Servië zet journalisten land uit
PZC
Vice-premier Servië
roept op Nederlandse
soldaten te vernietigen
Nederlandse piloot kon MiG niet zien
Verbondenheid
Rusland en Servië
berust op mythe
Drama in Kosovo is
moeilijk te beheersen
IKV'er Faber ziet nachtmerrie bewaarheid
Ons wordt onrecht aangedaan
Wij willen alleen maar vrijheid
buitenland
Belgrado noemt westerse berichtgeving desinformatie
Joegoslaven
betogen
in Den Haag
vrijdag 26 maart 1999
van onze redactie buitenland
BELGRADO - De werkomstan
digheden voor buitenlandse
journalisten in Joegoslavië zijn
gisteren zo goed als onmogelijk
geworden. Het merendeel van
de verslaggevers maakt zich op
voorvertrek, nadat de Servische
autoriteiten persmedewerkers
uit NAVO-lidstalen het bevel
gaven de republiek onmiddel
lijk te verlaten.
In de Kosovaarse hoofdstad
Pristina is volgens het Joegosla
vische persbureau Beta geen en
kele buitenlandse journalist
meer aanwezig. De laatste ver
slaggevers van de persbureaus
Reuters en AP hebben de stad
gisteravond verlaten.
Tientallen westerse journalis
ten werden geïntimideerd, ge
arresteerd en deels over de gren
zen met Kroatië en Macedonië
gezet. Volgens het decreet van
het ministerie van Informatie
'zet de berichtgeving vanuit
Servië aan tot de agressie van de
NAVO'. Bovendien zou de pers
desinformatie verspreiden over
de situatie in de Joegoslavische
deelrepubliek.
Het ministerie deelde mee dat
daarom 'alle journalisten van
buitenlandse media wier landen
deelnemen of wier grondgebied
wordt gebruikt voor de agressie
van de NAVO tegen ons land,
worden uitgezet'. Het is ondui
delijk of het verbod ook geldt
voor Montenegro, de kleinere
zusterrepubliek.
Alleen Griekse journalisten die
voor nationale media werken
mogen van Belgrado in Servië
blijven. De Griekse premier
Costas Simitis riep gisteren op
nieuw op tot stopzetting van de
bombardementen. Het NAVO-
lid is niet betrokken bij de geal
lieerde aanval.
Arrestaties
Twee Nederlanders zijn don
derdagmorgen door de Servi
sche politie gearresteerd.
Nynke la Porte van het Net 5-
programma 'Morgen gebeurt
het' werd opgepakt in Novi Sad.
Zij werd met een Hongaarse ca
meraman aangehouden toen zij
de plek wilden filmen waar
bommen waren ingeslagen. De
twee zijn na korte tijd vrijgela
ten op voorwaarde dat ze niet
meer zouden filmen.
La Porte is volgens een woord
voerster van Net 5 later op
nieuw opgepakt. Toen de redac
tie rond 18.30 uur contact met
haar wilde opnemen via haar
mobiele telefoon nam een Servi-
van onze redactie buitenland
DEN HAAG - De NAVO-aan-
vallen hebben de betrekkingen
tussen Nederland en Joegosla
vië zwaar onder druk gezet. De
Sgrrische vice-premier Vojislav
Seselj riep gisteren alle Serviërs
naar ook ter wereld op onder
andere Nederlandse soldaten te
'vernietigen', waar ze die ook
mogen tegenkomen.
De bewindsman richtte zich te
vens tegen soldaten van andere
landen die meedoen aan de
NAVO-acties tegen Joegoslavië.
„Elke Amerikaanse, Britse,
Franse, Duitse, Italiaanse,
sche man op die liet weten dat de
journaliste vastzit. „De man liet
weten dat het goed ging met
haar, maar we konden haar niet
spreken. Sindsdien hebben we
geen contact meer kunnen leg
gen." Ook met cameraman Zol-
tan Olah is geen contact meer
geweest.
