Integratiebeleid lijkt te mislukken
Hopen op de geestelijke met de glimlach
PZC feiten en meningen
Enquêtecommissie
speelt in op emoties
Bijlmerbewoners
24 april 1949
Deskundige Van Krieken acht terugkeer morele plicht voor vluchtelingen
zaterdag 24 april 1999
Een koorddanser: dat lijkt de Iraanse president Khatami in
de machtsstrijd die thans in zijn land gaande is. De gees
telijkheid wil haar greep op Iran houden, maar Khatami zegt
een meer wereldlijk bestuur voor te staan. Twintig miljoen
Iraniërs, met name jongeren en vrouwen, gaven hem twee jaar
geleden onder andere daarom hun stem bij de presidentsver
kiezingen. Ze moeten nu toezien hoe Khatami aanval op aan
val krijgt te verduren.
door Louis Burgers
De enquêtecommissie
Bijlmerramp kan zich
zelf wel eens lelijk in de vin
gers hebben gesneden door in
het eindrapport bewust te
kiezen voor niets-verhullend
taalgebruik. Met het gebruik
van zulke zware omschrij
vingen als 'eigenlijk staat de
samenleving ter discussie'
kan commissievoorzitter
Theo Meijer de verantwoor
delijke politici mogelijk de
beste verdediging hebben
aangereikt.
Voor premier Kok en minis
ter Borst van Volksgezond
heid staat in ieder geval vast
dat de 'grote woorden' van de
commissie door het rapport
zelf niet worden onder
bouwd. In de discussie,
straks in de Tweede Kamer,
zullen beiden dan ook eisen
dat deze termen van tafel
gaan. Daarmee gaat het ko
mende debat niet langer over
de vraag wie heeft gefaald,
maar over de manier waarop
de commissie zijn werk heeft
gedaan.
Volgens wetenschappelijk
onderzoeker Peter van
Griensven. van het Centrum
voor Parlementaire Geschie
denis in Nijmegen, is het
goed dat de commissie kri
tisch naar het functioneren
van de politiek heeft geke
ken. „Maar daarvoor kiezen
ze erg grote woorden, die
weer het beeld bevestigen
dat de politiek zich niets aan
de samenleving gelegen laat
liggen."
„Het is een menselijke en
quête geworden waarbij
vooral is gereageerd op de
emoties van de getroffenen.
Ln dit opzicht kun je het on
derzoek een uitzondering op
de regel noemen."
De grote woorden die de
commissie gebruikt, bevesti
gen het beeld bij de Bijlmer
bewoners dat de overheid
niet is te vertrouwen: „De
commissie heeft met een ver
grootglas gekeken naar wat
er mis was. Hun woordkeus
past in de emotionele sfeer
die rond de Bijlmerramp is
ontstaan. Je kunt je afvragen
of deze woordkeuze wel de
Koningskwestie
Prins-regent Karei van België,
koning Leopold, eerste minis
ter Spaak en minister van
justitie Moreau de Melen be
spreken vandaag in Bern de
Belgische koningskwestie. De
verwachting is dat er belang
rijke beslissingen zullen val
len om de kwestie, die het land
verscheurt, op te lossen. In
Brussel doen geruchten de
ronde dat de Belgische koning
Leopold tijdelijk zou willen
terugkeren om formeel af
stand te doen van de troon ten
behoeve van zijn zoon, kroon
prins Boudewijn.
Oranje-Frankrijk
Het Nederlands elftal heeft te
gen alle verwachtingen in de
Uitgever:
W F dePagter
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Redactiefax: (0118)470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax. (0118) 472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 15
4530 AB Terneuzen
Tel (0115)686000
Fax (0115)686009
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000
Fax (0115)561415
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax. (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17 00 uur
Zierikzee en Hulst:
8 30-17.00 uur
Zaterdags m Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
juiste was. Hierdoor wordt
toch eigenlijk het beeld be-
vestigd dat de politiek heeft
gefaald." Verder dan deze j
constatering wil Van Griens- J
ven op dit moment niet gaan.
