Er zit muziek in de spijkerbroek PZC Veelzijdige Kunstschouw Kristien Hemmerechts' privédomein is publiek Terneuzen loopt leeg voordat de bruggen ontploffen Contrasten in dubbelexpositie zeeland 18 André Schout opent vijfde Zeeuwse vestiging Jeans-Inn in detail ondernemend Zeeland Bloemen en planten op Lentefeest Nieuwland 1900-2000 kunst cultuur Vier ton voor project interactieve kunst in Oostburg Gery de Smet maakt zijn eigen altaar voor de schone kunsten vrijdag 21 mei 1999 door Claudia Sondervan OOST-SOUBURG - Een keten van vijf kledingzaken in Mid den-Zeeland bouwde André Schout in twaalf jaar op. Re cent werd de vijfde vestiging van Jeans-Inn geopend op de hoek Lange ZelkeAValstraat in hartje Vlissingen. Dai spijker broeken uit zouden zijn, fabri kanten hun Europese produc tie terugschroeven en de De rubriek Onderne mend Zeeland staat on der redactie van Claudia Sondervan, Vragen, tips en mededelingen kunnen schriftelijk worden aan geboden aan de redactie van de PZC, postbus 18, 4380 AA Vlissingen, of via fax 0118-470102. goedkope kledingketens de markt zouden verstoren deert hem geenszins. Zes jaar nadat hij in dienst kwam bij Bram Ja- kobsen, oprichter van de eerste winkel aan de Kanaalstraat in Oost-Souburg, nam André Schout het bedrijf over. De twee winkels in Souburg en Middelburg kregen ras gezel schap van een derde vestiging in Heinkenszand, waarna Goes volgde. „Ons soort handel is merken- gevoelig. Sterke merken en een sterk winkelkarakter, steeds zoeken naar vernieuwingen en niet afgaan op wat de concur rent in de rekken heeft, dan heb je kans van slagen. Een goede plek en goede artikelen. Daar om geloof ik ook in Vlissingen. Het is verkeerd om daar minde re waar te brengen, al wordt daar vaak anders over ge dacht." De spijkerbroek heeft het nog Elopak in Terneuzen heeft het Iso 14001-certificaat voor het milieuzorgsysteem gekregen. Recent kreeg het productiebe drijf ook de Emas-registratie (Eco Management and Audit Scheme). Ook de bedrijven van Elopak International in Noor wegen, Zweden en Duitsland voldoen aan deze norm. De Eu ropese Emas-verordening geldt als zware milieubescher mingsnorm en staat op vrijwil lige basis open voor alle indu striële ondernemingen in Europa. Automobielbedrijf Van Oeve- ren in Goes is door de Tuv gecertificeerd volgens de Euro pese norm voor milieuzorgsys temen Iso 14001. Burgemeester Dvan der Zaag van Goes over handigt het certificaat vrijdag 28 mei tijdens een bijeenkomst bij het bedrijf aan de A Ples- manweg in Goes die om 15.30 uur begint. Van Oeveren, Mer cedes-dealer, is het eerste Zeeuwse automobielbedrijf met een Iso-gecertificeerd mi lieuzorgsysteem naast een Iso 9002-gecertificeerd kwali- teitsborgingssysteem. Intratuin m Koudekerke heeft zaterdag 29 mei een tuin- dokter in huis. Tussen 9.00 en 16.30 uur houdt hij consult voor zieke planten. De specia list die Intratuin inzet is een docent gewasbescherming. Europatuin sponsort de ver koop van een nieuwe oranje geel bloeiende trosroos van kweker Jan Spek: de Koningin Wilhelmina Roos. De roos wordt vanaf juni verkocht. Per roos gaat vijf gulden naar het Koningin Wilhelmina Fonds/Nederlandse Kanker bestrijding, dat dit jaar 50 jaar bestaat. Er zijn Europatuin centra in Goes, Renesse, Oost burg, Dirksland en Roosen daal. De Brabants-Zeeuwse Werk geversvereniging BZW kring Midden-Zeeland heeft op een bijeenkomst dinsdag 1 juni H. Bouma, directeur van ZWN- /Connexxion als gastspreker. Hij spreekt over de problema tiek in het openbaar vervoer in Zeeland. De bijeenkomst in hotel Arne- ville in Middelburg duurt van 12.00 tot 14.00 uur. lang niet gehad, weet André Schout. „Je