2
Clans op Nederlandse bodem
PZC
varia
Groot onderzoek naar Kraslot-verslaving
het weer
Afstammelingen Schotten lopen nog steeds warm voor haggis
3
Cadeau voor moeder
nog te vaak oubollig
Heer Bommel en de Labberdaan
puzzel
Doorloper
recept
vrijdag 7 mei 1999
van onze redactie binnenland
Er komt dit jaar een groot
wetenschappelijk onder
zoek naar de verslaving aan
Krasloten. Organisator De
Lotto gaat zo'n 10.000 mensen
in winkels en andere verkoop
punten benaderen met vragen
over him krasgedrag.
Uit de ondervraagden wordt op
basis van hun antwoorden een
groep geselecteerd die bijna
vier jaar lang wetenschappe
lijk wordt gevolgd. Doel is om
uit te vinden of krassen tot
gokverslaving leidt.
Vooroordelen
..Deugdelijke wetenschappe
lijke gegevens ontbreken hier
over. We weten alleen uit eerder
onderzoek dat de kans op ver
slaving aan Krasloten nihil is
Bij de hulpverlening zijn ook
nooit gevallen gemeld", zegt
algemeen directeur van De
Lotto T. Veenstra. „Niettemin
willen wij definitief af van de
vooroordelen."
Veenstra verwacht de eerste re
sultaten in het najaar. Hij be
nadrukt dat meedoen aan het
onderzoek gebeurt op vrijwil
lige basis. De vragen zijn opge
steld samen met de ministeries
van Justitie en Volksgezond
heid. Welzijn en Sport en ver
slavingsinstellingen als het
Centrum voor Alcohol en
Drugs C AD)de J el 1 inek en het
Academisch Medisch Cen
trum. De geselecteerde groep
zal worden begeleid door het
Amsterdam Institute for Ad
diction Research (AIAR) en de
Katholieke Universiteit Nij
megen. Voorzitter van de on
derzoekscommissie is profes
sor Jan Walberg, directeur van
de Jellinek.
De Krasloterij viert deze
maand zijn eerste lustrum. In
de afgelopen vijf jaar zijn 400
miljoen Krasloten verkocht en
bedroeg de omzet ruim 1 mil
jardgulden. Het 400 miljoenste
lot is gisteren verkocht aan de
33-jarige Rotterdammer P. de
Jong. Hij kreeg een cheque die
goed is voor vijf jaar lang elke
week vijf Krasloten. ANP
Zeeland: Grijze start
door Mireille Beentjes
Het waren Schotten die de Neder
landers bijstonden in hun strijdte-
gen het katholieke Spanje tijdens de
Tachtigjarige Oorlog. Ze w aren door
him clanhoofden geronseld als huur
lingen en werden gelegerd in het Gro
ningse vestingsstadje Boertange om
van daar uit de vijand, ofwel de bis
schop van Münster. te bestoken. 'Bom
men Berend' zoals de bijnaam van de
bisschop luidde, droop pas in 1672 af.
Steden als Heerenveen werden door
Schotse troepen bevrijd.
Dikwijls waren Schotse soldaten inge
kwartierd bij Groningse families en
soms bloeide er dan iets mooi op tussen
een boerendochter en een Schotse gast.
Op die manier raakte familie Van der
Steen gelieerd aan de McClavs. vertelt
Henk van der Steen uit Ten Boer in
Groningen, secretaris van stichting
Scots Heritage. Zijn liefde voor Schot
land had met die ontdekking van verre
familieverwantschap niets te maken,
want die was er al. Verklaren kan hij
het niet. maar Van der Steen is van
kinds af aan gek van alles wat Schots is.
„Ik heb het gevoel dat ik daar thuis
hoor. Ik pas me moeiteloos aan aan de
mensen, het eten en de natuur en ik
denk dat die acceptatie wederzijds is."