De parlementaire enquête i
kwam tot stand nadat actie- [i
voerders en de media zes jaar
lang met nieuwe onthullin- !i
gen kwamen over gezond-
heidsklachten en komplot- j
theorieën. De voortdurende
publiciteit wakkerde de c
emoties in en rond de Bijlmer f
telkens opnieuw aan. Het ge- I
brek aan daden van de kant l
van de overheid stak hierbij ji
schril af. Uiteindelijk moest 'j
de enquête er wel komen. fi
Toch gelooft Van Griensven |i
niet dat er sprake was van ji
desinteresse bij de overheid
en de verantwoordelijke po- 1
litici. Er was eerder sprake j
van een onderschatting van |l
de emoties in de Bijlmer. i
Emotioneel
Al tijdens de eerste week van
de openbare verhoren bleek
hoe emotioneel wordt gerea
geerd op alles wat betrekking
heeft op de ramp. „De com
missie had de tape over de
vracht van de ramp-Boeing
nooit zo naar buiten mogen
laten komen. Dat bracht veel
te weeg. Wonden werden
weer opengereten, terwijl de
commissie al beter wist."
Van Griensven wijst erop dat
de commissie vanzelfspre
kend gelijk heeft als deze
zegt dat het om het principe
gaat als iets 'onder de pet'
wordt gehouden. „Maar om
emotionele reacties te voor
komen was het beter geweest
direct een kanttekening te
plaatsen, in plaats van drie
dagen te wachten."
Hij staat er niet van te kijken
dat sinds de jaren tachtig va
ker gebruik wordt gemaakt
van het middel van de enquê
te. „Dat heeft te maken met
het steeds ingewikkelder
worden van de samenleving,
met een overheid die zich met
van alles bemoeit, maar ook
met de democratiseringsgolf
van de jaren zestig. De men
sen plaatsen tegenwoordig
zelf onderwerpen op de poli
tieke agenda." GPD
nationale ploeg van Franrkijk
verslagen met 4-1.
Doelverdediger Frans de
Munck speelde een uitsteken
de debuutwedstrijd, evenals
aanvaller Timmermans.
De aanvaller scoorde in de eer
ste helft drie doelpunten: een
zuivere hattrick.
Herbeplanting
Sinds het begin van de herbe-
plantingsacties voor Walche
ren na de Tweede Wereldoor-1
log zijn er 416.000 bomen en.
struiken geplant.
Daarvan werden ruim 61.000
betaald door particulieren,
240.000 door de Stichting
Nieuw Walcheren en 115.000
door de Rijksdienst voor
Landbou wherstel
City OnLirie Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.pzc.nl
e-mail. pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14 00 uur.
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000
Fax(0118) 470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 98,00,
franco per post 128,50;
per maand 35,75,
per jaar 372,50.
franco per post 491,00,
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,80,
zaterdag 2,60 p st
(alle bedragen inclusief 6 pet. btw);
Postrek nr.. 3754316
t n v PZC ab rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
191 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 28,65;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief;
speciale posities: tarief op aanvraag;
voor brieven bureau van dit blad
6,50 meer (excl. 17,5 pet btw),
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag,
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V
Vlissingen
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
Iran in de greep van machtsstrijd tussen hardliners en hervormers
door Monique de Knegt
Het is niet gezegd dat de Kos-
ovaren beter af zijn in Ne
derland dan in de vluchtelin
genkampen in Macedonië of
Albanië. In Ermelo, Ter Apel en
Raamsdonksveer zal voor de
vluchtelingen worden gekookt
en gezorgd, terwijl het van groot
belang is dat vluchtelingen snel
voor zichzelf gaan zorgen.
