Wie steekt nog de vuist omhoog?
Baggeren met waterinjectie
#FIAT SUPER INRUIL FESTIVAL
Nieuwbouw Kloetinge
grijpt terug op de
degelijke jaren dertig
ER Zlï MEER IN
zeeland zaterdag 1 mei 1999 b 16
Herdenking
gevallenen
in Borsele
De Dag van de Arbeid
Garage Sjaak Sonke - Kapelle
AUTO DAGEVOS
Maquette van het hoofdgebouw van het nieuwe bouwplan in het
Kloetingse Oostmolenpark. foto Willem Mieras
door René Schrier
KLOETINGE - Mensen willen
weer oude vertrouwde, goede
huizen. Weg met de blokkendo
zen. Terug naar de degelijkheid
van de jaren dertig. Dat idee
heeft voorop gestaan bij het ont
werp van een nieuw bouwplan
in het Kloetingse Oostmolen
park nabij de Rietweg. Van het
hoofdgebouw is een maquette
gemaakt. Het ontwerp, van H.
Leeflang uit Vorden, doet den
ken aan de jaren dertig.
Ontwikkelaar Mark Faasse van
Faasse en Faasse Projecten legt
uit dat de uitstraling er een van
'echte' huizen moest zijn. Geko
zen is voor een vrij traditionele
aanpak, met kleine ramen, bak
stenen en lange dakvlakken.
Het ontwerp heeft wel wat van
Tuindorp nabij Rotterdam.
Overigens blijkt uit de uitleg
van Faasse dat niet alle huizen
er zullen uitzien als het hoofd
gebouw. Wel zal die stijl ook in
de andere ontwerpen terug te
vinden zijn.
De Goese wethouder M. L. 't
Hart van ruimtelijke ordening is
blij met de gekozen aanpak.
„Voor dat soort ideeën zijn we
als gemeentebestuur in. We wil
len plannetjes die iets eigens
hebben voor Goes, die ook pas
sen in de schaal van deze stad.
We willen toe naar hoogwaardi
ge architectuur met aandacht
voor detaillering en uitvoering.
Je ziet: als je heel serieus na
denkt over de invulling, dan
heeft de markt er ook belang
stelling voor."
In totaal komen er 56 woningen,
verdeeld over 11 verschillende
typen, waaronder vrijstaande
en twee-onder-één-kap huizen.
Het plan wordt in de toekomst
bereikbaar via de M. Nijhoff-
straat in het Oostmolenpark.
De projectontwikkelaar heeft
het plan ingediend bij het colle
ge van burgemeester en wet
houders van Goes, en wacht nu
af hoe het daar ontvangen
wordt. Wethouder 't Hart is er
positief over. „Ik verwacht niet
dat dit ontwerp problemen zal
opleveren. Volgens mij kan de
projectontwikkelaar hier wel
mee verder."
GOES - In de gemeente
Borsele vinden er op 4 en 5
mei herdenkingen plaats
voor de gevallenen van de
Tweede Wereldoorlog.
Op 4 mei herdenkt de ge
meente bij de plaquette in
Heinkenszand. De dag
daarop, op 5 mei, is er 's
middags om 14.00 uur een
kranslegging bij het mo
nument voor gevallenen
aan de Zeedijjk in Baar
land. Wethouder Van Op-
dorp ontvangt The Fourth
and Fifth Batiljon of the
Royal Scots Fusiliers en
Kings Own Scottish Bor
derers. Deze Schotse oud
strijders kwamen tijdens
de Tweede Wereldoorlog
bij Baarland aan wal. Van
daaruit trokken zij verder
Walcheren in. Zij zijn te
gast in Arnemuiden.
door Roelf Reinders
VLISSINGEN - Ze vieren hem vrolijk. Ze vie
ren hem blij. 'Den dag van herleving den eer
sten van mei.' Een dag van strijd is-ie altijd
geweest, de Dag van de Arbeid. Strijd voor de
achturige werkdag toen arbeiders nog buk
ten onder de knoet van het kapitalisme.Acht
uren arbeid, acht uren rust, acht uren ont
spanning. ontwikkeling enz.' Vandaag de
110e, de laatste eerste mei van deze eeuw.
