Juliana viert verjaardag in stilte
Vorstin nog wat guller
met onderscheidingen
VoordeelNummers
Nederland:
10% extra korting!
binnenland
Liever geen bloemen, kaartjes en hartelijkheden voor prinses
Schaatsen wordt beter
beloond dan besturen
adverteren doet verkopen
vrijdag 30 april 1999
doorBerritde Lange
Prinses Juliana wordt van
daag negentig jaar. Op haar
uitdrukkelijke wens gaat de
verjaardag in stilte voorbij.
Waarschijnlijk zit Juliana op
Paleis Soestdijk voor de televi
sie om geen glimp te missen van
haar familie, die Koninginne
dag viert in Utrecht en Houten.
„Het is een zware levensperio
de, maar ze zeggen ook dat het
de mooiste is, want je hebt de
meeste wijsheid", zei Juliana
ooit over de naderde ouder
dom.
Negentig jaar. Liever geen
bloemen, geen kaartjes, geen
hartelijkheden en geen mede
leven. Prinses Juliana wil rust.
De Rijksvoorlichtingsdienst
(RVD) verspreidde eind febru
ari een brief, waarin de prinses
liet weten niet langer officiële
verplichtingen te kunnen aan
vaarden, 'omdat het optreden
naar buiten op mijn hoge leef
tijd teveel van mij eist'. Was ge
tekend: Juliana.
De brief kwam ruim op tijd om
Nederlanders die van plan wa
ren de jarige uitbundige feeste
lijkheden te bereiden, voor een
teleurstelling te behoeden. De
laatste kans om de nog altijd
geliefde prinses bij leven te
overstelpen met hartelijkhe
den is vorig jaar, even stil als
haar verjaardag nu, voorbijge
gaan. Juliana besteeg de troon
in 1948, vorig jaar precies vijf
tig jaar geleden. Maar alle aan
dacht ging uit naar haar moe
der Wilhelmina, die honderd
jaar geleden werd ingehuldigd.
Juliana's gedenkjaar werd
'vergeten', misschien zelfs wel
op haar eigen verzoek.
Gebroken heup
Juist het herdenkingsjaar van
haar moeder verliep voor Juli
ana niet erg voorspoedig. Twee
weken voor Koninginnedag
belandde de prinses in het
Haagse Bronovo-ziekenhuis
met een ge broken heup. Zij was
bij een vriendin in Wassenaar
over de drempel gestruikeld.
Juliana mocht het ziekenhuis
op 2 mei verlaten en alweer vier
dagen later werd zij, steunend
op een looprek, gesignaleerd in
een Baams stemlokaal om haar
stem uit te brengen voor de
Prinses Juliana staat liever niet meer in de belangstelling. Bij het burgerlijk huwelijk van prins Maurits en Marilène van den Broek in
mei vorig jaar probeert ze zich achter een handtas te verstoppen als fotografen het op haar hebben gemunt.
foto Vincent Jannink/GPD
Tweede-Kamerverkiezingen.
Op de tweedaagse huwelijks
plechtigheid van kleinzoon
Maurits en Marilène van den
Broek werd Juliana begroet
met enthousiast applaus en
maakte zij een montere indruk.
Des te opmerkelijker, omdat de
RVD daags voor de bruiloft het
bericht deed uitgaan dat de
prinses als gevolg van haar
heupoperatie aan acute ver
wardheid zou lijden. De mede
deling gaf vooral voer aan spe
culaties dat Juliana dement
zou zijn.
In het Academisch Ziekenhuis
Utrecht werd de prinses begin
dit jaar behandeld aan een
stolsel in de bloedvaten van de
hersenen. „Haar toestand
wordt omschreven als gezond
en wel, maar het is duidelijk
dat zij niet meer tot de aller
jongsten behoort", liet de RVD
nadien weten. Tegenwoordig
spreekt niemand meer tegen
dat de prinses in de war is.
Toch is Juliana pas de laatste
jaren gaan kwakkelen met
haar gezondheid. Al vijf jaar
geleden streefde zij prins Fre-
derik voorbij en werd zij de
oudste Oranje die ooit heeft ge
leefd. Zelfs toen bond Juliana
nog regelmatig de ski's onder.
In hetzelfde jaar dat zij haar
officiële verplichtingen defini
tief afzwoor, 1996, gaf zij ook
de brui aan haar winterse hob
by. Begin vorig jaar echter
kochten Bernhard en Juliana
nog een luxe, 26 meter lang
jacht, Jumbo VI gedoopt.
