Macedonië
pareert
aanvallen
PZC
PZC
Rijke Westen ziet sneuvelen in
de strijd niet meer als een eer
Waarschuwing tegen wildgroei hulpacties
EU voelt niets
voor olieboycot
tegen Belgrado
feiten en meningen
Geen vluchtelingen kwijt
l
Vrijgeleide
9 april 1949
vrijdag 9 april 1999
van onze redactie buitenland
Macedonië verzet zich fel te
gen internationale kritiek
op zijn chaotische en soms ook
hardhandige behandeling van
vluchtelingen uit Kosovo. De
vluchtelingenorganisatie van
de VN, de UNHCR, kan volgens
Macedonië bovendien niet tel
len. Er zijn volgens Skopje hele
maal geen duizenden vluchte
lingen 'zoek'.
De Macedonische autoriteiten
haalden in de nacht van dinsdag
op woensdag met een bliksem
actie de tienduizenden vluchte
lingen weg uit het niemands
land in Blace bij de grens met
Joegoslavië. Tijdens deze ope
ratie zouden families uit elkaar
zijn gehaald en mensen tegen
hun wil op transport zijn gezet
naar Albanië of andere landen.
Er zijn verhalen dat leden van
één gezin soms over heel Europa
verspreid zijn. Vaak wisten de
vluchtelingen niet waar ze heen
werden gebracht.
Veel vluchtelingen zeiden giste
ren dat Macedonische politie
agenten hen met geweren be
dreigden om ze snel in de bussen
te krijgen en een snelle aftocht
te bewerkstelligen. Hun spullen
moesten ze veelal achterlaten.
Kwijt
Direct na de ontruiming van het
provisorische kamp bij Blace.
begon de discussie over de pre
cieze nieuwe verblijfplaats van
de vluchtelingen. De UNHCR
liet gisteren weten ongerust te
zijn over het lot van tienduizend
mensen. Na hun gedwongen de
portatie zou niemand ze meer
hebben gezien.
De Macedonische autoriteiten
zeggen op hun beurt dat nie
mand kwijt is. Uit hun optelsom
blijkt dat het land in totaal
130.000 Kosovaren heeft opge
vangen. Hiervan zijn er 64.410
Ondergebracht in vluchtelin
genkampen en circa 60:000 zijn
naar het buitenland doorge
stuurd of ondergebracht bij Al
banezen in Macedonië.
Berichten vanuit onder meer
Albanië geven weer afwijkende
getallen. Bovendien zouden er
vluchtelingen van Macedonië
naar Albanië zijn vervoerd zon
der dat regering in Tirana daar
van weet had. Een betrouwbaar
beeld van alle vluchtelingen is
ook al een probleem omdat veel
Kosovaren in Blace niet officieel
zijn geregistreerd. Skopje heeft
toegezegd dat nu beter te zullen
regelen.
NAVO
De NAVO lanceerde gisteren
operatie 'Allied Harbour' om de
vluchtelingen in Albanië beter
op te vangen.
In totaal 8.000 militairen uit
veertien NAVO- en partnerlan-
den zullen de komende dagen
naar Albanië vertrekken om de
opvang beter te regelen. Emd
volgende week moet de operatie
volledig op stoom komen met de
komst van een mobiel hoofd
kwartier.
De soldaten moeten hulp bieden
bij het opzetten van nieuwe
kampen en het beveiligen van de
hulpgoederen. Albanië heeft
momenteel een opvangcapaci
teit van 76.000 vluchtelingen in
elf opvangcentra. In totaal be
vinden zich volgens de UNHCR
ruim 300.000 vluchtelingen in
het land. De meesten zijn echter
ondergebracht bij gezinnen en
familie of in tijdelijke nood
voorzieningen
De NAVO benadrukte dat de co
ördinatie van de hulpverlening
in handen blijft van de VN-or-
ganisatie UNHCR. De alliantie
is niet van plan een zelfstandige
rol te vervullen bij de opvang.
