Jong Amerika
worstelt met een
immense woede
Eigen
schuld
PZC reportage zaterdag 24 april 1999 31
Moord in
Littleton
Eigen schuld, dikke bult.
Wie dat goed beseft, leidt
in Italië een prettig leven. Na
zo'n zeven maanden werken
en wonen in Rome ben ik
daar door schade en schande
van overtuigd geraakt. Laat
ik met het meest recente
voorbeeld beginnen. Van de
week werd de ochtendstond
vergald door de ontdekking
dat er geen druppel water uit
de kranen kwam. Na vier uur
waterloos bestaan begon ik
me ongerust te maken. Na
twintig minuten draaien had
ik het waterleidingbedrijf
aan de lijn. De leidingen
worden gerepareerd, heel uw
wijk zit zonder water, maar
het komt heus goed. verze
kerde een mevrouw met ver
moeide stem. Wanneer, vroeg
ik beleefd. Dat was te veel
gevraagd. ,,U merkt het van
zelf wel", zei ze bestraffend.
Waarom waarschuwt uw be
drijf niet van tevoren, zodat
de mensen water kunnen
tappen voor de kraan dicht
gaat. vroeg ik. Toegegeven,
de irritatie over het missen
van de ochtendlijke douche
en cappuccino lag er mis
schien wat dik bovenop.
„Wat denkt u nou wel, me
neer, in uw wijk wonen veel
te veel mensen, daar kunnen
we niet aan beginnen. Bo
vendien, u zou moeten weten
dat het leidingstelsel in uw
wijk verouderd is. De meeste
mensen houden daarom voor
de zekerheid wat water ach
ter de hand." Eigen schuld
dus. Net als het ruwe ontwa
ken, om een uurtje of drie
's nachts, doordat het water
met donderend leidingge-
raas terugkeerde. Dit, zo
vertelde een buurman, had
ik kunnen voorkomen door
voor het slapen gaan de
hoofdkraan dicht te draaien.
Alweer, eigen schuld.
Rekening
Een week eerder had ik me
bij een gezondheidskliniek
vervoegd, enigszins in verle
genheid gebracht door een in
ijltempo groeiend wratach
tig gevaarte op m'n bovenlip.
Halen we zo weg, zei de arts.
Dat klopte, mes, brandertje
en in vijf minuten was ik
weer de oude Adonis. Nou,
dat scheelt toch een stuk, zei
de arts, en overhandigde me
de rekening. 350.000 lire
voor gebruik van de opera
tiekamer, 150.000 lire voor
laboratoriumonderzoek op
het weggesneden stuk wild-
vlees, 350.000 lire honorari
um voor de arts. Totaal zo'n
duizend gulden. Ik keek hem
verbijsterd aan. „Begrijp ik
goed dat u alleen al meer dan
vijfduizend gulden per uur
kost?" vroeg ik, de stem gela
den mét oprechte verbazing.
Fout. „Wees toch blij, dat uw
gezicht er weer goed uitziet"
zei de arts geïrriteerd. „Ik
heb ervoor gezorgd dat die
wrat weg is, niet dat die er
kwam." Ik droop af, eigen
schuld, absoluut.
Nog duidelijker lag dat bij
het afsluiten van een auto
verzekering. Bij geen enkele
verzekeringsmaatschappij
was ik goedkoper uit dan
vijfduizend gulden voor een
WA- en diefstaldekking. All
risk was onbetaalbaar. Een
premie van meer dan 10 pro
cent van de aanschafprijs,
het wordt tijd voor Europese
concurrentie want in Neder
land ben ik twintig tot dertig
procent goedkoper uit,
klaagde ik tegen Angelica
van gigant Generali. Het be
drag bleek niet alleen gerela
teerd aan het enorme aantal
schadeclaims - inclusief
frauduleuze, een nationale
hobby - maar ook aan het
motorvermogen. „U heeft
meer dan 2500 cc, dat bete
kent dat u zware schade kunt
veroorzaken door met hoge
snelheden aan het verkeer
deel te nemen."
Tank
Wanhopig legde ik uit dat het
vermogen meer met trek-
kracht van doen had, want
mijn jeep haalt de 130 km per
uur met moeite. „Aha, u rijdt
in een soort tank. Dat ver
mindert ons risico niet", zei
ze gevat. Een collega van een
andere maatschappij sugge
reerde welgemoed om de
premxe per half jaar te beta
len. „Iedere 111 seconden
wordt in Italië een auto ge
stolen. Als u dat morgen of
volgende week overkomt
hebt u maar de helft van de
premie betaald", was haar
welgemeende advies.
