Paracentrum springt in het diepe
Woyzeck zit
gevangen in
de vrijheid
PZC
Posthuum eerbetoon aan
vergeten kunstschilders
Deloitte Touche
neemt Buijs over
Van Gogh-expositie
in Middelburgse
Schuttershof
De Ruimte is zowel galerie
als winkel en laboratorium
zeeland
18
Nieuwe bedrijfsleider mikt op forse groei
ondernemend zeeland
in detail
De
kunst cultuur
vrijdag 9 april 1999
door Claudia Sondervan
ARNEMUIDEN - Paracen
trum Zeeland opent het nieuwe
springseizoen met een nieuwe
bedrijfsleider en een nieuwe
cursus vrije val. Henk Post nam
eind maart het roer over van
Rien Nieuwesteeg. De Roozen-
daalse springinstructeur die
het eerste seizoen van het para
chutistencentrum te Arnemui-
den onder de nieuwe eigenaars
leidde, trof het slechtste weer
dat een springcentrum in het
eerste jaar van commerciële
aanpak kan treffen.
Bob Rienks en Simon Woerlee
van Paracentrum Texel namen
Paracentrum Zeeland vorig
jaar over van Hans den Otter,
die het centrum veertien jaar
leidde. Henk Post begon zijn
eerste seizoen bij Paracentrum
Zeeland met twee persoonlijke
mijlpalen in zijn loopbaan als
parachutist. Hij maakte zijn
tweeduizendste tandemsprong
en zijn zesduizendste 'gewone'
sprong. Op het Vliegveld Mid
den-Zeeland bemant hij het
centrum met ground manager
Maarten van Schaik en piloot
annex hulpinstructeur Jan-
Boven Rienks, zoon van de ei
genaar.
Doel is het Arnemuidse cen
trum te laten groeien naar de
omvang die het moederbedrijf
op Texel heeft, zonder het hui
dige clubgevoel prijs te geven.
„Daar vliegen we met een Ces
sna 208 die vijftien mensen kan
vervoeren. Vorig jaar haalde
Texel in zeven maanden tussen
de 2.500 en 3000 tandemspron
gen en 1000 tot 1500 leerlin
gen", vertelt Rienks.
Slecht weer
Wind en regen bekoelden in
1998 de animo bi] het Zeeuwse
publiek om op tienduizend
voet onder een parachute te
gaan hangen aanmerkelijk.
,,Er is zowat de helft van het
gangbare aantal sprongen ge
maakt", vertelt Post.
Wanneer de klandizie van het
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
door Claudia Sondervan
ZIERIKZEE - Buijs Belasting
adviseurs Accountants in
Zierikzee is onderdeel gewor
den van Deloitte Touche ac
countants, belastingadviseurs
en consultanten.
De twintig medewerkers van
het kantoor gaan samenwer
ken met de vijf mensen die de
vestiging van Deloitte Tou
che in Zierikzee vormen. Voor
lopig worden beide kantoren
aangehouden. Deloitte Tou
che zoekt naar nieuwe huisves
ting waarin de twee kantoren
kunnen worden samenge
bracht.
Buijs Belastingadviseurs Ac-
Zeeuwse centrum aantrekt
wordt het huidige vliegtuig,
een Cessna 182 voor vier passa
giers, vervangen door een tur
binevliegtuig. „De Cessna is al
maximaal beperkt in geluids
productie, maar zo'n vliegtuig
is veel stiller. Het kan meer
mensen meenemen en komt
sneller op hoogte, wat de vlieg-
tijd bekort."
Een nieuw afspringterrem in
het blikveld van het terras bij
de barak, waar het kantoor en
de bar in huizenmoet ook meer
belangstelling opwekken. Nu
landen de parachutisten op
twee weilanden bij Lewedorp.
