Geweld in strijd met handvest VN PZC Demonstranten bij ambassades Peking houden strak schema aan NAVO bestrijdt bevoegdheid Gerechtshof NAVO-missers Een of twee glaasjes Blunders ontbloten achilleshiel NAVO feiten en meningen Professor De Waart hekelt NAVO-bombardementen voor Internationaal Hof 11 mei 1949 dinsdag 11 mei 1999 door Hans de Bruijn De NAVO meent dat het In ternationaal Gerechtshof in Den Haag niet bevoegdis om te oordelen over de klacht van Joegoslavië tegen de NAVO- bombardementen. Joegoslavië vroeg het VN-hof gisteren tien NAVO-lidstaten, waaronder Nederland, te gelasten onmid dellijk het bombarderen te stoppen. Maar volgens het bondgenootschap is de klacht niet ontvankelijk omdat Joe goslavië geen lid van de VN zou zijn. België, Canada en Frankrijk, die zich gisteren tegen de aan klacht verweerden, meenden dat Belgrado geen poot heeft om op te staan. Ook Nederland zal de bevoegdheid van het Hof aanvechten. Belgrado meent dat de Federale Republiek Joe goslavië in 1992 automatisch het VN-lidmaatschap van het oude Joegoslavië heeft overge nomen. De NAVO-landen be strijden dat. Volgens de Joegoslavische kla gers zijn de bombardementen in strijd met het internationaal recht en het VN-Handvest. De Joegoslavische delegatieleider Etinski zei dat 'geen land of groep van landen het recht heeft zich met geweld te men gen in de binnenlandse aange legenheden van een ander land'. Joegoslavië kreeg steun van vooraanstaande internationa le rechtsgeleerden, zoals de Nederlandse professor P. de Waart en de Britse hoogleraar in Oxford Ian Brownlie. De laatste zei dat humanitaire overwegingen geen reden zijn om het beginsel overboord te zetten dat landen niet mogen ingrijpen in binnenlandse aan gelegenheden. Hij zei dat de NAVO ook niet heeft ingegre pen toen in 1995 honderddui zenden Serviërs uit Kroatië werden verdreven. De Belgische hoogleraar Eric Suy, oud-ondersecretaris-g'e- neraal van de VN, zei dat de poging van de NAVO om Milo sevic te doden via een bombar dement van zijn huis, in strijd is met het internationale recht. Nederland vindt dat Belgrado eerst' het VN-lidmaatschap moet aanvragen, GPD De Chinese verontwaardiging over de dood van landgenoten in Belgrado is begrijpelijk. De fout van de NAVO verzwakt het politieke front tegen Milosevic zeer ernstig. Toch waren, dit soort be treurenswaardige gevolgen van de bombardementen voorspelbaar. Alle verdichtsels over slimme bommen en stomme vergissingen kunnen niet maskeren dat een schone oorlog niet bestaat. Tegenwoordig sneuvelen in oorlogen meer burgers dan soldaten. Daarom ligt de verantwoordelijkheid voor de Chinese slachtoffers niet uitsluitend bij de NAVO. Wie bommen boven steden loslaat, voert een vuile oorlog. Maar wie zijn onderda nen er niet weghaalt, stelt hen bloot aan direct levens gevaar. Peking' heeft goede betrekkingen met Belgrado het zwaarst laten wegen. Het grote aantal burgerslachtoffers zet de NAVO onder druk. De lidstaten staan niet meer als één man achter de acties nu die steeds meer het karakter krijgen van vergelding. Zo waren ze niet bedoeld. Ze beoogden de Kosovaren te beschermen en hun grondrechten af te dwingen. Nu blijkt dat de alliantie niet echt iets kan be tekenen voor de resterende etnische Albanezen in Ko sovo en de honderdduizenden vluchtelingen, is een ac tieve patstelling ontstaan. De NAVO bombardeert door maar bereikt niets. Milosevic geeft zijn Serviërs een et nisch gezuiverd maar verwoest land. Deze impasse kan alleen doorbroken worden als minstens één van de par tijen een afwijkende zet doet. De Servische aankondi ging van troepenvermindering in Kosovo is niet meer dan een schijnbeweging. Het voornemen van het kabinet, om automobilis ten gedurende de eerste vijf jaar dat ze een rij bewijs hebben een aangepast maximum-alco holpromillage op te leggen, heeft alle kenmerken van een zwak compromis. Voor die beginners zullen geen aangepaste verkeersregels gelden. Ook zullen de wegen die zij kiezen niet autoluw worden gemaakt. Daarom is het nogal vreemd dat de beginner straks na zijn eerste pilsje om fris moet vragen, terwijl