Zodra de omstandigheden enig
zins zijn genormaliseerd, wil het
bondgenootschap zijn verant
woordelijkheden ook overdra
gen aan particuliere hulporga
nisaties. RTR/DPA/AFP/ANP
Aan de Menadostraat in Groningen stonden de dozen gisteren tot aan het plafond. Het is een inzamelpunt van Moeders voor Mother
hood, een organisatie uit Andijk, die over het hele land inzamelpunten heeft ingesteld. Morgen worden alle spulletjes opgehaald. Vol
gende week wordt het naar de kampen met gevluchte Kosovaren gebracht. foto Dennis Beek/AN P
door Hans de Bruijn
De Samenwerkende Hulp
organisaties (SHO) zitten
in hun maag met de vele spon
tane inzamelingsacties die in
Nederland voor de vluchtelin
gen in Kosovo worden georga
niseerd. Her en der springen
actiecomités uit de grond die
dekens, kleding of voedsel
pakketten inzamelen. Maar de
SHO verwacht dat veel van die
spullen nooit bij de vluchtelin
gen zullen aankomen.
Bovendien is er tot nog toe
geen echt tekort aan hulpgoe
deren. De SHO ziet dan ook
liever dat particulieren alleen
geld geven, liefst via giro 555.
De hulporganisaties noemen
de betrokkenheid van de Ne
derlandse bevolking 'hartver
warmend', maar wijzen erop
dat de noodhulp momenteel
vooral gericht is op de eerste
levensbehoeften: eten. drin
ken. medische voorzieningen,
onderdak. De organisaties
kunnen de verwerking en de
verzending van de door parti
culieren ingezamelde goede
ren niet voor hun rekening
nemen. ,,Wij hebben onze han
den al vol"', zegt woordvoerder
Boudewijn Faber.
Vervoerbaar
Bovendien zijn de ingezamel
de spullen niet altijd geschikt
voor de vluchtelingen. Zo
koopt de SHO zelf dekens in
Scandinavië, die in speciale,
makkelijk vervoerbare pak
ketjes worden geleverd. Het is
voor de organisaties ondoen
lijk om bijvoorbeeld zelf alle in
Nederland ingezamelde de
kens op zo'n manier voor ver
deling geschikt te maken. En
voor de particuliere inzame
laars is het weer ondoenlijk om
de spullen zelf naar de vluch
telingen te brengen.
Ondanks alle goede bedoelin
gen hebben de particuliere in
zamelaars geen goed inzicht in
wat ter plaatse nodig is en zijn
zij niet in staat om de kwaliteit
van de goederen te controleren
of het vervoer naar Macedonië
of Albanië te organiseren.
„Het ministerie van Buiten
landse Zaken heeft al gewaar
schuwd dat het logistiek heel
riskant, en soms zelfs onmoge
lijk is", aldus Faber. Hij zegt
dat er in het grensgebied van
Albanië maar één landings
baan is, dat vrachtvervoer
over de weg nagenoeg onmo
gelijk is en er maar een haven
is waar goederen kunnen wor
den aangevoerd. „Transporten
van hulpgoederen moeten
goed georganiseerd worden".
En dat is ook voor de hulpor
ganisaties al moeilijk genoeg,
omdat de vluchtelingen zich
met op enkele vaste plaatsen
bevinden.
De samenwerkende hulporga
nisaties zullen volgende week
met een lijst van totaal twintig
projecten in Albanië en Mace
donië komen, waaraan ieder
een gericht een bijdrage kan
leveren. GPD
Het is haast onvoorstelbaar dat de voormalige
Surinaamse dictator en vermeend drugsbaron!
