Opvolgingscrisis bedreigt WTO
ILV
GOED
KOOP
Guinee-Bissau beter af zonder Vieira
PZC
Britse taart met
werp-keurmerk
Oppositie wint verkiezingen op Curasao
Eerste
paus bij
orthodoxe
dienst
Woedende scholieren
eisen recht op spieken
buitenland
Verkeersagent van wereldhandel voert uitzichtloze strijd
Cambodja arresteert
Rode-Khmerbeul Duch
Staalfusie
van de baan
maandag 10 mei 1999
door Bob Kroon
GENÈVE - De Wereldhandels
organisatie (WTO) zit in een be
stuurscrisis. Al maandenlang
zijn de 134 lidstaten van de
WTO in een uitzichtloze strijd
verwikkeld over de opvolging
van de Italiaanse directeur-ge
neraal Renato Ruggiero, die op
30 april is teruggetreden.
De twee kandidaten, oud-mi
nister Mike Moore van Handel
van Nieuw-Zeeland en zijn ri
vaal Supachai Panitchpakdi,
een niet minder capabele eco
noom uit Thailand, hebben ie
der ongeveer de helft van de
stemmen. Maar een WTO-chef
moet volgens de traditie una
niem worden gekozen en dat wil
maarniet lukken.
Noch Moore, die door de Ver
enigde Staten, een deel van de
Europese Unie en een aantal
Latijns-Amerikaanse landen
wordt gesteund, noch Supachai,
de favoriet van Japan en het
Aziatische blok (maar ook van
Engeland en Nederland), wenst
zich uit de race terug te trekken
en daardoor zit de hele opvol
gingsprocedure in het slop.
De afgelopen week heeft de Al
gemene Raad van de WTO,
waarin alle 134 lidstaten zijn
vertegenwoordigd, getracht uit
Gratis pil voor
Britse meisjes
LONDEN - In Groot-Brittannië
kunnen meisjes in de toekomst
op school gratis en zonder me
deweten van hun ouders de an
ticonceptie- of de morningaf-
terpil krijgen. Dit is een van de
omstreden maatregelen waar
mee de Britse regering de strijd
aangaat met het buitenpropor
tioneel grote aantal tienermoe
ders in het land.
Groot-Brittannië telt het hoog
ste aantal tienermoeders van
Europa, zeven keer zo veel als in
Nederland. Deze maand pre
senteert premier Blair de plan
nen. Voor de eerste keer wordt in
de strijd tegen ongewilde zwan
gerschap speciaal aandacht aan
jongens besteed. Als het aan de
regering ligt, dan moeten zijnet
als volwassen vaders, vijftien
procent van hun inkomen - zak
geld of loon - afstaan aan de
moeder van hun baby. ANP
de impasse te komen over Rug-
giero's opvolging, waarbij het
soms tot verbale veldslagen
kwam.
Een slechter moment voor deze
bestuurscrisis in de WTO is nau
welijks denkbaar. In het najaar
wordt onder auspiciën van de
WTO een ministersconferentie
in Seattle gehouden, die de aan
zet moet geven tot een nieuwe
'vrijhandelsronde', vooral in de
dienstensector. De omstreden,
maar onvermijdelijke toetre
ding van China tot de WTO is
een ander klemmend agenda
punt.
Bovendien dreigt tussen West-
Europa en Amerika een ruïneu
ze handelsoorlog over bananen,
hormonen in Amerikaans rund
vlees, vermeende subsidies aan
de Europese vliegtuigindustrie,
klachten over dumping van Ja
pans en Europees staal op de
Amerikaanse markt en geschil
len over ongebreidelde vrijheid
op het Internet.
Barrière
In aanmerking genomen dat de
VS en de EU samen het leeu
wendeel van de wereldhandel
voor hun rekening nemen (voor
een totaal bedrag van 400 bil
joen dollar) staat hier nogal wat
op het spel. Als verkeersagent
van de wereldhandel beslecht
de WTO conflictsituaties tussen
lidstaten en is daarmee de voor
naamste barrière tegen het pro
tectionisme dat de zo moeizaam
bevochten 'globalisering' van
de wereldeconomie bedreigt. De
directeur- generaal van de WTO
speelt hierbij als manager en ar
biter een belangrijke rol.