naast hem aan de bar een ervaren rijder een tweede mag nemen. De maatregel wordt waarschijnlijk gekoppeld aan het voorlopige rijbewijs dat eveneens vijf jaar geldig zal zijn. Het is een poging om via een strafpuntensysteem te volgen of beginnende automobilisten te veel overtre dingen maken. Uit onderzoek blijkt dat vooral jonge ren kwetsbaar zijn. Zeker als ze een glaasje op hebben. Als het verschil tussen een of twee pilsjes daarbij echt de doorslag geeft, zit er niets anders op dan van dat ene pilsje de algemene norm te maken. Al was het alleen maar vanwege de voorbeeldfunctie van 'volwassen' au tomobilisten. De Nederlandse politiek heeft duidelijk niet kunnen kiezen tussen vrij wel geen en een heel klein beetje drank. Als beginnende automobilisten straks net zo weifelachtig aan het verkeer deelnemen, krijgen ze het nog heel moeilijk. Het Internationaal Gerechtshof begon gisteren in het Vredespa leis met de behandeling van de klacht van Joegoslavië tegen de NAVO-bombardementen. Op merkelijk ivas de aanwezigheid m het Joegoslavische juridische team van de Nederlandse oud hoogleraar volkenrecht profes sor Paul de Waart. Hij vindt de eisen van de Joegoslaviërs te recht. „De NAVO-bombarde menten staan in geen verhou ding tot het doel. door Hans de Bruijn Nederland had eerder het initiatief moeten nemen om de Verenigde Naties in te scha kelen bij de oplossing van de Kosovo-crisis. Maar Den Haag heeft te veel achter de Amerika nen aangelopen. „Een gemiste kans", zegt oud-hoogleraar vol kenrecht professor De Waart. Als lid van de VN-Veiligheids- raad had Nederland meer moe ten doen. „We zijn trots dat het Internationaal Hof in Den Haag zit. Dan hadden we het ook moeten gebruiken." De Waart (66) was een opvallen de verschijning in de Joegosla vische delegatie, die gisteren voor het VN-hof in het Vredes paleis stopzetting eiste van de NAVO-bombardementen. Hij zei zeker niet sympathiek te staan tegenover het regime in Belgrado, maar dat het juri disch het gelijk aan zijn kant heeft. „Bombardementen zijn geen humanitaire interventie." De Waart zei dat de NAVO Joe goslavië in 'een illegale wurg greep' houdt. Controversiële standpunten zijn de oud-hoog leraar van de Vrije Universiteit niet vreemd. Hij is voorstander van het gebruik van het Interna- Bewoners van het dorp Cacak, honderdzestig kilometer ten zuidwesten van Belgrado, nemen de schade van een NAVO-bombardement in ogenschouw. Volgens de autoriteiten kwamen zes dorpelingen bij de aanval om het leven. foto Srdjan I lic/AP tionaal Gerechtshof voor het aanpakken van 'grote' landen die hun boekje te buiten gaan. De Waart meent dat de VN een veel grotere rol moeten spelen bij het beslechten van interna tionale conflicten. Dat kan de eigenrichting, zoals nu door de NAVO toegepast, voorkomen. Daarom betreurt hij dat de VN- Veiligheidsraad het heeft laten afweten. Een kritisch betoog daarover in het blad van de Ne derlandse Vereniging voor de Verenigde Naties viel bij de Joe goslaviërs zo in goede aarde, dat zij De Waart vroegen lid te wor den van hun juridische team voor het Hof. Dat kostte hem niet veel moeite, want De Waart is het volstrekt oneens met wat hij 'dat stomme gedoe met die bombardementen' noemt. Er is volgens hem geen juridi sche basis voor de bombarde menten. „De NAVO zegt wel: wij hebben de Veiligheidsraad aan onze zijde. Maar dat is niet waar." De NAVO heeft voorrang gegeven aan de militaire boven de politieke optie, meent De Waart. Het zogenaamde ak koord vanRambouillet' noemde hij geen basis voor een vreedza me regeling. „De dreiging met geweld als Joegoslavië het ak koord niet zou tekenen is in strijd met het Handvest van de Verenigde Naties", hield hij de rechters voor. „Geen zichzelf respecterend land kan zoiets aanvaarden." Volgens internationale rechts regels is een verdrag dat onder dreiging met geweld wordt af gedwongen ongeldig. „Een ern stige schending van de princi pes van het internationaal recht", aldus De Waart. Boven dien eiste de NAVO in het ak koord dat het vrijelijk, en naar eigen goeddunken, het hele grondgebied van Joegoslavië