Desi Bouterse onder vrijgeleide een getuigenis)
komt afleggen voor de Haagse rechtbank in een zaara
waarin hij zelf als verdachte te boek staat. Nog in hel
najaar van 1997 was politiek Nederland in rep en roen d
toen minister Van Mierlo een kans had laten lopen om
Bouterse in Brazilië in de kraag te vatten. Bouterse mag E
dan nu aangepakt worden via een rechttoe, rechtaara d
drugszaak, maar zijn hoofdrol in de moorddadige ge-L
beurtenissen in het begin van de jaren tachtig bepaalt
nog steeds het beeld. Bouterse staat sinds de staats
greep van 1980, de decembermoorden in Fort Zeelan-
dia in 1982 en de misdadige wijze waarop hij zich in de
daarop volgende jaren verrijkte en Suriname in een iso
lement stortte, bovenaan Nederlands verlanglijstje van
te berechten personen. Juist deze man zou nu onaan
tastbaar voor een Haagse rechter moeten verschijnen?
De Surinaamse autoriteiten werken tot nu toe niet mea
aan het verhoor van Bouterse en zijn twee medever- I
dachten. De advocaten van de medeverdachten menen
dat een verklaring van Bouterse hun cliënten zou kun4
nen ontlasten. Daarom wil de rechtbank Bouterse des
noods alleen als onschendbare getuige, niet als ver- x
dachte, in Den Haag horen. De vrijgeleide zou moeten
gelden voor alle misdrijven waarvan hij wordt ver- I
dacht, dus ook van de decembermoorden. Hier verliest I
het ongetwijfeld rechtmatige juridische spel rond dejv
behandeling van deze drugsmokkelzaak elk contact:
met de werkelijkheid. Zuiver juridisch kan het proces
tegen Bouterse dan van zijn politieke lading zijn ont-;
daan, maar volgens velen mag zijn bloedige verleden) 1
nooit worden genegeerd. Een tijdelijke 'ontkenning'.
van het moorddadige bewind van Desi Bouterse kan
een ontwrichtend effect hebben op het rechtsgevoel van
zowel de Surinaamse als de Nederlandse bevolking,
een eventueel succesje in de lopende rechtszaak ten
spijt.
Het Openbaar Ministerie heeft de zaak Bouterse al ze-|
ven jaar in onderzoek. Uit de vrijwel onafzienbare lijst
van verdenkingen tegen de hoofdverdachte werden uit-
eindelijk zes concrete drugstransporten geselecteerd,
die gemakkelijk te bewijzen zouden zijn. De toenmali
ge superprocureur-generaal Docters van Leeuwen
sprak van 'een ordinaire drugszaak, geen moeilijk ge
doe'. Ondertussen is duidelijk dat de partijen in de zaak
Bouterse alle mogelijke juridische trucs wensen te be-j
nutten. Met alle vertraging van dien. Het voorstel van!
de Haagse rechtbank is mogelijk strafrechtelijk een
manier om de zaak aan het rollen te brengen. Of mis
schien is het slechts een van de vele manoeuvres in het
steekspel tussen de Nederlandse justitie en de advoca
ten van Bouterse en zijn medeverdachten. Maar in elke
andere context is het idee een monstrum.
Desire Delano Bouterse is hoofdverdachte in een van de
belangrijkste processen die ooit in Nederland zijn ge
voerd. Het zou treurig zijn als juist in deze zaak het
rechtsgevoel onnodig geweld wordt aangedaan.
van onze redactie buitenland
De Europese Unie scherpt
vooralsnog de handels-
en luchtvaartbeperkingen
tegen Joegoslavië niet aan.
Uitbreiding van de sancties
met een olieboycot - belang
rijk voor Milosevics militaire
apparaat- is niet aan de orde.
Een oproep daartoe van mi
nister Van Aartsen (Bui
tenlandse Zaken) kon giste
ren alleen rekenen op de
steun van Denemarken.