Harald Doornbos, werkzaam
voor de GPD-bladen (waarond
er de PZC), Radio 1 en Netwerk,
werd na zijn arrestatie de Kroa
tische grens overgezet. De ver
slaggever had net een radiore
portage gemaakt toen hij werd
opgepakt. Hij zou goed zijn be
handeld door de Servische poli
tie.
Naar aanleiding van de arresta
tie van Doornbos ontbood Ne
derland de tijdelijk zaakgelas
tigde van Joegoslavië op het
ministerie van Buitenlandse
Zaken, en eiste onmiddellijke
vrijlating van de journalist.
Ook toonaangevende Ameri
kaanse media als The New York
Times en de tv-stations CBS en
ABC meldden dat hun journa
listen worden gearresteerd en
uitgezet. Een verslaggever van
de Washington Post, die samen
met Doornbos was gearres
teerd, werd zeven uur onder
vraagd voordat hij over de grens
werd gezet.
Gehoor
De meeste Nederlandse media
die verslaggevers in Joegoslavië
hebben, geven gehoor aan de
oproep van de autoriteiten het
land te verlaten. Alleen het
NOS-Journaal en de Volkskrant
weten niet zeker of ze vertrek
ken.
Het NOS-Journaal twijfelt of
reporter Gem Eickhof en zijn
medewerker in Belgrado kun
nen blijven. De Volkskrant
slaagt er niet in contact te krij
gen met verslaggever Michel
Maas. De redactieleiding wil in
overleg met hem een beslissing
nemen over al dan niet blijven.
De Nederlandse Vereniging van
Journalisten (NVJ) probeert sa
men met onder meer de interna
tionale vakorganisatie IFJ in
Belgrado bij de Servische auto
riteiten te bereiken dat buiten
landse verslaggevers hun werk
kunnen hervatten. RTR/ANP
Spaanse, Nederlandse soldaat,
waar hij ook wordt aangetrof
fen, is een vijand van het Servi
sche volk en zou vernietigd
moeten worden", aldus de voor
zitter van de ultra-nationalisti
sche Servische Radicale Partij
(SRS) tijdens een persconferen
tie in Belgrado. Zijn woorden
zijn verspreid via het Joegosla
vische staatspersbureau Tan-
jug.
Minister Van Aartsen van Bui
tenlandse Zaken wilde niet in
houdelijk reageren op de op
merkingen van de vice-premier.
„Ik wil daaraan geen kwalifica
tie geven", aldus de bewinds
man in Berlijn. RTR/ANP
Nederlandse bijdrage aan de NAVO-acties
25/3 18.00 uur
i aandrijving: 1x P&W straalmotor
spanwijdte: 10,01 m.
lengte: 15,95 m
hoogte: .5$
gewicht: ca. 7(32"
max snejheicf' -
Tijdens de luchtacties tegen Joegoslavië
zouden drie MIG-29-toestellen zijn
neergeschoten door twee Amerikaanse
Flö'sen één Nederlandse F-16
van onze redactie buitenland
AMENDOLA - De vlieger van de Neder
landse F16 heeft de door hem neergescho
ten Joegoslavische MiG in de nacht van
woensdag op donderdag niet eens gezien.
Luitenant-kolonel J. Abma, de detache
mentscommandant op de basis, meldde
gistermiddag tijdens een persconferentie
op de Italiaanse basis Amendola dat het
betreffende vliegtuig met twee andere Ne
derlandse F 16's woensdagavond om hall
acht opsteeg. Boven zee voegden zij zich
bij een escorte dat NAVO-bommenwer-
pers begeleidde naar Joegoslavië.
Vanuit een AWACS-verkenningsvlieg
tuig kreeg het escorte de melding dat er in
Belgrado drie Joegoslavische MiG-29's
waren opgestegen. Vervolgens signaleer
de een van de Nederlandse piloten een
Joegoslavisch toestel en haalde het na 30
seconden met een zogeheten AMRAAM
raket neer. Alles speelde zich af buiten het
gezichtsveld van de piloot. Dat er sprake
was van een treffer kon hij op een scherm
in zijn cockpit zien.