Maandenlang was Supachai ge
doodverfd als de beste kansheb
ber. „Hij is een capabele eco
noom, waar niemand iets tegen
leek te hebben", aldus de Neder
landse permanente vertegen
woordiger Hans Heyman in Ge-
nève. Engeland, Luxemburg en
vooral Nederland steunden zijn
kandidatuur, al was het alleen
maar omdat Supachai onder
Jan Tinbergen in Rotterdam
economie studeerde en redelijk
Nederlands spreekt.
„Maar dat is voor ons niet door
slaggevend", aldus Heyman.
„Bij het aantreden van Ruggie
ro, de zoveelste Europese WTO-
chef, was afgesproken, dat de
volgende directeur-generaal nu
eens uit een ontwikkelingsland
moest komen en Supachai is
kundig en capabel, daar is ie
dereen het over eens."
Maar de Nieuw-Zeelander Mike
Moore, die meer dan Supachai
te boek staat als een 'vechters
baas, die niet schroomt koppen
tegen elkaar te slaan', ontpopte
zich allengs als de favoriet van
de VS. Canada, Australië en een
aantal Latijns-Amerikaanse
staten, zoals Argentinië en Chi
li, die in Moore een meer effec
tieve pleitbezorger zagen voor
vrije handel in landbouwpro
ducten, - een van de heetste
hangijzers voor de WTO.
Eind april leek het erop dat
Moore onder de 134 lidstaten
een krappe meerderheid had be
reikt, maar Supachai weigerde
zich terug te trekken. Alle dele
gaties zijn tegen een stemming
over Ruggiero's opvolging, om
dat men vreest, dat hiermee de
verdeeldheid tussen arme en rij
ke landen 'institutioneel beze
geld' wordt. GPD
PLKP-aanhangers vieren feest nadat de partij bij de verkiezingen van twee naar vier zetels is gegaan.
foto Henky Looman/ANP
van onze redactie buitenland
WILLEMSTAD - Bij de vrijdag
gehouden Eilandsraadverkie
zingen op Curasao heeft de zit
tende coalitie geen meerderheid
weten te behalen. De PAR van
oud-premier Pourier zakte van
zes naar vijf zetels, de MAN van
Don Martina van zes naar twee.
Drie oppositiepartijen boekten
winst. De PNP van premier Ro
mer gaat van vier naar vijf ze
tels, de PLKP van ex-vak
bondsleider Cova en FOL van
Godett, krijgen beide vier in
plaats van twee zetels. De nieu
we partij ORDU heeft een zetel
in de wacht weten te slepen. De
opkomst bedroeg 58 procent. De
stemming verliep zonder inci
denten.
Volgens de leiders van de drie
winnende partijen moet de uit
komst van de Eilandsraadver
kiezingen als een afwijzing
worden gezien van het tot nu toe
gevoerde bezuinigingsbeleid
van de PAR en de MAN en als
een bevestiging van het beleid
van het kabinet-Römer.
Op Saba is de Windward Islands
People Movement (WIPM) de
grootste partij geworden met
399 stemmen, de Saba Labour
Party (SLP) sleepte 125 stem
men in de wacht en de Democra
tie Party of Saba (DPS) 39
stemmen. Van de vijf Eilands
raadzetels gingen er vier naar de
WIPM en één naar de SLP. Hier
bracht 79,5 procent van de kies
gerechtigden zijn stem uit.
Sint Eustatïus stemde ook voor
een nieuw eilandsbestuur. De
Democratie Party (DP), die tot
nu toe het voor het zeggen had
op het eiland, kreeg vrijdag 454
stemmen (twee zetels), de Sint
Eustatius Action Movement
(SAM), honderd stemmen (geen
zetel) en de Sint Eustatius Al
liance (SEA) 542 stemmen (drie
zetels). De opkomst was 86 pro
cent. ANP
Taliban heroveren Bamiyan
KABOEL - De Taliban hebben Bamiyan, het bolwerk van de
sjiïetische minderheid in Afghanistan, heroverd. Dit heeft
een woordvoerder van de islamitisch-fundamentalistische
militie, die negentig procent van het Aziatische land beheerst,
gisteren verklaard.
