De PZC-examenklas vliegt uit
Grootjans' reis voert ver
Jazzfestival Middelburg
weer een beetje groter
Spotvogels zoeken de
Aardenburgse poëzie
Vijftig jaar
Zeeuwse meisjes en
tanige boeren
Uren van de waarheid aangebroken voor de vbo'er
zeeland dinsdag 11 mei 1999 12
Scholieren trekken weg na behalen diploma
1900-2000
kunst cultuur
Bij SugarMountainTravel:
11 mei 1970
Zo'n 5.500 Zeeuwse scholieren uit het voortgezet onderwijs
doen deze maand examen. Het merendeel begint er volgende
week maandag aan. In het vbo gebeurde dat gisteren al. De
eerste vwo'ers volgen woensdag. Zoals gebruikelijk volgt de
PZCde examens van dag tot dag. Dat gebeurt aan de hand van
een speciaal geformeerde 'klas' waarin alle schooltypen zijn
vertegenwoordigd: vbo, mavo, havo en vwo. Achttien leerlin
gen, afkomstig van scholen uit Goes en Terneuzen, Vlissingen
en Zierikzee doen er aan mee. Vandaag een eerste kennisma
king.
door Henk Postma
VLISSINGEN - Meer dan 5500
jonge Zeeuwen zwaaien bin
nenkort af naar universiteit, ho
geschool of middelbare be
roepsopleiding. Een goed deel
van hen keert deze provincie
daarmee de rug toe. Maar eerst
moet er nog even eindexamen
worden gedaan. Die drempel
wordt deze maand geslecht.
Volgende week beginnen de
examens in het voortgezet on
derwijs. De vbo'ers zijn er zelfs
al mee bezig. Een klein groepje
vwo'ers is er ook wat vroeger bij.
Hen wacht woensdag al een
examen in één van de kunstzin
nige vakken.
Voor menig scholier is het eind
examen slechts een formaliteit.
De gemiddelde schoolcijfers
tellen voor de helft mee. En
schoolonderzoeken, proefwer
ken of praktij ktoetsen hebben
vaak al zo'n fraaie cijferlijst op
geleverd dat het wel erg gek
moet lopen wil het mis gaan.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de
Vlissingse vwo'er Jort Gemme-
ke. Niets lijkt zijn vertrek naar
Amsterdam, waar hij natuur
kunde gaat studeren, in de weg
te staan. Want de cijferlijst
waarmee de 18-jarige Schelde-
mond-leerling maandag aan de
examens begint, telt bijna alle
maal achten. Alleen voor wis
kunde scoort hij wat minder:
7,2.
Voor Andrien Hubregtse uit 's-
Gravenpolder ligt dat wat an
ders. De havo-leerlinge van het
Calvijn College, die vandaag
haar achttiende verjaardag
viert, wil godsdienst gaan stu
deren aan de christelijke hoge
school in Ede. Maar dat streven
kan averij oplopen wanneer ze
er tijdens de examens met de pet
naar gooit. Voor Nederlands
staat ze weliswaar een dikke
acht. Maar voor vakken als
door Henk Postma
VLISSINGEN - 's Ochtends, in de bus naar school,
dacht ze nog: 'Dit gaat echt niet lukken'Ze werd er zelfs
een beetje misselijk van. Maar eenmaal in de examen
zaal zat ze er al snel kiplekker bij. De eerste klus, lees
vaardigheid Nederlands, viel erg mee. 'Echt fijn. Ja,
lekker simpel'. Toch is ze er nog niet helemaal gerust op.
Want nu gaat het nog om examens op b-niveau. Volgen
de week wordt het moeilijker. Dan probeert ze hoger te
mikken. ,,En als je me dan ziet... Ja, dan lig ik misschien
wel te huilen."