Directeur operatiën luchtmacht gene-
raal-majoor D. Berlijn voegde daar op een
briefing in Den Haag aan toe dat de raket
van 'zeer grote afstand' is gelanceerd. De
moderne F16's van de luchtmacht kunnen
raketten afvuren op een doel dat 'meerde
re tientallen kilometers verwijderd' is.
Abma meldde in Amendola dat de Joego
slavische piloot de aanval vermoedelijk
heeft overleefd. De Nederlandse vliegtui
gen voltooiden hun begeleidingsmissie en
landden rond 22.00 uur veilig op de basis.
Geen voldoening
Een woordvoerder wist nog te melden dat
op de 'succesvolle' F16 bij wijze van trofee
een klein MiG-je is geschilderd. Volgens
chef defensiestaf luitenant-admiraal
Kroon heerst er geen voldoening bij de
krijgsmacht dat een Nederlandse F-16
een vijandelijk toestel heeft neergehaald.
Wel is er voldoening over het feit dat de
gemoderniseerde F-16's en de Nederland
se piloten op hun taak berekend blijken.
Het is voor het eerst sinds Nederland met
F-16's vliegt (eind jaren zeventig) dat een
vijandelijk vliegtuig is neergehaald. ANP
door Joost Bosman
„Wie aan Servië komt, komt aan
ons", riepen de Russische ultra
nationalist Zjirinovski en de
communist Zjoeganov woens
dag om het hardst, toen de bom
bardementen op Servische doe
len in Joegoslavië begonnen
waren. De Russische premier
Primakov keerde dinsdag zelfs
halverwege zijn reis naar Was
hington terug als protest tegen
de voorgenomen NAVO-aanval
op Servische stellingen. Moskou
liep daarmee een bedrag van
zo'n vijftien miljard gulden aan
economische hulp mis. De Rus-
sisch-Servische verbondenheid
lijkt sterk, maar berust in de
praktijk voor een groot deel op
een mythe.
Historisch-cultureel gezien valt
de verwantschap tussen Rus
land en Servië niet te ontken
nen. Beide delen de orthodoxe
religie, die in alle aspecten vol
strekt identiek is. Daarnaast
speelt de aloude politieke ver
bondenheid tussen Rusland en
Servië mee.
Rusland heeft, vooral naar ei
gen zeggen, altijd veel steun ge
geven aan het onafhankelijk
heidsstreven van Servië, dat
eeuwenlang streed tegen Turkse
en Oostenrijkse overheersing.
Na de verloren oorlog tegen Ja
pan in 1905 had Rusland op zijn
beurt een 'kleiner broertje' no
dig dat weer tegen het keizerrijk
zou opkijken, en het geschon
den blazoen enigszins kon her
stellen.
Juk
Servië wilde die rol met alle lief
de vervullen: het greep de war
me Russische belangstelling
met beide handen aan om onder
het juk van respectievelijk de
Osmaanse en Habsburgse ge
zaghebbers uit te komen. Ook
bij het streven vlak voor de Eer
ste Wereldoorlog van Groot-
Brittannië om van Kosovo een
zelfstandige staat te maken,
stelden de Russen zich vierkant
op achter de Serviërs.
Toch moet de Slavische broe
derband tussen Russen en Ser
viërs niet worden overdreven.
Het cultureel-religieuze aspect
geldt immers niet alleen voor
Servië, maar evenzeer voor bij
voorbeeld de Bulgaren. Zij
koesteren vermoedelijk de
sterkste pro-Russische gevoe
lens van alle volkeren op de Bal
kan.
Eigenbelang
Bovendien ging de politieke bij
stand van Rusland aan Servië
met veel eigenbelang gepaard:
zij was voor Rusland een moge
lijkheid om aan het begin van de
twintigste eeuw zijn invloed op
de Balkan uit te breiden, ten
koste van de Osmaanse sultans.
Opmerkelijk is ook dat na de
Tweede Wereldoorlog de Rus-
sisch-Servische betrekkingen
vrijwel geheel verdwijnen. Het
Joegoslavië van maarschalk Ti
to, waar Servië deel van uit
maakte, voelde voortdurend de
dreiging van een sovjet-inval.