Van Aartsen was de enige die
zijn EU-collega's om aan
dacht vroeg voor economi
sche maatregelen tegen Joe
goslavië. Geen overbodige
luxe, daar eerder afgespro
ken sancties regelmatig ont
doken worden. Zo vliegen
British Airways, Lufthansa,
Air France, Austrian Airli
nes en Olympic (Grieken
land) nog steeds op Belgrado,
terwijl Europa die luchtha
ven al een half jaar geleden in
de ban heeft gedaan. Naast
naleving van eerdere afspra
ken, bepleitte Nederland
nieuwe strafmaatregelen te
gen Joegoslavië: een sport-
boycot, stopzetten van lenin
gen. en een olieboycot. Het
geeft volgens Van Aartsen
immers geen pas de NAVO
olieopslagplaatsen te laten
bombarderen, als tegelijker
tijd de aanvoer doorgaat
Italië en Frankrijk wilden
daar echter niets van weten.
Zij stelden dat uitbreiding
van de boycotacties ook de
omringende landen (Roe
menië, Kroatië, Bulgarije)
zal treffen. Bovendien vrezen
Italië en Griekenland een
toename van de smokkel via
hun grens- en kustplaatsen.
De EU-ministers hielden de
mogelijkheid van strengere
sancties wel open in hun
Kosovo-verklaring, maar de
uitwerking daarvan zal nog
maanden duren.
Over de financiële 'adoptie'
door de EU van honderddui
zend Kosovaarse vluchtelin
gen in Albanië, waarover
men het in principe woens
dag al eens werd, kwamen de
ministers evenmin een stap
verder. Een verdeelsleutel -
hoeveel vluchtelingen neemt
iedere lidstaat voor zijn reke
ning - moet de komende we
ken worden uitgewerkt. Wel
gaat de EU akkoord met 550
miljoen gulden extra steun
voor Albanië, Macedonië en
Montenegro. Dat is overigens
maar een fractie van hetgeen
deze landen vragen.
De ministers voerden giste
ren ook overleg met hun col
lega's uit de buurlanden van
Kosovo. Albanië en Macedo
nië drongen volgens diplo
maten aan op flinke financi
ële steun. Tirana verklaarde
onmiddellijk een miljard
gulden nodig te hebben. Ma
cedonië wil 3 miljard gulden,
kwijtschelding van schulden
en betalingsbalanssteun.
Om op de langere termijn
Balkan-oorlogen te voorko
men, streeft de EU naar een
Stabiliteitspact voor Zuid
oost-Europa. Dit plan het ge
bied economisch en politiek
weer overeind helpen. Dat
dit een proces van heel lange
adem is, staat voor iedereen
buiten kijf.
Mager
EU-diplomaten betitelden
het resultaat van twee dagen
spoedoverleg over Kosovo
als 'zeer mager'. Naast een
scherpe veroordeling van de
verschrikkingen die zich af
spelen in de achtertuin van
de EU, bleef directe steun
(opname vluchtelingen in de
lidstaten) of actie (sancties
Joegoslavië) uit.
De ministers noemden de da
den van de Joegoslavische en
Servische autoriteiten 'cri
mineel en barbaars'. Milose
vic wordt persoonlijk ver
antwoordelijk gesteld voor
het lot van de ontheemden in
Kosovo zelf. Allen die heb
ben meegedaan aan de brute
campagne van deportatie,
marteling en moord zullen
voor het Joegoslavië-tribu-
naal worden gebracht, waar
schuwen ze.
De ministers discussieerden
lange tijd over de vraag of de
NAVO-bombardementen nu
'rechtvaardig', 'gerechtvaar
digd'. 'terecht' of 'geboden'
waren. Na drie kwartier
werd gekozen voor de laat
ste, mildste termDe slotver
klaring kreeg daardoor mede
de steun van Griekenland en
de EU-landen die geen lid
van de NAVO zijn: Zweden,
Oostenrijk, Finland en Ier
land. GPD/ANP
door Ferdi Schrooten
Sneuvelen op het slagveld
was altijd het beroepsrisico
van de militair. De aarzeling
van de NAVO om grondtroepen
in te zetten in het conflict rond
Kosovo maakt duidelijk dat de
tijden zijn veranderd. In het rij
ke Westen is de strijd in een ver
land zonder duidelijk eigenbe
lang geen soldatenlevens meer
waard. De vijand, die zelf het di
lemma van de geringe 'sneuvel
bereidheid' niet kent, profiteert
daarvan.