Asmara Hintzen uit Oost-Souburg behoorde maandag
tot de lichting vbo-scholieren voor wie de uren van de
waarheid waren aangebroken: de start van de landelij
ke schriftelijke examens. De 17-jarige leerlinge van de
Vlissingse scholengemeenschap Scheldemond had er
even huizenhoog tegenop gekeken. Zoals het merendeel
van de de dikke duizend vbo'ers die in Zeeland examen
doen, kreeg ze gisteren maar liefst drie vakken voor de
kiezen: 's Ochtens eerst Nederlands, daarna natuurkun
de, beide vakken op b-niveau, 's middags gevolgd door
een flinke portie vaktheorie.
Asmara aast op een vervolgopleiding tot binnenhuisar-
chitecte. Daarvoor probeert ze nu eerst het vbo-diplo-
ma bouw te halen. Vaktheorie hield onder meer m: een
koepeldak-constructie tekenen. „Daar wist ik echt
niets van." Gelukkig waren er ook veel meerkeuzevra
gen. En daar wist ze aardig weg mee.
Er waren vbo'ers die minder voortvarend van start gin
gen. Kreten als 'teringexamen' en 'shit, dat hebben we
nooit gehad', waren niet van de lucht. Asmara wilde
niet klagen. En dat gold ook voor haar schoolgenoten
Marcel van der Hoofd (16) en Mariëlle den Heijer (16).
Marcel, die door wil naar de Bedrijfsschool van de
Schelde, was bij natuurkunde wel een stel gemene vra
gen tegengekomen. Maar hij dacht niet dat hij er was in
getuind.
Mariëlle, die wil leren voor kraamverzorgster, was goed
te spreken over de Nederlandse teksten. Er zaten val
kuilen in, maar daar was vaak wel overheen te komen.
Mariëlle is eigenlijk nog maar een beetje aan het warm
lopen. Volgende week mikt ze een treetje hoger. Dan
doet ze veel vakken nog eens, maar dan op c- of d-ni-
veau. „Ja, dat wordt heel spannend."
In het laatste jaar van p
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
Frans, natuurkunde en wiskun
de vertoont haar cijferlijst ma
gere zesjes.
Zowel Jort als Adrien keren de
ze maand nog vaak in deze ko
lommen terug. Ze maken deel
uit van een speciaal geformeer
de 'klas' van achttien Zeeuwsè
eindexamenkandidaten met
wie de PZC dagelijks verslag zal
doen van de eindsprint naar het
diploma. Voor de meesten is het
meteen ook hun laatste Zeeuw
se klas. Want het gros trekt
straks weg uit de provincie.
Vrijwel alle vwo- en havo-kan
didaten gaan elders aan een uni
versiteit, hogeschool of acade
mie studeren. Zelfs van de vbo-
en mavo-leerlingen aast de helft
op een vervolgopleiding buiten
de provincie.
Uitzondering
Marjolijn van Wasbeek (19) uit
Hoek is daarop een uitzonde
ring. Ze is de enige vwo'er in ons
klasje die in Zeeland blijft, en
ook nooit het onderwijs uit wil.
Want de leerlinge van het Zel-
denrust-Steelantcollege in Ter-
neuzen wil het basisonderwijs
in. Als lerares welteverstaan.
Daar gaat ze voor leren aan de
pabo van de Zeeuwse hoge-
De PZC-examenklas van 1999 met vbo'ers, mavo'ers, havo'ers en vwo'ers. Het zijn leerlingen van scho
len in Vlissingen, Goes, Zierikzee en Terneuzen. foto Ruben O reel
school in Vlissingen. De andere
vwo'ers zoeken hun heil op de
universiteiten. Zo trekt haar
schoolgenote Kathy IJzermans
(18) uit Sas van Gent naar Til
burg. Ze gaat er bedrijfsecono
mie studeren. De Vlissingse
vwo'er Katja Roose (18) mikt op
de Technische Universiteit in
Delft waar ze werktuigbouw
kunde wil gaan doen.
Vwo'er Jaap Verhage uit Zoute-
lande heeft zijn zinnen gezet op
een studie voor dierenarts aan
de Utrechtse universiteit. Maar
het is nog maar de vraag of de
17-jarige leerling van het Cal
vijn College daar wordt toegela
ten. Want hij moet loten om een
plaatsje. Pakt dat verkeerd uit
dan wordt het zootechniek aan
de Landbouwuniversiteit in
Wageningen, een studie waar
mee hij de veehouderij in kan.
