Peacelords geloven in Somalië PZC PZC Vraagtekens bij Rugova Nog geen vrede Officiële verklaring na bijeenkomst G-8 Theo Kloppenburg en zijn collega's geven de moed niet op feiten en meningen 7 mei 1949 vrijdag 7 mei 1999 Somalië wordt tiog altijd direct geassocieerd met onveilig heid, anarchie, machtswellustige krijgsheren en krankzinni ge milities die elkaar met zwaar geschut te lijf gaan, buiten landers kidnappen en bezoekers geld afpersen. En niet ten onrechte, want in vooral de steden is dat alles acht jaar na de val van Siad Barre nog steeds schering en inslag. Maar daar naast wordt er in de dorpen ook hard gewerkt aan wederop bouw, ontivikkeling en vrede. En met succes, zoals de Neder lander Theo Kloppenburg en zijn Somalische collega's van de hulporganisatie Acord duidelijk maken. Voormalige Somalische militieleden zetten zich aan de studie in de kustplaats Merca, honderd kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad Mogadishu. Zo'n 150 ex-strijders hebben daar him kalasjnikov-geweer verruild voor de pen en het leerboek. foto John Nyaga/EPA Het principe-akkoord van de zeven rijke indu strielanden en Rusland over de stationering van een troepenmacht in Kosovo is een gevoeli ge politieke tik voor de Joegoslavische president Slobo dan Milosevic. Sinds het begin van de NAVO-bombar- dementen op Servië en Montenegro is Rusland, dé machtsfactor in Oost-Europa, steeds meer op één lijn gekomen met zijn tegenstanders. Gisteren sloot het front zich vrijwel helemaal. Op een enkel diplomatiek kanaaltje na heeft Milosevic nu geen mogelijkheden meer om verdeeldheid te zaaien. Als de Verenigde Na ties de lijn van de G-8 volgen, is het politieke isolement van Joegoslavië compleet. In de Veiligheidsraad kan al leen China dwarsliggen, een schrale troost voor Milose vic. De G-8 lieten er in Bonn geen gras over groeien. De di plomatieke actie van de Russische gezant Tsjernomyr- din werd vlot omgezet in een gezamenlijke strategie. De G-8 zijn het eens over een interim-bestuur voor Koso vo. Natuurlijk komt elk land met zijn eigen interpreta tie van de afspraken. Maar het principe-akkoord impli ceert wel degelijk een veroordeling van de Servische aanspraken op de Joegoslavische provincie. Van de NAVO-landen Canada, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en de VS was dat voorspelbaar. Japan loopt mee, maar dat is door het Europese karakter van het conflict van minder belang. Dat Rusland zijn traditio nele bondgenoot Servië laat vallen, is een kleine poli tieke revolutie die zich niet alleen laat verklaren uit het feit dat Tsjernomyrdin - en via hem Jeltsin - met de eer mag gaan strijken. De Russische economische afhanke lijkheid heeft waarschijnlijk zwaar mee gewogen. Het akkoord van Bonn is een steuntje in de rug voor de NAVO. Juist nu militair succes op zich laat wachten, kan het bondgenootschap wel wat hulp gebruiken. De bereidheid van acht machtige naties om de controle over Kosovo aan Belgrado te ontnemen, mag worden uitgelegd als een deel van de rechtvaardiging die de ac tie van de NAVO tot nu toe ontbeerde. Dat uitgerekend Rusland Joegoslavië afvalt, kan grote economische en militaire gevolgen hebben. Op straffe van volstrekte ongeloofwaardigheid kunnen de Russen nu niet anders dan zich aansluiten bij maatregelen die de druk op Joe goslavië verhogen. De kracht van de G-8 ligt in hun eco nomieën. Nu zij het eens zijn, hebben boycotacties te gen Milosevic een veel grotere kans van slagen. En de NAVO hoeft zich ook veel minder zorgen te maken over eventuele militaire reacties van het Kremlin. Russische militaire hulp aan Belgrado lijkt vrijwel uitgesloten. Een vredesmacht in Kosovo maakt de terugkeer van de vluchtelingen mogelijk. Gezien de gruweldaden van de Servische milities is het ondenkbaar dat de Albanese Kosovaren nog enige vorm van Servische inmenging zullen dulden. Een interim-bestuur volgens de ideeën van de G-8 moet daarom op termijn wel uitmonden in de onafhankelijkheid van Kosovo. Niet iedereen zal dat als winst zien. Zeker Slobodan Milosevic niet. door Frans van den Houdt Mij zullen ze niet gauw iets doen, ik voel me veilig in Somalië, zegt Theo Kloppen burg (55) die, oorlog of geen oor log. altijd een warme band heeft onderhouden met het land dat door zovelen in het Westen wordt verguisd