De Taliban hadden de stad Bamiyan in april moeten ontrui
men, nadat de burgeroorlog weer in alle hevigheid was opge
laaid. DeHezb-i-Wahdat, een militie die deel uitmaakt van de
oppositie tegen de Taliban, veroverde toen de stad.
Een woordvoerder van de Hezb-i-Wahdat heeft de val van de
stad en omgeving bevestigd. RTR/AFP
Dodelijke zelfgemaakte drank
DHAKA - Bijna honderd mensen zijn in Bangladesh om het
leven gekomen na het drinken van zelfgemaakte alcohol. Dit
hebben lokale functionarissen gisteren verklaard. Het do
dental kan volgens hen nog verder oplopen.
De illegale drank was verspreid in de plaats Narsingdi, tach
tig kilometer ten noorden van de hoofdstad Dhaka. De politie
heeft inmiddels een tiental drankverkopers opgepakt en hun
winkels gesloten.
De verkoop van alcohol is in het islamitische Bangladesh ver
boden. Alleen in vijfsterrenhotels, waar veel buitenlanders
komen, mag alcohol worden verkocht. RTR/AFP
Gratis cd tegen geweld jongeren
LONDEN - Talrijke popsterren werken mee aan een cd tegen
het geweld die gratis onder een miljoen Amerikaanse jonge
ren zal worden verspreid. De cd, een initiatief van het mu
ziekstation MTV, is een reactie op het bloedbad in de school in
Littleton, dat bijna drie weken aan vijftien mensen het leven
kostte.
Tot degenen die volgens het Britse showbizzpers bureau
WENN op het schijfje te horen zijn, behoren Lauryn Hill, The
Backstreet Boys en Alanis Morissette. Bij de cd hoort een
boekje van 24 pagina's waarin jongeren worden gewezen op
manieren om geweld in hun omgeving te verminderen. ANP
Sint-Bernard bijt jongetje dood
BRUSSEL - België is opnieuw opgeschrikt door het overlij
den van een kind na een aanval van een hond. Vrijdag werd
een 3-jarig jongetje uit Beveren, vlakbij Antwerpen, het
slachtoffer van een Sint-Bernardshond, een ras dat juist be
kend staat als kalm en geduldig.
Het jongetje werd vrijdagavond plotseling aangevallen door
de hond des huizes, die in de halsslagader van het kind beet.
De ouders waren op dat moment niet thuis, maar op ziekenbe
zoek. Een zusje van vijftien kon de hond niet losrukken van
het kind; een gealarmeerde buurman lukte dat wel. Voor het
slachtoffertje kwam de hulp echter te laat.
De Belgische minister van Landbouw, Pinxten, zag zaterdag
geen aanleiding de Sint-Bernard toe te voegen aan een lijst
van gevaarlijke hondenrassen. ANP/Belga
Bagdad meldt doden luchtaanval
BAGDAD - Bij de jongste geallieerde aanvallen op het noor
den van Irak zijn volgens Bagdad drie mensen om het leven
gekomen en twee gewond geraakt.
Een Iraakse legerwoordvoerder verklaarde dat Amerikaanse
toestellen zaterdag vanaf bases in Turkije zeker achttien aan
vallen hebben uitgevoerd op militaire en civiele doelen in
Noord-Irak. De slachtoffers zijn volgens Bagdad allemaal
burgers.
De geallieerden stelden zogeheten no-flyzones in na de Golf
oorlog in 1991 om de Koerden in het noorden en sjiieten in het
zuiden te beschermen tegen luchtaanvallen van het leger van
Saddam Hoessein. RTR/AFP
van onze redactie buitenland
PNOMH PENH - De Cambod
jaanse autoriteiten hebben gis
teren Rode-Khmerbeul Kaing
Khek leu, beter bekend als
Duch, gearresteerd. De 56-jari-
ge Duch was tijdens het bewind
van de Rode Khmer in Cambod
ja de directeur van de beruchte
Prodi pleit voor
Europees leger
LONDEN - De nieuwe voorzit
ter van de Europese Commissie,
Prodi, heeft zich gisteren uitge
sproken voor de vorming van
één Europees leger. Dat zou
moeten bestaan uit militairen
uit de belangrijkste lidstaten.
