Eerste illegale haring is prima
Fotografe Abbott legde
ikonen van New York vast
Het leven in simpele tekens
Veergelden op
de Westerschelde
zeeland dinsdag 1 juni 1999 1 2
in detail
Breskense partij brengt ruimt 22 mille op voor Kosovo
In- en Uitloophuis begint klussendienst
ondernemend zeeland
kunst cultuur
door Wilma Valk
BRESKENS - De illegale nieu
we haring die maandag in
Breskens is gemijnd voor Koso
vo heeft veel opgebracht. Aan
de Stichting Vluchtelingen
hulp aan Kosovo kan maar
liefst 22.165,- overgemaakt
worden.
Onthulling logo
producenten
Zeeuwse waar
NISSE - Commissaris van de
koningin W. T. van Gelder ont
hult zaterdag 5 juni bij Nisse
het logo van het nieuwe produ
centenplatform 'Van 't Zeeuw
se land'. Dat gebeurt om 14.30
uur bij de schaapskooi in Nisse.
In dat platform zijn 27 produ
centen vertegenwoordigd, die
samen meer dan honderd
streekeigen producten maken.
Rond de schaapskooi staan dan
ookmarktkraampjes, waar be
langstellenden tussen 10.30 en
16.30 uur kunnen kennisma
ken met typisch Zeeuwse pro
ducten. De marktkraampjes
zullen onder meer gevuld zijn
met brood, bessensap, bon
bons. Zeeuwse mosterd,
Zeeuwse bieren, riet- en
vlechtwerk en allerlei kunst
producten.
Restaurant De Blauwe Zon in
Philippine houdt in juni een
Deense maand. Een maand,
-lang worden in het eethuis al
lerhande gerechten geserveerd
"uit de Deense keuken, die vol-
"gens uitbater E. Buzeyn veel-
zijdiger is dan de meeste men
sen denken. Verse vis, vlees en
allerlei kazen vinden hun weg
in gerechten die Franse en Ita
liaanse invloeden verraden.
In het restaurant is ook een
Deense hoek ingericht waarin
aandacht besteed wordt aan
land en kunsten. Tijdens de
Deense maand kunnen bezoe
kers ook nog diverse prijzen
Voor de afslag konden de geno
digden de haring eerst proeven.
Arno Boomert van de Stichting
Recreatie Belangen Breskens
beloofde iedereen een bijzon
der culinair genot: ,,De haring
is topkwaliteit. Hij heeft een
redelijk vetgehalte." Alle aan
wezigen maakten gebruik van
de mogelijkheid echte illegale
haring te proeven.
Voor het mijnen en de proeverij
werd een cheque aan burge
meester Noordewier van Oost
burg overhandigd voor de
verlichting van het unieke
kunstwerk op de silo van Bres
kens.
Door deze verlichting zal het
werk van Johnny Beerens een
extra dimensie krijgen. De che
que van 4.000,- zal niet vol
doende zijn om ook de energie
kosten te dragen maar Noorde
wier belooft dat de gemeente
Oostburg deze voor haar reke
ning zal nemen.
De rubriek Onderne
mend. Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
winnen, waaronder een reisje
naar Kopenhagen.
De Vismarkt en Turfkaai in
Middelburg staan zondag 6 ju
ni vol met boeken. De eerste
zondag van de maand is een
vaste openingsdag voor veel
musea, galeriën, antiquairs en
aanverwante gelegenheden in
Middelburg. Deze zondag is er
de boekenmarkt met veertig
kramen waarin veel antiquari
aten van zowel Zeeuwse als
niet-Zeeuwse afkomst staan.
De markt wordt aangevuld met
een prentenkraam, restaura
tie-demonstraties, New-Age-
parafernalia, de SLIB-reeks en
Zeeuwse Katernen.
door Jeroen Vliegenberg
De vrije veren behoorden
vanaf 1 juni 1950 voor een
gedeelte tot het verleden, omdat
die dag een begin werd gemaakt
met de inning van veergelden op
de Provinciale boten op de Wes
terschelde.