Het centrum geeft gelegenheid
tot springen voor ervaren para
chutisten, verzorgt demonstra-
tiesprongen en geeft cursussen
in static line-springen, waarbij
het valscherm door een verbin
ding met het vliegtuig direct
wordt geopend, en tan
demspringen (vanaf 320 gul
den) waarbij de instructeur
vastgemaakt blijft aan de cur
sist, Op bestelling springt een
fotograaf mee die de sprong op
(video)film vastlegt.
Cursus
Dit seizoen kunnen mensen een
cursus in de vrije val volgen
voor 2450 gulden. Uiterst con
currerend geprijst, vindt Post.
Voor dat geld leren mensen om
vanaf allerlei springhoogtes
een tijdspanne vrij in de lucht
te vallen, zonder het valscherm
direct te openen. In het Texelse
paracentrum werd die cursus
vorig jaar honderd maal gege
ven. Wat je in die valtijd zoal
kunt uithalen is onder meer te
zien tijdens de Para Boogie
Zeeland, het parachutespring-
venement op Vliegveld Mid
den-Zeeland dat tussen wij
dag 23 en zondag 25 juli wordt
gehouden. Onderdeel van de
Boogie wordt een wedstrijd
format iespringen voor teams
van acht mensen.
countants verleent met name
financieel zakelijke diensten
aan midden- en kleinbedrijven
en vrije beroepsbeoefenaren.
Een groot deel van de cliënten
onderneemt in recreatie en ho
reca. Het kantoor van A Th.
Buijs groeide in tien jaar van
eenmansbedrijf tot de huidige
omvang. Buijs treedt terug als
partner, maar blijft nog enige
tijd betrokken als adviseur.
T. W. van der Have en C. J. van
der Have blijven als partner
aan het bedrijf verbonden. De
vestiging van Deloitte Tou
che staat onder leiding van
J.H. Bor.
Deloitte Touche telt ruim ze
ventig vestigingen in Neder
land, waarvan vier in Zeeland.
foto Lex de Meester
Meubelstoffeerderij Blan-
kenburgh aan de Koudekerk-
seweg in Middelburg is overge
nomen door de familie
Bischops. Zij verplaatsten de
meubelstoffeerderij met de
nieuwe naam Bischops naar de
Handelsweg op industrieter
rein Vrijburg in Vlissingen,
waar het bedrijf in meubelbe
kleding verder gaat. Bischops
is specialist in herstoffering
van antieke en oude meubelen
en heeft twee medewerkers.
Zaterdag 10 april er er open
dag tussen 12.00 en 17.00 uur.
Filmtheater Cinecity in Vlis
singen wil met regelmaat de
pauzes van middagvertonin
gen van films invullen met een
evenement. Zondag 11 april
treedt sportvereniging Forza
Gymnastica op. Het herenteam
dat zal deelnemen aan de Ne
derlandse Kampioenschappen
toont springoefeningen, onder
meer op de trampoline.
In het nieuwe Ahoy'Rotter-
dam wordt van dinsdag 13 tot
en met vrijdag 16 april de acht
ste editie van de vakbeurs
Industrial Maintenance ge
houden. Onderhouds- en pro
ductiebedrijven uit (p
etro)chemie, pharmacie, voe
dingsmiddelenindustrie, olie-
en gaswinning, metaal en ma
chinebouw en rubber- en
kunststofverwerkende indu
strie leveren vijfhonderd expo
santen. Dinsdag en woensdag
12 00 tot 20.00 uur, donderdag
tot 22.00 uur en vrijdag tot
17.00 uur.
doorTheo Giele
De vereniging Voor de Kunst
bezorgde de Zeeuwse
kunstliefhebbers in het voor
jaar van 1949 een buitenkansje.
In het Middelburgse kunstmu
seum Schuttershof werden van
9 tot en 30 april 45 werken van
Vincent van Gogh tentoonge
steld.
Twaalf stukken uit zijn Bra
bantse periode, zeventien uit
zijn Parijse tijd en zestien doe
ken uit Aries gaven de bezoe
kers een overzicht van de ont
wikkeling van de negentiende-
eeuwse kunstenaar: de Toren
van Nuenen, Vaasje met judas
penning, de Spinster, Vogel
vlucht op Parijs en Van Goghs
beroemde korenvelden en por
tretten waren voor de expositie
naar de Zeeuwse hoofdstad ge
bracht.
