zeeland
Vrijheid bij woningkeuze groeit
Een vissersdorp in actie voor Kosovo
Jessy leest het spannendst voor
Ertstanker vast op Westerschelde
Buschauffeur met konvooi naar Albanië
Cd-rom opmaat voor
erkenning streektaal
1900-2000
7
zeeuwse almanak
Onbegrip
Christelijke jongeren
ondersteunen
Vlaamse gelijkgezinden
19 april 1954
door Hans Hollestelle
MIDDELBURG - Jessy Kors-
huize uit Oostkapelle mag Zee
land vertegenwoordigen op de
landelijke voorleeswedstrijd
op 19 mei in het Muziekcen
trum Vreedenburg in Utrecht.
De tienjarige leerling uit groep
7 van de christelijke basis
school De Regenboog in haar
woonplaats werd zaterdag
middag Zeeuws Kampioen tij
dens de provinciale voorlees
wedstrijd. Twaalf kinderen uit
de groepen zeven en acht wa
ren via voorronden geselec
teerd voor die eindstrijd.
Het Zeeuws voorleeskampi-
oenschap werd gehouden in de
Zeeuwse Bibliotheek in Mid
delburg. Drie juryleden - Mari
anne Stroo, Iris Corstanje, bei
den werkzaam in het onderwijs
en Sanne Spekhorst, de kampi
oene van vorig jaar - beoor
deelden de deelnemers. Zij let
ten vooral op het tempo van
lezen, het contact met de zaal
en de manier van voordragen.
Jessy Korshuize moest het
spits afbijten en deed dat voor
treffelijk en, zoals achteraf
bleek, ook het beste. Met haar
verhaal, een stuk uit 'De grie
zels' van Roald Dahl, wist zij de
toehoorders van het begin tot
het eind te boeien. Zij was ove
rigens wel goed voorbereid. In
verschillende klassen en op en
kele andere scholen had zij
haar verhaal al voorgelezen.
En dat ging kennelijk zo goed
dat zij het tijdens de finale vol
zelfvertrouwen nog eens deed.
,,En ik was helemaal niet ze
nuwachtig", vertelde zij na af
loop enthousiast.
Liesbeth Adam van de Heide-
poort uit Heikamp werd twee
de met haar verhaal uit 'De
Griezelbus 4' van Paul van
Loon en Stephanie Dingenouts
van De Meerpaal uit Terneuzen
eindigde op de derde plaats. Zij
las voor uit 'Een bende in de
bovenbouw' van Jacques
Vriens. De wedstrijd werd ge
presenteerd door Francois Ver-
vaet van theatergroep Kwark;
Champagne Charlie verzorgde
de muzikale entr'actes.
maandag 19 april 1999
Leden van het Belgische CJMV bespreken het programma met en
kele bezoekers in Walcherse klederdracht. foto archief PZC
door Marcel Modde
BRUINISSE - Mevrouw Bolijn
heeft haar buurman nog maar
eens naar beneden gestuurd.
Waar blijft die directeur nou
toch met z'n collectebus voor
Kosovo? Frits Postema van het
Bruinisser verzorgingshuis In
't Opper slaat zich op het voor
hoofd. „Helemaal vergeten!"
Ondanks de dikke B die hij een
dag eerder, toen het nog een
béétje rustig was, met balpen
op z'n hand had geschreven.
„Ik ga gelijk", belooft hij.
Hij grist een provisorisch in el
kaar geknutselde bus van tafel.
Tenminste, dat dacht Postema.
De ongeveer tot kniehoogte
reikende koker blijkt halver
wege de actiedag al loodzwaar
van de royale inhoud, 's Avonds
wordt een bedrag van bijna
drieduizend gulden uitgeteld.
De directeur spant de spierbal
len en grijnst tevreden. ,,Ik had
wel iets verwacht van Bruinis-
se, maar dit overtreft alles."
Mobilisatie
Bruinisse is al goed een week in
de ban van Kosovo. Net als in
talloze andere Zeeuwse plaat
sen lijkt er een volledige mobi
lisatie op gang te zijn gekomen,
een massaal vertoon van
warmte voor de mensen die zijn
verjaagd. Jong en oud hebben
kasten overhoop gehaald.