Prodi zei dat hij niet denkt dat er
sprake kan zijn van (gemeen
schappelijke) diplomatie als er
geen sprake is van één defensie
apparaat. De lidstaten zouden
volgens hem hun militaire bij
drage op vrijwillige basis moet
verlenen. Het opzetten van een
gemeenschappelijk leger zal
nog jaren in beslag nemen. AFP
Advertentie
WITTE REUS
COMPACT
WASMIDDEL
pak 4 kilo
van24SS
Tuol Sleng-gevangenis waar in
zijn opdracht 14.000 mensen
zijn vermoord.
Een hoge militair zei dat Duch
werd gevonden in Battambang.
„Hij is al naar Pnomh Penh
overgebracht en staat onder be
scherming van de politie voor
zijn eigen veiligheid", zo bericht
het Japanse persbureau Kyodo
uit de Cambodjaanse hoofd
stad.
Premier Hun Sen gaf woensdag
het leger en het ministerie van
Binnenlandse Zaken opdracht
Duch op te sporen en te arreste
ren. De Rode-Khmerbeul dook
kort daarvoor op in een dorp in
het westen van het land wadr hij
werd geïnterviewd door het
tijdschrift Far Eastern Econo
mie Review
Het is vooralsnog onduidelijk of
Duch samen met Ta Mok, een
andere Rode-Khmerleider die
binnenkort moet terechtstaan,
zal worden vervolgd. Het onder
zoek naar Duch is nog niet afge
rond. Er zijn meer bewijzen
nodig ondanks berichten in de
media dat hij toegegeven heeft
schuldig te zijn aan de misda
den, zo zei een militaire onder
zoeksrechter.
Ta Mok werd in maart gearres
teerd in het oerwoud vlak bij de
grens met Thailand. Hij zit ge
vangen in Phnom Penh in af
wachting van zijn proces voor
een militaire rechtbank. ANP
van onze redactie buitenland
BOEKAREST - Paus Johan
nes Paulus II heeft gisteren als
eerste paus in de geschiedenis
een orthodoxe kerkdienst bij
gewoond. Op de laatste dag
van zijn bezoek aan Roemenië
zat de 78-jarige paus naast de
84-jarige Roemeens-ortho
doxe patriarch Teoctist, die
voorging in de dienst in het
centrum van Boekarest.
De kerkleiders, die elkaar tot
tweemaal toe hadden om
helsd, riepen op tot beëindi
ging van het militaire geweld
in Joegoslavië en hervatting
van de onderhandelingen.
Daarbij vroegen zij ook aan
dacht voor het lot van de Ser
viërs die lijden onder de
moorddadige' bombarde
menten van de NAVO.
Het driedaagse bezoek van de
paus aan Roemenië is de eerste
officiële toenadering tussen
het Westers en Oosters chris
tendom, dat bij het schisma
van 1054 uiteenviel. „Dit zijn
dagen van vergeving en ver-
Paus Johannes Paulus II (1) en de Roemeens-orthodoxe patriarch Teoctist begroeten de gelovigen
voorafgaand aan de orthodoxe dienst. foto Robert Ghement/EPA
zoening", zei de paus. Hij
sprak de wens uit dat 'wij in
het volgende millennium
wellicht niet geheel herenigd
zijn, maar dat de volledige
kerkelijke gemeenschap een
stuk dichterbij is'. Tijdens een
openluchtmis voor een mil
joen rooms-katholieken riep
de paus gistermiddag op tot
eenheid van de Rooms-Katho-
lieke en de Orthodoxe Kerken.
Aan de dienst namen ook
patriarch Teoctist en de Roe
meense president Constanti-
nescu deel. De paus was gister
avond weer in Rome. DPA
/RTR/AFP
ELKE DAG GOED NIEUWS
door Frans van den Houdt
NAIROBI - Er was vredesoverleg, een
akkoord, een wapenstilstand en een re
gionale vredesmacht. Maar zoals zo vaak
in Afrika hadden de militairen er lak aan.
