Moeder in spe moet tijd nemen
PZC
at
Opvolger VUT
slaat flinke gaten
varia vrijdag 21 mei 1999
Asielzoeker Mousha wil weg uit Kollum
het weer
Stress verhoogt kans op te kleine baby's
Heer Bommel en de Labberdaan Toonder Studio':
recept Hans Bel,erman
puzzel
Li.
H Hogodnjhgebied CT zorali9
lichte sneeuw
matige sneeuw
Vooruitzichten
weer
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
max.
17°
18°
19°
19°
min.
11°
11°
11°
11°
wind
W 3
ZW 4
W 3
ZW 3
Zon
O
Maan
vrijdag
onder21.37
zaterdag
op 5.38
vrijdag
onder 2.21
zaterdag
op 13.04
Nautisch bericht
De westelijke, later zuidwestelijke wind, is 3 a 4 Beaufort; langs de
Scheldemondingen meestentijds 4 Beaufort. Het zicht zal goed
zijn. De kustwatertemperatuur ligt rond 12 graden.
De kans op ochtendmist is groot.
Waterstanden
VRIJDAG
Hoog water
Laag water
21 MEI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
07.15
216 19.50
181
01.16
211 13.29
179
Terneuzen
07.35
241 20.10
206
01.39
221 13.58
188
Bath
08.35
284 21.06
246
02.43
248 14.58
216
Roompot Buiten
07.15
163 19.50
127
01.10
162 13.35
133
Z'zee/Colijnsplaat
08.55
161 21.15
130
02.40
165 15.05
138
Stellendam Buiten
07.13
160 19.51
116
01.06
109 13.43
086
Wemeldinge
09.00
183 21.20
150
02.40
178 15.05
151
Krammersl. West
09.15
173 21.35
141
02.35
173 15.00
145
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
22 MEI
EK
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
08.22
196 20.55
161
02.15
200 14.36
160
Terneuzen
08.41
221 21.15
186
02.36
209 14.56
169
Bath
09.37
262 22.09
224
03.35
238 15.52
19S
Roompot Buiten
08.35
147 21.05
112
02.15
158 14.45
123
Z'zee/Colijnsplaat
09.45
150 22.10
118
03.35
165 16.00
131
Stellendam Buiten
08.21
140 21.06
101
02.05
110 14.55
082
Wemeldinge
09.50
170 22.20
136
03.35
177 16.05
143
Krammersl. West
10.05
163 22.30
130
03.30
172 16.00
138
door Eva Vriend
Tot drie weken geleden gin
gen de bewoners van asiel
zoekerscentrum De Poelpleats
in Kollum regelmatig op de
fiets naar de winkels. Nu doen
ze snel even de noodzakelijke
boodschappen. De roddel dat
de moordenaar van Marianne
Vaatstra uit Zwaagwesteinde
wel een asielzoeker zal zijn,
komt hard aan.
„J'ai peur", zegt Mousha
Hamid (28), afkomstig uit Al
gerije en sinds vijf maanden
bewoner van het AZC. Hij is
bang. Tot drie weken geleden
genoot Mousha van zijn leven
m het rustige Kollum. Zijn Ne
derlands werd steeds beter, hij
had een vriendinnetje in het
dorp en ging regelmatig op
stap. Vaak naar de dichtbij ge
legen discotheek in Veenkloos-
ter. Maar hij ging ook wel eens
met zijn Nederlandse vrienden
in de auto mee naar Drachten
De dag voor Koninginnedag
kwam een zestienjarige land
genoot in De Poelpleats aan.
Opgetogen vertelde Mousha
over Kollum. Samen met zijn
nieuwe vriend toog hij die za
terdag naar de discotheek. Om
te laten zien hoe leuk het hier
is. Die ochtend was het lichaam
van Marianne Vaatstra gevon
den, maar het tweetal had daar
niets over gehoord.
In de discotheek hing een be
dompte sfeer, de muziek was
somber. De twee gingen bijtijds
naar huis, lopend. Bij de roton
de bij Veenklooster haalde een
politieauto de jongens in.
Langzaam reden de agenten
voorbij. „De auto kwam terug
en volgde ons tot het AZC",
vertelt Mousha. Zijn vriend
snapte er niet veel van. „Het
was heel intimiderend."
Inmiddels hebben de twee be
grepen waarom die agenten
daar reden. De verhalen dat de
moordenaar van Marianne
Vaatstra onder asielzoekers
moet worden gezocht, zijn ook
hen ter ore gekomen.
Op het centrum heeft de politie
een vragenformulier en een fo
to van Marianne verspreid.