Knuffels, puzzels, kleurpotlo
den, auto's, poppen worden
met zakken tegelijk het verzor
gingshuis binnengedragen. Di
rect naast de hoofdingang
vormt zich al snel een berg met
kleding en dekens. De hal op de
eerste verdieping is de helft zo
klein door alle dozen vol speel
goed. In de recreatiezaal staat
nog eens een stapel met een
keur aan dagelijkse levensbe
hoeften: tandenborstels, tand
pasta, honderden zeepjes,
shampoo, deodorant, wc-pa-
pier, maandverband.
Frits Postema van In 't Opper is
verbluft. En met hem de direc
teuren Ad Fluijt en Henk Groe-
neveld van de basisscholen De
Meerpaal en Op Dreef, die de
actie mee hebben opgezet. Pas
was het nog stil in het vissers
dorp. Toen roerden Anne de
Valk en haar Kosovaarse echt
genoot Naser Gashi de trom.
De echo leidde onder meer tot
een oproep massaal te geven
voor de vluchtelingen uit het
Joegoslavische oorlogsgebied.
Eén week verzamelen en zater
dag inleveren. Op de slotdag
was het onmogelijk ongege
neerd langs het actiekarretje in
de supermarkten te lopen,
Door alle dozen met speelgoed lijkt de hal van 't Opper opeens een stuk kleiner.
waar de basisscholieren bij
toerbeurt hadden postgevat.
Meer dan twee aanhangwa
gens vol boodschappen hadden
Fluijt en Groeneveld half de
middag al afgeleverd bij In 't
Opper, en nog hield het niet op.
Afgesproken is de levensmid
delen en sanitaire artikelen
nog diezelfde avond weg te
brengen naar Schiphol, zodat
die in elk geval met het eerst
volgende transport naar Koso
vo kunnen. Het speelgoed
wordt even opgeslagen, legt
Postema uit. ,,We gaan eerst
overleggen waar die dingen het
beste op hun plaats zijn. Als het
even kan, willen we de spullen
persoonlijk gaan brengen."
Postema plukt een man uit de
meute die staat té kijken naar
de groei van de stapel dozen.
„Hier, een chauffeur met
vrachtwagen hebben we al!
De achtjarige Alice van den
Berge heeft net haar knuffels
foto Pieter Honhoff
en een puzzel afgestaan. Ze
weet precies te vertellen wat er
aan de hand is in Kosovo. Ge
hoord van de juf op school en
gezien in de krant en op televi
sie. „In Joegoslavië woont ie
mand die de baas wil spelen
over Kosovo, maar daar zeiden
ze dat hij dat maar in z'n eigen
door Marcel Modde
BROUWERSHAVEN - Bus
chauffeur Henk van 't Hof uit
Brouwershaven is zondag
avond vertrokken om zich aan
te sluiten bij een hulpkonvooi
van tien vrachtwagens naar
Albanië. De wagens, voorzien
van koelcontainers, zullen
driehonderd ton levensmidde
len afleveren voor vluchtelin
gen uit Kosovo.
Het konvooi is een initiatief
van het in Utrecht gevestigde
Kosovo Crisiscentrum, onder
welke vlag ook Anne de Valk en
Naser Gashi uit Bruinisse
hulpgoederen inzamelen.
Van 't Hof reist vandaag naar
Schiphol om de lading voedsel
op te pikken. Met twee colle
ga's zet hij koers naar de
grenspost bij het Duitse Ober-
hausen, waar ze zich aanslui
ten bij zeven andere vrachtwa
gens. Het konvooi zal in het
Italiaanse Bari inschepen voor
een overtocht naar Durrës in
Albanië. Daarvandaan is het
nog zeventig kilometer noord
waarts naar de eerste vluchte
lingenkampen, heeft Van 't Hof
begrepen.
De ZWN-chauffeur (getrouwd
en vader van zoons van zeven
tien en dertien jaar) stelde zich
beschikbaar na een oproep op
de radio. Het ging om een parti
culier initiatief, waar hij uit
eindelijk niets meer van hoor
de. Van 't Hof nam daarop zelf
contact met het Kosovo Crisis
centrum, dat gretig van zijn
aanbod gebruik maakte.
Vrije dagen
„Ik heb mezelf vrijdagochtend
opgegeven, 's middags belden
ze al met m'n vrouw of ik
maandagochtend om zeven
uur op Schiphol kon staan. Het
gaat heel snel allemaal, dus ik
heb amper de tijd gekregen me
voor te bereiden." Zijn directe
chef bij de ZWN wist dat er iets
aan zat te komen en zegde bij
voorbaat alle medewerking toe
voor wat betreft de nodige vrije
dagen. Wanneer Van 't Hof pre
cies zou vertrekken, was niet
bekend. „Die vindt dus maan
dagochtend een briefje met:
goedemorgen, wanneer je dit
leest, ben ik onderweg naar Al
banië."