Eerste klas passagiers betaal
den op de lijn Vlissingen-Bres-
kens 0,20, auto's werden over
gezet voor 0,60, evenals kleine
bestelwagens en motoren met
zijspan.
Vrachtauto's, autobussen en be
spannen wagens kostten 1,20
of, met aanhanger, ƒ2,10. Rij
wielen, motoren en reizigers
tweede klas mochten gratis
oversteken.
Voor Terneuzen-Hoedekens-
kerke golden andere tarieven:
eerste klas-passagiers 0,30,
auto's en motoren met zijspan
1,20. Bestelwagens en vracht
auto's konden op dit veer niet
worden vervoerd. Op de lijn
Kruiningen-Perkpolder be
droeg het tarief voor eerste klas
passagiers 0,20, voor auto's,
kleine bestelwagens en motoren
met zijspan 0,40, voor vracht
auto's, autobussen en bespan
nen wagens 0,80 en, met aan
hanger, 1,40.
Tarieven
De tarieven waren samenge
steld door de minister van Ver
keer en Waterstaat, die daarbij
de afstand die de boot op de
Schelde moest afleggen als ba
sis nam. Zo werd Kruiningen-
Perkpolder het goedkoopste,
gevolgd door VLissingen-Bi'es-
kens en tenslotte Terneuzen-
Hoedekenskerke.
De kaartjes voor het personen
vervoer werden aan boord van
de schepen verkocht, omdat pas
daar kon worden vastgesteld
wie eerste of tweede Idas zat. De
autokaarten voor Hoedekens-
kerke-Temeuzen werden ook
aan boord verkocht, op de ande
re lijnen was dat niet mogelijk.
In Vlissingen, Breskens, Krui-
ningen en Perkpolder waren ge
bouwtjes neergezet waarlangs
de automobilist moest rijden
voordat hij de steiger opging.
Het passeren van deze gebou
wen leverde in Kruiningen en
Perkpolder geen moeilijkheden
op, omdat zij geplaatst waren
bij de overgang van de Rijksweg
naar het terrein van de Veerha
ven, zodat iedere automobilist
er wel langs móest komen. In
Vlissingen en Breskens was met
strepen op de weg aangegeven
waar de gebouwen zich bevon
den.
Voor de verkoop waren automa
tische kassa's aangebracht die
de kaart tegelijkertijd afstem
pelden.
Uniforme regeling
Al snel rees de vraag waarom de
minister drie afwijkende tarie
ven had vastgesteld. Waarom
geen uniforme regeling?, vroeg
het provinciaal bestuur zich af,
want de tarieven waren verre
van ideaal. Ondernemers die ge
regeld met grote vrachtauto's
heen en weer moesten rijden,
verkozen ongetwijfeld Kruinin
gen-Perkpolder boven Vlissin-
gen-Breskens. Dat betekende
automatisch dat het autover
keer op de eerstgenoemde lijn
zou toenemen. Maar ook moes
ten Walcherse en West-Zeeuws-
Vlaamse ondernemers meer
veergeld betalen dan hun colle
ga's in Oost-Zeeuws-Vlaande-
ren en de Bevelanden.
Bovendien waren de tarieven
onhandig afgerond (ƒ2,10) dat
men vaak op de steiger zou moe
ten wisselen, wat leidde tot op
onthoud.
VLISSINGEN - Het In- en Uit
loophuis aan de Bloemenlaan
in Vlissingen is een klussen
dienst begonnen. Mensen in het
Middengebied van Vlissingen
kunnen de dienst oproepen om
een klusje te laten uitvoeren en
betalen daarvoor naar rato van
inkomen.