De controverse tussen Tito en
Stalin leidde zelfs bijna tot een
oorlog tussen de Sovjet-Unie en
Joegoslavië.
Aan het begin van de jaren ne
gentig worden de banden weer
aangehaald, als gevolg van een
aantal ontwikkelingen die Rus
land en Servië gezamenlijk
doormaken. Beide verliezen
hun dominante rol in een multi
nationaal rijk. Rusland door het
einde van de Sovjet-Unie; Ser
vië door het uiteenvallen van
Joegoslavië. Beide krijgen na
dien ook te maken met aanzien
lijke 'eigen' minderheden bui
ten de landsgrenzen. Tevens is
de economische teloorgang ken
merkend voor zowel Servië als
Rusland.
Maar ook nu nog voeren prag
matische motieven de boven
toon. Moskou, geconfronteerd
met het verlies van de status van
wereldmacht, grijpt Kosovo aan
om zich opnieuw te manifeste
ren op het internationale toneel.
En ook nu kan het door boycot
ten geïsoleerde Servië die hulp
goed gebruiken. Bovendien
vechten de Serviërs nog altijd
met wapens van Russische ma
kelij, waarmee de kwakkelende
militaire industrie van Rusland
- ondanks het handelsembrgo
op Servië - haar voordeel doet.
Met warme Slavische broeder-
gevoelens heeft dat allemaal
niets van doen. Nader be
schouwd moeten die wellicht
woi'den teruggebracht tot een
hoop politiek opportunisme.
door Hans Couzy
Woensdag is de NAVO be
gonnen met luchtaanval
len op de Serviërs, De eerste
aanvalsgolven zijn gericht op
het uitschakelen van de goed ge
organiseerde luchtverdediging
en militaire bases. Met behulp
van kruisvluchtwapens en pre
cisiebommen kunnen radars,
luchtverdedigingswapens, ver
bindingscentra, energiecentra
les en militaire bases worden
uitgeschakeld. Veel moeilijker
zal het zijn de mobiele luchtver
dedigingswapens uit te schake
len. De volgende groep doelen
zal waarschijnlijk bestaan uit
vaste commandocentra, muni
tiemagazijnen en verkeers
knooppunten.
Tegelijkertijd zal president
Milosevic de activiteiten in
Kosovo alleen maar opvoeren.
De bekendertactiek om de dor
pen met zware wapens te be
schieten, zorgt er voor dat nog
veel meer bewoners op de vlucht
worden gedreven. Zo wordt een
steeds groter deel van Kosovo
'etnisch' gezuiverd. De beelden
van steeds meer radeloze vluch
telingen en nieuwe bloedbaden
zullen in het Westen verdeeld
heid zaaien. Moet de intensiteit
van de luchtaanvallen worden
vergroot of dienen ze juist te
worden gestaakt?
De verwachting is dat de NAVO
pas na enige dagen het luchtver
dedigingssysteem voldoende
zal hebben uitgeschakeld om de
aandacht te verleggen naar het
daadwerkelij k aanvallen van de
Servische grondtroepen in Kos
ovo. Dan zal blijken dat succes
hier minder eenvoudig te berei
ken is dan bij het aanpakken
van statische doelen. Het terrein
is geaccidenteerd, het zicht is
door nevel of regen vaak be
perkt en de Serviërs zijn bedre
ven in het toepassen van camou
flage en misleiding.
De kans dat Milosevic snel de
witte vlag hijst, lijkt me niet
groot. Milosevic is een uitge
kookt strateeg. Zijn machtspo
sitie is verbonden aan het be
houd van Kosovo. Het was dus
te verwachten dat hij die pro
vincie niet vrijwillig zou af
staan. Het akkoord van Ram-
bouillet werd door de Serviërs,
niet geheel ten onrechte, uitge
legd als een eerste stap naar vol
ledige onafhankelijkheid van
Kosovo. Dat konden ze niet ac
cepteren.