Zo'n vijftien asielzoekers zijn
volgens Mousha tot nu toe ge
hoord. Volgende week gaan re
chercheurs met alle ruim vier
honderd bewoners spreken.
Volgens politiewoordvoerder
Rambonnet is dat de gebruike
lijke gang van zaken bij buurt
onderzoek, maar het boezemt
Mousha en zijn vriend angst in.
Welkom voelen de twee zich
niet meer. Ze hebben het gevoel
dat mensen hen nakijken op
straat. Bij de leiding van De
Poelpleats hebben ze over
plaatsing aangevraagd. „Ik wil
weg" zegt Mousha. „Zo snel
mogelijk." Vrouwen durven
volgens Mousha het dorp niet
meer in. Volgens hem omdat
een AZC-bewoonster vorige
week is lastiggevallen. „Er
wordt verteld dat ze door een
Hollander is geslagen." GPD
Zeeland: Soms zon
Flinke regenbuien overheersen in het midden van Europa.
Anders is het meer naar het zuiden toe, waar de zon uitbundig
schijnt. Centraal Europa heeft namelijk te maken met een lage
drukgebied. Op de meeste plaatsen is het bewolkt en met name in
het Alpengebied en Hongarije gaat het stevig regenen. Bovendien
komt lokaal onweer voor. In de noordoostelijke delen van Rusland
domineren regenbuien, maar meer naar het westen van Rusland
is het zonnig bij temperaturen rond 22 graden. Scandinavië houdt
het overwegend droog, want alleen in het zuiden regent het.
In het binnenland stijgt het kwik er naar 20 graden. In West-Europa
is het wisselvallig. Op de Britse eilanden is lichte regen te ver
wachten, maar in Engeland is ook ruimte voor de zon weggelegd.
En dan kan de temperatuur oplopen naar zo'n 18 graden. In de
Benelux en het noorden van Frankrijk is het overwegend droog
met af en toe wat zonneschijn. Echter in het zuiden van Frankrijk
vallen enkele buien en wordt het op de meeste plaatsen niet war
mer dan 18 graden, lokaal 23 graden. In Spanje en Portugal is het
stralend lenteweer en stijgt het kwik naar 30 graden in het zuiden.
Dit in tegenstelling tot Italië waar het midden te maken heeft met
stevige regen- en onweersbuien.
door Raymond Peil
Pensioenregelingen van de
laatste jaren geven een lan
gere uitkering, terwijl zij bo
vendien minder modern en
flexibel zijn dan de traditionele
pensioenen. Vervanging van
VUT door 'prepensioen' leidt tot
een lager inkomen op de oude
dag en heeft tot gevolg dat
werknemers tot een hogere leef
tijd moeten werken.
Het zijn conclusies uit een deze
week bekendgemaakt groot
pensioenonderzoek onder 173
bedrijven en organisaties van
verzekeraar Centraal Beheer en
adviseur PriceWaterhouseCoo-
pers (PWC). In totaal ging het
om ongeveer 75.000 werkne
mers - 'een afspiegeling van het
Nederlandse bedrijfsleven'.
„In 1997 en 1998 voerde Neder
land massaal pre-pensioenrege-
lingen in", zegt PWC-onderzoe-
ker Björn Thijssen. „De trend
daarin is duidelijk: de leeftijd
van uittreden is hoger en de uit
kering wordt lager.
Ongeveer zeventig procent van
de pre-pensioenregelingen is de
afgelopen jaren ingevoerd. Vele
vervangen de VUT, waarbij een
uitkering van tachtig procent
van het laatste salaris normaal
was. Pre-pensioenen zitten dik
wijls op zeventig procent. Was
bij de VUT op je zestigste stop
pen met werken gangbaar, in
pre-pensioen ligt die leeftijd ge
middeld op 62 jaar.
„Hoewel pre-pensioen een ver
sobering is ten opzichte van de
VUT stijgen de lasten naar ver
wachting. Pre-pensioenregelin-
gen kunnen op termijn verder
versoberen. Misschien moeten
we tot 65 jaar doorwerken."
Deze trend wijkt af van wat
werknemers en werkgevers in
1997 hebben afgesproken. De
veelomvattende afspraken in de
Stichting van de Arbeid betrof
fen modernisering, flexibilise
ring en kostenbeheersing. Voor
al dat laatste blijkt gelukt, door
middel van een gemiddeld lager
(pre-)pensioen.