Vlissingen is er als de kippen bij. De afdeling
van de radicale Sociaal-Democratische Bond
krijgt het voor elkaar het Tweede-Kamerlid
Ferdinand Domela Nieuwenhuis te ritselen
voor de allereerste internationale 1 mei-vie
ring in 1890. die al op zondag 27 april wordt
gehouden. Een politieke hot shot van de bo
venste plank, die Domela. de grote schrik van
'bourgeois' Nederland, deze revolutionaire
oproerkraaier.
In de 'eivolle' zaal Kuijpers houdt Domela een
heftig betoog over het nut van werkstakingen
in de strijd voor de 'normalen arbeidsdag van
8 uren', het 'ideaal in den te verwachten ge
lukstaat'. De verslaggever van de Vlissingse
Courant schrijft opgelucht dat de meeting
'met de meest mogelijke kalmte' eindigde.
Rode gevaar
De gevestigde orde schrikt zich wezenloos:
het rode gevaar heeft Vlissingen bereikt!
Liberalen en katholieken organiseren zich
'tegenover het gif van het socialisme'. Burge
meester Tutein Nolthenius verzamelt man
nen met wapens om dreigend revolutionair
vuur de kop in te drukken. En als tegenwicht
spant hij zich tot het uiterste in om van de ver
jaardag van prinses Wilhelmina op 31 augus
tus een wervelend feest te maken. Als op 30
april 1909 prinses Juliana wordt geboren,
concludeert de krant dat het met de wervende
kracht van 1 mei reuze meevalt. „De belang
stelling in de zogenaamde Mei-betoging ten
bate van het stelsel van den achturigen werk
dag begint hoe langer hoe meer te verflau
wen."
Revolutionair
Da's niet waar. De achturige werkdag, die
komt er gewoon. Onder druk van de explosie
ve revolutionaire stemming in Europa - in
Rusland hebben de communisten de macht
gepakt - komt er in 1919 een werkdag van
acht uur m Nederland. De SDAP, geschrok
ken van de verwoestende oorlog (1914-1918),
verlegt het accent op de meivieringen naar
ontwapening, terwijl de CPN de meileus 'de
sociale revolutie met als strijdmiddel de in
ternationale staking' hanteert.
De CPN in Middelburg houdt haar meifeesten
in sociëteit De Vergenoeging, de Middelburg
se SDAP-afdeling huurt het Schuttershof er
voor af, de sociaal-democraten in Vlissingen
doen het in het concertgebouw aan de Emma-
straat. Alle partijen organiseren voor de kin
deren 's middags steevast een 'kinderfeest'
met zingen, goochelen, buikspreken of
schimmenspel.
De avondvergaderingen met feestrede volgen
altijd op een optocht door de stad met vaan
dels en doeken met leuzen. De overheid pro
beert de socialisten het op de eerste mei flink
zuurte maken. Op lmei 1939 is het in Vlissin
gen verboden in groepjes te lopen en een rode
tulp, de voorganger van de roos, te dragen.
Soms doen afdelingen samen wat. In 1947
stromen de SDAP'ers uit Vlissingen en Mid
delburg na een wandeling in Souburg samen
waar de Vlissingse voorzitter M. van Poelje de
in de oorlog ov erleden kameraden herdenkt,
's Avonds is er groot feest in de Scheldehal
Respect
Meivieringen hebben dan al lang de gevaar
lijke dreiging niet meer die de Vlissingers op
de eerste viering met Domela naar de wapens
deed grijpen. Burgemeester A van Dijk van
Oude Tonge vindt het grandioos dat de vie
ring in 1947 in Goes op maandag 2 mei is. en
niet een dag eerder op zondag. „Daaruit blijkt
dat er in de socialistische beweging een we
derzijdse waardering en eerbiediging bestaat
voor eikaars maatschappelijke en ook geeste
lijke levensbeschouwing."
Na de oorlog is het flink zoeken naar nut en
noodzaak van de meibijeenkomsten. Voorzit
ter van het PvdA-gewest Zeeland A Schou-
wenaar roept in Breskens in 1975 dat de eer
ste mei een dag van herdenking en bezinning
is. „We leven nog steeds in een kapitalistische
maatschappij. Daarom moeten we elkaar af
en toe eens flink wakker schudden."