„In het westen woedt de oorlog
van de moeders die hun kinde
ren niet kwijt willen", zegt Hyl-
ke Tromp, hoogleraar veilig
heidsvraagstukken aan de
universiteit van Groningen.
„Vroeger telden gezinnen vaak
tien kinderen, van wie door
gaans al een paar jong overle
den. De dood van een kind
kwam meer voor. Bovendien
was het een eer als een van je
zoons sneuvelde voor het vader
land."
Met de kleine gezinnen van nu is
ook de sneuvelbereidheid gerin
ger. „Het verlies van een kind in
een oorlog betekent meteen dat
je hele gezin uit elkaar valt",
zegt generaal-majoor b.d Kees
Homan. Dat het in Kosovo gaat
om een burgeroorlog tussen
Serviërs en etnisch Albanezen,
maakt de sneuvelbereid er hier
niet groter op. Liever wordt de
oorlog veilig van een afstand
met hoogwaardig technologi
sche wapens gevoerd
„Dat wordt anders als er een vi
taal eigenbelang is, zoals verde
diging van je eigen grondge
bied", zegt Homan. „Of een
wereldbedreigende ideologie
als het communisme, voor de VS
reden om zich in Vietnam te
storten." Maar van de 26 grote
militaire conflicten in 1997, was
er maar één 'ouderwets' tussen
staten. Met alle gevolgen van
dien voor de sneuvelbereidheid
bij buitenstaanders.
Volgens Tromp is de crisis in
Kosovo voor politiek en burgers
in het westen een ver-van-mijn-
bed-show. „Mensen vragen zich
af urat onze jongens daar moe
ten en of we niet beter kunnen
zorgen voor meer blauw op
straat hier. Er is een onbegrip
van het stinkend rijke westen
voor de mensen in Kosovo en de
vluchtelingen in de omliggende
regio."
We voelen ons wel degel ijk ver-
antwoordelijk, gezien de lucht
aanvallen en de hulp aan vluch
telingen", stelt ex-militair
Homan. De inzet van 'kanon-
nenvlees' gaat echter te ver.
Tromp en Homan vinden dat
een mensenleven in een land als
het onze hoger wordt gewaar
deerd dan op de Balkan. „In on
ze welvaartstaat zijn we niet ge
wend te moeten vechten, zelfs
als het gaat om heel belangrijke
zaken zegt psycholoog Jaap
van Ginneken. ..In Servië leven
mensen in een ander tijdperk.
Daar geloven ze nog in eer en
heldendom."
De term sneuvelbereidheid, een
vondst van militairen, past vol
gens Van Ginneken in de cate
gorie 'wezelwoorden'. Een
ogenschijnlijk net woord dat
stiekem een heel vervelende
boodschap heeft. „Het zegt cy
nisch dat we wel dappere taal
kunnen uitslaan, maar maakt
tegelijk zichtbaar dat er bij een
grondoorlog veel mensen zullen
omkomen."
Door de tv-beelden van de oor
logsgruwelen lijkt de sneuvel
bereidheid hier wat toe te ne
men. Logisch, vindt Homan.
„We willen liefsteen oorlog zon
der tranen, met een minimaal
aantal slachtoffers bij de eigen
mensen en bij de burgerbevol
king op de Balkan. Als dat niet
gebeurt, zoals nu met de massa
le vluchtelingenstroom, groeit
de bereidheid om eigen militai
ren te sturen."
Over de inzet van militairen
wordt volgens psycholoog Van
Ginneken door voorstanders te
makkelijk gedacht. „In de talk
shows roept iedereen heldhaftig
om grondtroepen. Vreemd ge
noeg is er onder de zestien mil
joen Nederlanders niemand die
zich aan wil sluiten bij het Kos
ovo bevrijdingsleger UQK, om
zelf te vechten tegen de Ser
viërs."