Bij verdringing van het pensi
oen op basis van het laatst ver
diende loon (de traditionele
eindloonregeling) door het lage
re, gemiddeld verdiende loon
(middelloon) zijn bovendien
veel keuzes en variaties verloren
gegaan. Persoonlijke voorkeu
ren, flexibel uittreden en omrui
len van het nabestaandenpensi
oen voor hoger ouderdoms
pensioen zijn vaak gesneuveld.
Bovendien zit er ook vaker een
groter gat aan de onderkant van
het pensioen. De drempel waar
over geen premie wordt betaald
(de 'franchise', in principe ge
baseerd op de AOW) is steeds
hoger komen te liggen. Dat be
tekent dat de pensioengerech
tigden op hun oude dag, door dit
gat, inkomen moeten missen.
Bij de minder riante middel
loonregelingen is het gat zelfs
nog groter geworden. Overigens
heeft ruim 96 procent van de on
derzochte pensioenregelingen
een franchise die hoger ligt dan
de AOW. Bijna alle werknemers
van de deelnemende bedrijven
wacht derhalve een gat m het
pensioen, oplopend tot meer
dan 16.000 gulden.
Opmerkelijk is ook dat bedrij
ven en organisaties met lager
opgeleiden en minder verdie
nende werknemers een in ver
houding ongunstiger pensioen
regeling kennen dan de hoger
opgeleiden en beter verdienen
den. De mogelijkheid om derge
lijke pensioengaten gezamen
lijk bij te verzekeren - dat geldt
ook voor de uitkeringen met een
franchise hoger dan de AOW -
bieden de nieuwe pensioenrege
lingen vaak niet. GPD
(Advertentie)
door Hans Sonders
Chronische stress, vooral tij
dens de eerste drie maanden
van de zwangerschap, verhoogt
de kans op een te laag geboorte
gewicht van de baby. Dat kan
long- en hersenproblemen met
soms fatale gevolgen veroorza
ken. Bovendien zijn er steeds
meer aanwijzingen dat dit bij
volwassenen hart- en vaatziek
ten en hoge bloeddruk tot ge
volg heeft.
In Nederland worden elk jaar
ongeveer 195.000 baby's gebo
ren, waarvan 10.000 met een te
laag geboortegewicht ter we-
reldkomen. In haar proefschrift
naar de gevolgen van stress tij
dens de zwangerschap pleit Ma
rieke Paarlberg dan ook voor
meer aandacht voor het eerste
trimester van de zwangerschap.
Werkgevers zouden zich flexi
beler moeten opstellen bij het
aanpassen van de werktijden en
bijvoorbeeld thuiswerken ge
makkelijker moeten maken.
„Geef zwangere vrouwen bij
voorbeeld de gelegenheid eerst
's ochtends de misselijkheid uit
te zieken en dan 's avonds de
niet-gewerkte uren in te halen,"
zegt Paarlberg, die woensdag
aan de Vrije Universiteit Am
sterdam promoveert tot doctor
in de geneeskunde.
Emotioneel
Voor haar onderzoek richtte zij
zich op 396 gezonde vrouwen
die voor de eerste keer zwanger
waren. Er zijn veel oorzaken die
stress kunnen veroorzaken.
„Vooral de eerste drie maan
den," legt de gynaecologe-in-
Zwangere vrouwen moeten vooral de eerste drie maanden stress vermijden.
opleiding uit. „In die periode
weet meestal nog niemand an
ders van de zwangerschap en
maakt de toekomstige jonge
moeder heftige emotionele pe
rioden door. De zwangerschap
valt vaak ook gewoon tegen en
dat roept schuldgevoelens op.
Het is daarbij ook echt een om
wenteling in het leven: o jee, ik
word moeder. En ze voelen zich
er ook dikwijls door overval
len," zegt Paarlberg.
Daarnaast zijn er de angsten
voor een miskraam en het defi
nitieve afscheid van het 'vorige
leven' die onzekerheid veroor
zaken. „Ze moeten zich gaan in
stellen op de moederrol, daar
aan moet je wennen.Zij pleit er
ook voor dat de zwangere vrouw
na 34 weken zwangerschap ook
echt stopt met werken. „Som
migen willen tot het laatste mo
ment doorwerken omdat ze dan
na de bevalling lekker lang vrij
kunnen zijn. Dat is gewoon niet
foto Jaap Rozema/GPD
zo verstandig." Andere oorza
ken van stress zijn bijvoorbeeld
het getuige zijn van een ver
keersongeval, financiële pro
blemen, onenigheid op het
werk, spanning met de buren en
onlustgevoelens door de 'alge
hele situatie in de wereld'. „Hoe
meer er van deze 'stressoren'
zijn, hoe groter de kans op een
baby met een te laag geboorte
gewicht," legt Paarlberg uit.
