten werken niet, mede
omdat bedrijven niet vol
doende opgeleide zwarte
werknemers kunnen vinden.
Dat komt onder meer voort
uit een ander kolossaal pro
bleem, de miserabele staat
van het onderwijs. Slechts de
helft van de scholieren doet
eindexamen. Het onderwijs
is zo slecht dat een provincie
besloot de eindexamenuit
slagen te vervalsen om de be
roerde resultaten te verhul
len.
Het ANC heeft nog geen ant
woord op al deze problemen.
De partij voelt zich nog te
zeer de alles overkoepelende
beweging die het land heeft
bevrijd van de racistische
onderdrukkers. Deze faam
trekt nog veel kiezers. Maar
over vijf jaar moet de rege
ring hebben gepresteerd om
het ANC, of de opvolgers er
van, groot te houden. ANP
Klanten werden er gisteren ter geruststelling op gewezen dat voorverpakte kip afkomstig is uit Frankrijk.
foto Geert Vanden Wijngaert/EPA
van onze redactie binnenland
Dioxine, een verzamelnaam
voor enkele honderden
stoffen met een verwante che
mische structuur, wordt be
schouwd als de giftigste stof die
ooit door de mens is gemaakt.
De stof komt vrij bij de verbran
ding van stoffen, bijvoorbeeld
afval in verbrandingsinstalla
ties, ontploffingen en/of bran
den in chemische fabrieken, in
hét verkeer en in de industrie.
Dioxine komt via het consume
ren van dierlijke vetten in het li
chaam, waar het zich ophoopt,
enkanker kan veroorzaken. Een
aantal dioxines is in uiterst klei
ne hoeveelheden al schadelijk
voor mens en dier. De stof heeft
een schadelijke invloed op de
voortplanting en op het ongebo
ren kind.
In Nederland neemt de uitstoot
van dioxine in snel tempo af. Uit
cijfers van het ministerie van
VROM blijkt dat de uitstoot in
de periode 1990-1995 jaarlijks
met ongeveer 90 procent is ge
daald. De vermindering is onder
meer het gevolg van de sluiting
van afvalverbrandingsovens en
verbranders bij ziekenhuizen.
Ook in andere geïndustriali
seerde landen hebben de maat
regelen om de uitstoot terug te
brengen, geleid tot een aanzien
lijk afname van de blootstelling
aan het gif.
Lickebaert
In 1989 bleek dat de melk van
koeien die graasden in het Lic-
kebaertgebied bij Vlaardingen
te veel dioxines bevatte. Bron
waren de vuilverbrandings
ovens van de Afvalverwerking
Rijnmond (AVR). De regering
besloot toen alle twaalf de ver
brandingsinstallaties in Neder
land te laten doorlichten. Naar
aanleiding hiervan moesten vier
installaties dicht, de overige
werden aangepast.
Vorig jaar juli ontdekte de AVR
dat haar beide draaitromme-
lovens, waarin chemisch afval
wordt verbrand, te veel dioxines
uitstootten. In de loop van de
cember werd het euvel afdoende
verholpen.
De Wereld Gezondheids Orga
nisatie (WHO) heeft een jaar ge
leden (in juni 1998) de normen
voor dioxine aangescherpt. Een
(een miljardste gram) tot vier
pictogram per kilogram li
chaamsgewicht is sinds een jaar
de maximaal toelaatbare hoe
veelheid. Daarvoor was de norm
tien pictogram.
In het Noord-Italiaanse Seveso
deed zich in juli 1976 bij de che
mische fabriek Icmesa een ex
plosie voor waarbij dioxine
vrijkwam, die zich over een ge
bied met ongeveer 36.000 inwo
ners verspreidde. Eenentwintig
jaar later troffen Italiaanse en
Amerikaanse wetenschappers
forse concentraties dioxine aan
in de lichamen van mensen die
ten tijde van de ramp in het ge
bied woonden. Vooral bij vrou
wen was de concentratie hoog.
De waarde bij vrouwen bedroeg
17,6 tegenover 6,7 bij mannen.
De wetenschappers kunnen het
verschil tussen mannen en vrou
wen niet verklaren,
Agent Orange, het ontblade-
ringsmiddel dat de VS tij dens de
oorlog in Vietnam gebruikten
tegen de schuilplaatsen van de
Vietcong, heeft een kwart eeuw
later Vietnam nog in een dode
lijke greep. Het bestrijdings
middel met dioxine richt nog
steeds enorme schade aan het
milieu aan, vernietigt de voed
selketen en heeft ernstige gevol
gen voor de gezondheid van
mens en. dier. Vietnamese we
tenschappers die de gezond
heidstoestand van kinderen in
de betrokken gebieden hebben
vergeleken met die van andere
kinderen, houden de dioxine
verantwoordelijk voor kanker,
hersenbeschadigingen en mis
vormingen, zoals gespleten ver
hemelte en extra tenen en vin
gers. ANP
Senoessi's
De Britse regering heeft het
Noord-Afrikaanse Cyrenaica
tot een onafhankelijke staat
uitgeroepen. Cyrenaica is het
oostelijke deel van Libië; er
wonen een kwart miljoen Se
noessi's, die van 1923 tot 1942
waren onderworpen door de
Italiaanse fascisten. De groot-
Sennoesi emir Edriss wordt
het nieuwe staatshoofd.
Hongkong
Naarmate de communistische
legers de eilandstad Hong
kong naderen, neemt de onrust
onder de Engelsen toe. In de
Tweede Wereldoorlog hebben
de Britten al gemerkt dat
Hongkong nauwelijks valt te
verdedigen; ze hopen daarom
maar dat de communisten dé
stad gewoon links laten liggen.
Hotels
Een deel van het geld uit de
Marshallhulp wordt in Neder
land besteed aan de bouw of
herbouw van hotels, om het
toerisme weer een zetje te ge
ven. Er zouden plannen zijn
om op deze manier te investe
ren in Middelburg, Amster
dam, Den Haag, Rotterdam en
Arnhem.
Bussen
De nieuwe dienstregeling van
de Zeeuwsch-Vlaamsche
Tram Maatschappij roept nog
al wat kritiek op. De ZVTM
zegt toe de zaak te bekijken.
Uitgever:
J. C. Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax. (0115)686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax. (0114) 373840
Zierikzee; Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17 00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.pzc.nl
e-mail: pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14 00 uur:
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20 30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118)484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 98,00;
franco per post 128,50;
per maand 35,75;
per jaar 372,50,
franco per post 491,00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,80,
zaterdag 2,60 p.st.;
(alle bedragen inclusief 6 pet. btw);
Postrek.nr. 3754316
t.n.v PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
191 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 28,65;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief;
speciale posities: tarief op aanvraag;
voor brieven bureau van dit blad
6,50 meer (excl. 17,5 pet btw);
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag;
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V.
Vlissingen
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