Zijn schoolgenote Alice Crom-
wijk (17) uit Aagtekerke zoekt
het nog verder van huis. Ze wil
naar Groningen om Romaanse
talen en culturen te studeren.
Havo
Twee van de havo-leerlingen uit
onze examenklas, afkomstig
van de scholengemeenschap
Professor Zeeman in Zierikzee,
zoeken hun heil in Rotterdam.
Het gaat om Arjan van Wijgaar-
den uit Zierikzee en Hannes
Smit uit Renesse. De 18-jarige
Arjan wil zich door de hogere
economische school tot accoun
tant laten opleiden. Hannes (17)
gaat naar het Grafisch Lyceum
om zich in de mediatechnologie
te bekwamen. Hun schoolgeno
te Astrid Verbeek (18) uit Zie
rikzee heeft haar zinnen gezet
op de Hogeschool Utrecht. Dat
lijkt haar een mooie plek om
Frans te studeren.
Niet alle havo'ers houden Zee
land voor gezien. Zo wil Karst
van der Linde (16) uit Dreischor
naar de Hogeschool Zeeland.
Hij gaat er elektrotechniek
doen.
Het Grafisch Lyceum in Rotter
dam mag nog een tweede
deelnemer aan ons klasje ver
welkomen: Rolf Lardinois uit
Philippine. De 17-jarige mavo
leerling van het Zeldenrust-
Steelandcollege in Terneuzen
wil zich bekwamen in audiovi
suele vormgeving. Zijn school-
genoot Swen Peters uit Sluiskil
wil ook al naar een grafisch ly
ceum, al kiest hij voor Eindho
ven. De 17-jarige ziet toekomst
als bemiddelaar tussen ont
werpbureaus en klanten. Diana
Wilmink (16) uit Sas van Gent,
mavo-leerling van diezelfde
school, voelt meer voor een ver
zorgend beroep: verpleegster op
de kinderafdeling van een zie
kenhuis. Daarvoor kan ze
vlakbij huis, op het ROC-Wes-
terschelde, een opleiding vol
gen.
door Ernst Jan Rozendaal
GOES - De kunstenaar Loek
Grootjans (Arnemuiden, 1955)
is oprichter van een merkwaar
dige reisorganisatie, genaamd
Sugar Mountain Travel. Per
soonlijk brengt hij belangstel
lenden naar de 3505 meter hoge
top van de Zuckerüütl (Sugar
Mountain) in Oostenrijk, die
een prachtige uitzicht biedt
over een deel van Europa. Wie
mee wil moet niet alleen berg
sportervaring hebben en over
een uitstekende conditie be
schikken, hij of zij moet ook op
de hoogte zijn van de elementai
re kunstgeschiedenis, werk van
de schrijver Perec en de filoso
fen Kant en Spinoza gelezen
hebben en affiniteit hebben met
de schilderkunst van Grootjans.
Wat de trip kost, hangt af van de
bijdrage die wordt geleverd. Het
is niet uitgesloten dat deelne
mers geld toe krijgen.
Het programma van Sugar
Mountain Travel staat uitge
breid beschreven - en met mooie
kleurenfoto's geïllustreerd - in
het boek A Lot dat morgen
(woensdag) wordt gepresen
teerd in Galerie Van den Berge
in Goes. Grootjans is een kun
stenaar die sinds 1993 regelma
tig in Goes exposeert. A Lot
biedt een overzicht van zijn re
cente werk en in teksten van
Frank Maes, Luk Lambrecht,
Elly Stegeman, Lex ter Braak en
Bert Jansen inzicht in zijn drijf
veren als kunstenaar en wat dat
oplevert als schilderij of aqua
rel.
Net als het werk van Grootjans
heeft A lot uiterst toegankelijke
én hermetische kanten. Daar
mee is meteen het enige kritiek
punt gegeven op een verder
schitterende uitgave. Kunst
mag moeilijk toegankelijk zijn,
maar een boek over kunst toch
liever niet. Met name de eerste
twee teksten, van Maes en Lam
brecht, zijn moeizaam geschre
ven. Ze verhelderen weliswaar
het een en ander over Grootjans'
werk, maar niet nadat de lezer
zich enorm veel moeite heeft ge
troost om op een rijtje te krijgen
wat de auteurs eigenlijk willen
beweren.