Mijn wraak is echter zoet.
Nederlandse bekenden ple
gen j aioei's door de telefoon
te kwaken, dat ik in het para
dijs leef - altijd zon, vakan-
tiestemming, al die aardige
Italianen, dat lekkere eten -
terwijl ai-me zij gebukt gaan
onder motregen, saaiheid en
spruitjeslucht. Eigen schuld,
zeg ik dan.
Hans Geleijnse
Het bloedbad van deze
week op een school in
Colorado roept opnieuw de
vraag op wat er toch aan de
hand is met de jongeren in de
dorpen en de voorstadjes van
Amerika. Werken hun ouders
te hard? Is er sprake van
emotionele verwaarlozing?
Ligt het aan de gebrekkige na
schoolse opvang? Aan de
overal verkrijgbare
vuurwapens? Is het de invloed
van de televisie? De
filmindustrie? De
videospelletjes? De
muziekindustrie? Zijn de
scholen te anoniem en te
groot? Amerika zoekt
wanhopig naar antwoorden.
Bericht uit Littleton.
Een rode Acura Legend op het
parkeerterrein van Columbi
ne High School in Littleton, Colo
rado, vertelt het hele verhaal.
Voor- en achterruit, dak, motor
kap en kofferbak zijn bedekt met
bloemen, kaarten, brieven, kaar
sen en teddyberen. Aan de bum
pers heeft iemand blauwe en witte
ballonnen gestrikt. Tienermeisjes
scholen samen rond de auto. Ze
houden elkaar vast. Snikken.
Strelen elkaar. Praten wat. Som
migen strekken zich languit uit
over de motorkap van de Acura,
huilend en denkend aan het meisje
dat de rode auto hier dinsdagoch
tend nietsvermoedend parkeerde.
„Je bent nu in de armen van de en
gelen. We hopen dat je bij hen
troost vindt", staat erop een van de
kaarten. Een van de meisjes leest
zachtjes voor uit een dik boek dat
ligt opengeslagen op de kofferbak.
De avond valt over Colorado. De
temperatuur zakt snel en het be
gint te regenen. Er is sneeuw op
komst. Maar de scholieren van Co
lumbine High die op de ochtend
van deze typische lentedag zijn te
ruggekeerd naar de plaats van het
misdrijf - de jongens veelal gehuld
in korte broek en T-shirt - laten
zich niet verdrijven door de kou.
Ze nestelen zich in de witte badla
kens die zijn uitgedeeld en zoeken
warmte bij elkaar. Ze kwamen om
vast te stellen wie er nog in leven
zijn („Oh, wat ben ik blij jou te
zien") en wachtten vele uren in
spanning op de namen van hen die
het niet gehaald hebben. Nu die
namen beginnen door te sijpelen,
willen ze blijven om samen met
hun lotgenoten te tx'euren om het
onbegrijpelijke verlies. Het is on
derdeel van het verwerkingspro
ces.
Een schietpartij met vijftien do
den en 22 gewonden is zelfs in het
door vuurwapengeweld geteister
de Amerika een zeldzaamheid.
Dat de massamoord plaatsvond in
een schoolgebouw en dat de moor
denaars en vrijwel alle slachtof
fers tieners wai'en, maakt de schok
des te groter. In Clement Park, het
uitgestrekte park voor de school,
waar zich een dag na de tragedie
honderden journalisten uit de hele
wereld verzamelen, wordt veel ge
huild en niet alleen door de scho
lieren. Ook voor de door praktij k-
ervaring geharde hulpverleners en
leden van het SWAT-team - het
met militair materieel uitgeruste
bijstandsteam van de politie van
Denver - is Columbine High een
trauma dat nog voor talrijke
nachtmerries zal zorgen.
Daverende knal
De duivel waarde hier dinsdag
urenlang rond in de gedaante van
twee hysterisch lachende, tot de
tanden gewapende teenagers: Eric
Harris (18) en Dylan Klebold (17).
Op de foto's in het schoolalbum
wijken ze qua uiterlijk niet af van
de gemiddelde 'all-American
boy'. Ze werden vorig jaar gear
resteerd voor het openbreken van
een auto, maar dat leek een inci
dentele ontsporing. Kattenk
waad, bijna. Volgens het bij die ge
legenheid opgestelde rapport van
justitie was er niets dat hun suc
cesvolle toekomst in de weg stond.
Twee intelligente knapen van goe
de komaf, kinderen van welgestel
de ouders, leerlingen van een van
de betere scholen in Colorado, in
woners van een rustig voorstadje
van Denver. Toch was er met hen
iets vreselijk mis.