Lezing
Vincents neef ir. V. W. van Gogh
was naar Middelburg gekomen
om een lezing te houden over het
leven en werk van zijn beroem
de oom. Hij zei verheugd te zijn
'dat op het verwoeste Walcheren
de aandacht niet meer uitslui
tend tot de materiële nood be
perkt behoefde te worden'.
De ingenieur sprak enkele
waarschuwende woorden aan
het adres van de Middelburgers:
„Er zit aan tentoonstellingen
een gevaar. Zij mogen niet doen
vergeten dat er hedendaagse
schilderkunst is die zijn eigen
wegen gaat. Van Gogh was een
groot schilder, maar het zou niet
goed zijn als hedendaagse schil
ders Van Goghs probeerden te
zijn." Hij maakte deze opmer
king omdat Middelburg her
bouwd werd 'in bouwstijlen van
stui
naa
de i
dee
tafe
tari
pur
iniel
het
het voorgeslacht'. „De vrees be 'er
kruipt mij dat het nageslacht d)Fe&
zal veroordelen en zal zeggen111
waren ze maar liever zichzepP1'
geweest."
Hulde rw
De PZC van 11 april 1949 maak»
te geen melding van een reactii
van burgemeester jonkheer mi
W. C. Sandberg tot Essenburg jj
Hij bracht in zijn openings
woord hulde aan de vereniginj
Voor de Kunst en dan met nam»H2f
aan de heren R. de Muynck ei
A G. Wagensveld die zoveel tijUE
en moeite in de organisatie had- |er
den gestoken. Joe
Tijdens de opening werd noj*101
herinnerd aan Van Gogh-ten-
toonstellingen in Londen en an- *te
dere wereldsteden, waar men u dei
de rij had moeten staan voor ee» fin
kaartje. jjet
Dat viel in Middelburg noga!de
mee Na drie weken hadde»®*1-
4689 mensen de tentoonstellingZa
bezocht. Er waren er 1243 scho vei
lieren uitgenodigd en de 350 le
den van Voor de Kunst haddes
gratis toegang. s,tr
dei
Buitenlanders eex
Van de ruim drieduizend bèta»aa'
lende bezoekers kwamen er en Pei
kele honderden uit het buiten-Zu
land. Het waren voornamelijkaai
Belgen, maar ook een relatie!
groot aantal Engelsen haddei
tijdens de paasdagen de over-Nc
steek gemaakt om naar de Va&°n
Gogh-tentoonstelling in d( Jar
Middelburgse Schuttershof trtu
komen kijken.
De organisatoren waren bijzon- "e
der ingenomen met dit bezoe-®n
kersaantal en noemden de ten-de
toonstelling van de schilderijen de
van Van Gogh van 'een groot
succes'.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Middelburg
heeft een nieuwe galerie met een
oude naam: De Ruimte. Begin
jaren negentig bestierde Kees
Roest onder die naam een gale
rie aan de Kinderdijk in Middel
burg, maar de deuren sloten
toen hij trouwde en vader werd.
Nu is De Ruimte weer open,
maar behalve de naam en de ei
genaar zijn er geen overeen
komsten. benadrukt Roest. „Ik
noem dit een galerie, maar het
kan wat mij betreft van alles
zijn, van een laboratorium tot
een winkel."
Het werken met kunst zit Roest
in het bloed. Zijn ene broer is
kunstschilder, een andere heeft
een lijstenwinkel en zijn zus
heeft ook enige tijd een galerie
gerund. Bij Kees en zijn vrouw
Anne broeide al geruime tijd het
idee weer een galerie te begin
nen. Het laatste duwtje was de
aankondiging dat rond de Mid
delburgse kaaien een maande
lijkse kunstroute zou worden
gehouden. Roest: „Ik heb me
teen de organisatie gebeld dat ik
mee wilde doen."