Als een dichter weeft Maes zijn
tekst met motieven aan elkaar,
zoals de kleur groen, maar hij
veronderstelt te veel dingen als
bekend, waardoor zijn betoog
aan helderheid verliest. En
Lambrecht formuleert onnodig
moeilijk wat hij wil zeggen.
Voorbeeld: „Nochtans blijft het
een regressieve waarheid als een
koe de gedachte vlezig te hou
den alsof in onze tijden van on
voorspelbare medialisering de
kunst zich een messiaanse op
dracht zou kunnen toeëigenen
in het proces van de maatschap
pelijke betekenis-verruiming."
Toegankelijk is het boek door de
veelheid aan illustraties. Het
werk van Grootjans is uitste
kend gereproduceerd. Er zijn
foto's afgebeeld van schilderij
en uit zijn serie Replica Reversa
reproducties van zijn aquarel
len onder de titel Cabinet for Re
plica Reversa, beeldgedichten
(of vanwege hun filosofische,
onderzoekende inhoud mis
schien eerder 'beeldgedacht
en'), uitgevoerde projecten in
Breda en Heerlen en het eerder
genoemde Sugar Mountain Tra
vel. De vormgeving is mooi en de
afgebeelde kunstwerken maken
de lezer nieuwsgierig.
Grootjans sloot zich elf jaar ge
leden een maand lang op in vol
strekte duisternis. Hij blindeer
de zijn atelier en bond zichzelf
een doek voor ogen. Hij was op
zoek naar de pure waarneming,
zonder enige invloed van bui
ten. Na een week kreeg hij de
kleur bruin voor ogen, die toen
zijn ogen opnieuw aan het dag
licht werden blootgesteld in één
klap omsloeg in groen. Groen en
bruin werden uitgangspunt
voor het werk dat hij daarna
maakte, te beginnen met de
serie Kaders voor het onvermo
gen. De titel wijst op de onmo
gelijkheid de directe waarne
ming uit de herinnering te
schilderen. Dat is immers geen
directe waarneming meer. Maar,
stelt Grootjans daar tegenover,
het schilderen van de werkelijk
heid om ons heen is net zo goed
onmogelijk.
Citaten
In A lot wordt Grootjans' werk
wijze in verband gebracht met
citaten van de dichter Paul Va-
léry en vooral de literatuur van
Georges Perec. De laatste on
derzocht, systematisch en gede
tailleerd, de ruimte om hem
heen. Hetzelfde doet Grootjans
met zijn schilderijen en aqua
rellen. In de serie Replica Rever
sa schildert hij tot in de struc
tuur exacte kopieën van delen
van zijn ateliermuur - al dan
niet gecombineerd met citaten -
en zijn Cabinets voor Replica
Reversa zijn geschilderde aan
tekeningen over ruimte, door
hun concreetheid volstrekt te
gengesteld aan de abstract
schilderijen.
A lot portretteert Grootjans als
een consequent en diepzinnig
kunstenaar. Het boek nodigt uit
tot nadenken en wakkert het
verlangen aan zijn werk in het
echt te gaan zien.
Publicatie: A lot, door Loek Groo
tjans ism de Galeries Van den Berge
Goes) en In Situ (Aalst) en kunsthal
De Beijerd in Breda, 124 pag, 100 af
beeldingen, isbn 90 804908 14, prijs:
f 50, - (na 1 juni f 65,-) of per post:
f57,50 (f72,50). Presentatie
woensdag in Galerie Van den Berge
in Goes: 20.00 uur.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Door mede
werking van jazzcafé Desafina-
do en de horecagelegenheden
rond de Markt is de programme
ring van het tweeëntwintigste
Jazzfestival Middelburg, dat
plaatsvindt van vrijdag 21 tot
en met zondag 23 mei, uitge
breider en gevarieerder dan
voorheen.