De dienst verzorgt kleine klus
sen als het aansluiten van tele
foon of wasmachine, gaten bo
ren, het inelkaarzetten van
bouwpakket-meubels, meu
bels repareren, klein schilder
en behangwerk, naai- en kle-
dingherstelwerk of klein on
derhoud in de tuin.
Duur
Een klus mag maximaal zes uur
duren. Leden van de klussen
dienst krijgen korting en voor
rang bij uitvoering, het lid
maatschap kost een tientje per
jaar. De klant koopt zelf het be
nodigde materiaal, zonodig
met hulp van de klussendienst.
Bij de Gamma heeft de dienst
een kortingsregeling bedon
gen.
Er is een hele reeks uurtarieven
opgesteld naar gelang de ver
schillende hoogten in inko
mens.
Mensen met een uitkering van
de sociale dienst of de pensi
oenvoorziening betalen het
minst. Als begrenzing van het
Middengebied is gekozen voor
de straten Koudekerksweweg,
Beatrixlaan, Sloeweg en Paul
Krugerstraat. Het In- en Uit
loophuis is een centrum waar
mensen uit het Middengebied
binnen kunnen lopen voor ge
zelligheid, diverse activiteiten
en advies.
Het centrum is opgezet door R.
Heemskerk en richt zich in het
bijzonder op mensen uit de lage
inkomensgroepen.
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
Het mijnen zelf begon onder
grote spanning. Ceremonie
meester Boomert, bijgestaan
door mijnmeester Adxie Ver
sprille, zette het eerste van de
tien vaatjes met ieder 25 harin
gen in op 4.000,-. Lucas Bols
was in eigen persoon aanwezig
om zijn beroemde Corenwijn -
speciaal te drinken bij nieuwe
haring - aan te prijzen maar de
eer van het eerste vaatje illega
le baring ging naar zijn colle
ga-brouwer Freddy. Voor
ƒ3.686,- werd het eerste vaatje
zijn eigendom. Ook de andere
negen vaten gingen grif van de
hand. De gemeente, banken,
vishandelaren, ondernemers,
de vismijn en de visserijvereni
ging zorgden ervoor dat het
eindbedrag werd gehaald.
De nieuwe haring, symbolisch
verkocht als aangevoerd door
de BR 99, kan op 2 juni door de
kopers schoongemaakt bij de
vismijn afgehaald worden.
Mevrouw Bolijn en raadslid Bram Heyboer laten zich de illegale haringen goed smaken. foto Peter Nicolai
door Ben Oerlemans
MIDDELBURG - In de tuin van
de Middelburgse galerie Depot
zijn tot en met 12 juli foto's te
zien van Floor Kuiper. Het zijn
verkeersborden die, net als de
equivalenten op straat, tekens
van het leven lijken te geven.
Het leven in Rotterdam dit keer,
maar dan vastgelegd op zwart
wit foto's.
En net als bij richtingaan
wijzers, stopborden en wegdui-
ders zijn het ook hier de onder
delen, die de kijker in een
oogopslag duidelijk maken wat
het geheel betekent.
Slimme detailfotografie, waar
mee door middel van een klein
stukje mens een verhaal wordt
verteld van zijn gehele leven.
Ook in het gebouw zelf hangt fo
towerk van Kuiper en ook hier
borduurt de kunstenaar voort
op hetzelfde thema.
Verhalen
Verkeersborden zijn in feite gro
te verhalen die op een uiterst
compacte wijze aan mensen
vertellen waar ze over gaan. Ze
moeten ondubbelzinnig en in
één oogopslag te lezen zijn; in te
prenten zijn in de hersenen, om
dat er anders ongelukken en
misverstanden zouden kunnen
ontstaan over de betekenis er
van.
Opstoppingen
Het is eenvoudiger om een witte
driehoek in een rood vlak te
plaatsen met daarop een open
gaande brug, dan een bord langs
de weg te zetten met daarop de
tekst: 'pas op, deze brug gaat
soms open en als u niet uitkijkt,
rijdt u in het water'.