Ze besloten met een daverende
knal uit het leven te stappen. Geen
ordinaire zelfmoord, nee, ze zou
den er voorzorgen dat de knal over
de hele wereld zou worden ge
hoord. Dat vereiste zorgvuldige
voorbereiding. De twee moeten
weken, zo niet maanden op hun
plan hebben zitten broeden. In
tussen reageei'den ze hun agressie
af op gewelddadige videospelle
tjes. Harris beschouwde zichzelf
een professional in het spelletje
'Doom', een virtuele moordjacht
met een dubbelloops geweer dat
een uitstekende training bleek
voor zijn reflexen. Ze oefenden
met paintball-pistolen en maak
ten voor een schoolproject zelfs
een video waax'bij ze al een beetje
vooruitliepen op de grote dag. De
actie die hun uiteindelijk interna
tionale bekendheid zou geven,
stond gepland voor de 110de ver
jaardag van Adolf Hitler. „Dit is
de laatste dag van Eric Harris op
Studenten van de Columbine High School in Littleton, Colorado zochten afgelopen woensdag troost bij el
kaar tijdens de herdenkingsplechtigheid voor de vijftien slachtoffers van de moordpartij op hun school.
foto's Gary Caskey
Meteen na de moordaanslag worden de uit het schoolgebouw in Little
ton ontsnapte studenten door de politie weggeleid.
aarde", postte Harris op 20 april
op zijn website bij Internet-provi
der America On Line (AOL).
Harris en Klebold droegen mas-
kex's toen ze dinsdag op school
verschenen en een van de twee
ging gehuld in een lange zwarte re-
genjas. De regenjas was het ken
merk van T.C.M., de Trench Coat
Mafia (de regenjas maffia), een
subcultuur van een stuk of twaalf
leerlingen van Columbine High,
die zichzelf beschouwden als fun
damenteel anders dan de rest van
de school. „We pasten nergens bij,
niet bij de 'abercrombies' (leerlin
gen die kleding dragen van het
merk Abercrombie), niet bij de
'jocks' (leerlingen die goed zijn in
sport), nergens bij", vertelt Alex
March. „Eric en Dylan waren geen
monster's", zegt ze. De voormalig
T.C.M.'ster sjokt, uitgerust met
een pet van de Miami Dolphins,
samen met haar moeder door Cle
ment Park. Aangekomen bij de ro
de Acura stort het meisje in. Ze
huilt hartverscheux'end.
Voorgevoel
Iedereen in Colorado vraagt zich
af hoe Eric Harris en Dylan Kle
bold aan hun wapens kwamen:
twee geweren met afgezaagde
loop, een semi-automatische ka
rabijn, een hand vuurwapen, een
enorme hoeveelheid munitie en
meer dan deirig explosieven. Ze
hadden hondei'den slachtoffex's
kunnen maken. Hoe konden ze de
bommen maken zonder dat hun
ouders iets merkten? De vader van
Dylan Klebold moet iets hebben
voorvoeld. Toen hij hoorde van de
moordpartij op de school van zijn
zoon, belde hij met de politie om te
vragen of hij hulp kon verlenen.
Hij had het gevoel dat zijn zoon bij
de actie betrokken was. De poging
tot interventie kwam te laat.
Voor de deur van Columbine High
maakten Harris en Klebold hun
eerste slachtoffer, een meisje. Een
jongen die op haar toesnelde om
hulp te verlenen, werd in de rug
geschoten. Beide kinderen overle
den ter plekke. Dat was nog maar
het begin. Eenmaal in de school,
zou de hel pas goed losbarsten. Ci
taat van een overlevende: „Een
meisje had zich verscholen onder
een bureau in de bibliotheek. Hij
wandelde op haar af, keek onder
het bureau, zei 'kiekeboe' en
schoot haar in de nek." Harris en
Klebold juichten, lachten en
schreeuwden triomfantelijk bij
elk nieuw slachtoffer dat ze maak
ten. Het moorden gaf hun een kick.
Citaat: „Hij richtte het geweer op
mijn hoofd en vroeg mij: 'Wil je
sterven?' Ik zei dat ik nog niet wil
de sterven. Daarop richtte hij het
geweer op het meisje naast me en
schoot haar voor mijn ogen door
het hoofd. Toen vroeg hij mij: 'wil
je nu dood?' Ik zei 'nee', waarop hij
het geweer op de zwarte jongen
richtte en hem door het gezicht
schoot."
Die zwarte jongen was Isaiah
Shoels (18), lid van verschillende
sportteams (worstelen en football)
op Columbine High en een van de
weinige Afrikaans-Amerikanen
op de overwegend blanke school.