zou mogen gebruiken voor mili taire operaties. Het was volgens De Waart duidelijk dat Joego slavië dat nooit kon pikken. De tien aangeklaagde NAVO- landen, waaronder Nederland, betwisten de bevoegdheid van het Internationale Gerechtshof om over de klacht van Joegosla vië te oordelen. De huidige Joe goslavische federale republiek zou immers geen lid van de VN zijn. „Niet veiTassend", noemt De Waart het dat de NAVO daar nu zijn toevlucht toe neemt. Maar het is een afleidingsma noeuvre, want de kern van de zaak is natuurlijk de vraag of de NAVO het recht heeft Joegosla vië te bombarderen. „DeNAVO- landen zouden juist blij moeten zijn dat deze zaak nu aan het Hof is voorgelegd." De Waart hoopt dan ook dat de vijftien rechters van het Hof 'in ventief' met dit probleem zullen omgaan. Dat zou kunnen inhou den dat zij zowel de NAVO- bombardementen veroordelen als Milosevic oproepen het ge weld tegen de Kosovo-Albane- zen te staken. Maar welke uit spraak het Hof ook doet, het heeft geen middelen om nale ving ervan af te dwingen. Zowel de NAVO als Joegoslavië kan een uitspraak aan de laars lap pen. GPD door Paul Koopman De NAVO-bommencampag- ne op Joegoslavië begint letterlijk te ontsporen. Op pad gestuurd met een verkeerde kaart van Belgrado of misleid door een 'mol' in eigen gelede ren, troffen drie NAVO-projec- tielen vrijdagnacht de Chinese ambassade in Belgrado. Het is een pijnlijke blunder voor de al liantie, die zich dagelijks op de borst slaat over zijn grote accu ratesse en professionaliteit. Met elke misser of afzwaaier brokkelt de publieke steun in de negentien NAVO-lidstaten voor de militaire actie onvermijde lijk af. Al enkele weken illustre ren de Servische media het nieuws over de operatie 'Allied Force' met beelden van aan flar den gebombardeerde burger doelen: een trein, bus, woonwijk of ziekenhuis. Westerse cameraploegen wor den met grote voortvarendheid naar deze plaatsen des onheils gevoerd. Nevenschade Stuk voor stuk gevallen van 'on bedoelde nevenschade', luidt steevast de verontschuldiging van de alliantie. Maar dat klinkt nogal kil en eufemistisch, verge leken met de wanhoop en rouw van onschuldige burgers die op westerse televisieschermen te Nu vallen er bij een oorlog altijd burgerslachtoffers: het zou na- ief zijn anders te verwachten. Bij de bevrijding van West-Eu ropa van het nazi-regime be taalden honderdduizenden Duitse burgers in Dresden en Berlijn de hoogste tol. Bij de verdrijving van Irakezen uit Koeweit sneuvelden duizenden onschuldige Koeweiti's. Maar het westerse geweten werd destijds toch minder op de proef gesteld dan nu in Kosovo. En dat heeft alles te maken met het unieke karakter van dit mi litaire conflict. Diplomatie De NAVO begon 24 maart aan zijn offensief, niet om terrein te veroveren of een vijand te ver slaan, maar als voortzetting van diplomatie met andere midde len. Milosevic is één keer eerder naar de onderhandelingstafel van Dayton gebombardeerd, dat succes moet herhaald wor den, was de gedachte. „Het doel van deze campagne is diploma tiek, niet militair", benadrukt NAVO-bevelhebber Wesley Clark. Om die reden vermijdt de NAVO zorgvuldig de term 'oor log'. Het afwerpen van inmid dels negenduizend bommen op Joegoslavië wordt nog steeds geafficheerd als een 'militair conflict'. Maar een oorlog die geen oorlog mag heten en die geen militair, maar een humanitair doel dient - namelijk de terugkeer van uit hun huizen verjaagde Albanese Kosovaren - is in de arena van de publieke opinie een breekbare onderneming. Elke misser of af zwaaier berokkent de alliantie zelf onevenredig veel schade, omdat successen op het slagveld uitblijven en het doel van het 'conflict' hu juist het bescher men van diezelfde burgers is. Overigens slaagt de NAVO in dat laatste, ondanks alle wèl goed gemikte bommen, nog steeds niet. Ook gisteren werden weer duizenden Kosovaren door Servische troepen hun hui zen en hun land uitgezet. De NAVO-reactie op deze trage die en het leed dat de alliantie zelf onvermijdelijk veroor zaakt, doet nogal verbeten en halsstarrig aan. De campagne werkt, de missers