en gemeden. ..Ik ben hun zwager en word door een heel leger beschermd." Kloppenburg, getrouwd met een Somalische, werkt al sinds 1980 met Somaliërs en heeft daar nimmer problemen mee gehad. Dat het een hard en on genaakbaar volk is mag dan waar zijn. maar is volgens hem juist een voordeel. ,,Zezijnrecht door zee, ze zeggen zonder een blad voor de mond te nemen wat ze ergens van vinden. Wat goed is, want dan weet je tenminste waar je aan toe bent Negeren Ook met de onveiligheid, die in de westerse media altijd breed wordt uitgemeten, valt het vol gens hem wel mee. ..Onveilig heid wordt vaak om politieke redenen misbruikt, zodat je een bepaald land of een leider kunt negeren. Ik voel me in Somalië niet onveiliger dan hier in Nai robi, waar ik 's avonds ook niet op straat ga lopen. Het is zoals overal elders in de wereld, dat het in de steden gevaarlijker is dan op het platteland. En dat buitenlanders worden gekid napt gebeurt ook niet zomaar, daar is meestal een probleem met henzelf of hun organisatie aan vooraf gegaan." De oorlog die Somalië al vanaf januari 1991 in haar greep heeft, is nog altijd niet gestreden en laait bij het minste of geringste geschil tussen clanlegers en hun leiders iedere keer weer in alle hevigheid op, zoals recentelijk in Baidoa en zoals vrijwel weke door Hans Geleijnse Volgens de Italiaanse premier D'Alema zijn de kansen op vrede in Kosovo nog nooit zo groot geweest als nu. „Dat Ibra him Rugova hier naast mij zit, mag als bewijs gelden dat ook Belgrado serieus streeft naar een diplomatieke oplossing voor het conflict om Kosovo", meende D'Alema. De gematigde leider van de Al banezen in Kosovo zat gisteren tijdens de persconferentie in Rome met D'Alema en minister Dini van Buitenlandse Zaken voortdurend instemmend te knikken. Tot woensdag was aangenomen dat Rugova door de Joegoslavische leider Milose vic in gijzeling werd gehouden. Maar die dag dook hij met gezin plotseling in Rome op. Rugova bleef met zijn voorstel len voor een vredesregeling gis- van onze redactie buitenland De ministers van Buiten landse Zaken van de zeven belangrijkste industrielanden en Rusland hebben na de bijeen komst van de G-8 in Bonn de volgende officiële verklaring uitgegeven over een oplossing voor de Kosovo-crisis: De ministers van Buitenlandse Zaken van de G-8 aanvaarden deze algemene beginselen met het oog op een politieke oplos sing van de Kosovo-crisis. 1. Een onmiddellijk en contro leerbaar einde van de geweld dadigheden en onderdrukking in Kosovo. 2. Terugtrekking uit Kosovo van militaire politie en paramilitai re troepen. 3. Inzet in Kosovo van een effec tieve, internationaletroepen macht zowel op civiel als veilig heidsgebied, goedgekeurd en aanvaard door de Verenigde Naties, in staat om de totstand gekomen doelstellingen te ga randeren. 4. Instelling door de Veilig heidsraad van de Verenigde Na ties van een tijdelijk bestuur voor Kosovo om de voorwaar den te garanderen dat de inwo ners van Kosovo een vreedzaam en normaal leven kunnen lei den. 5. Veilige en vrijwillige terug keer van alle vluchtelingen en een onbeperkte toegang tot lijks in de hoofdstad Mogadis hu. Het is een conflict dat alsmaar gecompliceerder wordt, met splitsingen binnen de clanlegers en het ontstaan van nieuwe mi lities met nieuwe leiders. Maar we moeten ons niet blindstaren op die steden, menen de mede werkers van Acord, een twintig jaar geleden op initiatief van de Novib en Oxfam-UK opgerich te non-gouvernementele orga nisatie (NGO). Hoe verder weg van de steden, hoe vrediger de situatie, zonder zwaar bewa pende strijders en bewakers. Op het platteland, in de distric ten en dorpen, wordt met succes gewerkt aan het verbeteren van de landbouw en veeteelt, de ge zondheidszorg, onderwijs, de watervoorziening en bovenal aan de verbetering van de rela tie tussen mensen en gemeen schappen. „Gedurende de eer ste jaren van de oorlog praatte niemand met elkaar en was het levensgevaarlijk van het ene naar het andere dorp te reizen. Sindsdien is er veel verbeterd. Mensen komen nu bij elkaar en werken samen aan het oplossen van lokale problemen", zegt de Somalische Acord-medewerker Abdikari Nur over het Lower Shebella-gebied ten zuid-wes ten van Mogadishu waar de or ganisatie actief is. ,,En de strij ders schieten nu niet meer op elkaar, maar