Niet alleen de Schotse brigade in
Noord-Nederland zorgde voor nage
slacht. Ook inVeere, tot ver in de zeven
tiende eeuw een vrijplaats voor Schot
se wolhandelaren, vonden Schotse
clans uitbreiding Namen als McKen-
zie en McDowell deden in Nederland
hun intrede. Maar ook Carmiggelt zou
een verbastering zijn van het Schotse
McCarmigael
De McClay-clan overleefde dankzij de
Hollandse tak; in Schotland stierf de
familie uit. De Nederlandse McClays
deden het goed: een van hen schopte het
zelfs tot minister in de periode tussen
de twee Napoleontische oorlogen in.
Ook werd een baronstitel verworven.
Het huidige MeClay-clanhoofd woont
In Braveheart-tenue en gewapend met een broadsword telefoneert het Schotse kandidaat-parlementslid William Wallace
na het uitbrengen van zijn stem met de achterban. Per gsm-telefoon, want het is tenslotte toch 1999. Wallace was niet de eni
ge Schot die in het kader van de verkiezingen terugreep op de geschiedenis en de tradities. foto David Cheskin/AP
weer in Schotland en is daar Lord
Chancellor (minister van justitie en op
perrechter).
In Nederland zouden zo'n 450.000
mensen van Schotse afkomst wonen.
Velen van hen onderhouden contacten
met clanleden in Schotland.
De clan was van oorsprong erg belang
rijk in Schotland. Het clanhoofd stond
garant voor de veiligheid van de clanle
den en hun bezittingen. En leden gin
gen voor de clan door het vuur. Dat is
volgens Van der Steen veel minder ge
worden maar clans bestaan nog steeds,
compleet met kenmerken zoals de tar
tan, de clangebonden ruit van de kilt.
„Maar je ziet wel dat daar minder strikt
mee wordt omgegaan. Nu wordt een
bepaalde tartan soms ook door niet-
clanleden gedragen. Vroeger was dat
ondenkbaar."
Hogmanay
Veel van de Nederlanders van Schotse
afkomst zijn lid van Schotse cultuur-
groepen, zoals dans- en doedelzakver
enigingen. Net als veel Nederlanders
zonder Schotse familiebanden die van
Schotse muziek en dans houden. Scots
Heritage, dat begin dit jaar werd opge
richt, onderhoudt contact met die groe
pen en biedt hulp bij het napluizen van
stambomen. Ook organiseert de stich
ting activiteiten zoals onlangs een 'Cei
lidh', een avond met dans, muziek en
verhalen.
Volgens Van der Steen zijn de gisteren
gehouden verkiezingen in Schotland
een opsteker voor het Schotse gevoel
van eigenwaarde en de trots over de ei
gen cultuur. „Want", zegt Van der
Steen, „Schotten zijn heel anders dan
Engelsen. Als ze eenmaal de kat uit de
boom hebben gekeken, zijn het erg har
telijke mensen, terwijl Engelsen hun
gereserveerdheid nooit helemaal
kwijtraken."
Enthousiast vertelt hij over de typisch
Schotse evenementen. „Schotten vie
ren geen kerstmis, dat is typisch Angel
saksisch Hét Schotse feest is 'Hog-
manav', het nieuwjaarsfeest. Daarbij
gaat iedereen om middernacht met een
fles whiskey de straat op om de dorps
genoten geluk te wensen.De jaarlijkse
Highlandgames met onderdelen als
boomstamwerpen en zwaarddansen
komen voort uit de clantraditie. Sterke
mannen streden vroeger met elkaar om
de begeleider van het clanhoofd te mo
gen worden. De strijders hadden hun
eigen doedelzakspelers, liefst zoveel
mogelijk om de concurrenten te impo
neren. Zo ontstonden de eerste doedel
zakbands.
Ook het Burnssupper op 25 januari, de
geboortedatum van de Schotse dichter
Robert Bums (1759-1796), vindt hij een
mooie traditie. Het diner bestaat uit
het binnendragen van de haggis, een
traditioneel pensgerecht, het eten hier
van en het voordragen van Bums' ge
dichten waaronder het bekende
vriendschapslied Auld lang Syne'
(Vriendschap van toen).