Afgelopen maandag - toen voor
het eerst de kunstroute kon
worden afgelegd - is de galerie
officieel geopend. Op de eerste
expositie Ik schilder mijn hel
den hangt werk van de schilder
Peter Donkersloot. Enkele jaren
geleden organiseerde Roest ook
al eens een expositie van zijn
werk in Middelburg. Donker
sloot is vooral bekend door zijn
grote, wild geschilderde por
tretten van filmsterren, schrij
vers en popsterren. In De Ruim
te zijn onder anderen Oscar
Wilde. Gerard Reve, Chet Baker.
Frank Zappa en The Rolling
Stones te bewonderen Daar
naast maakt Donkersloot land
schappen, dik in de verf, met
heftige streken op het doek ge
zet en vrijwel altijd met weer
spiegelingen in het water.
Beide onderwerpen zijn ver
bonden met de tijd dat hij op
groeide. Donkersloot bracht
zijn jeugd door in de Betuwe, in
de nabijheid van de grote rivie
ren. In die tijd werden de Sto
nes, Marlon Brando en Gerard
Reve zijn grote helden. Hij schil
dert ze nu als ikonen van zijn ge
neratie. Ook Swiebertje heeft
hij een aantal malen als onder
werp gekozen, omdat hij zich
vroeger zo vermaakte bij het te
levisieprogramma over deze
vrolijke zwerver. „De portretten
zijn een uiting van Peters vrolij
ke kant", zegt Anne Roest, die
een zus is van Peter Donker
sloot. „Zijn sombere kant komt
tot uitdrukking in de land
schappen. Hij moet soms oppas
sen dat hij zich niet uitsluitend
daarop richt."
Contacten
Roest heeft vanuit het verleden
nog steeds goede contacten i n de
Zeeuwse kunstwereld. Via Don
kersloot, die een grote galerie
heeft in de Amsterdamse P. C.
Hooftstraat, heeft hij ook lan
delijk veel ingangen, met name
in wat hij noemt 'de grachten
gordel-incrowd'. Dat moet vol
doende basis bieden voor een in
teressante programmering in
De Ruimte. Broer Eric Roest is
de volgende exposantdan volgt
fotograaf Thom Hoffman en
Herman Brood 'zal zeker ook
nog een keer aan de beurt ko
men'.
Commercie
„De ene keer komen hier heel
aansprekende dingen te han
gen, zoals het werk van Donker
sloot. Dan is het net een winkel.
Als hier een Duitse toerist komt
die voor het aflopen van de ex
positie weer naar huis gaat, mag
hij het werk meteen meenemen
Maar het kan ook zi j n dat ik hier
een maand lang alles ontruim en
dat er dan een kunstenaar een
beetje experimenteel aan de
slag gaat. Dan fungeert de gale
rie meer als laboratorium."
Commercie is voor het echtpaar
Roest in ieder geval geen vies
woord, net zomin als voor Peter
Donkersloot. „Mensen nemen
Peter wel eens kwalijk dat hij zo
commercieel te werk gaat", ver
telt Anne Roest. „Dat kan hem
niets schelen. Hij zegt: 'Ik schil
der wat ik wil en een fijne toe
valligheid is dat dat ook is wat
de mensen willen.' Hij wil graag
wereldberoemd worden, maar
op een pretentieloze manier.
Schilderen beschouwt hij in de
eerste plaats als een vak dat hij
zo goed mogelijk wil uitoefe
nen."
Expositie: Ik schilder mijn helden in
galerie De Ruimte, Kinderdijk 10,
Middelburg, vrij t/m zon open van
13-17 uur.