Zij beslisten dat Guinee-Bissau een an
dere leider nodig had en schoten vrijdag
president Viera zijn paleis uit. Alleen, de
ze militairen onder leiding van Mané wa
ren er niet op uit om zelf de macht te grij
pen. Hun ingrijpen is daarom misschien
niet eens zo slecht voor het straatarme
West-Afrikaanse land.
Volgens de opstandelingen verandert er
op de persoon van het nieuwe staats
hoofd na, weinig op het politieke vlak. Ze
beloven dat de eerder dit jaar ingestelde
regering van nationale eenheid gehand
haafd blijft, dat ook het parlement aan
kan blijven en dat de voor november ge
plande verkiezingen door zullen gaan.
Wat volgens hen wel verandert is de cor
ruptie, waarmee korte metten gemaakt
zal worden.
Het is volgende maand precies een jaar
geleden dat Guinee-Bissau werd opge
schrikt door een legeropstand, gevolgd
door maanden van hevige gevechten.
Ooi-zaak was het ontslag door president
Vieira van zijn stafchef van het leger Ma
né, die beschuldigd werd van wapen
smokkel naar rebellen in de naburige Ca-
samance-regio in buurland Senegal.
Verraad
Maar de rivaliteit tussen beide leiders
gaat veel verder terug, tot de tijd dat ze
beiden verschillende guerrilla-groepen
aanvoerden die streden voor de onafhan
kelijkheid van het land van Portugal. En
toen Guinee-Bissau eenmaal onafhan
kelijk was en een eigen regering had,
pleegde Vieira volgens velen verraad aan
de vrijheidsstrijd en voerde hij een
staatsgreep uit en zette president Cabral
af.
In 1994 organiseerde hij verkiezingen om
zijn positie te consolideren, maar zijn
overwinning was uiterst controversieel
en werd door velen betwist. Vanwege al
deze manipulaties met de machten zijn
kapitalistische beleid groeide de kloof
met Mané, die bleef vasthouden aan de
door Cabral gepredikte socialistische
beginselen.
Mané is een harde, maar populaire mili
tair die altijd op een grote aanhang bin
nen het leger heeft kunnen rekenen. Toen
hij vorig jaar na zijn ontslag besloot om
een gewapende opstand te beginnen te
gen het Vieira-regime, kreeg hij ook me
teen het merendeel van de militairen
achter zich. En in een mum van tijd had
den ze het internationale vliegveld en de
belangrijke Bra-kazerne in de hoofdstad
Bissau in handen. Als Vieira niet onmid
dellijk steun had gekregen van troepen
uit Senegal en Guinee, dan had voor zijn
regime toen al het laatste uur geslagen.
Sindsdien hebben Mané en Vieira diver
se wapenstilstanden en vredesakkoor
den gesloten, maar de rivaliteit tussen
beiden bleef bestaan en de afspraken
maakten binnen de kortste keren plaats
voor hernieuwde strijd. Ook de interven
tie van Ecomog-troepen die de militairen
uit Senegal en Guinee hebben vervan
gen, kon niet verhinderen dat het gewa
pende conflict onverdroten doorging.
Mané heeft ook nimmer onder stoelen of
banken gestoken dat hij eigenlijk maar
één ding wilde, Vieira afzetten.
Keer op keer is gebleken dat Vieira nog
altijd de onbetrouwbare, slinkse mani
pulator van weleer is die er alles aan doet
van onze redactie buitenland
DHAKA - Onderwijsautoritei-
ten in Bangladesh hebben zo'n
tienduizend middelbare scho
lieren uitgesloten van het exa
men, omdat zij leraren in elkaar
sloegen en klaslokalen in brand
staken. De leerlingen waren in
woede ontstoken, omdat zij vin
den dat zij het recht hebben om
te spieken.
Vorige week donderdag zijn in
Bangladesh ongeveer een half
miljoen scholieren begonnen
aan hun examens. Vooral in de
arme dorpen kunnen scholieren
zich uit geldgebrek nauwelijks
voorbereiden. Zij rekenen er
daarom op dat ze de antwoor
den op oneigenlijke wijze kun
nen verkrijgen. Toen daar op di
verse plaatsen een stokje voor
werd gestoken, sloeg de vlam in
de pan.