Vijf-urige werkdag
Vaak grijpen de feestredenaars terug naar die
spannende eerste vieringen, toen het er nog
om ging. Zoals het Zeeuwse Kamerlid Jaap
van der Doef die op meifeesten in Breskens,
Middelburg en Goes in 1983 voor een vijfuri-
ge werkdag pleit. „Toen de socialistische be
weging streed voor een achturige werkdag,
werden we ook voor gek verklaard."
Strijdbare taal nog op de eerste van mei, maar
voor linkse volksdeel hoeft het allemaal niet
meer zo. In 1993 is voor 81 procent van de
PvdA-achterban 1 mei niks bijzonders meer.
Slechts tien procent vindt dit 'verbroede
ringsfeest der arbeiders' nog echt iets waar
devols. En toch zijn ze er nog, de vieringen.
Nog steeds de mei -speech, het toneel, de zang.
het is er allemaal nog op de eerste mei. Wie
krijgt er dit jaar de rode roos als blijk van
dank voor bewezen partijdiensten? Zouden
ze nou eindelijk de tekst van de Internationa
le op papier hebben gezet? Gaan ze erbij
staan? Steekt er nog iemand de rechtervuist
omhoog?
Bronnen: B. Altena, Een broeinest der anarchie en
J. Gielkens e.a.. Een dag is 'tvan vreugde, een dag is
't van strijd.
De Middelburgse vrouwenvereniging 'Samen Sterk' op 1 mei 1904.
foto uit'Een dag is 'tvan vreugde, een dag is 'tvan strijd'.
Suzuki Mobiliteit Service
SUZUKI
Uw prijsbewuste Suzuki-dealer:
Biezelingsestraat 50, tel 0113 - 343631
door Ben Jansen
HANS WEERT - De zwaarte
kracht doet een deel van het
baggerwerk dat Rijkswater
staat laat uitvoeren in de havens
van Zijpe, Hansweert en Krui-
ningen. De aannemer die dit
karwei uitvoert, HAM-Van
Oord Werkendam, maakt ge
bruik van de waterinjectiebag-
germethode, die ook wel als
natuurlijk baggeren wordt aan
geduid. Daarbij wordt de bag
gerspecie niet uit het water ge
haald, maar ze vloeit onder
invloed van de zwaartekracht
naar een dieper gelegen punt.
De baggermethode is bedacht
door technicus R. N. van Wee-
zenbeek. Hij kwam op het idee
onder lage druk water in de bo-
dem te injecteren. Daardoor
i ontstaat een mengsel van water,
j slib en zand, dat een andere
dichtheid heeft dan gewoon wa
ter en daarom als een afzonder
lijke laag aan de bodem blijft.
De zwaartekracht duwt het
mengsel naar diepere delen. In
samenspraak met Rijkswater
staat Zeeland heeft Van Wee-
zenbeek zijn theorie in de haven
van Hoedekenskerke aan de
praktijk getoetst HAM-Van
Oord Werkendam heeft een li
centie op de methode genomen
en past ze nu met acht voor dit
doel gebouwde vaartuigen toe
Een ervan, de Jetsed. is bezig in
de voorhaven van Hansweert.
Die haven moet minimaal NAP -
7,50 meter diep zijn. De getij-
stroom zet er evenwel zo veel
slib af dat het mondingsgebied
elk jaar en het gedeelte dichter
bij de sluizen eens in de twee
jaar op diepte moet worden ge
bracht. De sliblaag die moet
worden opgeruimd is dan onge
veer 2 meter dik.
J. M. Somers van Rijkswater
staat is tevreden over de voort
gang en de kwaliteit van het
werk. Omdat het niet nodig is de
baggerspecie met een drijvende
leiding af te voeren of naar de
stortlocatie te brengen, wordt
de scheepvaart er nauwelijks
door gehinderd. De losgewoelde
specie vloeit in een pal voor de
haven van Hansweert gelegen
25 meter diep gedeelte van de
Westerschelde.
Vlakker
Een bijkomend effect is dat de
bodem van de haven veel vlak
ker wordt opgeleverd dan met
andere baggersystemen. Op een
gladde bodem zet nieuw slib
zich minder makkelijk af.