Van der Steen zou het liefst in Schot
land wonen maar ondervindt daarbij
hetzelfde probleem als veel Schotten
die in Schotland geen mogelijkheid
zien om in hun levensonderhoud te
voorzien en elders werk zoeken. Zoals
de Schotse botenbouwers die nu in Ne
derland hun emplooi zoeken. De uit
tocht uit Schotland door werkloosheid
maakt dat de Schotse cultuur door
minder mensen wordt gedragen. Maar
Van der Steen hoopt dat de verkiezin
gen alle Schotten bewust hebben ge
maakt van hun unieke erfgoed. GPD
Door: Jordi Bloem
Alleen de temperatuur haalt de
komende dagen goede scores, maar
dit gaat niet samen met veel zon en droog weer. We blijven voorlo
pig te veel onder invloed van regenstoringen. Zo af en toe ziet het
wel vriendelijk uit, maar van zonnige dagen is geen sprake.
Langzaamaan komt de zon vandaag soms tevoorschijn, maar voor
al vanochtend is het grijs, bewolkt en nevelig weer. Plaatselijk be
gint de dag met mist. Het duurt een poos voordat al het ochtend
grijs is verdwenen. Vanmiddag zijn er veel wolken te zien, maar de
zon piept er ook af en toe tussendoor. Slechts plaatselijk kan een
enkele bui ontstaan. Met maximaal 20 a 21 graden is het redelijk
warm lenteweer. Door de hoge luchtvochtigheid zal het enigszins
broeierig zijn. Een storing doet de buiigheid later vanmiddag en
vanavond toenemen. Het kan ook onweren en aardig doorregenen.
Vanavond en vannacht is het dan bewolkt en regenachtig.
Het wordt niet kouder dan 11 graden. De storing maakt morgen
geen aanstalten om snel van
het weertoneel te verdwij
nen. Daardoor blijft het lange
tijd regenen. De wind stelt
zich bescheiden op en waait
uit de zuidwesthoek. Pas
later op de dag wordt het
droger en breekt de zon
misschien even door.
De temperatuur ligt iets lager
dan vandaag, 's middags
wordt het rond 17 graden.
Zondag en maandag zien er
beter uit. Naast wolken zijn er
ook zonnige momenten,
maar op stralendzonnig weer
hoeft niet gerekend te
worden. Wel houden we het
overwegend droog. De mid-
dagtemperatuur schommelt
rondom 17 graden.
Vrij warm
Vooruitzichten
weer
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
max.
17°
17°
18°
20°
min.
11°
10°
9°
11°
wind
ZW 3
W 3
ZW 3
ZW 3
Zon
O
Maan
vrijdag
onder 21.05
zaterdag
op 5.48
vrijdag
onder 11.07
zaterdag
op 2.57
Nautisch bericht
Er waait een zuidoostelijke wind, kracht 2 a 3. Het zicht is 's och
tends matig tot slecht, 's middags over het algemeen goed.
De temperatuur van het kustwater schommelt rond 11 graden.
De kans op mist is groot.
d Toonder Studio's Wat6rst3nd©n
door Marieke de Vries
Ontbijt op bed, een bos bloe
men en een cadeau. Voor
menig moeder begint zondag de
dag op deze wijze. Het ontbijt
bestaat uit luxe broodjes met
een glaasje sap, de bloemen zijn
bij voorkeur rozen en het ca
deau is nog al te vaak een mixer.
Maar de cd, mooi glas en de
draadloze telefoon rukken op.
..Taart bij de koffie blijft", ver
zekert J. Veenendaal van het
Nederlands Bakkerij Centrum.
Hoeveel mensen precies moe
derdag vieren, is niet bekend.