P. van Krieken spreekt uit erva
ring. Hij was directeur van
Stichting Vluchteling, hoofd
van de UNHCR in onder meer
Pakistan en Zuid-Soedan en
doceert Volkenrecht en Mensen
rechten aan de Webster Uni
versity in Leiden.
Tblloze vluchtelingenkampen
over de hele wereld heeft hij be
zocht. En overal geldt dat na het
lenigen van de eerste nood (on
derdak, voedsel, medicijnen),
mensen zo snel mogelijk moeten
leren weer voor zichzelf te zor
gen. „In Zuid-Soedan leverde
de UNHCR stokken waarom
heen vluchtelingen zelf met
leem en bladeren hutten bouw
den. In Pakistan leerden Af
ghaanse vluchtelingen van leem
een eigen huis bouwen. Het is
belangrijk dat mensen vanuit
een hulpeloze, passieve houding
weer actief worden. Ze moeten
het gevoel krijgen dat ze zelf iets
opbouwen. Zo moet je onder
wijs niet opleggen, maar ge
bruik maken van de kennis ter
plekke. Onder de Kosovaarse
vluchtelingen in Macedonië en
Albanië zijn artsen, verpleeg
kundigen, onderwijzers, bak
kers. Natuurlijk moet je hen de
middelen geven om een basis
economie op gang te helpen,
maar je moet het ze zoveel mo
gelijk zelf laten doen."
Het omhanden hebben van
werk, helpt ook bij het verwer
ken van alle traumatische erva
ringen. In ledigheid blijft de el
lende door het hoofd spoken.
Werk geeft enige afleiding.
Maar in verschillende West-Eu-
ropese landen, waaronder Ne
derland, mogen de Kosovaren
niet werken. Er wordt zelfs voor
hen gekookt en gewassen. En
uiteindelijk moeten ze toch te
rug. Althans, dat is de bedoe
ling. Van Krieken vindt terug
keer bijna een morele plicht
voor vluchtelingen. „Het moe
derland moet worden opge
bouwd en daar kunnen vluchte
lingen hun eigen kermis en
vaardigheden bij inzetten.
Daarnaast kunnen wij meer
mensen helpen door de tijdelijk
heid van de opvang te bena
drukken."
Meer migranten dan nu, kunnen
veel westerse samenlevingen
volgens Van Krieken niet aan.
„Het integratiebeleid en terug
keerbeleid lijken te mislukken.
Nu al tekent zich een tweedeling
af in de samenleving. Is dat wat
we willen? Een onderklasse? Wil
ik over twintig jaar in mijn
mooie wijk een slagboom? Over
vijfentwintig jaar is meer dan de
helft van de bevolking in de gro
te West-Europes e steden alloch
toon. De samenleving desinte
greert. We krijgen compleet
Turkse en Marokkaanse scholen
met Turks en Marokkaans als
tweede taal en wellicht een isla
mitisch burgerlijk wetboek.
Want wanneer krijgen immi
granten de juridische status van
minderheid met alle rechten die
daarbij horen?"
Verzorgingsstaat
Migratie en een sociale verzor
gingsstaat gaan volgens Van
Krieken niet samen. Hij is ook
een groot voorstander van de
één-kind-politiek van China.
„De discussie over hoeveel in
woners een land mag tellen om
de samenleving leefbaar te hou
den, vind ik heel legitiem. Wil
len we de weinige natuur opof
feren aan nog meer woningen?
Willen we wonen in torenflats of
in huizen met tuinen? Wat voor
soort samenleving willen we?
Daar moet over worden gespro
ken. Maar onze samenleving
lijkt niet in staat heldere lijnen
te trekken in het migratiebeleid.
We worden gestuurd door
schuldgevoel, een ontwikke-
lingssamenwerkings-tik en de
gedachte dat we goed zijn en
weten wat goed is voor een an
der. Het is de eeuwige Max Ha-
velaariaanse combinatie van
dominee en handelaar."