En als iemand die een doodlo
pende straat inrijdt, eerst een
geschreven bord zou moeten le
zen, zouden er opstoppingen
staan.
Daarnaast moeten borden uit
blinken in soberheid. Zoveel
mogelijk overtollige informatie
moet weggelaten worden. Inha
len gebeurt meestal in een over
volle straat, maar het verkeers
bord geeft slechts twee naast
elkaar rijdende auto's aan. De
psychiater Piet Vroon heeft in
zijn boek Toestanden uitgere
kend dat een mens per dag 800
bewegwijzeringen tegenkomt
en als hij die allemaal zou moe
ten lezen, hij knettergek zou
worden.
Rondom dit gegeven is een we
tenschap opgebouwd: de semio
tiek ofwel de tekenleer. Werd dit
tekensysteem vroeger vooral al
leen gebruikt in het verkeer, na
de filosofie van Wittgenstein en
de Franse structuralisten, maar
vooral na de hype rondom de
boeken van Umberto Eco, heeft
de semiotiek aan populariteit
gewonnen, met de bijbehoren-
den proefschriftenindustrie.
Zeggingskracht
Maar ook in de kunst is een se
miotische weergave van de wer
kelijkheid gemeengoed
geworden. Soms wordt dit ver
dienstelijk gedaan, vaak ook op
een gezochte en gemaakte ma
nier. De fotografie van Floor
Kuiper springt hierin positief
uit. Zij weet in haar weergave
van details juist die toon te tref
fen van een mens of een situatie,
zodat zij een grotere achterlig
gende werkelijkheid weergeeft,
waardoor haar beelden gi'ote
zeggingskracht hebben.
Een aan alcohol verslaafde
zwerver is vaak een man met
vuile kleren, ongeschoren ge
zicht en vieze handen. Kuiper
beeldt alleen twee verlopen
ogen en een stoppelbaard af.
Door het weergeven van een stel
benen op een praalwagen weet
iedere kijker dat er een tiroler-
orkest tijdens een carnavalsop
tocht voorbijkomt.
Hoedje
Sommige foto's zijn sober en
strak, anderen geven een helde
re kleurenpraal weer. Helemaal
duidelijk zijn de borden in de
tuin. Een hoedje vastgehouden
in de lucht staat voor een oudere
dame, waarvan slechts de hand
kan worden gezien. Een skate-
bord duidt op de voorbijflitsen
de bezitter ervan en een geld-
buideltje geeft aan dat er een
sjieke dame voorbijgaat. Ge
woon beelden uit het dagelijks
leven. Waren er meer gegevens
aan het beeld toegevoegd, dan
was het plaatjesschieten ge
weest, maar wat Kuiper laat
zien is kunst in pure eenvoud en
grootheid.
Galerie Depot, 't Zanddorp 68 in
Middelburg, is zondag en maandag
geopend van 14.00 tot en met 17.00
uur en op afspraak.
Ontwikkeling
Abbott, heeft deze ontwikkeling gezien.
Toen ze haar foto's maakte, beschouwde
niemand dit als kunst. De mensen leefden
nog in hun stad en vonden er niets artistieks
aan, net zoals de meeste Florentijnen van nu
zich er niet van bewust zijn dat ze in een
openluchtmuseum wonen. Ze verbleven er
gewoon en de meeste gebouwen werden in
de loop der tijden gesloopt om plaats te ma
ken voor nieuwbouw van staal en beton.
Dit heeft veel historiciteit weggevaagd. De
grote mythe van New York als toegangs
poort en symbool van de nieuwe wereld
maakte plaats voor een gewone stad. Indu
striële monumenten als de Greyhound-bus-
garage, de oude kantoren van de kranten
magnaten en andere gebouwen die de stad
ooit een eigen smoel gaven, zijn niet meer.