Hij durft zich niet echt een
voorstelling te maken van wat
hij in Albanië zal aantreffen.
„Gevaarlijk is het er momen
teel niet. Maar ik denk wel dat
ik nog flink wat keren diep zal
moeten slikken wanneer ik in
de buurt kom van die vluchte
lingenkampen. Ik hou er voor
mezelf rekening mee dat het
nog heel wat erger zal zijn dan
wat we dagelij ks op de televisie
land moet doen. Dan is er ook
nog een groepje, de NAVO, die
heeft heel lang gepraat. Maar
dat hielp niet en toen zijn ze
bommen en raketten gaan
gooien en is die man de mensen
weg gaan jagen."
Familie
De Bruinisser Kosovaar Gashi
is druk in de weer om met een
dikke rol plakband alle dozen
te verzegelen. Hij is onder de
indruk van de vrijgevigheid
van zijn Nederlandse vrienden.
Gewapend met een fototoestel
legt hij de actie vast voor het
thuisfront. „Om mijn landge
noten daar te laten zien dat er
ook nog liefde voor hen is in de
ze wereld, naast de haat waar
ze nu middenin leven..." Gashi
was er zaterdag voor het eerst
sinds maanden in geslaagd
contact te krijgen met zijn fa
milie in Kosovo. Ze zijn uit de
hoofdstad Pristina gevlucht
naar een dorp zo'n 25 kilome
ter verderop. Het gebied wordt
volgens Gashi beheerst door de
UCK en dus zijn ze daar voor
lopig veilig. „Hun huizen zijn
verbrand, maar verder is alles
goed met ze", zegt hij opge
lucht. Postema heeft zich in
middels mét collectebus de
trap opgehesen en meldt zich
trots bij mevrouw Bolijn. Als
hij uitlegt dat haar acceptgiro
voor slachtoffers van de or
kaan Mitch niet in deze actie
past, besluit ze contant geld te
geven. „Ik gun het van harte.
We hebben het goed hier."
Ook in Zeeuws-Vlaanderen
wordt driftig ingezameld. Met
de belofte zijn twintig centi
meter lange paardenstaartje af
te knippen als er genoeg geld
voor Kosovo binnenkomt, weet
de 75-jarige Alfons Temmer
man uit Sluis zaterdagavond
de teller tot 247 gulden op te
drijven tijdens een dansavond
van de ouderensoos in De
Speye.
Op Walcheren doen de kinde
ren van de balletschool van Jo
ke Louwerse uit Middelburg
een duit in het zakje: ze laten
hun musical Back Off dinsdag
twee keer zien. De opbrengst is
voor Kosovo. De middagvoor
stelling begint dinsdag om
16.15 uur, de avondvoorstel
ling om 20.15 uur.
Het Zeeuwse opsporingsteam
van het Nederlandse Rode
Kruis houdt tot en met donder
dag 29 april op werkdagen van
14.00 tot 16.00 uur telefonisch
spreekuur voor mensen die
vragen hebben over hun fami
lie in Kosovo en omgeving:
0118-628208.
door Pascalle Cappetti
en Frank Gijsel
I SLUIS - Het Zeeuwse dialect is
i sinds zaterdag niet alleen meer
vastgelegd in het Woordenboek
der Zeeuwse Dialecten van
Hendrika Ghijsen, maar ook
vereeuwigd op een plat plastic
schijfje. In het Belfort in Sluis,
de stad van Johan Hendrik van
Dale, werd zaterdagmiddag de
eerste cd-rom met het Zeeuwse
woordenboek gepresenteerd.
Op het schijfje staan niet alleen
het woordenboek, maar ook
voorbeeldzinnen, foto's, klank
kaarten met geluid en verhalen
in dialect. Tot vreugde van com
missaris van de koningin W. T.
van Gelder bevat de cd-rom ook
een Nederlandstalige ingang.
Wie geen Zeeuws spreekt, kan
dus toch een zoekactie onderne
men. „Plat praten in het dialect
maakt meer gedaan dan bekakt
praten. De toenadering ver
loopt gemakkelijker'-', zei Van
Gelder hierover.
'Een te vroeg geboren millenni
umkindje', noemde secretaris R.