Van Krieken schetst de verzor
gingsstaat als een onderlinge
verzekering. Door belasting te
betalen zijn de deelnemers ver
zekerd van onderwijs, gezond
heidszorg, uitkering bij ziekte
en ouderdom. Niet iedereen kan
tot de club worden toegelaten.
„We zullen ons moeten afvragen
wie onze naasten zijn. Mensen
met een andere culturele identi
Met enig machtsvertoon en veel bluf probeerden Nederlandse mariniers gisteren in de Albanese havenstad Dürres een transport met ten
ten voor een vluchtelingenkamp van het douaneterrein te krijgen. Voor Van Krieken is het maar de vraag of de Kosovaren in Nederland be
ter af zijn dan in de kampen dichtbij hun moederland. foto Ed Oudenaarden/ANP
teit zijn welkom mits ze aan het
minimumniveau van normen en
waarden voldoen zoals beschre
ven in de universele rechten van
de mens. Achterstelling van
vrouwen, besnijdenis van vrou
wen, kunnen niet worden geto
lereerd. Een conservatieve uit
leg van de koran op scholen
waarschijnlijk evenmin."
Zielig
Volgens Van Krieken zijn ook
witte illegalen 'geen lid van de
onderlinge verzekering'. Uitge
procedeerde asielzoekers even
min. Zij moeten terug. „En als
lokale overheden dat zielig vin
den dan zou ik als inwoner van
deze gemeenten minder belas
ting willen betalen."
Het gedoogbeleid heeft Van
Krieken bij terugkeer uit het
buitenland drie jaar geleden,
hooglijk verbaasd. „Nederland
doet helemaal niet wat ze zegt.
Ik dacht dat dat iets Afrikaans
of Aziatisch was, maar Neder
land is niet anders."
Het argument dat vluchtelingen
niet alleen vanwege humanitai
re redenen welkom zijn, maar
ook als nuttige werknemers,
wijst Van Krieken van de hand.
„Er is nog maar weinig onge
schoold werk in Nederland. De
meeste banen zijn te vinden in
de dienstverlening, transport en
informatietechnologie. Veel zo
genoemd vrouwelijk werk. Dus
als je utilitair denkt, en dat mag
best, dan zijn het vooral beter
opgeleiden (vrouwen) die we
nodig hebben. Maar het zijn bij
na allemaal slecht opgeleide
jongemannen die naar Neder
land komen."
In de bazaars in het Pakistaanse
Peshawar kocht Van Krieken
demonstratief geen spullen als
de uitbater zijn dochters niet
naar school stuurde. Max Ha ve
laar is ook hem niet vreemd. „De
gelijkstelling van vrouwen aan
mannen is gewoon heel belang
rijk. Als ik vier dollar te beste
den heb aan ontwikkelingsgeld
gaat de eerste dollar naar on
derwijs voor vrouwen, de twee
de dollar naar onderwijs voor
vrouwen, de derde dollar naar
onderwijs voor vrouwen en de
vierde naar voorlichting over
gezinsplanning." GPD
door Han Dirk Hekking
Een grote menigte vult de
overdekte campus van de
universiteit van Teheran voor
het vrijdagsgebed. Netjes leg
gen de gelovigen - studenten,
vaders met hun zoontjes en ou
den van dagen - hun gebeds
kleedjes op de vloer. Op zo'n ma
nier dat er voor iedereen een
plaatsje is. Duizenden Iraniërs
zijn gekomen om te horen wat de
geestelijke van dienst, dit keer
ayatollah Yazdi, vandaag te
melden heeft. Over geloof en de
politieke situatie. Want die
gaan in Iran hand in hand.
Dan steekt Yazdi van wal. Hij
verklaart dat de NAVO-acties in
Kosovo bedoeld zijn als aanval
len op de moslims in dat gebied.
De ayatollah vervloekt daarom
de mondiale satan (de VS) en
diens knecht (Israël). Een woud
van duizenden opgeheven vuis
ten beweegt mee op de maat van
zijn leuzen en schreeuwt: Weg
met Amerika, Weg met Israël.