Met de etnische zuivering van
het noordelijke deel van Kosovo
wordt een mogelijke verdeling
van de provincie voorbereid. Na
Y et staken van de luchtaanval
len om welke reden dan ook, zal
het heel moeilijk zijn om dit ge
zuiverde deel nog ooit aan de
Servische invloedssfeer te ont
trekken. Daarmee behoudt
Milosevic tenminste nog zicht
op het behoud van een deel van
Kosovo. Maar het gaat niet al
leen om de positie van Milose
vic, de eer van de Serven staat
op het spel.
Het Westen is zich veel te laat
met Kosovo gaan bemoeien en
heeft daarna steeds achter de
feiten aangelopen. En nu is het
zeer twijfelachtig of luchtaan
vallen het gewenste resultaat
zullen opleveren. In de geschie
denis zijn wel landen door uit
gebreide bombardementen
overwonnen, maar bombarde
menten hebben nog nooit tot sa
menwerking geleid. GPD
Hans Couzy is oud-bevelhebber der
landstrijdkrachten
DEN HAAG - De Bond van Joe
goslavische Clubs en Verenigin
gen in Nederland demonsteert
morgen bij het Vredespaleis in
Den Haag tegen de NAVO-aan-
vallen. Volgens voorzitter R. Ra-
kocevic van de bond zullen vele
honderden Joegoslaven naar
Den haag gaan om in een vreed
zame bijeenkomst een direct
einde te eisen aan de bombarde
menten.
De bond vertegenwoordigt 22
clubs van vooral Serviërs en
Montenegrijnen. Servië en
Montenegro vormen samen de
Federatieve Republiek Joego
slavië. Rakocevic meldt dat er
bussen uit alle delen van het
land komen. „Het aantal de
monstranten zou weieens vele
honderden kunnen bedragen."
De bond stelt dat veel Joegosla
ven in Nederland met de nek
worden aangekeken. „De Ser
viërs worden als boosdoeners
afgeschilderd. In de Nederland
se pers, op radio en tv is een
voornamelijk negatief beeld
van ons geschetst. Velen van ons
hebben daar last van. Nu wor
den ook onze familieleden ge
troffen door bombardementen
van de NAVO. In plaats van zoe
ken naar andere diplomatieke
oplossingen, vloeit er nu bloed
van onschuldige burgers", aldus
de bond.
De demonstratie begint om
13.00 uur. ANP
iVanonze redactie binnenland
OEN HAAG - De Servische
Wraakacties tegen de etnische
Albanezen in Kosovo zijn in vol-
fegang. Niet alleen worden kan
toren en ziekenhuizen in brand
festoken, maar inmiddels zijn
ftn vooraanstaand politicus en
vakbondsbestuurder ver-
Boord. De bekende advocaat
Irani Kelmundi is met twee
fcEor weggevoerd. Het angst-
genario van de Kosovaren
Wordt werkelijkheid, zegt IKV-
^crstaris Mient Jan Faber.
faber heeft meerdere keren per
kg contact met Kosovo. De Al
banezen in Kosovo schreeuwen
om bescherming door grond
troepen. Bescherming die er
wellicht nooit komt, vreest Fa
ber. De NAVO heeft kennelijk
gekozen voor alleen bombarde
menten op vaste doelen en niet
op tankeenheden. Daardoor
kunnen die doorgaan met de
vernietiging van dorpen.
Naast de moorden somt Faber
nog een aantal misdaden op: de
nachtportier van een krant
werd voor de deur doodgescho
ten en het centrum van de stad
Jakovica werd in brand gesto
ken. Daarbij zijn zes burgers
standrechtelijk geëxecuteerd.
Het kantoor van de Kosovaarse
partijleider Rugova ging in
vlammen op, evenals de druk
kerij van de krant Kosovo To
day. Een klein ziekenhuis werd
met een bom opgeblazen.
Marteling
Servische troepen nemen in
Kosovo steeds vaker hun toe
vlucht tot mishandelen en sys
tematische martelen. Dit zei Jiri
Dienstbier, de speciale VN-rap-
porteur voor het voormalige
Joegoslavië, gisteren tijdens de
presentatie van het rapport van
de VN-Mensenrechtencommis-
sie over de Servische provincie.