in de lucht als ze ergens boos over zijn. Dat is ook een belangrijke verbetering", voegt Edoppenburg er aan toe. Gedemotiveerd Volgens zijn collega Zakia spe len vooral Somalische vrouwen een belangrijke rol in het reali seren van vrede in de dorpen. ..De door vrouwen geleide loka le NGO's zijn erg actief op dit gebied. Hun doel is om in ieder geval op him eigen dorps- en Ibrahim Rugova. teren dicht bij de overeenstem ming die eerder op de G-8 in Duitsland was bereikt. „Alle Kosovo voor alle hulporganisa ties. 6. Een politiek proces op weg naar de instelling van een tijde lijk politiek raamwerk, dat moet leiden tot een substantieel zelfbestuur van Kosovo, daarin opgenomen de akkoorden van Rambouillet en de soevereini teit en territoriale integriteit van de Federale Republiek Joe goslavië en andere landen in de regio, ontwapening van het Kosovaarse bevrijdingsleger U£K. 7. Uitgebreide aanpak van de economische ontwikkeling en stabilisatie van de crisisregio. Om al deze afspraken uit te voe ren geven de ministers van Bui tenlandse Zaken van de G-8 hun hoogste beleidsambtenaren de opdracht de benodigde elemen ten voor een resolutie van de Veiligheidsraad voor te berei den. De hoogste beleidsambtenaren maken een kader voor verdere concrete stappen naar een poli tieke oplossing van de Kosovo- crisis. De voorzitter van de G-8-bij- eenkomst - Duitsland - zal de Chinese regering op de hoogte brengen van de uitkomsten van het beraad in Bonn. De ministers van Buitenlandse Zaken zullen op korte termijn opnieuw vergaderen over de ge maakte vooruitgang met be trekking tot alle afspraken. RTR districtsniveau de vrede te be waren, want daar kunnen ze zelf aan werken. Wat er op landelijk gebied gebeurt, ligt buiten hun bereik." Maar door aan de basis te begin nen hopen deze instanties uiteindelijk toch ook door te dringen tot de landelijke krijgs heren. Voor dat doel gaan ze een dialoog aan met de strijders die ze ervan trachten te overtuigen dat het helemaal geen zin heeft voor hun land te sterven. „Als ze werk of een opleiding kunnen krijgen zijn die jongens snel ge demotiveerd om door te vech ten. We hopen dat hierdoor ook de druk op de krijgsheren toe neemt en zij langzaamaan al hun steun kwijtraken. Een goed teken is dat Ali Mahdi .Moha- med (samen met Aideed eens Somaliè's belangrijkste 'war lord') al in de steek is gelaten Kosovaren moeten zo snel mo gelijk weer terug naar hun woonplaatsen. Dat geldt niet al leen voor de Albanezen, maar ook voor de Serviërs die het ge weld ontvlucht zijn", zei hij. Hij deed, in het Frans, onmiddellijk een oproep aan alle vluchtelin gen direct weer terug te keren. „Er zal een internationale vre desmacht komen die uw veilig heid garandeert. De Servische militairen en politie zullen zich moeten terugtrekken", zei hij. Volgens D'Alema zal de VN 'het centrum van actie' worden bij de vredesregeling. „De hele re gio zal moeten ontwapenen, zo wel de Serviërs als de Albanese verzetsbeweging", zei hij. Vol gens Dini, net terug van de G-8 bij Bonn, waren de Russen het daarmee eens. „Zonder terug trekking van Servische militai ren en politie zal er geen vrede zijn", voorspelde hij. Rugova's aankomst woensdag in Rome was vooral door de Ita liaanse partijen - zowel in oppo sitie als regering - die tegen de bombardementen zijn, met gro te vreugde begroet. „Zie je wel. Als wij onze diplomatieke ka nalen goed gebruiken, is al dat geweld niet nodig", zei Bossi, leider van de separatistenbewe ging Lega Nord die zelf al een vredesmissie naar Belgrado had ondernomen. Pion In de media echter werd het plotselinge opduiken van Rugo va in Rome wat cynischer beke ken. „Hij is een pion in een spel dat wordt ontwikkeld door Moskou, gespeeld door Milose vic en met belangstelling ge volgd door de informele diplo matie van het Vaticaan. De Amerikanen slaan het echter met wantrouwen gade", schreef de correspondent in Belgrado van het dagblad La Repubblica gisteren. Vermoed wordt dat Rugova, die al tijdens de Rambouillet-on- derhandelingen niet op één lijn zat met de politieke vertegen woordigers van het Kosovo Be vrijdingsleger U£K, een partij gaat vormen die op geweldloze manier streeft naar een vorm van autonomie voor Kosovo waarmee ook de Servische rege ring zou kunnen leven. Het UCK, waar de gedachte aan een groter