Volgens J. Vlak van HAM-Van
Oord Werkendam zou de water-
injectiebaggermethode ook ge
schikt zijn voor het op diepte
houden van gedeelten van de
vaargeul in de Westerschelde:
„Er zijn genoeg diepe plaatsen
in de vaargeul om de opgewer-
velde specie in weg te laten zak
ken. Maar ja, het is Belgisch
werk. Het is vaak moeilijk voor
een Nederlandse aannemer om
daar tussen te komen."
De werkzaamheden in de haven
van Hansweert duren nog onge
veer twee weken. Daarna volgt
de veerhaven van Kruiningen.
Het veel minder omvangrijke
baggerwerk in de haven van Zij-
pe is vorige week al uitgevoerd.
Swift: vanaf f 18.995,-
Uiterst spaarzaam met brandstof en verras
send luxe uitgerust Een auto die je nooit in
de steek laat De Swift is bovendien de voor
deligste gezinsauto uitgevoerd met stan
daard ABS (vanaf de Swift 1 0 GLS).
Wagon R~vanaf f 19.995,-
Maak een proefrit in de Wagon R" en ontdek
hoe comfortabel deze mini-ruimtewagen is
uitgerust Zijn buitenkant? Uiterst compact
Vanaf de 1.2 GL is deze opmerkelijk ruime
auto standaard voorzien van ABS.
Aito tijdelijk' vanaf f 14.995,-
Alle Alto's zijn nu extra scherp geprijsd Zo
is er nu al een Alto vanaf 14.995,- en hebt
u al een automaat vanaf 17.195,
foto Dirk-Jan Gjeltema
GOES, ANTHONY FOKKERSTRAAT 77, TEL. 0113 - 27 57 57
BIJ DE FIAT DEALER KOM JE NOOIT VOOR NIETS. BBEiB
Croot nieuws voor
een kleine prijs:
De Jetsed aan het werk in de voorhaven van Hansweert.
Prijzen inel BTW/BPM. excl. kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage W ijzigingen voorbehouden. Deze actie geldt tot en met 15 mei 1999, uiterste registratiedatum 30 juni 1999 De inruil geldt bij de aanschaf van
een nieuwe Fiat. Basismodellen kunnen afwijken van de afbeelding.
FIAT SEICENT0 VANAF F 15.795,-
Queen of the City.
Compleet, comfortabel
en compact Nu in
scherp geprijsde Young en zeer com
plete Hobby uitvoering. Fiat Seicento.
Tijdelijk met f 2.000,- extra inruil
boven ANWB/Bovag koers, voor uw
huidige auto.
FIAT PUNT0 VANAF F 21.950,-
Temperament en spor-
Itiviteit in een tijdloos
design Vraag naar de
speciale Fortuna Power uitvoering met
onder andere stuurbekrachtiging.
Fiat Punto. Tijdelijk met f 2.500,- extra
inruil boven ANWB/Bovag koers, voor
uw huidige auto
FIAT PALI0 WEEKEND VANAF F 28.450,-
Compleet in de ruim-
Jste zin Man het woord.
Dc ideale gezinsauto.
Fiat Palio Weekend. Tijdelijk met f 2.500,-
extra inruil boven ANWB/Bovag koers,
voor uw huidige auto.
Waag naar de scherpe financieringsmogelijkheden via 33RMULA en de voordelen van de speciale SimpliciTiR Autoverzekering.
FIAT BRAVO VANAF F 29.950,-
(FIAT BRAVA VANAF F 30.950,-)
Volgens de Duitsers als
beste getest. Bravissimo.
Aldus 'auto motor und
sport', nr4, januari 1999.
Fiat Bravo/Brava. Tijdelijk met f 3.000,-
extra inruil boven ANWB/Bovag koers,
voor uw huidige auto.
FIAT MAREA VANAF F 36.450,-
(MAREA WEEKEND VANAF F 37.950,-)
Nu standaard met ABS
en passagiersairbag.
Nieuwe diesel JTD
motoren met commonrail-techniek.
Fiat Marea. Tijdelijk met f3,000,- extra
inruil boven ANWB/Bovag koers, voor
uw huidige auto.
UW AUTO IS BIJ ONS MEER WAARD.