hebt de vervan- gingsmarkt: mensen die exact dezelfde willen als hun versle ten broek. Ik geloof niet dat er varianten jeans zijn geweest die weer uit zijn geweest." Al les mag in jeans. Of het nu de dirty denim is die eruit ziet als of erin gewoond is of de onge wassen, gecoate variant met red listing op de omslag die recht van de naaimachine lijkt te komen. Helemaal nieuw is de spijkerbroek met messcherpe ingebakken vouw op de pijpen. Inkoopgroep Schout vormt met twee colle ga's in het noorden van het land een inkoopgroep. „De een heeft tien, de ander elf winkels. Sa men kunnen wij een partner maken van een leverancier; we kunnen aangeven wat we mis sen in een collectie. We zouden daar ook voor naar een ander kunnen stappen, maar dat werkt op termijn niet. Anders om vraagt een leverancier een zekere afzet om een merk ex clusief bij een winkel te hou den." Dat hele spel van inkoop, onderhandelingen, inrichting van winkels en de motivatie van het personeel is zijn hobby, zegt hij. „Wij hebben van onze hobby ons werk gemaakt. We zijn voor vijfhonderd procent met de handel bezig." Jeans-Inn zit op zowel eerste keus-stadslocaties als in dor pen. „Dat is zo gegroeid. Alle winkels dragen bij aan de groei. Het rendement van de winkels in de dorpen is net zo goed als van de winkels in de steden. Enkel is in de stadswin- kels de omzet hoger, maar in de dorpswinkels is de besteding per klant weer hoger." Uitge groeid is Jeans-Inn nog niet, maar Schout richt zijn investe ringen nu op de bestaande or ganisatie. „Als je groeit, moet je de logistiek goed op de rit hou den. Daarom bouwen we nu een magazijn op industrieter rein Vrijburg in Vlissingen." Over twee maanden moet het magazijn klaar zijn om de dis tributie naar de vijf winkels professioneel te verzorgen. „Als dat goed op rol is, is het aanplakken van een zesde win kel niet zo'n grote stap meer," stelt Schout. „Dat wordt dan een zaak van locaties wegen." André Schout: „Steeds zoeken naar vernieuwingen en niet afgaan op wat de concurrent in de rekken heeft." foto Ruben Oreel door Claudia Sondervan NIEUW EN ST-JOOSLAND - Theetuin De Bockenborgh in Nieuw- en Sint-Joosland houdt morgen, zaterdag zon dag 23 en maandag 24 mei voor de achttiende maal het Lente feest. In de tuinen van De Boc kenborgh presenteren zich tij dens het Pinksterweekeinde allerlei instellingen en organi saties rond bloemen en plan ten. Vaste gast tijdens het Lente feest is de Vlinderwerkgroep Midden-Zeeland, die zich inzet voor de instandhouding van vlinderpopulaties en die de vlindervriendelijke tuin pro pageert. Cactussen, rotstuin planten en vetplanten staan in de kraam van hobbykwekers Rob Wondergem uit Biggeker- ke en Ben Polderman uit Mid delburg. Wondergem heeft onder meer de grootste sem- pervivum-verzameling in Zuid-West-Nederland met ruim duizend soorten. Bertus Spee vertegenwoordigt Succu- lenta, de Nederlands-Belgi sche vereniging van cactussen en andere vetplanten. Vaste planten die in klei groeien en aparte eenjarigen woont Ans Kloet van Kwekerij Sluishoek. Tuinierster Wilma Vermeij neemt haar favorieten akelei, campanula, diascia en salvia mee. De vijftien jaar oude Zeeuwse Fuchsiavereniging toont een selectie bellenplant soorten. Kweker Ward van Teylingen neemt vijftig soorten viburnum mee. Boomkweker De Waard uit Nieuw- en Sint- Joosland brengt struiken en heesters Mandenmaker Riens Booy uit Sliedrecht demonstreert op za terdag en maandag de verwer king van wilgentenen in manden. Bijenhouder Piet de Meester verkoopt bijenpro ducten, Het Walchers Wijn-, Bier- en Likeur Gilde laat de ei gen stook- en brouwsels proe ven. Er zijn tuindecoraties