Willemsen het geesteskind van
de zeventigjarige Zeeuwsche
Vereeniging voor Dialectonder
zoek. Meer dan driehonderd
mensen hebben er ruim tweeën
half jaar aan gewerkt. Voorzit
ter C. Vermaas erkende dat er
toch wat foutjes op het schijfje
staan. „We stonden voor het di
lemma om het woordenboek
met al zijn tekortkomingen ge
woon over te nemen, of de fou
ten die er in zitten er proberen
uit te halen. Maar dan was j e nog
twee j aar langer bezig geweest.
Wel is het schijfje beveiligd te
gen kopiëren. Vermaas ruimde
zaterdag tegelijkertijd een van
de grootste misverstanden van
Nederland uit de weg. De uit
drukking 'Ons Zeeuwen bin
zuünig', die via de reclame een
geheel eigen leven is gaan lei
den, klopt niet. „Zeeuwen ben-
ne zuinig, niet zuünig."
Commissaris Van Gelder en
gouverneur van de provincie
West-Vlaanderen P. Breyne na
men het schijfje in ontvangst.
Voorzitter K. Martens van de dialectenvereniging overhandigt de
eerste cd-rom aan gouverneur P. Breyne van West-Vlaanderen.
.foto Peter Nicolai
Toen het voorjaar aanbrak,
ontdekten zij elkaar: drieja
rige Leon en zijn net iets ou
dere buurmeisje Michelle. In
middels delen zij vrijwel
dagelijks een voortuintje,
waarin ze al steppend en
driewielerend keuvelen over
al wat hen bezighoudt.
Maar soms dringt een weinig
onbegrip in de conversatie
door.
„Ik zal een snoepje aan mijn
mama vragen", beloofde Mi
chelle onlangs.
„Jij hebt geen mama", rea-
geerde Leon direct. Jij hebt
een buurvrouw."
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Het woningbeleid
gaat om. Staatssecretaris J.
Remkes van Volkshuisvesting
wil individuele burgers meer
vrijheid geven bij de woning
keuze, zeker in plattelandspro
vincies als Zeeland. Volgens
Remkes is dat mogelijk in lan
delijke gebieden, omdat daar
het woningtekort is opgelost.
De ruimere keuzevrijheid die
Remkes voorstaat, vertaalt zich
vooral in voorstellen om het zelf
bouwen te bevorderen en kopers
meer invloed te geven bij de
bouw van woningen. Hij wil het
aantal vergunningsvrije bouw
werken vergroten, de invloed
van welstandscommissies
stroomlijnen en de mogelijkhe
den voor privé-opdrachten ver
ruimen. Ook moeten er, als het
aan de staatssecretaris ligt,
meer vrije kavelé komen.
Remkes presenteerde onlangs
Izijn toekomstvisie op het wo
ningbeleid, getiteld Wonen in de
21e eeuw. Het is een discussie
stuk, waaraan verschillende re
gionale discussiebijeenkomsten
zullen worden gewijd. Op 2 juni
zijn Noord-Brabant en Zeeland
aan de beurt. Voor deze discus
sies worden deelnemers gericht
uitgenodigd.
Losser
De lijn die staatssecretaris
Remkes heeft uitgezet, is duide
lijk. De bewindsman van WD-
huize borduurt voort op het al li
beralere beleid van onder ande
re wijlen staatssecretaris E.
Heerma (CDA). Die heeft de
huursector opgeschud door de
band tussen rijksoverheid en
woningbouwverenigingen veel
losser te maken.
doorTheo Giele
Het protestantisme heeft in
het katholieke Vlaanderen
altijd een bestaan in de marge
gekend. Vandaar dat de Vlaam
se protestant-christelijke
jeugdbeweging laaiend enthou
siast was over de komst van
achthonderd Zeeuwse jongeren
naar de protestant-evangeli
sche jeugddag in Gent op 19
april 1954.
Tweede Paasdag was de dag
voor de Christelijke Jongevrou-
wen Federatie en het Christelij
ke Jongevrouwenverbond om
bijeen te komen. „Zeeuwse
trompetters deden in de grote
zaal van het Casino koperen
klanken schallen, en trommels
roffelden en vele vlaggen neig
den zich tijdens de openingsce
remonie", beschreef de Provin
ciale Zeeuwse Courant.
Veldprediker R. Couvreur zei in
de grote zaal van het Casino ver
heugd te zijn dat zovele Zeeu
wen naar Gent waren gekomen
waren gekomen om samen met
de kleine Belgische afdelingen
de dag te vieren. „Wij hebben
één geloof en wij hebben één
Heer."