Het prinselijk echtpaar ver
scheen in januari 1997 voor het
laatst op televisie, om de bevol
king te bedanken voor de feli
citaties voor hun zestigjarig
huwelijk. Ter gelegenheid van
hun huwelijksfeest trakteer
den zij hun dochters, schoon
zonen en veertien kleinkinde
ren op een vakantie in KeniaIn
diezelfde maand werd Juliana
overgrootmoeder. Prins Car
los, de oudste zoon van Irene,
werd vader van een buitenech
telijke zoon. Of Juliana haar
eerste achterkleinkind ooit in
de armen heeft mogen sluiten,
is onduidelijk.
Menselijk
Juist door de kille benadering
van het koningschap door Bea
trix, spreekt de menselijke stijl
van Juliana nog steeds tot de
verbeelding. 'Moeder van het
volk' of 'Koningin naast de ro
de loper' zijn bijnamen die lou
ter op Juliana van toepassing
kunnen zijn. Feestelijkheden
blijven op verzoek dus achter
wege, maar de negentigjarige
wordt in gedrukte vorm volop
geroemd. Deze maand ver
scheen een stroom boeken met
titels als 'Juliana, Een Oranje
van het Volk' (Frits Huis), 'Juli
ana, Mens en Majesteit' (Ans
Herenius-Kamstra) en 'Juli
ana, Gefeliciteerd!' (Fred. J.
Lammers). Allemaal bewonde
rende levensoverzichten - rij
kelijk opgesierd met foto's uit
heden en verleden - van een ko
ningin die 'mevrouw' was in
plaats van 'majesteit'.
De verjarende prinses plaatste
het Oranje minnende maand
blad Vorsten voor een dilem
ma. Uiteindelijk bedacht het
tijdschrift een passend eerbe
toon: het riep in het laatste
nummer de abonnees op deze
zomer overvloedig lathyrus te
laten bloeien in hun tuinen. En
Juliana's lievelingsbloem hoeft
niet per se oranje te zijn.
Hoewel nog altijd alom geliefd
en geprezen, werd Juliana ver
weten dat zij na haar troonsaf
stand in 1980 haar dochter
voor de voeten liep, door stug
bij talloze officiële plechtighe
den te blijven verschijnen en
tientallen maatschappelijke
functies op zich te nemenAch
teraf heeft die moederlijke bij
val de in het begin weinig po
pulaire Beatrix zeker niet in de
weg gezeten bij de invoering
van het 'zakelijke' koning
schap.
Een half jaar nadat Juliana
was afgetreden, vroeg Beatrix
haar moeder erevoorzitter te
worden van de Nationale Com
missie voor het Jaar van de Ge
handicapten. „Toen gaf ze me
het grootste cadeau van mijn
leven", zei Juliana later in een
interview. De prinses stortte
zich vol verve op haar socialê
taak en zag daarmee haar wens
'om ergens zinvol mee bezig te
zijn' in vervulling gaan. Voor
Juliana zal het bovendien pret
tig zijn geweest te horen dat
kroonprins Willem-Alexander
zich spiegelt aan het koning
schap zoals zijn grootmoeder
dat invulde.
Fotografen
Aan fotografen heeft Juliana
altijd het land gehad, mis
schien wel omdat zij simpel
weg een stuk minder fotoge
niek was dan haar oudste
dochter. De afgelopen jaren
werd zij steevast vastgelegd
achter het raam van het Kabi
net der Koningin, waar zij zich
op Prinsjesdag verschanste om
de Gouden Koets te zien langs
trekken. De fotografen belaag
den zo nu en dan zelfs de pa
leistuin, waar de 'oude dame'
haar loopoefeningen uitvoer
de. Vandaag is de jarige on
zichtbaar. In een interview zei
Juliana ooit: „Pas met de dood
ontlaadt zich de spanning en
daar wacht ons het volmaakte,
wat de prijs is waarnaar ieder
leven hunkert." GPD
Bernhard junior mist feest
DEN HAAG - Bij het bezoek van de Oranjes vandaag aan
Houten en Utrecht ontbreekt de 29-jarige prins Bernhard,
zoon van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven. Hij
heeft nog steeds veel last van het been dat hij tijdens de win
tersportbrak. De andere drie zoons en schoondochter Marilè
ne, vrouw van prins Maurits, zijn wel van de partij. De jarige
Van Vollenhoven wordt vandaag zestig. ANP
Krefeld erkent Beatrix
KREFELD - 'Voor één dag heeft Krefeld een koningin'. Onder
dat motto zal de Duitse stad, enkele tientallen kilometers over
de grens bij Venlo, vandaag in het teken van Koninginnedag
staan. De binnenstad wordt gekleurd in de kleuren oranje en
Pruisisch blauw. In bijna alle winkels zal een portret van de
Nederlandse vorstin te vinden zijn.