van cement en natuurlijke materi alen van Jolanda Polderdijk en Ingrid van de Hoek en antiek en oud tuingerei van Galerie De Wijnstock in Middelburg. Ke ramiek voor huis en tuin bieden Olga de Ruiter en Betsy de Jon- ge en mensen van Emergis. Het Lentefeest bij de uitspan ning vaan de Derdeweg is za terdag en maandag open tussen 10,00 en 17.00 uur, zondag van 13.00 tot 17.00 uur. r -- In het laatste jaar van de twintigste eeuw blikt de PZC van dag tot dag terug op nieuws feiten uit Zeeland. door Anita de Jong Dinsdagmiddag 21 mei 1940 is Terneuzen zo goed als verlaten. Iedereen die kan is ge vlucht, want de 'slag om Terneu zen' nadert. De stad wordt niet door de Duitsers vernield, maar door de Belgen, in een vergeefse poging de Duitse troepen tot staan te brengen. Bij de verdediging van hun grondgebied gaan de Belgen hardhandig te werk. Het kanaal Gent-Terneuzen moet als ver dedigingslinie dienen. Alles en iedereen die enigszins in de weg staat, moet het veld ruimen. Wo ningen langs de kade, land- bouwschuren, de scheepswerf; ook veertig schepen in het ka naal, die mogelijk als schuil plaats voor de Duitsers kunnen dienen, verdwijnen naar de bo dem. Hoe Terneuzen uit de strijd komt, lijkt de Belgen niet te de ren. Sterker nog: zo gauw de stadsbewoners op Belgisch be vel massaal de voeten lichten, worden hun huizen bruut leeg geroofd. Ruiten gaan aan digge len, huisraad ook en alles wat de soldaat van pas komt, neemt-ie mee. Dat alles onder het motto: de vijand moet gestopt worden. Voor de Terneuzenaren zijn het angstige weken. Met eigen ogen zien ze hoe de bezetter sinds de vijfde mei oprukt naar het zui den, Vrijwel iedere nacht is het raak: bombardementen op Vlis singen, rookpluimen boven Zuid-Beveland. Een veldslag in eigen stad lijkt onvermijdelijk. Ondertussen is het militair com mando in Terneuzen in handen van de Fransen. In een poging de bezetting tot Nederland te be perken, hebben zij vele troepen in Zeeland en Brabant gestatio neerd. Als de Fransen echter zware verliezen lijden bij de verdediging van Middelburg, trekken zij zich terug richting Hoek en Philippine. De Belgen nemen op 18 mei het bevel over in Terneuzen. Vluchtelingen Op 20 mei komt het bericht dat een aanval aanstaande is. Alle inwoners moeten vertrekken. Velen pakken direct wat ze pak ken kunnen en steken op de fiets het kanaal over, richting Hoek. De schuren ten zuiden van die gemeente zitten overvol met vluchtelingen. De echte deadline komt de vol gende dag. De Belgen kondigen aan dat ze iedereen die jonger is dan 50 jaar en zich na twaalven in de stad bevindt, zullen neer schieten. Dat heeft effect, Slechts 900 mensen blijven ach ter. Een dag later barst de strijd los. Alle bruggen in Terneuzen, van groot tot klein, gaan de lucht in. Door de explosie sneuvelen rui ten, muren, huizen. De chaos is onbeschrijflijk. Twee dagen la ter volgt een laatste wanhopige beschieting. Opnieuw veel schade, maar geen doden en ge wonden. Het Belgisch vuren blijkt vergeefs. Van 24 mei tot 20 september 1944 bezetten de Duitsers Terneuzen, Na de angst lijkt de 'wapenstil te' bijna een opluchting. Maar. „Al zijn de Duitsers in zekere zin onze verlossers", noteert een Terneuzenaar die in de vuurli nie heeft gelegen, „het is te veel van ons gevergd, te zeggen dat we hen met vreugde begroeten." ELAAMSTEDE - In Galerie Lijn 3 in Haamstede zijn tijdens de Kunstschouw de bizarre en uitbundige beelden van Ada Breedveld te zien. Ada Breedveld is één van de 107 kunstenaars die meedoen aan de zesde Kunstschouw. Verspreid over 3 2 locaties stellen zij hun werk tentoon. De tentoongestelde werken zijn heel divers, zowel wat