Hetzijnerheel veel, is destellige
overtuiging van de detailhan
del. Het zijn dan ook gouden tij
den voor winkeliers
Via advertenties in kranten,
spotjes op de radio, acties in de
winkel worden de nog aarzelen
de vader of het welwillende
kroost naar de producten gedre
ven. Geef rozen aan moeder,
schreeuwen de bloemisten.
Moeders liefste wens is een tele
foontje, weet KPN Telecom. Het
beste moederdagidee, geef een
cd, melden de platenzaken zelf
verzekerd
„Het klinkt oubollig maar de
meeste moeders krijgen een
mixer, een citruspers of iets an
ders voor het huishouden", zegt
directeur H. van Dorst van de
brancheorganisatie van huis
houdelijke artikelen. „Het zijn
dezelfde cadeaus die ik vroeger
zelf heb gegeven. Het blijft een
traditionele dag."
Jonge tweeverdieners lijken te
breken met de traditie. Mooi
glaswerk en een aanvulling op
het servies, doen het bij deze
groep goed.
Abba
Ook de cd is in trek. Een echt
moederdagcadeau, vindt M. de
Wilde, bestuurslid van de ver
eniging van muziekdetaillisten.
Menig moeder wordt zondag
verrast met de nieuwe Andrea
Bocelli, Aafje Heynes en André
Rieu. Maar ook cd's jeugdidolen
als Abba vinden gretig aftrek.
Bloemen horen bij de feestelijke
dag, daar zijn de winkeliers het
over eens. De bloemenveilingen
beamen dat graag. „Er wordt
steeds meer geld uitgegeven aan
bloemen", zegt M. Smorenburg
van Bloemenveiling Aalsmeer.
Rozen blijven ongekend popu
lair. Rood en oranje is de kleur
dit jaar. Zonnebloemen en ge
mengde boeketten zijn ook ech
te gevers. Evenals de bloeiende
planten (hortensia's, orchidee)
en klimop in hartvorm.
Vorig jaar behaalden de veilin
gen in de week voor moederdag
omzetrecords. Vrijdag blijkt of
dit weer gebeurt. Smorenburg:
„Wellicht. Het is groeizaam
weer en ook de laatste dagen
verwachten we nog veel aan
voer van snijbloemen."
Croissantjes
De warme bakker moet ook
voor moederdag de strijd aan
gaan met de supermarkten.
..Een goed ontbijt bestaat uit
lekkere luxe broodjes en crois
santjes". zegt J. Veenendaal van
het bakkerscentrum. De super
markten wijzen op het gemak
van de makkelijk af te bakken
broodjes en de al geperste verse
jus. „Dankzij deze producten
kunnen ook de jonge kinderen
hun moeder verrassen met een
feestelijk, zelfbereid ontbijt op
bed", verklaart het Centraal
Bureau Levensmiddelen.
Voor Van Dorst, van de detail
handelorganisatie, hoort om
een heel andere reden een echt
zelfgemaakt ontbijt bij moeder
dag. „Want wij leveren de pro
ducten om het ontbijt te berei
den." ANP
De heer Zielknijper wierp een onthutste blik op de Oude Schicht,
die met daverende schreden passeerde en deed snel een pasje opzij.
De markies echter boog zich aandachtig voorover om de voortbe
weging te bestuderen. „Parbleu! sprak hij. „Het is mankracht!
Deze Bommel is ook niets te dol!" Heer Ollie groette minzaam en
boog zich naar buiten om een verklaring te geven. „De motor", zei
hij. „Die is eruit geslingerd en toen... Maar wacht even, zo kan ik
niet pratenStopHo!Op dit bevel hield de werknemer de pas in en
rechtte de rug om zijn spieren enigszins te ontspannen. Aangezien
het voertuig hem daarbij hinderde, wierp hij dit losjes over het
hoofd, zodat het dreunend op de weg belandde en de inzittenden
met zijn linnen kapje bedekte. „Fi done!" prevelde de edelman
bleek. „Dit is het platste dat ik in tijden heb aanschouwd! Wat stelt
dit voor?" „Werken!" riep Piep Labberdaan boven het verwarde ge
schreeuw dat uit het wrak begon op te stijgen. „Piep hebben gewel
dig groot dragen gesjouwd. Prachtig werken!" „Dit is uitbuiting
van de eerste orde!" verklaarde de heer Zielknijper ontdaan. „En
dat met de overspannen arbeidsmarkt! Waar heeft de bestuurder
die ongeschoolde arbeider vandaan gehaald?"„Voor grof geld is al
les te krijgen", zei de edelman walgend. „En deze eh... Bommel heeft
natuurlijk gemeend, dat zijn aanzien zou stijgen wanneer hij zich
liet voortdragen."