Pas tóen ze waren verdwenen, realiseerden
de Amerikanen zich welk paradijs er verlo
ren was; welke mythe er was ontrafeld.
door Ben Oerlemans
MIDDELBURG - Zoals het silhouet van Is
tanbul symbool is voor het Midden-Oosten
en de 'verboden stad' staat voor China, zo
zijn de contouren van New York het visite
kaartje van Het Westen en de moderne be
schaving. Maar Istanbul is Istanbul niet
meer, Peking lijkt niet meer op een oud-Chi
nese stad en ook de skyline van New York is
de afgelopen jaren veranderd. De steden
zijn als het ware op elkaar gaan lijken; met
dezelfde gelijkvormige flatgebouwen, wal
mende straten en neonreclames. De hele
wereld drinkt Coca-Cola, eet bij MacDo-
naids en staat in de file.
Toch houden mensen onbewust vast aan ou
de beelden die in hun hersenen staan ge
grift. Het zijn als het ware ikonen geworden
en die zijn er met geen Big Mac, Cola-light of
Nissan Sunny meer uit te poetsen. Voor ons
blijft Istanbul een zee van minaretten, is Pe
king vergeven van de tempels en is New
York het Empire State Building, zoals dat er
zestig jaar geleden uitzag, met of zonder
King Kong op het dak. Het is de verdienste
van de fotografe Berenice Abbott (1898-
1991) geweest dat zij er op tijd is bij geweest
om de mythe, nee, het ikoon New York voor
eeuwig vast te leggen op foto's. Een selectie
uit haar beelden is vanaf woensdag tot en
met 29 oktober te zien in het Roosevelt
Study Center in de Abdij in Middelburg. De
fotografe Berenice Abbott is beroemd ge
worden door haar oog voor details. Ze leer
de het vak in Parijs, waar zij acht jaar woon
de. Toen zij een bezoek aan New York
bracht, merkte ze dat de stad razendsnel
veranderde en zij besloot dat proces vast te
leggen. Het is 'de nieuwe wereld' die op haar
sobere en suggestieve platen naar voren
wordt gebracht.
New York zoals we allemaal zouden willen
zoals New York eruit zou moeten zien: de
stad uit de maffiafilms, met grote monu
menten als het Chrysler Building, het Flat
Iron Building en de Brooklyn-bridge. Het
New York met de Yiddische slagerijen, de
drukte van Wallstreet, het ghetto in Harlem
en de bedrijvigheid in de haven. Voor alle
duidelijkheid: dit New York bestaat niet
meer, of is slechts op een verloren vierkante
centimeter te vinden.
Zonder poespas
Abbott heeft tien jaar lang deze overgang
vastgelegd. Haar foto's zijn zonder poespas;
strak en eenvoudig, net zoals symbolen
strak en eenvoudig zijn. Tijdens het begin
van haar carrière werd ze als fotografe nau
welijks erkend en kon ze haar werk slechts
dankzij een subsidie in het kader van Roose-
velts New Deal verrichten. Maar in de loop
van de jaren realiseerde men zich dat haar
foto's niet zomaar foto's waren: haar werk
kreeg een artistieke waarde en wordt mo
menteel voor grof geld verkocht op beurzen:
net zoals het voorheen pentekeningen van
de Blauwe Moskee en porseleinen borden
van het oude plein van de Hemelse Vrede
vergaan is. De bezoekers van de tentoon-
stelling zullen zich waarschijnlijk meer
kunnen vinden in het New York dat is afge
beeld dan in de huidige stad.
Het Flat Iron Building zoals Berenice Abbott het vastlegde op de gevoelige plaat.
De tentoonstelling New York in the 193O's is lus
sen 2 juni en 29 oktober te zien in het Roosevelt
Study Center, Abdij 9 in Middelburg. De expositie
is op doordeweekse dagen tussen 11.00-12.30 en
13.30-16.30 geopend.
Enkele 'verkeersborden' met de beeldende foto's van Floor Kuiper.
foto Ruben Oreel