Krefeld wil met de viering van 'Koninginnentag' extra cachet
geven aan de grote overzichtstentoonstelling 'Onder den
Oranje Boom, Nederlandse kunst en cultuur in de zeventien
de en achttiende eeuw in Duitse vorstenhuizen', die momen
teel in de stad loopt.
De expositie, die tot en met 18 juli is te zien, bevat 420 kunst
stukken, waaronder schilderijen, porselein en sculptu
ren. GPD
Dansverbod op dekschuiten
AMSTERDAM - Dansen op dekschuiten is op Koninginnedag
in Amsterdam verboden. Alleen bands en deejays mogen zich
dit jaar op de platbodems begeven, omdat het stadsbestuur de
fuiven te gevaarlijk vindt. Het risico dat een feestganger tus
sen wal en schip belandt, is te groot, aldus een gemeente
woordvoerder. Dat nieuwe verbod is toegevoegd aan de lange
lijst met spelregels die de gemeente Amsterdam heeft opge
steld om Koninginnedag soepel te laten verlopen. De diensten
hebben aangekondigd de reglementen strikt na te leven.
Zo mogen, net als voorgaande jaren, alleen horecaonderne
mers met een vergunning op straat drank verkopen, en is het
amateurkoks verboden bedervelijke waar uit te venten. ANP
Britse prinsjes vaker in publiek
LONDEN - De Britse Press Complaints Commission heeft het
Britse koningshuis geadviseerd de zoons van prins Charles en
wijlen prinses Diana meer te tonen aan het publiek, dat hen
adoreert. Volgens de commissie is het verstandig om belang
wekkende verhalen over prins William (16) en prins Harry
(14) naar buiten te brengen en gelegenheid te geven om ze te
fotograferen. Dat zou publicatie van veel triviale en sensatio
nele verhalen over de prinsen terugdringen, denkt de klach
tencommissie. De commissie prees de Britse kranten tegelij
kertijdvoor hun terughoudende berichtgeving over de
prinsen. Sinds de dood van prinses Diana in augustus 1997
zijn er weinig verhalen verschenen over de prinsen. AP
Op dc toch al voordelige tarieven van KPN Telecom voor nationaal bellen krijgt u met
VoordeelNummers Nederland nog eens 10% extra korting. In onderstaande tabel vindt u
de bedragen die u betaalt inclusief korting.
BelBasis
BelPlus
Gesprekskosten met VDN-korting
per minuut
per minuut
Nederland, buiten de regio
overdag van 8.00 tot 20.00 uur
's avonds en in het weekend
11,25 cent
5,6 cent
11,25 cent
4,2 cent
Nederland, naar mobiele telefoon
overdag van 8.00 tot 20.00 uur
's avonds en in het weekend
81 cent
45 cent
81 cent
45 cent
Uiteraard botoall u niet par minuut, maar pet ïeconde. Dato ta
dclijkhoid echter omgerekend naar het
en zijn Inclusief 17.5', BTW Deze terievc
hebben betrekking op het
door Hans de Bruin
DEN HAAG - De koningin is dit
jaar weer wat guller geweest bij
het toekennen van koninklijke
onderscheidingen. Bij de jaar
lijkse lintjesregen ter gelegen
heid van Koninginnedag zijn
bijna negentienhonderd men
sen onderscheiden, ruim vier
honderd meer dan vorig jaar.
Tot de bekendste gedecoreerden
behoren de acteur/schilder Je
roen Krabbé en de in Monaco
wonende schilder Karei Appel.
Zij zij n als enigen dit j aar bevor
derd tot Commandeur in de Or
de van de Nederlandse Leeuw,
de hoogste onderscheiding die
er is.