„Ik denk dat het te maken heeft
met het ontbreken van morele
waarden onder de studenten",
verzuchtte de voorzitter van de
onderwijsraad in hoofdstad
Dhaka, A Sharifullah. Hij riep
de ouders op te helpen het
gesjoemel de kop in te drukken.
RTR/ANP
HANNOVER - De maandenlan
ge fusiebesprekingen tussen het
Luxemburgse staalconcern Ar-
bed en de kleinere Duitse bran
chegenoot Salzgitter zijn mis
lukt. Dat hebben de bedrijven
gisteren bekendgemaakt. De
twee zouden samen de grootste
staalproducent in Europa heb
ben gevormd.
Salzgitter zegt het overleg te
hebben beëindigd omdat Arbed
te veel zeggenschap wilde. Salz
gitter is in meerderheid eigen
dom van de Duitse deelstaat
Nedersaksen (25 procent) en
Norddeutsche Landesbank (43
procent). Deze twee namen het
bedrijf begin vorig jaar over
voor ruim een miljard mark
1,15 miljard) van het concern
Preussag. DPA/AFP/ANP
om zijn eigen machtspositie te handha
ven en nauwelijks geïnteresseerd is in
vrede en het welzijn van het land. Zijn re
latie met de politici en het parlement was
ook slecht. En toen hij vorige week, tegen
de afspraak in, weigerde zijn troepen te
ontwapenen en 600 zwaarbewapende
lijfwachten (de afspraak was dertig) wil
de behouden, was voor Mané de maat vol
en gaf hij zijn manschappen opdracht de
definitieve slag in te zetten. Vieii'a's gar
disten zagen al snel in dat hun situatie
hopeloos was geworden en gaven zich, op
een handjevol loyalisten na, over.
Als Mané woord houdt en index-daad
geen eigen politieke ambities nastreeft
maar samen met het parlement wil zoe
ken naar de beste, democratische uitweg
uit de malaise waai-in het land verkeert,
dan pakt Vieira's val misschien wel goed
uit voor Guinee-Bissau. Zeker als het
nieuwe leiderschap erin slaagt een nieuw
en homogeen leger op de been te bx-engen
dat de politiek aan de politici laat en vrije
verkiezingen toestaat. De reputatie
van legers in Afrika kennende zijn voor
alsnog de nodige reserves op zijn plaats.
GPD
van onze redactie buitenland
LONDEN - Tesco, de groot
ste supermarktketen van
Groot-Brittannië, heeft zijn
personeel opgedragen elkaar
met slagroomtaarten en
vlaaien te bekogelen. Vol
treffers in het gezicht ziet de
grootgrutter het liefst. Het
concern wil zo de veiligheid
van zijn baksels testen en de
klant - als service - kunnen
vertellen welke taarten het
meest geschikt zijn als pro
jectiel.
De klant vraagt volgens Tes
co steeds vaker advies over
taartgooien, aangezien dit
enorm in opkomst is. Een wa
re trend noemt een woord
voerder het. Als verklaring
noemt hij het vlaaismijtende
personage Krusty de Clown
uit de populaire tekenf ilmse-
rie The Simpsons.
Maar ook actiegroepen heb
ben de taart ontdekt als doel
treffend wapen tegen gezag
en kapitaal. Een foto met
taartkloddex-s in het gezicht
van een politicus - minister
Zalm - of miljardair - Bill
Gates - haalt zo goed als ze
ker alle voorpagina's.
Naast slagroomtaarten zijn
puddingvlaaien volgens Tes
co het meest geschikt voor
gooi- en smijtwerk. „Goed
koop, vol vla en enorm groot,
wat een maximale gezicht
bedekking garandeert."
Kleverige troep
De citroen-schuimtaart is
ook populair, omdat het bui
tenlaagje tijdens de vlucht
intact blijft, maar de vulling
na de impact een gele, kleve
rige troep achtexiaat. Voor
worpen over een langere af
stand adviseert Tesco de klei
nere vruchtentaartjes uit zijn
assortiment.
De supermarkt raadt de
klant overigens met klem af
taarten rechtstreeks uit de
vriezer te gebruiken, aange
zien dit ernstige vex-wondin-
gen kan veroorzaken. ANP