Gehandhaafd zijn de kroegen
tocht op vrijdagavond, de
streetparade en podia op zater
dagmiddag, de grote jazzavond
in de Stadsschouwburg op za
terdag en de zondagse jazz-
dienst. Nieuw zijn-de concerten
zaterdagavond op de Markt en
het Koorkerkplein, waar res
pectievelijk Carlo D'Wys en 'de
Jazz Academie Big Band met
Hein van der Geyn optreden.
Orgel en accordeonspecialist
Carlo de Wijs (D'Wys) en de big
band onder leiding van bassist
Hein van der Geyn vertegen
woordigen de moderne jazz-
stromingen in het Middelburgse
jazzfestival dat vanouds gedo
mineerd wordt door de 'oude
stijl' jazz. Aan de kroegentocht
doen behalve jazzbands ook en
kele popgroepen mee.
Vanaf 21 uur zijn op vrijdag
avond in twintig Middelburgse
cafés optredens mee te maken
van onder meer WangIDang!
Sweet BooMtang, Champagne
Charlie, Kick the Bucket,
Busted, Remake, Mendoza
Dance Party, de Hot Revival
Stompers en de Royal Dutch
Jazzband. Aan de streetparade
op zaterdag (13-17 uur) wordt
deelgenomen door The Original
Zealand Streetparade Jazz
band, de Efkes Anders Jasska-
pel, The Juggets, de Blues Mar
bel Silver Cornet Band en de
Midlife Crisis Jazzband. Op po
dia op de Markt, Lange Delft,
Pottenmarkt en Koorkerkplein
spelen The Savoy Jazzmen, de
Rhine Town Jazzband, The Sto-
ryville Jassband en Jazz Talk.
Ereburgers
Tijdens de grote jazzavond in de
Stadsschouwburg (aanvang 21
uur) spelen zes orkesten. De le
den van de New Orleans Rum
ples' Jazz Band werden vanwe
ge him bruisende en waar nodig
ingetogen jazzmuziek tijdens
een tournee door de Verenigde
Staten verheven tot ereburgers
van New Orleans. Ze hebben
twee elpees en twee cd's op hun
naam.
De Roger Marks' Armada Jazz
Band behoort tot de top van de
Britse traditionele jazz. Trom
bonist Marks is een melodieuze
stilist die goed thuis is in dixie
land en mainstream, trompet
tist Gerry Brown begeleidde
ooit zijn grote voorbeeld Louis
Armstrong tijdens een Engelse
tournee. De Efkes Anders Jass-
kapel fungeert als tussen-act op
de jazzavond. De groep speelt
met de simpelheid en directheid
die karakteristiek was voor de
eerste jazzmuzikanten in New
Orleans. De River Zydeco Band j
uit Brabant heeft zich - de naam
zegt het al - gespecialiseerd in
zydeco, de met blues door
drenkte blanke variant op ca-
junmuziek.
Pianotrio's
Boogie woogie komt er van het
Martijn Schok Boogie Woogie
Trio. De groep is succesvol in
binnen- en buitenland. Onlangs
werd opgetreden tijdens het
grote jazzfestival in New Or- I
leans. Net als bij het trio van
Martijn Schok bestaat de bezet
ting van Triodus uit piano, con-
trabas en drums. Op het reper- I
toire staan jazzstandards. De
groep is geïnspireerd op de pia
notrio's van Keith Jarret, Bill
Evans en Cedar Walton.
De Amerikaanse zangeres Syd
ney Ellis en haar Yes Mama
Band treden op tijdens de jazz-
kerkdienst die zondagmiddag
om 133 0 uur wordt gehouden in
de Middelburgse Petrus en Pau-
luskerk. Ellis heeft veel erva
ring in het zingen tijdens kerk
diensten.
Uw steun en toeverlaat
hier op eenzame hoogte
door Frank Gijsel
AARDENBURG - Het Spotvogelcircuit
in Aardenburg krijgt een vervolg. De fa
milie Kroeze zette het feest vorig jaar
voor het eerst op om haar komst en in
burgering in het oudste stadje'van Zee
land kracht bij te zetten.