Elke vrijdag houden geestelij
ken van divers pluimage in
Iraanse steden donderpreken
tegen het Westen. Naast het nor
male gebed beschouwen ze, als
waren ze een islamitische Hil-
termann, de toestand in de we
reld. Onveranderd luidt de con
clusie dat het leed van we
reldburgers en moslims in het
bijzonder, het werk is van het
doortrapte Amerika. Vervol
gens is het tijd voor de rituele
verwensing, die de honderden of
duizenden aanwezigen lekker
meeblèren.
De vraag is hoe representatief
de menigte bij de wekelijkse
schreeuwsessies nog is. „Weg
met Amerika? Het interesseert
me niet. Ik heb er niets mee te
maken", reageert de 20-jarige
Mohamed wanneer hem wordt
gevraagd wat hij van de politie
ke betogen in de moskee vindt.
Hij maakt'zich drukker over de
vraag of er na het voltooien van
zijn studie werk voor hem is.
Inflatie
Veel Iraniërs liggen meer wak
ker van dergelijke problemen
dan van de complotten van het
verderfelijke Westen. Zo heeft
inflatie het inkomen van de be
volking doen afkalven. De over
heid kampt met grote begro
tingsproblemen door de lage
olieprijs. En miljoenen goed op
geleide Iraniërs kunnen geen
fatsoenlijke baan vinden.
Menigeen heeft zijn hoop geves
tigd op de als gematigd te boek
staande leider Khatami, die in
1997 tot veler verrassing tot
president werd gekozen. Moha
med: „Als Khatami ergens op
bezoek gaat, regelt hij altijd iets
voorde mensen."
Mohsen, een 29-jarige hande
laar uit Teheran, is een stuk
minder optimistisch. „De presi
dent heeft wel een gematigd
imago, maar hij is afkomstig uit
dezelfde hoek als de andere lei
ders: de geestelijkheid. Mis
schien dat er wat in ons land
verandert, maar het zal miniem
zijn. Khatami's invloed is be
perkt."
Als ondernemer in de bazaar
van de hoofdstad merkt hij als
geen ander dat de Iraanse eco
nomie in het slop zit. „Je pro
beert bij de handel dollars te
krijgen. Die houden tenminste
him waarde. Maar er is moeilijk
aan te komen. Dus werken we
met schuldbekentenissen. Men
sen tekenen een papier waarop
ze beloven dat ze over twee
maanden betalen. Zoiets ge
beurt op basis van vertrouwen.
Desondanks kunnen veel za
kenlieden hun beloften niet
waarmaken. Die daar zit vol
met waardeloze schuldbekente
nissen", wijst hij met een spijtig
gezicht op zijn kluis.
Het is voor veel handelaren
moeilijk het hoofd boven water
te houden. De belastingdruk is
hoog; wie wat importeert mopt
flinke invoertarieven betalen.
Vandaar dat smokkel in Iran
met hoofdletters wordt geschre
ven. „Alle textiel die je in deze
bazaar ziet. is gesmokkeld",
grijnst Mohsen.
De handelaar uit Teheran mag
sceptisch zijn over wat de presi
dent voor Iran vermag te bete
kenen, feit is dat miljoenen Ira
niërs in 1997 op Khatami
stemden en bij de recente ge
meenteraadsverkiezingen zijn
zijn rechtszaak geen sprake was
van een politiek proces.
Deze week veroordeelde een
rechtbank de vrijzinnige aya
tollah Kadivar tot achttien
maanden gevangenisstraf we
gens 'belastering' van de islami
tische republiek Iran. Verder
zetten hardliners uit het Iraanse
parlement donderdag een afzet
tingsprocedure tegen ayatollah
Mohajerani op touw. Deze mi
nister van Cultuur ijvert voor
meer persvrijheid. De belang
rijkste aanklacht van de 'precie-
zen' is dat zijn ministerie de me
dia te weinig in de weg legt.