worden be treurd en de bombardementen worden verder opgevoerd, luidt nu al wekenlang het verhaal. Intensivering Ook na de aanval op de Chinese ambassade werd een verdere 'intensivering' aangekondigd. Maar erg logisch lijkt dat niet. Want naarmate er meer bom men op Joegoslavië worden ge gooid, neemt automatisch de kans toe dat er weer ééntje ver keerd terecht komt. Een lucht- campagne met dagelijks hon derden aanvalsvluchten wordt zo onvermijdelijk een inciden ten-feuilleton. Het regime in Belgrado zou door de opeenstapeling van missers wel eens de indruk kunnen krij gen dat het militaire conflict met de NAVO misschien tóch te winnen is. Want de winst- en verliesrekening van moderne oorlogvoering wordt niet in de zozeer in 'warrooms' van gene raals opgemaakt, als wel in wes terse televisiestudio's. Oorlogs moeheid, gevoed door publieke verontwaardiging over on schuldige burgerslachtoffers, vormt de achilleshiel van de al liantie. Milosevic is zich daar waarschijnlijk zeer wel van be wust. GPD door Jan van der Made Het is een dreigend refrein dat nu al drie dagen weer galmt onder de bomen van de ambassadewijk in Peking: 'Da-Dao-Mei-Di' (Weg met het Amerikaans Imperialis me), 'Da-Dao-Bei-Yue' (Weg Met de NAVO). „Fuck you foreigner", sist een groepje jongens dat deel uitmaakt van een demonstratie die net een rondje om de Amerikaanse ambassade hebben gemaakt. Ze slepen banieren achter zich aan - de optocht begint zich langzaam te verspreiden. Het is half twaalf 's avonds. Ze zijn moegeschreeuwd en gaan naar huis. Maar aan de andere kant van het complex komt een nieuwe troep aan. 'Na-zui (Nazi)-Na-to, Da-Dao-Mei- Di', scanderen ze. Ze mogen niet gelijk doorlopen van de politie die in hagen dik rond de ambassade staat opgesteld, want een andere groep die voor het pand staat is nog niet klaar met schreeuwen. Er gloeit vuur en er klinkt ge joel. Maar met de stenengooie- rij is het afgelopen. Als de poli tie demonstranten ziet met stenen, vraagt ze de activisten vriendelijk de projectielen neer te leggen. „Waarom?" vraagt een demonstrant bru taal. „Wat moet dat?" „Ja, wat moet dat?" schreeuwt de agent dreigend terug. Gelijk is het weer duidelijk wie er de baas is en dat de demonstraties in fei te heel beperkt zijn. Volkswoede De uitingen van volkswoede vanwege het raken van de Chi nese ambassade in Belgrado zaterdag worden nog steeds gekanaliseerd. De betogingen zijn nog steeds lokaal. Ze spe len zich afrond de ambassade- wijk bij de zijdemarkt waar de Amerikaanse ambassade ligt. Deze is geflankeerd door de Ierse en de Mongoolse ambas sades, en even verderop de Albanese en de Britse. Hon derden troepen oproerpolitie zitten keurig netjes op lage, houten krukjes, te wachten tot de demonstraties uit de hand lopen. Maar deze dag blijft het vrij rustig. Groepen j ongeren lopen wel de hele dag al rondjes om de am bassades en volgen daarbij de 'youxing luxian', de 'demon- De Amerikaanse ambassadeur James Sasser, die gisteren op het matje werd geroepen door de Chi nese regering, neemt een kijkje door een vernield raam. foto EPA stratielijn', die met rode pijlen op borden is aangegeven. Als ze buitenlanders zien, veelal diplomaten of journalisten en een enkele toerist, kijken ze die agressief aan. Sommigen worden geboycot door taxi chauffeurs. Een fietsenmaker, die de banden van de fiets van een buitenlander wilde op pompen, werd toegesnauwd dat hij 'dat moest laten. Je weet toch wat ze gedaan heb ben?' Bussen Zijn de demonstraties spon taan? 