Het moorddadige duo had het spe
ciaal gemunt op 'jocks' en verte
genwoordigers van etnische min
derheden. .Isaiah had twee
dingen tegen", memoreeit zijn do
delijk bedroefde vader, nog voor
dat de politie hem heeft bericht
over de dood van zijn zoon. „Hij
was zwart en hij was een atleet.
Dat zijn geen redenen om te ster
ven." Als de dood van Isaiah
Shoels enkele iu-en later officieel is
bevestigd, tracht een vertegen
woordiger van Columbine High de
media ex-van te overtuigen dat er
geen racistische motieven ten
grondslag liggen aan de moord op
Shoels. Zijn vader weet beter:
„Mijn zoon stierf omdat hij zwart
was."
Tientallen kinderen zaten uren in
doodsangst vast in het schoolge
bouw, terwijl Harris en Klebold
door de gangen marcheerden op
zoek naar nieuwe slachtoffers. Op
het laatst waren de twee niet lan
ger kieskeurig. Ze schoten op alles
wat leefde. De politie zou later op
de dag honderden patroonhulzen
aantreffen in het gebouw. Waarom
moest het ruim vier uur duren
voordat de school werd heroverd?
„We konden het gebouw niet be
stormen", antwoordt de woord
voerder van de lokale sheriff. „We
wisten niet wie de daders waren en
wie de slachtoffers. De slachtof
fers zouden niets hebben gehad
aan een dode politieman."
De enige docent die werd ver
moord, Dave Sanders, bloedde tij
dens de belegering langzaam
dood. Hij is een van de helden van
Littleton. Sanders was bereid de
hoogste prijs te betalen voor de be-
schex'ming van zijn pupillen.
Staand op een stoel sloeg hij alarm
(„Zoek dekking!") en maakte
zichzelf zo tot een eenvoudig doel
wit. Hevig bloedend en steunend
op zijn ellebogen bleef hij aanwij
zingen geven waar de kinderen
zich het beste konden verschuilen.
De leerlingen trokken hun T-shirts
uit in de hoop daarmee zijn bloe
dingen te stoppen. Sanders stierf
in de armen van een politieman.
Tijdbom
Het SWAT-team dat het omvang
rijke schoolgebouw als eerste bin
nenging, trof in de bibliotheek de
meeste doden aan, onder wie Har-
ris en Klebold. Een van beiden had
een kogelgat in zijn slaap, de an
der in zijn achterhoofd. De twee
zouden zelfmoord hebben ge
pleegd. Autopsie moet uitwijzen
of die aanname klopt. Harris en
Klebold installeerden op talrijke
plaatsen booby traps en tijdbom
men. kennelijk hopend dat ze ook
na hun dood nog slachtoffers zou
den maken. Twee dagen na het
bloedbad zou de politie nog twee
zware bommen aantreffen in de
keuken. Het moorddadige duo
kwam kennelijk niet alleen om te
doden, maar ook om de school te
verwoesten.
Wat maakt twee tieners tot een
meedogenloos terreurcommando?
Het lijdt geen twijfel dat Eric Har-
ris en Dylan Klebold werden ge
dreven door een enorme haat
jegens hun school en hun mede
scholieren. Volgens vriendin Alex
March waren ze 'over de rand' ge
duwd door de pesterijen waaraan
de leden van de Trencli Coat Mafia
dagelijks werden blootgesteld op
Columbine High: „Dylan en Eric
hadden alle reden om de 'jocks' te
haten. We waren allemaal woe
dend." Zoals vrijwel alle Ameri
kaanse leerlingenf abrieken is ook
de populatie van Columbine High
(bijna 2000 leerlingen) opgedeeld
in groepen en sub-groepen. Grote
en kleine pesterijen zijn sinds jaar
en dag verbonden met de cultuur
aan Amex'ikaanse middelbax-e
scholen. „Als je jezelf niet prettig
voelt, is het een makkelijke uitweg
om anderen in je omgeving lastig
te vallen", licht de 19-jarige Clint
Kuykindell, vorig jaar afgestu
deerd aan Columbine High, toe.
„Jij bent 'cool'. Zij niet."