VRIJDAG
Hoog
water
Laag
water
7 MEI
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
06.48
185
19.04
167
00.46
181
13.05
159
Terneuzen
07.08
211
19.29
193
01.10
191
13.30
169
Bath
08.06
247
20.26
229
02.12
215
14.30
195
Roompot Buiten
06.50
138
19.15
123
00.45
145
13.15
123
Z'zee/Colijnsplaat
08.20
138
20.35
125
02.00
151
14.15
128
Stellendam Buiten
06.58
143
19.22
121
00.45
101
13.24
075
Wemeldinge
08.25
158
20.45
144
02.00
164
14.25
141
Krammersl. West
08.20
145
20.30
134
02.00
158
14.20
137
ZATERDAG
Hoog
water
Laag
water
8 MEI
LK
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
07.35
166
20.09
147
01.30
174
13.55
146
Terneuzen
07.55
192
20.24
171
01.56
184
14.20
157
Bath
08.52
230
21.19
208
02.52
212
15.18
186
Roompot Buiten
07.40
125
20.25
107
01.35
142
14.15
114
Z'zee/Colijnsplaat
09.15
131
21.30
115
02.45
148
15.15
122
Stellendam Buiten
07.41
129
20.21
102
01.44
099
16.26
073
Wemeldinge
09.15
149
21.35
130
02.45
160
15.15
133
Krammersl. West
09.20
139
21.40
123
02.45
157
15.10
130
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
0b zonnig
lichte sneeuw
ratigesneeuw
mist
zware sneeuw
~y onwee
7^ hagel
(Advertentie)
Het dagelijkse reis
programma van
D-reizen WjSj
I Uitzendingen van maandag t/m
vrijdag rond 13.00 uur en in
het weekend rond 17.00 uur.
OF CA NMR. (OF KI) ÜN VAN0NZI D MIZtH VAMNTIEWINaiSjZll VOOR TILNUMUIRSSBS-TtXTMC. SOI OF C0UDCN CIOS)
Horizontaal:
1. Geen drugs meer gebruikend, vis; 2. cilinder, pijlgif; 3. windrichting, schatten; 4. lus, iro
nie; 5. boerenplaats, autopech; 6. driekroon, Russisch geestelijke; 7. slijpmiddel, duinvallei;
8. hoendersoort, keihard schot; 9. snijwond, drukte; 10. grove tarwe, dierenverblijf; 11.
vreemde munt, eerbied; 12. indien, vogel; 13. planten, vergiffenis.
1
6
8
Verticaal:
1. Veldrit, konisch, niet
gespannen; 2. takje, de
tijd opnemen, soort
stof; 3. loofboom, ou
de munt, aanvankelijk;
4. bedrijvigheid, uit
bouw, lof; 5. grompot,
koningszoon, deel v.d.
voet; 6. tijdperk, voos,
disselwagen; 7. ver
lichtingsmiddel, on
gaarne, verdieping; 8.
koelvloeistof, Aziaat,
suikerpalm; 9. kam-
peerverblijf, verharde
huid, binnenkort.
Oplossing
donderdag
Poot, maat, broos,
pauk, kras, baas, klant,
paar, plak, poot, tapijt,
roos, maan, prijs.