Volgens hen hebben kranten
daardoor 'islamitische heilig
heden' beledigd en aanvallen
gelanceerd op de islam.
Ook Khatami kende zijn over
winningen. De geheime dienst,
bestierd door zijn tegenstan
ders, moest enkele maanden ge
leden toegeven dat zij achter de
moord op enkele Iraanse schrij
vers zat.
Controverse
De strijd is nog niet beslecht. De
media geven volop blijk van de
controverse. De persvrijheid is
onderwerp nummer één in de
Iraanse journalistiek Zan, de
krant van Faezeh Hashemi, de
dochter van voormalig presi
dent Rafsanjani, werd onlangs
verboden nadat het dagblad een
nieuwjaarsboodschap publi
ceerde van Farah Diba, echtge
note van de in 1979 verdreven
sjah.
Sommige behoudende kranten
zien in dit klimaat hun kans
schoon om de groep van hervor
mers in Iran af te kraken. Die
spelen 'de vijand' in de kaart,
schreef de commentator van de
conservatieve spreekbuis Resa-
lat onlangs.
Dat lijkt oorlogstaal. Een advo
caat uit Teheran ziet de situatie
nog niet zo somberin. „Ons land
verkeert nu in een overgang. Er
is sprake van een strijd tussen de
tradities en de moderne tijd.
Heel spannend. Twintig miljoen
mensen hebben op Khatami ge
stemd. Het leger is verdeeld; de
ene helft is voor de president, de
andere helft steunt de geestelij
ken. Ik denk dat de zaak snel in
het voordeel van de moderne
tijd beslist zal worden. Binnen
drie maanden; ik ben een opti
mist."
Een zeventiger wijst dit scena
rio beleefd doch beslist van de
hand. „De geestelijken blijven
hier aan de macht."
Iran weet niet wat er gebeurt,
maar durft in ieder geval te ho
pen.
Veel vrouwen en jongeren stemden op Khatami, in de hoop dat hij Iran vrijer zou maken.
kandidaten omarmden. De
geestelijke met de glimlach is de
nationale hoop.
Hoop of niet: Khatami is feite
lijk leider nummer drie van
Iran. Nummer één is nog altijd
ayatollah Khamenei, de geeste
lijk leider van de Islamitische
Revolutie. Voormalig president
Rafsanjani, een pragmatisch
politicus, heeft zijn invloed op
de Iraanse politiek behouden;
hij is nu voorzitter van een be
langrijke adviesraad.
In het Westen lijkt het alsof
Khatami een frisse wind door
Iran laat waaien. Europese re
geringen liggen aan zijn voeten,
samen met multinationals die
graag oliezaken willen doen.
Maar de president moet bij zijn
pogingen Iran te 'openen' spits
roeden lopen, zo gaf een diplo
matieke rel over zijn geplande
bezoek aan Parijs in maart weer
eens aan. Op het allerlaatste
moment schrapte de Iraanse
president zijn trip. Reden: de
Franse gastheren weigerden
Khatami's verzoek in te willigen
om de wijn van de feestdis af te
halen.
De wens van de Iraanse presi
dent had weinig van doen met
islamitische scherpslijperij,
maar des te meer met de macht
strijd die in Iran woedt. Na Kha
tami's bezoek aan Italië wisten
zijn critici te melden dat de pre
sident zich bij diners op de alco
hol had gestort, eén doodzonde
voor een Iraanse geestelijke.
Khatami (r) met een lijfwacht na zijn overwinning in 1997.
foto's Aladin Abdel Naby/RTR
F raude
In de strijd tussen 'rekkelijken'
en 'preciezen' worden met grote
regelmaat poppetjes uit beide
kampen geofferd. De burge
meester van Teheran, een ver
trouweling van president Kha
tami, zit in de gevangenis
wegens fraude. De vraag is of bij