„Bijvoorbeeld veertig van deze
stressoren maakt die kans 2,2
maal groter. Het is dan te verge
lijken met roken tijdens de
zwangerschap: het roken van
twintig sigaretten per dag ver
hoogt de kans op een te kleine
baby met een factor drie." Een
baby heeft een te laag geboorte
gewicht als die slechts 2500
gram weegt terwijl dat na veer
tig weken zwangerschap nor
maal 3400 gram zou moeten
zijn.
De promovendus schrijft een
deel van de oorzaken van stress
tijdens de zwangerschap toe
aan het ideaalbeeld waaraan
vrouwen tegenwoordig menen
te moeten voldoen. „Ze denken
dat ze honderd procent moeten
scoren in hun carrière, als min
nares en vriend van de partner
en als moeder in spe." Zij pleit
ervoor dat de aankomende moe
ders meer proberen te genieten
van hun zwangerschap en toe te
geven dat er ook gewoon verve
lende momenten kunnen voor
komen. „Dat moeten ze niet erg
vinden, die horen er gewoon
bij."
,Neem er de tijd voor. De meeste
vrouwen krijgen tegenwoordig
maar een paar kinderen. Het
zijn er geen negen meer zoals
vroeger." Paarlberg omschrijft
een zwangerschap als een ge
comprimeerde puberteit. „Net
als pubers vertrouw je er niet op
dat de vervelende verschijnse
len echt ooit over zullen gaan.
Vooral als je voor het eerst
zwanger bent." GPD
Na deze vermaning verdween hij over de heuvel en zijn stem stierf
weg in de ritselende wind. De regen hield nu op en de zon die door de
wolken brak, scheen waterig op de Labberdaan. „Piep zijn niet
winderig", sprak de reus tot zichzelf. „Houden niet van straf met
hoge moed van aanschijn..." Hij staarde enige tijd peinzend naar de
vervallen weg, die zich voor hem uitstrekte. Het was duidelijk, dat
hij trachtte de ontvangen berisping te begrijpen, doch toen dit niet
lukte, stond hij op en fronste de wenkbrauwen. „'Piep willen toch
lekker werken", verklaarde hij met zware stem. „Machtig sjouwen
met stenen en beuken en aanstampen en prachtige weg plat dreu
nen." Zo sprekende vatte hij zijn knuppel en begon opnieuw aan
zijn karwei. Het werk deed hem goed, dat was te zien aan zijn gelaat,
waarop al spoedig weer een glimlach doorbrak. Zijn slagen na
men in hevigheid toe en deden de natuur tot in de verre omstreek
sidderen.
Boven dit rumoer werd een vreemd geluid hoorbaar. Het was een
klaaglijk geloei, dat langzaam dichterbij kwam en dat werd voort
gebracht door een oude autotoeter. Wammes Waggel had het voor
werp op een vuilnisbelt gevonden en nu gebruikte hij het om zich
het voortgaan te veraangenamen.
Europa: Midden nat
Tuinbonen,
zoals in rome
Nee, het is geen gerecht uit de tijd van de
oude Romeinen. Het recept voor tuin
bonen met tomaten en salie dateert uit het
begin van deze eeuw. Het gerecht sluit heel
goed aan bij gebraden of geroosterd lams
vlees. Het is een gerecht dat zich goed leent
om tijdens de Pinksterdagen op het menu te
plaatsen.
Voor 2 personen:
ca. 1,5 kg tuinbonen; zout; 20 gram boter; 1
eetl. olijfolie; 3 sjalotten, gesnipperd; 1
teentje knoflook, ragfijn gehakt of uitge
perst; 6 verse salieblaadjes, ragfijn gesne
den (draadjes); 4 grote rijpe (Italiaanse)
tomaten, ontveld, vruchtvlees in blokjes
gesneden; 2 eetl. rode wijn, zoals Chianti;
witte peper uit de molen.
Dop de tuinbonen en spoel ze in ruim koud
water. Leg ze in een pan en schenk er zoveel
kokend water over tot ze royaal onder lig
gen. Voeg wat zout toe. Laat de tuinbonen
10 minuten zachtjes koken. Laat ze op een
zeef uitlekken, opdrogen en gedeeltelijk af
koelen. Neem de huidjes van de bonen weg.
Verhit een pan en laat boteren olie er heet in
worden. Fruit de sjalotten, onder voortdu
rend omscheppen, 2 minuten. Schep knof
look en salieblaadjes erdoor en voeg na 1
minuut de tomatenblokjes toe. Sprenkel de
wijn er over en voeg naar eigen smaaken in
zicht wat zout en peper toe. Schep de tuin-
boontjes erdoor. Leg het deksel op de pan
en Iaatalles8-10 minuten zachtjes smoren.