De Zeeuwen zorgden ervoor dat
de zaal goedgevuld was. De ver
houdingen waren zodanig dat
het er eerder op leek dat de Bel
gen te gast waren bij de Zeeu
wen dan andersom: tweehon
derd Belgische jongelingen
tegenover achthonderd Zeeuw
se.
Na afloop van de bijeenkomst in
het Casino trokken de duizend
jongeren in optocht door de
straten van Gent. Bij het monu
ment van Van Artevelde werd de
stoet ontbonden. De dominee
Couvreur bedankte de pijper
korpsen Jonge Kracht uit Bieze-
linge, Nicoleen Kamperland en
Juliana Middelburg voor hun
inzet. „Dank voor de mars met
de Vlaamse protestante jonge
ren door de stad. Gij hebt ge
toond dat Zeeland nog niet ver
dronken is!"
Remkes gaat een stapje verder.
Het woningbeleid is vanwege
het woningtekort jarenlang
sterk gedomineerd door de
rijksoverheid. Dat is niet meer
nodig. Het woningtekort is in
het noorden en in Zeeland ver
dwenen, constateert Remkes in
zijn notitie. Hij kiest voor een
zogenoemde beheerste markt
werking en meer keuzevrijheid
voor de individuele burgers.
Dit betekent niet dat het wo
ningbeleid vrijheid-blijheid
wordt. De gemeentelijke be
stemmingsplannen en provinci
ale streekplannen blijven rich
tinggevend, maar daarbinnen
wil de staatssecretaris wel meer
keuzevrijheid toestaan. Grote
groepen mensen hebben meer
geld: tweeverdieners, jongeren
die het door hun ouders opge
bouwde vermogen erven. In lan
delijke gebieden als Zeeland is
het bovendien niet meer de ver
koper die de markt dicteert,
maar de koper. Die kan kiezen
doordat het woningtekort is op
gelost. Wat zich vertaalt in ho
gere eisen aan de woning en de
woonomgeving. Mensen willen
meer ruimte.
Parels
De vraag voor Remkes is hoe, en
of aan die individuele wensen
tegemoet kan worden gekomen.
'Want tegelijkertijd willen wij
ook de open landschappen, het
milieu in stand houden en de
waterhuishouding niet in ge
vaar brengen'. Met waterhuis
houding doelt hij op gebieden
waar wateroverlast kan optre
den: rivierbeddingen, maar ook
laaggelegen polders. Remkes
wil 'in onze ruimtelijke parels'
de ontwikkeling van woonfunc
ties uitsluiten. Voor gebieden
die nodig zijn voor de opslag van
water, wil hij dat ook. In de ove
rige gebieden staat wat hem be
treft de vrijheid van vestiging
voorop.
Tot een ongebreidelde groei van
dorpen op het platteland mag
dat niet leiden. Remkes wil het
landelijk wonen landelijk hou
den en juist versterken door
meer aandacht te besteden aan
natuur- en cultuurhistorische
waarden. Dat voorzieningen in
een dorp te redden zijn door er
jaarlijks een paar huizen bij te
bouwen, gaat erbij hem niet in.
Plattelandsbewoners zullen
naar zijn idee moeten accepte
ren dat zij beperktere voorzie
ningen hebben. Remkes stelt:
'Zoals het wonen in de stad zich
slecht verdraagt met bangelijk
heid, zo is het landelijk wonen
niet geschikt voor mensen die
alles bij de hand willen hebben'.
Voor ouderen maakt hij een on
derscheid. Met een gespreide
aanpak van zorgvoorzieningen
kan volgens hem worden voor
komen dat ouderen worden ge
dwongen naar de stad te verhui
zen.
door Peter Scherpenisse
CADZAND - De Cypriotische ertstanker
Veni (88279 ton) heeft zaterdagmorgen eni
ge tijd aan de grond gezeten in het ankerge-
bied Wielingen-zuid op de Westerschelde
nabij Cadzand.
De driehonderd meter lange en vijftienen-
halve meter diepe 'super' lag daar ten anker
in afwachting van hoogwater om op te va
ren naar AntwerpenToen het schip door de
vloedstroom rond ging, kwam het achter
schip vast te zitten op de kust nabij Nieuwe
Sluis. De sleepboot Baracuda van Multra
ship was er snel bij om het schip vlot te du
wen, maar dit lukte pas toen nog vier slepers
van Multraship assistentie kwamen verle
nen. De Veni kon anderhalf na de stranding
de reis zonder schade vervolgen.
foto Peter Nicolai