Het citaat is van
Vauvenargues:
„Men troost zich zel
den over grote verne
deringen, men vergeet
Pleidooi voor
verse pasta
Hans Belterman Europa: Tweedeling
Het zelf maken van verse pasta, zoals tagliatelle,
kunt u naar mijn mening beter overlaten aan de
professionals. De pastamachine waarover ik kon
beschikken, staat inmiddels al enkele jaren in een
hoek van een keukenkastje. Verse pasta kunt u zoals
in veel andere landen in Europa waar men de Itali
aanse keuken adoreert tegenwoordig ook bij ons
gewoon in de supermarkt of in de speciaalzaak ko
pen. De pasta die in veel speciaalzaken wordt ver
kocht vind ik smakelijker dan die uit de supermarkt.
Maar dat neemt niet weg dat ook die uit de super-
marktte verkiezen is boven de gedroogde pasta.
Verse pasta vraagt een kooktijd van slechts enkele
minuten. Laat ze vooral nooit langer koken dan op
de verpakking is aangegeven, want dan wordt ze
slap en mist ze de 'beet' die in ons land bijtgaar
wordt genoemd. Met enkele plakken rauwe (Parme
zaanse) ham, een scheutje room en watfijngeraspte
échte Parmezaanse kaas maak je in een ommezien
een smakelijk pasta gerecht. Niet een opzienbaren
de creatie maar voor een dag in de week kan het er
goed mee door.
Voor 2 personen:
200 - 250 gram verse tagliatelle; zout; 100 gram rau
we (Parma)ham; 1 eetl. olijfolie; 2 eetl. slagroom; 2
eetl. fijngeraspte Parmezaanse kaas; eventueel 4
verse basilicumblaadjes, in uiterst smalle reepjes
gesneden.
Laat de verse pasta zolang in ruim kokend water,
waaraan wat zout is toegevoegd, koken zoals op de
verpakking is aangegeven (ca. 3 minuten). Laat de
pasta even op een zeef uitlekken. Snijd intussen de
ham in lange uiterst smalle repen. Leg de pasta te
rug in de pan waarin ze werd gekookt. Verdeel de
ham erover en voeg olijfolie, slagroom en 1 eetlepel
geraspte kaas toe. Laat alles, onder voortdurend
omleggen, snel door en door warm worden. Schep
er daarna basilicum door en verdeel het gerecht
over voorverwarmde borden. Bestrooi de gerech
ten vervolgens met de rest van de geraspte kaas.
Tip: geef er een salade van tomaten, gesnipperde
bosuitjes en zwarte (ontpitte) olijven bij.
Europa valt wat hetweer betreft in twee delen uiteen. Boven de
westelijke helft zwerven een paar wolkengebieden rond die vooral
het noordwesten van Spanje en Portugal en een strook over de
Britse eilanden, maar ook delen van Duitsland en de Alpenlanden
buien bezorgen. De fronten, waarbij de buien horen, lopen dood
op een hogedrukgebied dat in Scandinavië rustig maar ook vrij fris
lenteweer brengt met in het zuiden van Noorwegen en Zweden
veel zon. Een nieuw lagedrukgebied trekt Frankrijk binnen zodat
het ook daar hard gaat regenen. Tijdens het weekeinde dringen
bewolking en regen van dit laag verder naar het noorden op.
Nederland, België. Luxemburg en ook Duitsland krijgen dan op
nieuw een portie regen te verwerken. Rustiger en ook droger weer
is het in het noorden en oosten van Europa waar een hogedrukge
bied het weer bepaalt. Tegelijkertijd is het er wel een stuk kouder,
want ondanks de zon wordt het niet warmer dan 12 tot 16 graden.
Meer dan 20 graden wordt het in Griekenland en Turkije waar
vooral in de kustgebieden de zon vrijwel ongehinderd schijnt.
In Italië moet vooral het zuiden later op de dag steeds met een
paar regen- of onweersbuien rekening houden. Tussendoor komt
echter ook de zon regelmatig tevoorschijn.