Schep de boontjes met de saus op voorver
warmde borden. Leg er bijvoorbeeld gebra
den of geroosterde Hollandse lambsracks
bij en geef er kleine gebakken aardappeltjes
(krieltjes) bij. Bestrooi de gebakken aardap
peltjes vlak voor het opdienen met wat fijn
gehakte platte peterselie.
Doorloper
Oplossing
donderdag
Latijn, prooi, brood, beek,
snood, plank, krant, voogd, ta
pir, kloof, klip, kapok, kreek,
sluis.
Het citaat is van Goethe: „Om
te weten waar iets is, moeten
we het hebben gevonden."
Horizontaal:
1Verfbordje, azijn; 2. lofdicht, stad in Spanje; 3. nakomeling, werkelijk;4. bitterkruid, plaats; 5. vuur
wapen, deel v.h. jaar; 6. stellig, kleur; 7. talisman, projectieplaatje; 8. belemmering, gevaar; 9. mid
delpunt, sneetje geroosterd brood; 10. verkoophuisje, gierigaard; 11. nobel, keur; 12. scheepvaart
bedrijf, afgemat; 13. helleveeg, droge turfstof.
Verticaal:
1. Kaliumcarbonaat, publieke
tuin, insnijding; 2. stand der
edelen, aanstonds, denkbeeld;
3. deel v.h. oor, entstof, straf
werktuig; 4. landbewerking,
slordige vrouw, niet water
dicht; 5. uitdrukking, dorpswei-
de, vrucht; 6. lof, houtzaagmo
len, kleefmiddel; 7. mikpunt,
opera van Verdi, kooplust; 8. in
elkaar, brievensnoer, koraalei
land; 9. witsel, handeling, mo
lentrechter.
Zowel vandaag als de komende Door: Jordi Bloem
dagen schijnt de zon niet uitbundig,
maar gaat het om zonnige momenten. Toch zal het met het aantal
uren regen meevallen. Met andere woorden: het is dus vaker
droog dan nat. De temperatuur ligt rondom of soms zelfs iets
boven het langjarig gemiddelde voor de laatste meidagen.
Dit gemiddelde is voor onze regio een graad of 17 overdag.
Deze waarde halen we vandaag ook. Vooral vanochtend komen
er veel wolkenvelden voor en is het nevelig. Plaatselijk hangt nog
een mistbank. Vanmiddag schijnt de zon vaker en blijft het waar
schijnlijk droog. Er waait een meest matige westelijke wind.
Op nadering van een koufront zoekt de wind later vandaag de
zuidwesthoek op. Hetfronttrekt vooral later vanavond en van
nacht met enige regen over de regio. De vaart zit er goed in zodat
het snel droog wordt. Ook zal het met de regenhoeveelheden
meevallen. Morgen ligt het koufront alweer boven Duitsland.
Bij ons schijnt de zon gere
geld en is het meest droog
weer. Het wordt rond 17 gra- T -
den. Op eerste pinksterdag Zon en wolken18'
zijn er meer wolken te zien FST -'/XTI .^~LJïï
en misschien valt er af en toe zw 4
een beetje regen of motre- ÏTT W3
gen. De temperatuur loopt
naar een graad of 18 op. f**"-
Vanaf tweede pinksterdag -.'M: jp
breidt een hogedrukgebied j 'j Ql9° J
boven Frankrijk en het wes- zw3 19° r
telijk Middellandse Zeege- J
bied zijn invloed naar de lage |yi6°i:-
landen uit. Deze ontwikke- j
ling resulteert in meer zon, flv Wnioï
weinig of geen regen en i»^*" '-i W3 rtfp
's middags ongeveer 19 gra-
den. Of dit weer een lang Ie- Minimumtemperatuur voor de komende nacht
ven beschoren is, is nu nog vbud*gm'odaq°?meimon ~i
moeilijk te zeggen.
Het dagelijkse reis
programma van
D-reizen K2j
op SBS 6. ||f
Uitzendingen van maandag t/m
vrijdag rond 13.00 uur en in
het weekend rond 17.00 uur.
i 7 dagen per week
gaiuH.i1,11 unIf,tan.iraioa.oo UUR 22.00 uur
0f CA NAM (Of Bfi) ÉÉN VAN ONZf D-ICIZIN VAKANTIfWINKllS (Zlf VOOR TCLNUMMCRS SBSJfXT RAG. SOI Of GOUDCN GIDS)
AwSew
(GDNEear