Vorig jaar werd een 'Mockingbird-cir
cuit' afgewerkt: een programma vol
kunst, muziek en lezingen. Daarmee wil
de de familie een bescheiden bijdrage le
veren aan het culturele leven in Aarden
burg. De 'Mockingbird' of spotvogel is
ontleend aan een roman van Harper Lee.
Op hemelvaartsdag vindt de opening
plaats in de doopsgezinde kerk 'De Ver
maning' in Aardenburg. Bij die gelegen
heid wordt aan burgemeester C. J. van
Liere het werkdocument 'Gedachten
over de toekomst van Aardenburg' aan
geboden. Een werkgroep doet daarin
aanbevelingen om Aardenburg nadruk
kelijker op de kaart te zetten.
De gemeente Sluis-Aardenburg heeft in
haar cultuurbeleid onderkend dat de rij
ke culturele traditie van Aardenburg
grote mogelijkheden biedt. Volgens de
initiatiefnemers moet het een stad wor
den daarin gebouwen als boeken zijn en
de straten als dichtbundels. Zij stellen
voor te komen tot een 'poëticum'. Dat be
tekent dat straten, winkels, gebouwen en
particuliere huizen een poëtisch netwerk
moeten vormen: overal moeten gedich
ten aanwezig zijn. Verder moet er een 'sy-
nopticum' komen, een 'groeimuseum'
tegen lage kosten, opgebouwd door pro
fessionals en amateurs. En een slecht-
weervoorziening, waarin de rijke
geschiedenis van Aardenburg op over
zichtelijke wijze wordt getoond. Na de
aanbieding van het rapport volgt een cel
loconcert van Youri Tempelhof, waarna
wethouder J. Boogaard van cultuur in
Galerichel culturele kanttekeningen zal
plaatsen. De dag wordt afgesloten met de
oprichting van een vriendenkring onder
leiding van Jan Kroeze en de openstel
ling van een tentoonstelling in de Elder-
schans.
Reimond Kimpe
Detail van een schilderij van Reimond Kim- overleed op 11 mei
pe. foto Ruben Oreel 1970 in Goes.
door Arjen Nijmeijer
Misschien wel de populairste
Zeeuwse schilder van de
twintigste eeuw, maar buiten de
provincie nauwelijks bekend.
Dat was Reimond Kimpe. Van
geboorte een Belg, maar het
grootste deel van zijn leven
woonachtig in Middelburg. En
zozeer onder de indruk van Zee
land dat hij aan de lopende band
doeken met blozende bewoners
en kleurige haventaferelen pro
duceerde.
Kimpe's komst naar Middel
burg in 1919 was eigenlijk een
vlucht uit België. Hij was daar
ter dood veroordeeld vanwege
zijn sympathieën voor de
Vlaamse activisten en zijn lid
maatschap van de Raad van
Vlaanderen. In Nederland
werkte hij eerst als aannemer,
maar vanaf 1923 ging hij meer
schilderen. Zijn stijl leek op het
Vlaamse expressionisme van
Gustaaf de Smet, maar na de
oorlog werd Kimpe's werk al
lengs abstracter. Zijn favoriete
onderwerpen waren Zeeuws:
landschappen, dijkwerkers,
boerinnen, schepen, matrozen
en blozende meisjes in kleder
dracht. Naar schat
ting maakte hij
drieduizend schil
derijen en duizend
tekeningen. Maai
bij het bombarde
ment op Middel
burg in 1940 brand
de zijn atelier af,
inclusief zo'n twee
honderd schilderij
en, schetsen en te
keningen.
In Zeeland vergaar
de de schilder veel
roem, maar daar
buiten wilde het
niet echt vlotten.
Sommigen geloof
den dat de Zeeuwen
enigszins dweepten
met deze schilder,
een kunstenaar die
'meetelde', maar
anderen geloofden
echt dat Kimpe de
erkenning die hij
verdiende, niet
kreeg.
The Original Zealand Streetparade Jazzband tijdens een eerdere editie van het Jazzfestival Middel
burg. foto Ruben Oreel