materiaal betreft als wat stijl aangaat. De negendaagse kunstmanifestatie wordt vrijdag 11 juni officieel geopend in het Duinhotel Haamstede aan de Torenweg in Haamstede. Zondag 20 juni is de laatste Kunst- schouw-dag. door Trees van Herpen TERNEUZEN - In de Passerelle en hal van het Terneuzense stadhuis zijn momenteel mini- tuurkunstwerkjes van Jan Verschoore en fors formaat schilderijen van Tony Poncia te zien. Wat bracht Toonbeeld er toe het werk van deze twee kun stenaars gezamelijk te expose ren? Het contrast in maat, beeld, vorm en techniek of juist de overeenkomst van werken met variaties op één thema? Ver- schoore's 'artist stamps' vragen om een nabije beschouwing, Poncia's werk komt als een ex plosie van kleur op je toe. De te genstelling is groter dan de overeenkomst. Het Engelse woord 'stamp' bete kent zowel postzegel als stem pel. Verschoore past beide bete kenissen toe in zijn 'mail-art'. Hij snijdt zijn voorstellingen uit in vlakgom van maximaal enke le vierkante centimers groot. Met die stempel worden de mi niatuurvoorstellingen in hoog druk gedrukt en later ingekleurd met waterverf of kleurpotlood. En net als bij een ouderwetse postzegel krijgt el ke afbeelding een randje stanspunten. Eén of meer 'stamps' plakt hij vervolgens op beschilderde houten blokken ter grootte van een pocketboek. Een verzameling van deze blok ken per thema gerangschikt, is een soort dagboek of archief van gevoelens uit het leven van de kunstenaar. Hij geeft de hele collectie, die nog kan uitgroei en, de titel 'Traject 1995-2045' mee. Als thema zien we ondermeer het dier, waarbij de plaatjes rechtstreeks uit een prenten boek afkomstig lij ken, of de gla mour van de sterren van het wit te doek. Maar ook allerdaagse taferelen met spitsvondige beeld- en taalgrapjes zijn te vin den op de miniatuurtjes. Space Trip Poncia's in acryl uitgevoerde werken zijn opgehangen aan slechts één thema dat hij 'Space Trip' noemt. Met titels als Astro Cybernetics, Pulsar Quatars en Strato Atmos komen de associa ties met science fiction als van zelf. Wat er op zijn recente schil derijen - ze dateren allemaal van dit jaar - te zien is, zou in derdaad niet uit de toon vallen in de nieuwste Starwars-film. Explosies van kleurrijke bollen, cirkels als planeten met sate- lietmanen eromheen, nevelige wolken om een uitstervend licht. Tegen een nachtblauwe achtergrond bewegen hemels blauwe vlekken. In een ander werk is feloranje de ondergrond van waaruit gevlekte kleurbol- len naar voren komen. Bewe ging, vaart, explosie vanuit het niets, vanuit de leegte, de ruim te, dat roept het werk van Pon cia op. Het is een vuurwerk van kleur, eentonig in vorm en stijl, dat wel. Net als bij goed vuur werk maakt het op het moment van zien erg veel indruk, maar is het effect weg zodra het beeld verdwijnt. De tentoonstelling is tijdens kantooruren te zien in de hal en de Passerelle van het stadhuis van Terneuzen en duurt nog tot en met 20 juni. door Pascalle Cappetti OOSTBURG - De gemeente Oostburg en de ondernemers in het centrum van Oostburg kun nen aan de slag met hun ambiti euze, 1,3 miljoen gulden kosten de kunstproject. Industrieel ontwerper Mark de Jonge uit Antwerpen mag de interactieve, kindvriendelijke objecten gaan ontwerpen, die vanaf volgend jaar het centrum van Oostburg moeten verfraaien. De provin cie heeft laten weten dat een 5B- subsidie van vier ton beschik baar wordt gesteld. Het gezamenlijk project van de gemeente, de Vereniging Onder nemend Oostburg en de Rabo bank voorziet in een aantal in teractieve kunstobjecten op het Ledelplein, Eenhoornplantsoen en Raadhui splein met het thema water. Onderdeel van het