Louis Heymans: Gezicht op de Oostkerk in Middelburg vanaf de Veersesingel (1968).
foto Lex de Meester
Werken van Peter Donkersloot in de Middelburgse galerie De Ruimte.
foto Lex de Meester
door Ernstjan Rozendaal
MIDDELBURG - Hoe goed ze
elkaar hebben gekend is niet be
kend. Ze waren tijdgenoten,
studeerden beiden aan de Haag
se Academie voor Beeldende
Kunsten, vestigden zich allet-
wee in Zeeland waar ze les ga
ven om in hun levensonderhoud
te voorzien, waren beiden enige
tijd lid van de Zeeuwse Kunst
kring, bereikten een hoge leef
tijd en zowel het werk van de
één als van de ander is in verge
telheid geraakt. Met de dubbel
expositie Goede bekenden pro
beert de Middelburgse galerie
De Vier Gemeten weer aandacht
op Piet Bulthuis (1898-1988) en
Louis Heymans (1890-1977) te
vestigen.
„Ik vind dat het alletwee hart
stikke goede schilders zijn",
zegt eigenaar Joost Bakker van
de kleine galerie aan de
Kousteensedijk. „Ze verdienen
het niet dat ze in de vergetelheid
zijn geraakt. Hun werk is rede
lijk naturalistisch, maar ze heb
ben beiden een eigen identiteit.
Je herkent ze aan hun stijl. Als
een schilder eigenlijk geen
handtekening op zijn werk
hoeft te zetten, omdat aan zijn
manier van schilderen te zien is
dat hij het heeft gemaakt, vind
ik dat knap. En dat geldt voor
zowel Heymans als Bulthuis.
Verder is de stelling dat hun
werk mooi is natuurlijk zeer
subjectief."
Zeeuwse schilders
In Bakkers galerie is uitsluitend
werk te zien van Zeeuwse schil
ders uit de periode van 1900 tot
ongeveer 1960. Al jaren verza
melt hij zelf en verdiept hij zich
in leven en werk van schilders
die gedurende een bepaalde tijd
in een bepaalde plaats werkten -
bijvoorbeeld Veere - of wier
werk hem om welke reden dan
ook bijzonder aanspreekt. De
documentatie die hij over hen
verzamelt, bundelt Bakker bij
elke expositie in kleine boek
werken. Zo ook bij Bulthuis en
Heymans. „Ik ben tijdelijk een
beetje door ze geobsedeerd ge
weest. Het onderzoek naar hun
werk is een leuke bijzaak bij
zo'n expositie."
„Ik kwam op het idee omdat ik
de hand wist te leggen op een
flinke collectie schilderijen van
Bulthuis. Hij timmerde voor de
oorlog behoorlijk aan de weg en
exposeerde in belangrijke gale
ries. Sinds zijn komst naar Zee
land was het met zijn landelijke
bekendheid vrijwel gedaan.
Hetzelfde gebeurde met de kun
stenaars Peter de Jong en Frans
Naerebout. De locatie waar men
werkte en woonde was kenne
lijk erg belangrijk."
„Na hun dood is het met de be
langstelling voor Heymans en
Bulthuis helemaal bergaf
waarts gegaan, ook in Zeeland.
Ik heb hier een Stilleven met
zeewier, dat heeft ooit tweedui
zend gulden moeten kosten. Nu
gaat het op een veiling nog niet
voor een kwart daarvan weg. En
Heymans is na zijn pensione
ring gaan experimenteren. Zelf
was hij zeer tevreden over het
werk dat hij toen maakte, maar
juist dat is nu op veilingen en
rommelmarkten bijna niet te
slijten."
Expositie: Bulthuis Heymans,
goede bekenden, t/m 29 mei in Gale
rie De Vier Gemeten in Middelburg,
open za van 11-17 uur en op af
spraak.
Tl
Ei
TERNEUZEN,
Zuidlandtheater
Woyzeck, door Alex d'Electrique
naar een stuk van Georg Büchner,
bewerkt door Ko van den Bosch.