Andere bekenden uit de wereld
van de cultuur zijn kinderboe
kenschrijver Paul Biegel en
tekstschrijver Lennart Nijgh.
die Ridder in de Orde van de Ne
derlandse Leeuw zijn gewor
den.
Actrice Wieteke van Dort, de
journalist T. Lepeltak (beter be
kend als Stan Huygens van De
Telegraaf), oud-journaallezer
Joop van Zijl en royalty-schrij
ver Fred Lammers werden Rid
der in de Orde van Oranje Nas
sau. Lammers baarde in 1997
opzien door een boek te schrij
ven waarin hij meldde dat de
Oranjes eigenlijk de pest heb
ben aan alle festiviteiten rond
Koninginnedag en dat koningin
Beatrix niet makkelijk is.
Barney
In de sportwereld werd darts
kampioen Raymond van Barne-
veld, ook wel bekend als 'Bar
ney', benoemd tot Ridder in de
Orde van Oranje Nassau, net als
bondscoach H. Horn van de Ne
derlandse springruiters. Jan
Charisius, topbestuurder van de
Koninklijke Nederlandse
Schaatsenrijdersbond werd of
ficier in diezelfde orde. Topkok
Ton Fagel en J. Havekotte,
grondlegger van de beroemde
schaatsenfabriek Viking, wer
den Ridder in de Orde van Oran
je Nassau.
Drie leden van de Koninklijke
Nederlandse Academie van We
tenschappen werden benoemd
tot Ridder in de Orde van de Ne
derlandse Leeuw: de scheikun
dige prof. H. Berendsen, de as
tronoomprof. E. van den Heuvel
en de hoogleraar methodologie
A Felling.
Officier in de Orde van Oranje
Nassau werden topman D. Wes-
sels van de Koninklijke Volker
Wessels Stevin en de Alkmaarse
burgemeester R. Bandell. Rid-
Krabbé deelt zijn emoties met burgemeester Patijn van Amsterdam.
Paul Biegel showt zijn onderscheiding.
foto's Raymond Rutting/ANP
der in de Orde van Oranje
Nassau werd ook F. Erhart,
voormalig hoofd van het Bureau
Vooronderzoek van de Rijks
luchtvaartdienst, die nauw be
trokken was bij het onderzoek
naar de Bijlmerramp, en daar
over ook voor de parlementaire
enquêtecommissie getuigde.
Vrouwen
Door de stijging van het aantal
gedecoreerden is ook het aantal
vrouwen dat een koninklijke
onderscheiding kreeg hoger dan
ooit, bijna vijfhonderd, of ruim
een kwart van het totaal. Maar
dat is procentueel ongeveer
evenveel als vorig jaar. In 1997
was nog maar twintig procent
van de gehuldigden vrouw.
Ook een handvol buitenlanders
werd onderscheiden, onder wie
de Hongaarse mevrouw J. Gera,
die in Hongarije de oudste afde
ling Neerlandistiek leidt (Rid
der Oranje Nassau), en de Gro
ningse hoogleraar wis- en
natuurkunde J. North, die de
Britse nationaliteit heeft (Rid
der Nederlandse Leeuw). Een
dertigtal koninklijke onder
scheidingen viel op Aruba en de
Nederlandse Antillen. GPD
door Bert van Nieuwenhuizen
UTRECHT - Sinds het decora
tiestelsel enkele jaren terug ver
anderd en vooral gedemocrati-
eerd is, is voor een aantal
mensen de wereld op z'n kop ge
zet.
Wie jarenlang z'n best gedaan
heeft op het bestuurlijke pluche
wordt volgens de huidige regels
onderscheiden met het lidmaat
schap van de Orde van Oranje
Nassau, de laagste in het huidi
ge scala aan koninklijke onder
scheidingen.
Wie daarentegen erg hard kan
schaatsen wordt vandaag de
dag verheven tot Ridder in de
Orde van de Nederlandse
Leeuw, één van de hoogste on
derscheidingen die dit konink
rijk te vergeven heeft.