plan is een waterorgel op het Raad huisplein. Voor de realisatie is de interna tionaal bekende en bekroonde ontwerper De Jonge van het be drijf Orso, Industrial Design Solutions uit Antwerpen, aan getrokken. Zijn ideeën spraken de betrokkenen tijdens de eerste presentatie van zijn werk erg aan. De objecten moeten het koop centrum van Oostburg verster ken, en daarmee de werkgele genheid in de horeca en het midden- en kleinbedrijf en het behoud van het winkelbestand garanderen. Bezoekers, zo be oogt het project, zullen langer in Oostburg vertoeven. De interactieve kunst past in de Recreatie visie West-Zeeuws- Vlaanderen en in het streven van de gemeente om West- Zeeuws-Vlaanderen als gezins vriendelijk vakantieland te pre senteren. Ook wordt met het thema water de link gelegd naar de kust, vertelt T. Maenhout van de gemeente. Bij de reconstruc tie van de binnenstad, en dan met name het Raadhuisplein dat in september aan de beurt is, wordt alvast rekening gehou-; den met de plaatsing van de ob-' jecten. Op 3 juni krijgen de onderne mers de gelegenheid zich uit te spreken over het project. Daar bij is ook de stedebouwkundige A Medink die de tweede fase van de herinrichting van het centrum heeft ontworpen, aan wezig. Waar en hoeveel objecten er komen, wordt dan besproken,' door Ernst Jan Rozendaal GENT - In de catalogus bij zijn expositie Toewijding die op het ogenblik te zien is in de kapel op het Campo-Santo in Gent, schrijft Gery de Smet over een bezoek aan Geraardsbergen: „Nog iets hoger bevindt zich een kapel en eens daarbinnen over valt je een morbide beklem ming. Desondanks is dit een po pulair gebedsoord, getuige de grote toeloop. Het lukt me toch niet om te begrijpen wat men hier zoekt, laat staan vindt. Maar dat is met kunst ook vaak." Het is een sleutelzin in het mooi vormgegeven boekje dat bij zijn expositie is verschenen. De ver gelijking die hier in woorden wordt gemaakt, heeft De Smet in zijn tentoonstelling namelijk daadwerkelijk gerealiseerd door bedevaartsplaats en kunst te laten samenvallen. De kapel op het Campo-Santo in de Gentse wijk Sint-Amands- berg is een expositieplaats voor tal van Belgische kunstenaars. Net als de Vleeshal in Middel burg vormt de 27 meter lange kapel een uitdaging voor kun stenaars, omdat ze de specifieke ruimte niet kunnen negeren. Ze kunnen hun werk niet expose ren alsof het een kale, witte mu seumhal is. De Smet geeft dat aan in de inleiding van zijn ca talogus, die in feite het dagboek is dat hij bijhield tijdens het denken over en inrichten van de tentoonstelling. Gewoonlijk werkt hij in reeksen schilderij en, maar voor de kapel was iets anders nodig. Mysterieus De Smet heeft besloten de kapel te nemen voor wat hij is. Hij heeft de voormalige kerk op het Campo-Santo weer van kerk banken voorzien en er een bede vaartsoord van gemaakt. De wanden heeft hij volgehangen met in totaal ongeveer 300 'de vote voorwerpen' en palmtak ken. Een aantal van de doorhem gemaakte voorwerpen is van plechtige spreuken voorzien, net zoals in de catalogus boven de blokjes tekst telkens een wat mysterieuze titel is gezet als: 'De extremisten zijn de anderen', 'Hoe anderen doen geloven in wat je zelf niet gelooft', 'Zonder is beter', 'Zonde is beter', enzo voort. Soms is de titel in ver band te brengen met wat eron der staatsoms reageren de titels juist op elkaar. De Smet is zeer consequent in zijn uitwerking. De expositie is begonnen met een daadwerke lijke processie en uit de tekst blijkt dat de kunstenaar zijn ca talogus aanvankelijk zelfs op bijbelpapier wilde laten druk ken. 