Het rapport, dat van 20 januari
stamt, bekritiseert onder meer
de behandeling van gevange
nen, de willekeurige arrestaties,
mishandelingen en folteringen
door Servische agenten en mili
tairen in Kosovo.
Dienstbier eist onder meer dat
dat er een einde komt aan de
straffeloosheid van de veilig
heidstroepen en andere Serviërs
die de mensenrechten schenden.
Hij maakt zich verder ernstig
zorgen over de vrijheid van me
ningsuiting en de nieuwe be
schuldigingen van executies
zonder vorm van proces.
Dienstbier houdt de Joegoslavi
sche president Milosevic ver
antwoordelijk voor de wantoe
standen. De Tsjech beschouwd
de luchtaanvallen van de NAVO
echter als verkeerd pressiemid
del. „Het is naïef om te geloven
dat deze man door bombarde
menten tot inkeer kan worden
gebi'acht", citeert het Tsjechi
sche dagblad Pravo de oud-mi
nister van het vooxmalige Tsje-
cho-Slowakije.
Dienstbier vindt dat er grond
troepen moeten worden ge
stuurd, wil er een militaii'e op
lossing kunnen komen. „De
luchtaanvallen laten zien dat de
internationale gemeenschap
niet bereid is het leven van de ei
gen soldaten te riskeren voor
Kosovo of de mensenrechten."
Eind vorig jaar maakte Amnes
ty Intel-national bekend dat het
dagelijks meldingen binnen
kreeg over marteling en folte-
x-ing in Kosovo. ANP/AFP/DPA
De Joegoslaven (vlnr.) L. Milojevic, B. Puskaric, J. Martens en D. Kostic voelen zich verraden.
foto Lex de Meester
doorMaurits Sep
VLISSINGEN - Verraden voe
len ze zich. Verraden door de
regering van hun tweede va
derland. De Joegoslavische ge
meenschap in Vlissingen be
grijpt er niets van. Waarom
doet uitgerekend Nederland
mee aan de bombardementen
op hun land? „Dit doet zo ont
zettend veel pijn. Ons wordt
onrecht aangedaan. Waar heb
ben we dit aan verdiend?"
De klap kwam woensdag
avond om acht uur hard aan,
zegt Djordje Kostic, eenJVIon-
tenegrijn. „Het land waar ik
mijn toekomst wilde opbou
wen, waar mijn kind naar
school gaat, waar ik woon en
werk. Waarom moet dat mee
doen? Met oorlog bereik je
niets. Ze hadden verder moe
ten praten. Alleen daarmee los
je dit px-obleem op.
Het px-obleem is dit: Kosovo wil
een stukje van Servië afpikken,
zeggen de Joegoslaven. Het ak-
kooi-d van Rambouillet was
geen akkooi'd. Kostic: „Het
was: tekenen of gebombar
deerd worden. Joegoslavië
heeft geen buitenlands kapi
taal. Daarom worden wij aan
gevallen." De bombax-demen-
ten hebben bovendien een
averechts effect, voorspelt hij.
„Niet alle Joegoslaven waren
het met Milosevic eens. Maar
nu ons land wordt aangevallen,
kunnen de mensen niet andex-s
dan zich achter hem scharen."
Wat hen zeer stoort, is de in hun
ogen eenzijdige berichtgeving.
„Jullie maken de Albanezen
tot helden", zegt Jelka Mar
tens. „En dat zijn ze niet. Ze
hebben mijn vader vex-moord,
mijn moeder verki-acht. In
1989 hebben de Albanese Kos
ovaren geprobeerd Kosovo et
nisch te zuiveren van Serviërs.
Maar daar lees je niks over. We
worden gestraft door één fout
die we hebben gemaakt: Sre
brenica. Daarom is Nederland
nu tegen ons."