Albanië inclusief (delen van) Kosovo sterk leeft, zou daarmee politiek geïsoleerd worden. Albanië heeft Rugova gisteren al politiek asiel aangeboden. De Britse regering heeft hem en zijn gezin uitgenodigd voor een ver blijf in Engeland. GPD door zijn aanhangers en ge dwongen was naar Egypte te vluchten." Onder de paraplu van Acord wordt ook een zogenaamd Del ta-programma uitgevoerd (de velopment of education and lea dership training in action), waardoor mensen op lokaal ni veau bewust worden gemaakt van de rol die ze kunnen spelen bij ontwikkelingen in hun woonplaats. „We benadrukken dat ondanks problemen en te genslagen mensen met elkaar een belangrijke bijdrage kun nen leveren aan de ontwikke ling van hun familie, hun ge meenschap en hun land", verklaart de coördinatrice van Delta, Faisa Lovaan. Met vallen en opstaan is men er inmiddels in geslaagd die bewustwording tot stand te brengen en de hou ding van mensen te veranderen, stafleden op te leiden en groeps activiteiten op touw te zetten. De dorpelingen doen trouwens ook veel op eigen houtje, met ei gen middelen, zoals het opzet ten van schooltjes en groepjes die groenten verbouwen en ver kopen. Het benodigde geld is veelal afkomstig van Somaliërs die in het buitenland wonen en werken. Somalië-moeheid Het zijn dit soort positieve ont wikkelingen die Kloppenburg en zijn collega's de moed geven om door te gaan in een land dat door velen allang is opgegeven. „Die kleinschalige projecten werken, je ziet resultaten en daar bouw je dan weer op ver der", zegt Kloppenburg. Dat vanwege de aanhoudende strijd bij veel mensen een totale So malië-moeheid is ontstaan kun nen ze overigens wel begrijpen. „Maar", zegt Zakia, „wij komen nog steeds voor op de kaart van de wereld en het Westen heeft daarom nog steeds z'n verant woordelijkheden ten opzichte van ons. Ze kunnen ons niet zo maar negeren en in de steek la ten." Toegegeven, ook zij hebben het soms erg moeilijk. Ook zij krij gen regelmatig te maken met de door de oorlog veroorzaakte trauma's en de aanhoudende ge vechten in de steden blijven een schaduw over de. rest van het land werpen. Maar bij Acord denken ze nooit aan opgeven. „Al deze mensen", zegt Klop penburg met gepaste trots, „zijn geen 'warlords' maar 'peace lords' (and lady's) die blijven ge loven in een Somalië zonder oorlog." GPD Gratie Drie Nederlandse mériniers hebben bij Koninklijk Besluit gratie gekregen. Het Hoog Mi litair Gerechtshof had hen veroordeeld tot gevangenis straffen, maar de minister van Justitie had hen al eerder in vrijheid laten stellen, omdat hij voorzag dat er gratie zou worden verleend. De mari niers waren veroordeeld om dat ze hadden geweigerd op bevel van een meerdere een kampong op Oost-Java af te branden. Zwembad De Vlissingse Zwemclub heeft het plan opgevat om een zwembad van 50 bij 85 meter aan te leggen vlakbij het Ka naal door Walcheren. Naast het bassin wil de club een jachthaven aanleggen, met het oog op het watertoerisme. Wat de voorziening moet kosten, is nog niet duidelijk; wel staat vast dat de gemeente het plan ziet zitten. Record De Amerikaanse Olympische kampioen Allan Stack heeft het wereldrecord op de 200 meter rugslag scherper gezet tijdens zwemwedstrijden in Newhaven. Het oude record stond al vijf jaar lang op 2 minuten en 19,3 seconden. Stack wist de af stand 0,8 seconden sneller af te leggen van 20.00 lot 22.00 uur Een vluchteling uit Kosovo veegt een traan weg als hij naast president Clinton luistert naar het verhaal van een lotgenoot op een bijeenkomst in het Duitse Ingelheim. foto Susan Walsh/AP door Paul Koopman Het hotel Petersberg, waar de ministers van de zeven grootste industrielanden en Rus land gisteren een akkoord over Kosovo sloten, heeft een verdachte reputatie. De Britse pre mier Chamberlain sliep in er al eens - in 1938 'Hotel Luxus' geheten - tijdens één van zijn vergadermarathons met de Duitse kanselier. Uit het akkoord dat Chamberlain en Hitier op deze plaats voorbereidden, trokken zij allebei diametraal tegengestelde conclusies. Hitier zag de weg geopend voor een niets ontziende veroveringsoorlog, terwijl Chamberlain ervan overtuigd was dat de vrede tussen het Derde Rijk en West-Europa was bezegeld. 