'Geen boek zonder fouten' heet het tekstje waarin hij ver telt dat geen drukker dat zag zitten. Toewijding De expositie van De Smet en de bijbehorende catalogus vertel len iets over de toewijding van een kunstenaar voor zijn werk en nodigen geïnteresseerden uit dat werk met evenveel toewij-' ding te komen beschouwen. In! de religie heeft De Smet een uit stekend vehikel gevonden om het belang daarvan duidelijk te maken. Expositie: Toewijding van Gery de Smet in de kapel op het Campo-San to, Antwerpsesteenweg Gent, t/m31 mei vri van 14-19, za, zo en feestdag van 11-19 uur. Prijs catalogus: 300fv info: 003292382226, doorTrees van Herpen TERNEUZEN - Haar nieuwe roman, De tuin der onschuldi- gen, is een paar weken geleden verschenen. Maar daar ging het nauwelijks over in Porgy Bess, tijdens de laatste literaire Prometheus-avond van het sei zoen. Kristien Hemmerechts vertelde dat schrijven voor haar het creëren van privédomein is. Het merendeel van de avond be steedde ze echter aan fragmen ten uit het boek Taal zonder mij, een zeer persoonlijk boek over haar bijna twee jaar geleden overleden echtgenoot, de dich ter Herman de Coninck. De dubbelzinnigheid, dat privé domein zo publiek gemaakt wordt, beaamt ze volmondig. „Ik blijf het eigenaardig vinden om mijn intimiteit zo prijs te ge ven." Maar de oprechte en inge togen wijze waarop ze dat deed, creëerde een bijna tastbare sfeer van saamhorigheid met de tal loze bewonderaarsters in de zaal. Na haar debuut in de Engelse taal, verscheen in 1987 de eerste roman van Hemmerechts in het Nederlands: Een zuil van zout. Bijna jaarlijks bracht zij sinds dien een manuscript naar haar uitgever. Naast romans als Bre de heupen, Zonder grenzen en Margot en de engelen, schreef zij ook diverse verhalenbundels. Hemmerechts schrijft in een di recte, sobere stijl verhalende en herkenbare fictie. Breuk De dood van Herman de Co ninck betekent een breuk met de fictie. Voor het eerst en mis schien ook voor het laatst ver trouwt Hemmerechts haar per soonlijke herinneringen aan de man wiens poëzie de drijfveer voor zijn leven was, toe aan pa- Kristien Hemmerechts: „Mijn ideaal is niet te schrijven, maar ge woon te leven. Zoals mijn kater." foto Charles Strijd pier. Zijn gedichten vormen haar leidraad. Zij heeft geaarzeld en gewors teld met de juiste toon, maar zo vertelt zij haar publiek, „de vele brieven die ik krijg maken dui delijk dat het positief wordt er varen". Ingetogen en schroom vallig leest zij enkele passages voor. Alledaagse gebeurtenis sen als de gang naar de super markt worden humorvol en te der verteld. Het publiek lacht, Kristien Hemmerechts geniet zichtbaar en zegt dat dit voorle zen troostrijk is voor haar, zoals 'kijken in een fotoalbum'. Na de pauze komt dan toch haar nieuwste geesteskind aan bod. Dedriezussen uit de roman-Ju dith de gedecideerde, Heieen de angstige en Nora de aarzelende - hebben alle drie andere herin neringen aan hun jeugd. Het be grip herinnering fascineert Hemmerechts. „Je bent ge vormd door je herinnering, maar hoe komt het dat een beeld zich vastzet, het mechanisme daarvan begrijp ik niet. Noodzaak Aarzelend, naar woorden zoe kend gaat Hemmerechts in op vragen uit het publiek. Ze ver telt dat schrijven voor haar be gonnen is als het heroveren van tijd voor zichzelf maar gaande weg een noodzakelijkheid is ge worden. „Als iemand die drang heeft, moet hij schrijven." Om even later te zeggen dat ze mensen benijdt die niet schrij ven. „Een schrijver is altijd be zig met zichzelf vragen te stellen om de wereld, het leven te be grijpen. Dat bederft de pret. Mijn ideaal is niet te schrijven, maar gewoon te leven. Zoals mijn kater."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 38