Moeras
Wie roept dat Nederlandse mili
tairen naar Kosovo moeten, kan
niet als excuus gebruiken dat
sneuvelen hun beroepsrisico is,
meent Van Ginneken. „De kans
is groot dat we een moeras bin-
nenstrompelen, waar we zo
gauw nog niet uitkomen. Dit is
geen zandbak als in Koeweit en
Indonesië
De Indonesische kwestie komt
op de agenda van de Verenigde
Naties. De Nederlandse afge
vaardigde heeft in de be
stuurscommissie van de alge
mene vergadering tevergeefs
geprobeerd de agendering te
gen te houden. Elf stemmen
waren voor, één tegen (van Ne
derland) en er waren twee ont
houdingen.
Mosselschepen
De storm heeft mosselkwekers
op de Grevelingen verrast. De
meeste schepen wisten veilig
de haven van Bruinisse te be
reiken, maar de Bru 14 liep
vast op de slikken van Oude
Tonge.
West-Duitsland
West-Duitsland wordt bin
nenkort een republiek. Groot-
Brittannië, Frankrijk en de
Verenigde Staten zijn het eens
geworden over de overdracht
van de macht.
Slagers
De Zeeuwse slagers morren.
Van het vlees dat zij momen
teel krijgen toegewezen, is
tachtig procent varkensvlees.
De klant neemt echter te wei
nig spek af, omdat die bij de
huidige rantsoenen liever
vlees dan spek koopt. Boven
dien is het spek in verhouding
tot rundvlees relatief duur. De
slagers blijven daardoor met
veel spek zitten.
Het rijke Westen voert liever een oorlog op afstand met gebruikmaking van ultramoderne wapensyste
men zoals de B-2 bommenwerper, die hier in de lucht wordt bijgetankt. foto EPA
«Irak, waar je schoon schip kunt
maken." Wat dreigt is een Viet
nam-scenario: een uitzichtloze
oorlog met grote aantallen mili
taire slachtoffers. De wens om
soldaten in te zetten kan dan
snel omslaan in vrees voor nog
meer doden. Homan: „Kijk naar
de Amerikaanse inzet in Soma
lië een paar jaar gelden. Nadat
op tv te zien was hoe een dood
geschoten Amerikaanse heli
kopterpiloot op gruwelijke wij
ze over de straat werd gesleurd,
trokken de VS zich meteen te
rug."
De Serviërs profiteren daar
handig van, meent de generaal-
majoor b.d. „Het is verbazing
wekkend dat president Clinton
al op voorhand de inzet van
grondtroepen uitsloot. Daar
mee gaf hij de Serviërs een enor
me troef in handen. Want wat
hebben zij nu te vrezen behalve
bombardementen?" Van Ginne
ken heeft»een 'oplossing', die
prima strookt met de afgeno
men sneuvelbereidheid: „De
beurs trekken, Albanezen be
wapenen en die naar het front
sturen." GPD
Uitgever:
W F dePagter
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
A L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
OostsouburgseweglO
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax. (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 15
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 694457
Fax (0115) 620951
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000
Fax (0115) 561415
Hulst: s Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www pzc nl
e-mail pzcredcity1@pzc nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag op de kantoren
gedurende de openingstijden.
zaterdags tot 14.00 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur
Tel (0118)484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 98,00,
franco per post 128,50;
per maand 35,75,
per jaar ƒ372,50,
franco per post 491.00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting.
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1.80.
zaterdag 2,60 p st
(alle bedragen inclusief 6 pet btw),
Postrek.nr 3754316
t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
191 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 28,65,
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief,
speciale posities- tarief op aanvraag,
voor brieven bureau van dit blad
6,50 meer (excl 17,5 pet btw),
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag;
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