's Middags drie uur: een groep van dertig boeddhisti sche monniken in gele gewa den en kaalgeschoren sche dels. Vijf over drie: dertig taoïstische monniken. Tien over drie: dertig Tibetaanse boeddhisten. Kwart over drie: een groep katholiekepriesters. Tien voor half vier: een groep moslims. Hun eensluidende kreet: 'Weg Met Het Ameri kaanse Imperialisme'. De delegatie van de Chinese Kunstacademie is al voorbij. Ze hadden de ochtend besteed aan het maken van fraaie Clin- ton-schedels, Clinton-Hitlers en Amerikaanse vlaggen waarop sterren plaats hebben gemaakt voor swastika's. Busladingen demonstranten worden aangevoerd. Ze heb ben hun banieren klaar. Som mige posters, met slogans als 'Clinton, son of a bitch, Blair, grandson of that bitch' en 'First you violate Levinsci (sic) and now the rest of the world' worden volgeklad met sympa thiebetuigingen. Op veel plek ken zijn foto's opgehangen van de drie journalisten die tijdens het bombardement om het le ven kwamen. Bij gebrek aan wierookstok jes, die uit respect bij portret ten van overledenen worden gezet, zetten veel mensen er een brandende sigaret bij en uiteindelijk ligt er gewoon een hoop peuken omheen, 'Bloed wordt met bloed terugbe taald', het Chinese equivalent voor 'oog om oog' is een van de populairste kreten. Maar ook 'We willen geen oorlog'. Tij dens een meer agressieve de monstratie dit weekend liep ook een aantal Russen rnee. De volkswoede lijkt oprecht, maar veel mensen tonen zich slecht geïnformeerd. Velen hadden niet gehoord van de brief met excuses die VS presi dent Clinton aan de Chinese president Jiang Zemin had ge schreven Maar ervan onder de indruk zijn ze niet. „Hoezo een fout?", brult een student. „Er waren drie raketten die vanuit verschillende richtingen kwa men. Chinees bloed werd ver goten en zal gewroken wor den." Daarna werpt hij zich weer in de zee van schreeu wende studenten. Het is onduidelijk hoe lang de demonstraties nog doorgaan; volgens ooggetuigen waren ze gisterenavond 'kleiner, maar gemener' dan het afgelopen weekend. Politie lijkt zich te hebben ingegraven voor een lange periode van ongeregeld heden, en vooralsnog zijn er geen oproepen om de activitei ten te staken. GPD Vrijgezellenpartij In Waarde (1000 inwoners) neemt een Vrijgezellenpartij deel aan de raadsverkiezin gen. De partij is opgericht uit onvrede met de hoge belastin gen die zij als alleenstaanden op moeten brengen. Om een raadszetel te bemachtigen zullen ze enkele honderden stemmen moeten krijgen. Landbouwgif De mechanisering in de land bouw is ook te zien in de be strijding van gewasziekten. In de Wilhelminapolder wordt een reeks demonstraties met machines en apparaten gege ven. Onbetwist hoogtepunt is het hefschroefvliegtuig, dat zijn gif vanuit de lucht uit- sproeit over de thrips in het vlas. Bonn De stad Bonn is door de West- Duitse constituerende verga dering gekozen als hoofdstad van West-Duitsland. Er wer den 33 stemmen uitgebracht voor Bonn en 29 voor Frank furt. Koude oorlog De sterkte van de radiozender in de Amerikaanse sector van Berlijn wordt vervijfvoudigd om de Russische stoorzenders te bestrijden. De Russen ver storen de Westelijke radio-uit- zendihgen naar landen achter het IJzeren Gordijn. Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A. L Oosthoek A. L Kroon (adjunct) Centrale redactie: OostsouburgseweglO Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484Ó00 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax (0113)273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 15 4530 AB Terneuzen Tel (0115)686000 Fax (0115) 686009 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax. (0115) 561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax. (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van8.C0 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst 8.30-17 00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8 00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www.pzc.nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden, zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20 30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur- Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 98,00. franco per post 128,50; per maand 35,75, per jaar 372,50, franco per post 491,00, bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting, losse nummers maandag t/m vrijdag 1,80, zaterdag 2,60 p.st., (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek nr 3754316 t.n.v PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 191 cent per mm; minimumprijs per advertentie 28,65; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer (excl. 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 2