L. Milojevic heeft inmiddels
een paar keer telefonisch con
tact gehad met haar familie in
Novisad. Haar man en haar ou
dere zijn momenteel daar. „Er
is zelfs een centrum voor
vluchtelingen gebombax-deerd
door de NAVO. Er zijn enkele
tientallen doden gevallen",
vertelt ze. Kostic: „Kijk, en dat
is het ergste. Onschuldige men
sen worden getroffen. Daarom
hadden ze moeten blijven pra
ten, in plaats van aanvallen."
Toch kan het allemaal nog
goedkomen tussen de Albanese
en de Servische Kosovaren,
zegt Martens. „Natuurlijk. Als
ze van Kosovo maar geen apar
te republiek maken. Daar lig
gen de wortels van ons bestaan.
Wij willen best met de Albane
zen samenleven. Ze krijgen ge
woon dezelfde i-echten als wij
nu in Nederland hebben. Dan
zal de rust wel terugkex-en."
doorMaurits Sep
VLISSINGEN - De televisie
staat sinds woensdagavond
onafgebroken aan. CNN, BBC,
NOS-Teletekst, alle zenders
speurt Bujar Gashi af naar
nieuws over Kosovo. De 28-ja-
rige Vlissinger is een Albanese
Kosovaar. Sinds de NAVO doe
len in Joegoslavië bombar
deert, probeert hij in contact te
komen met zijn familie ter
plaatse. Zonder succes. „Of ze
nog leven, of ze gevlucht zijn,
ik weet het niet."
Bujar Gashi kwam op driejari
ge leeftijd naar Vlissingen. Vo
rig jaar ging hij terug naar
Kosovo voor het huwelijks
feest van zijn broer. Zijn opa's,
ooms, tantes, neven en nichten
wonen er allemaal nog. Het
was een prachtig land, vertelt
hij, maar nu is het er een 'triest
zootje'. „En dat is de schuld
van de Serviërs."
Hij voelt zich gevangen tussen
hoop en vx-ees. „Natuiuiijkzijn
de tv-beelden gruwelijk. Zeker
omdat er onschuldige mensen
sterven. Maar ik word er ook
i-ustig van. Ik krijg weer hoop
op vrijheid voor de Albanezen
in Kosovo. Anderzijds ben ik
bang dat de wereld een politiek
spel speelt. Dat zij de Serviërs
uiteindelijk toch gewoon hun
gang laat gaan."
Toegekeken
Dat is immers al zo lang ge
beurd, stelt hij verwijtend vast.
„Daarom had ik ook niet meer
gerekend op een aanval door de
NAVO. Europa heeft zo lang
toegekeken zonder in te grij
pen. Ik dacht, dat wordt niks
meer. De NAVO mag nu niet
meer stoppen. Hard optreden is
de enige manier om de macht
van de Serviërs te breken.
Milosevic begrijpt alleen de
taal van geweld."
Het enige dat Bujar Gashi voor
'zijn volk' wil, is vrijheid. Het
recht zelf te mogen beslissen
over wat er in him land - 'Koso
vo is van de Albanezen, niet
van de Serviëre' - gebeurt en
wie die beslissingen neemt.
,Ruim negentig procent van de
Kosovaren is Albanees, zo'n
zeven procent Servisch. Toch
willen de Serviërs de macht
hebben. Dat kan niet. Ze mo
gen er wel wonen, maar niet de
dienst uitmaken."
Maar zelfs als de Albanezen het
voor het zeggen hebben, zal het
niet goedkomen met de Ser
viërs. „Dat komt nooit meer
goed", voorspelt Gashi. „Ik
kan ze niet meer vertrouwen.
Een mens is voor mij een mens,
rood, geel. zwart of wit. Maar
wat zij hebben gedaan, is on
menselijk."
Hij weet dat hij heel fanatiek is.
„Maar zo was ik niet", zegt Bu
jar Gashi, „zo ben ik gemaakt.
De oorlog heeft me verandei'd.
Vroeger was ik rustig, vriende
lijk. Nu ben ik opvliegend, snel
op mijn teentjes getrapt. Ik ken
mezelf soms niet meer tenxg."
Bujar Gashi volgt aandachtig het nieuws op de televisie.
foto Lex de Meester