Spel. Ko van den Bosch, Raymonde
de Kuyper en Raymond Spannet, re
gie Pieter Bouwman, muziek Wim
Conradi, techniek René Sturm en
Manuel Boutreur.
door Trees van Herpen
Elke theaterdirectie weet het
inmiddels, met Alex d'Elec
trique haal je altijd een bende in
huis. In Woyzeck verandert het
toneel in ruim een uur in een
zwijnenstal en staat de toe
schouwer overdonderd weer
buiten. In hetzelfde moordende
tempo dat de huidige maat
schappij moet typeren, wordt
Franz Woyzeck tot moordende
gek gemaakt. Hij, een vrij mens,
wordt de gevangene van de
maatschappij en zijn eigen
waanzin. Een gevangenschap
die vorm krijgt in het benau
wende decor van meubelstuk
ken die een eigen leven leiden.
Als basis voor deze uitvoering
dient het toneelstuk van de
Duitser Georg Büchner, die een
ware gebeurtenis als uitgangs
punt koos. Soldaat Franz Woy
zeck vermoordt op 21 juni 1821
zijn teerbeminde wouw Marie.
Deze moord was toen aanlei
ding voor disputen over toere
keningsvatbaarheid. Dat is dan
ook de invalshoek van Alex d'E
lectrique: wat drijft de heden
daagse Woyzeck tot moord
Zijn eigen (on)lusten of de druk
van de maatschappij
Ko van den Bosch geeft deze
waanzinnige Woyzeck op bijna
bestiale wijze gestalte. Maar het
is juist d iezelfde Woyzeck die als
enige zinnig commentaar geeft
en daarmee aangeeft volledig
toerekeningsvatbaar te zijn.
De tegenspelers hebben mini
maal drie rollen per persoon die
ze meesterlijk weten af te wisse
len. Raymonde de Kuyper is de
vertelster die zo uit een populair
emotie-tv-programma lijkt te
zijn weggelopen, de bezorgde en
tevens nuchtere Marie en de
diknekkapitein die Woyzeck op
zijn ziel trapt. Raymond Span
net is eveneens verteller-rege
laar, tamboer-majoor van de
verleidingskunst en een zelfge
noegzame arts die Woyzeck zo
genaamd wetenschappelijk 21
verantwoord begeleidt. In de rol w
van vertellers richten zij zich
rechtstreeks tot het publiek met
onverholen commentaren op de *e
antiheld Woyzeck.
h<
Voortdurend is er een muzikale
begeleiding die sfeerbepalend w
is. Jachtige, gierende en krijsen- 81
de crashklanken van metaal op
metaal, snerpende banden, sire- 31
nes. Uit het Woyzeck omringen- ei
de meubilair komen stormvla-
gen, bloederige beelden die door ei
ruitenwissers worden wegge- Z(
vaagd, wandelende tafeltjes of
klapperende kastdeuren. Mes- 1/6
sen zoeven door de lucht en een v'
regen van erwten beëindigt de
moordscène, kortom Alex d'E- P
lectrique zoals we dat kennen. c'
En temidden van dat levendige
decor zit Woyzeck gevangen.
„Je bent een vrij mens, Woy-
zeek", vertelt hem de dokter,
maar in visioenen ziet Woyzeck
slechts één uitweg, daarin ge
sterkt door opzwepend gebral
van de tamboer-majoor. In een
apocalyptisch tumult van ge
luid en beeld begaat Woyzeck de
onvermijdelijk geworden
moord. Geen happy end zoals
ons door de vertellers in het
vooruitzicht werd gesteld.
Nog te zien: 15 en 16 april in t Beest
in Goes.
Solistenconcours
HEINKENSZAND - De afde
ling Zeeland van de Koninklijke
Nederlandse Federatie van Mu
ziekverenigingen (KNFM)
houdt morgen, zaterdag, de
jaarlijkse wedstrijden voor so
listen en kleine ensembles. Het
concours in De Stenge in Hein-
kenszand begint om 9.30 uur.
(Advertentie)
Alles voor kantoor
op nummer
20!
weststrate verpakkingen
oostperkweg 20 middelburg tel: (0118) 63 0015