Rekening
Amerika werd in het schooljaar
1997-1998 geconfronteerd met
een reeks onbegrijpelijke moord
partijen op middelbare scholen. In
Pearl (Mississippi), in Paducah
(Kentucky), in Jonesboi'o
(Arkansas) en in Springfield (Ore
gon). Bij die vier geruchtmakende
schietpartijen kwamen in totaal
elf leerlingen en twee docenten om
het leven. De schutters waren zon
der uitzondering jongens. „Ik ben
niet gek", zei Luke Woodham, de
aanstichter van het bloedbad op
de school in Pearl. „Ik ben boos. Ik
doodde omdat ik elke dag slecht
werd behandeld." Volgens overle
venden van de ramp in Littleton,
de bloedigste in zijn soort, riepen
ook Harris en Klebold al schietend
dat ze de x-ekening kwamen bi'en-
gen voor de pesterijen waaraan ze
waren blootgesteld.
Na het drama in Jonesboro - waar
twee zwaar gewapende jochies
van elf en dertien jaar dood en ver-
dei'f zaaiden - vroeg de National
School Safety Center in Cali f ornië
ouders en docenten extra alert te
zijn op kinderen die een of meer
dere van de volgende kenmerken
vertoonden: woede-aanvallen; het
uiten van dreigementen; fascina
tie voor vuurwapens en explosie
ven; voorliefde voor zeer geweld
dadige muziek, films, video's en
videospelletjes; anderen de schuld
geven van hun problemen; ge
brekkig toezicht van de ouders;
moeilijke aansluiting bij andere
scholiei'en. Het is het profiel van
Eric Harris en Dyland Klebold.
De twee jongens ontwikkelden
een sterke fascinatie voor de dood
en de duistere kant van het leven.
Ze droegen hakenkruizen en rie
pen 'Heil Hitier' als ze op de bow
lingbaan alle kegels raakten. Ze
dweepten met de gewelddadige
teksten van 'Goth'-rocker Mari
lyn Manson („Amerika, voed je
kinderen beter op, of ik zal ze op
voeden") en de Duitse band
Rammstein. Zeker, er zijn meer
jongeren die van deze muziek hou
den. Marilyn Manson - de 'anti-
Christus' die zijn artiestennaam
ontleent aan een samenvoeging
van actrice Marilyn Monroe en
massamoordenaar Charles
Manson - geldt in de VS als een van
de populairste rockzangers van
het moment. En Gothic' is een af
wijkende subcultuur waartoe dui
zenden jongeren zich voelen aan
getrokken. Er bevinden zich
extremisten onder die de duivel
aanbidden. Jongeren die hun li
chamen verminken met scheer
messen. Maar niet al deze jongeren
zijn potentiële terroristen. En niet
alle aanstichtei's van de recente
slachtingen op Amerikaanse
scholen zijn 'Goth'.
Ontmantelen
Feit is niettemin dat er in welge
stelde buitenwijken van Amexika
talrijke jongeren worstelen met
een immense woede zonder dat ze
over een passende uitlaatklep be
schikken. Het is lastig om de wan
delende tijdbommen onder hen
aan te wijzen en te ontmantelen.
Gevreesd moet worden dat de
massamoord van deze week niet
de laatste zal zijn op een Ameri
kaanse middelbare school. Crimi
nologen voorspelden vorig jaar al
dat er meer massamoorden zou
den volgen, ernstiger nog dan die
in Pearl. Paducah, Jonesboro en
Spi-ingfield.
Het griezelige is dat de moordpar
tijen tevens een schreeuw zijn om
aandacht. Hoe dramatischer de
actie, hoe zekerder deze getor-
menteei-de knapen zijn tfhn aan
dacht. Haxris en Klebold hadden
een actie voor ogen waarbij de
moordpartijen van Peaii. Padu
cah, Jonesboi'o en Springfield ver
bleekten. Ze slaagden in hun op
zet. „Ik voorspel dat er in de nabije
toekomst niet alleen met vuurwa-
pens, maar ook met explosieven
zal worden gewerkt en dat er gij
zelingen zullen ontstaan", zei Wil
liam Reisman van een onder
zoeksinstituut in Iowa," oktober
vorig jaar. Hij kreeg gelijk.
Het immense sportveld van Co
lumbine High ligt er grandioos bij
Niet ver aan de horizon kijken de
majestueuze Rockie Mountains
neer op Denver en omgeving. In de
weilanden nabij de school draven
schittex-ende paarden en veulens.
Het is hier mooi. Maar de kerken
houden hei'denkingsbijeenkom-
sten. En de vlaggen hangen half
stok. „Waarom gebeurde dit?",
vraagt Littleton zich af. „Waarom
gebeui'de dit hier?"
John Wanders
ïnnocenf Victims
ficir fÉgif fv
■frr MA Wsfrr
-Hrk (wmHtitJ
IjilHQ WEH? you.
■Èkrïl/o 75 txC/tf-