'Peace in our time' riep de premier later in Lon den, wat de geschiedenis inging als één van de meest naïeve uitspraken ooit. Hetzelfde 'Peace in our time'-gevoel waarde gisteren ook een beetje rond. Wat was er nu eigenlijk afgespro ken? Kan de NAVO, met instemming van Rus land, straks Kosovo binnenvallen? Of is de eni ge begaanbare weg een diplomatieke? Oorlog of vrede? De acht aanwezige ministers hadden er allemaal, zo bleek na afloop van de vergade ring, hun eigen opvattingen over. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Albright, concludeerde dat de 'effectie ve internationale vredesmacht' waarvan in de slotverklaring sprake is, een robuuste NAVO- macht betekent, met deelname van zwaarbe wapende Amerikaanse en Britse militairen, De Russische minister Ivanov zag het anders: een effectieve macht is in zijn ogen niet zwaarbe wapend en wordt zeker niet gedomineerd door NAVO-landen die nu aan de operatie 'Allied Force' deelnemen. Interpretatieverschillen waren er ook over de vraag of de internationale gemeenschap Kosovo ooit zonder toestem ming van Milosevic mag binnentrekken 'Des noods', vindt Albright. 'Nooit', meent Ivanov. Maar deze kwesties mogen niet de aandacht afleiden van de centrale boodschap. En die luidt dat Rusland langzaam maar zeker naar het Westen is opgeschoven. Ivanov. die enkele weken geleden nog hel en verdoemenis preekte over de NAVO-bombardementen op Joegosla vië, ging in Bonn op de foto met een club wes terse haviken (Albright, Cook, Védrine, Fi scher), zonder dat een onvertogen woord viel. Praten doen de Russen overigens al met het Westen, en hoe. Na een maand van verbitterd zwijgen, liggen de diplomatieke kanalen weer wijd open. Albright onthulde gisteren dat zij de laatste weken 'dagelijks' met haar Russi sche collega belt. Ook Jeltsin en Clinton zijn sinds de NAVO-top in Washington weer 'on speaking terms'. En op het NAVO-hoofdkwar- tier in Brussel wordt verheugd opgemerkt dat ook de Russische speciale gezant voor Kosovo, Tsjernomyrdin, het licht begint te zien. „Hij heeft zich verdiept in dit conflict en kan niet meer om de gruwelen in Kosovo heen." Combinatie Het moet voor Milosevic een onprettige ge waarwording zijn. Nadat zijn militaire appa raat door de bombardementen is gekortwiekt, zijn economie steeds meer verlamd raakt, ver liest hij nu langzaam maar zeker ook één van zijn laatste bondgenoten: Rusland. Het optreden in Petersberg is daarvan de eerste duidelijke illustratie. Een militaire, economi sche én politieke isolatie kan de combinatie zijn die Milosevic op de knieën dwingt. Daar voor is het wel van groot belang dat de toena dering tussen Moskou en het Westen beklijft. Nu al 'Peace in our time' roepen, zou niet alleen voorbarig zijn, maar ook naïef. GPD Uitgever: W. F de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax. (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel (0118)484000 Fax (0118)472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax (0113)273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 15 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax. (0115)686009 Axel: Nassaustraal 15 4571 BK Axel Tel (0115)568000 Fax. (0115)561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax. (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel (0111)454647 Fax (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee en Hulst: 8 30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http //www.pzc nl e-mail; pzcredcity1@pzc nl Bezorgklachten: 0800-0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden. zaterdags tot 14 00 uur op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tol 22 00 uur en zondagavond van 20.00 lot 22.00 uur Tel (0118)484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 98,00, franco per post 128.50. per maand 35.75; per jaar 372,50; franco per post 491,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,80. zaterdag 2,60 p st (alle bedragen inclusief 6 pet btw); Postrek.nr 3754316 t.n.v PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 191 cent per mm; minimumprijs per advertentie 28.65; ingezonden mededelingen 2.5 x tarief; speciale posities; tarief op aanvraag, voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer (excl 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet btw) Giro: 35 93 00. Uitgeveri| Provinciale Zeeuwse Courant B.V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 2