Niet automatisch
Het is een direct uitvloeisel van
de nieuwe regel 'Wie jarenlang
zijn baan heeft vervuld komt
niet meer automatisch voor een
lintje in aanmerking'. Bestuur
ders komen dat nog wel, op
voorwaarde dat ze twaalf jaar
achtereen onafgebroken hun
diensten hebben verricht. Maar
dan krijgen ze ook allemaal zon
der uitzondering hetzelfde, on
geacht of ze hun taak goed heb
ben vervuld of niet. De regering
vindt het niet op haar weg lig
gen om te beoordelen of Kamer
leden, Statenleden, gemeente
raadsleden, gedeputeerden of
wethouders hun werk wel of
niet naar behoren gedaan heb
ben. Daarom is er een eenheids-
worst,bedacht: alle kamerleden
met minstens twaalf dienstja
ren worden Ridder in de Orde
van Oranje Nassau (was vroeger
minimaal Officier maar ook wel
Ridder Nederlandse Leeuw). En
alle provincie- en gemeentebe
stuurders krijgen na minimaal
twaalf jaar trouwe dienst het
lidmaatschap van de Orde van
Oranje Nassau opgespeld, de
onderste trede van de lintjes-pi
ramide. Vier jaar terug kregen
collega's in die omstandigheden
nog het Ridderschap Neder
landse Leeuw uitgereikt.
Scheef gelopen
„Dat is aan de betrokkenen
moeilijk uit te leggen", stelt E.
Blok, chef van het kabinet van
de commissaris van de Konin
gin. Hij is net als zijn elf colle
ga's in de overige provincies de
sluis die gepasseerd moet wor
den, aleer een voordracht voor
een lintje bij het Kapittel dei-
Nederlandse Orden terecht
komt.
Kapittel is een deftig woord
voor commissie. Bij dit onaf
hankelijke college ligt de eind
beslissing inzake de toeken
ning. „We moeten met het
Kapittel gaan praten over deze
problematiek, hier is toch iets
scheef gelopen", aldus Blok.
Het Kapittel lijkt echter voor
alsnog niet geneigd om weer
wijzigingen aan te brengen. Aan
de jongste verandering ging im
mers al tientallen jaren touw
trekken vooraf.
De nieuwe regels hebben ook tot
onvrede geleid bij de huidige
commissarissen van de konin
gin, die met name hun mogelijk
heden om burgemeesters te on
derscheiden zeer ingeperkt
zien. Onder het oude stelsel was
het gebruik dat burgemeesters
van kleine gemeenten tot Rid
der Oranje Nassau verheven
werden en hun collega's van
grotere plaatsen tot Officier.
Dat automatisme is ook afge
schaft.
De versobering van het stelsel
heeft aan iemand als Henk Ko
ning, de scheidend president
van de Algemene Rekenkamer,
al de uitspraak ontlokt 'dat'het
wellicht wenselijk is nog een
paar oude vrouwtjes over straat
te helpen om nog aan een beetje
onderscheiding te komen'.
Kwaad
Er zijn ook mensen die écht
kwaad worden. Zo weet be
drijfsleider De Rover van de
Haagse firma Van Wielik, die de
versierselen van koninklijke
onderscheidingen en gros ver
koopt te melden dat verschil
lende dragers van het Ridder
schap Nederlandse Leeuw hun
lintje boos hebben terugge
bracht.
„Omdat sportmensen en schrij
vers nu in dezelfde categorie
worden onderscheiden. Dat
vindeii emeritus-hoogleraren
niet leuk."
Een tweede categorie die zich
'genomen' voelt door het meuwe
stelsel zijn de Ridders Oranje
Nassau 'oude stijl'. Zij mochten
zich tooien met een draagstrikje
in de revers.
In het nieuwe stelsel is dit
draagstrikje verbonden aan het
lidmaatschap van de Orde van
Oranje Nassau. Ridders 'nieuwe
stijl' zijn aan een gekroond
strikje te herkennen.
„Nu beleven we een run op die
gekroonde strikjes. Al die Rid
ders 'oude stijl' wensen niet op
één hoop gegooid te worden met
de mensen die alleen maar het
lidmaatschap hebben verwor
ven. Goeie zaken voor ons dus",
aldus de bedrijfsleider van Van
Wielik. GPD
Advertentie
Vieren Koninginnedag steeds populairder
Ter gelegenheid van Koninginnedag heeft het Nipo een
onderzoek verricht naar de mening over het Koningshuis
en net vieren van Koninginnedag in het bijzonder. 38%
Gaat u actief
Koninginnedag
30% mr -m
l:996l «99*
verdeling naar leeftijd
jonger dan 34 jaar 53%
35 t/m 54 jaar
36%
55 jaar en ouder
WÊÊÊÊÊ 24%
