Kosovo maakt politiek nerveus Serviërs maken van Kosovo een hel PZC PZC Reputatie school staat aanpak van geweld in de weg S feiten en meningen NAVO-lidmaatschap drukt zwaar op Nederlandse schouders Wraak politie richt zich ook op de pers 26 maart 1949 vrijdag 26 maart 1999 door Maurice Wilbrink Toen in de zomer van 1995 de NAVO eindelijk met lucht aanvallen ingreep in Bosnië, heerste er in het Westen opluch ting. Nadat ze jarenlang vrijuit hun agressie hadden botgevierd op burgers, werden de Bosni sche Serviërs gebombardeerd. Dat hielp: uiteindelijk leidde het tot het Dayton-akkoord en tot een eind aan het geweld. Deze week was er van opluch ting geen sprake, toen de NAVO het Kosovaarse volk te hulp kwam. Alom heerst grote zorg en onrust over de escalatie op de Balkan. In 1995 gaf de NAVO de Bosnische Serviërs, die toen al in de steek waren gelaten door hun beschermheer Milosevic, militair gezien de genadeklap. Nu dreigt een frontale confron tatie met een goed bewapende staat en op de achtergrond ont wikkelt zich weer een Oost- West-tegenstelling die doet denken aan de Koude Oorlog. Het is verbijsterend en onheil spellend om te zien welke refle xen er weer boven komen in lan den van de voormalige Sovjet- Unie. Er is alle reden om aan te nemen dat Rusland wapens le vert aan Servië, zo liet de Neder landse minister van Defensie De Grave deze week in de Tweede Kamer doorschemeren. En het Oekraïense parlement, ge schokt door het NAVO-optre- den, verlangt terug naar de nu cleaire status die het land begin jaren '90 nog kende. Bovendien willen hoge functionarissen in Wit-Rusland met Moskou pra ten over de stationering van Russische nuclaire wapens op hun grondgebied - als antwoord op de NAVO-acties. Het Part nerschap voor Vrede, waarmee de NAVO Rusland heeft ge tracht gerust te stellen, is door Moskou definitief ten grave ge dragen. Tegelijkertijd heeft niemand enig idee hoe ver de geweldsspi raal in en rond Kosovo zal rei ken. Al dit onheil was woens dagavond duidelijk voelbaar tijdens een spoeddebat in de Tweede Kamer. De Nederlandse politiek weet dat ons land kan worden meegezogen in een in ternationaal conflict van een schaal die Europa sinds 1945 Een piloot van het Nederlands-Belgische F16 squadron stapt uit zijn vliegtuig na acties boven Kosovo. niet meer heeft meegemaakt, en dat maakt onzeker. De Kamer had er dus behoefte aan die onzekerheid te delen met de regering. Voor het eerst in decennia drukt het NAVO- lidmaatschap ook zwaar op volksvertegenwoordigers en kabinet. Nederland voelt zich als trouwe bondgenoot ronduit verplicht deel te nemen aan militaire ac ties die het gevaar van een oor log in zich bergen. Het is dan ook verbazingwek kend om te zien hoe in zichzelf gekeerd de politiek blijft opere ren op het moment dat de NAVO-bommenwerpers opstij gen om een niet-NAVO-land aan te vallen. Weliswaar werd het kabinet de afgelopen dagen in beslag genomen door de be langrijke Euro-top in Berlijn, maar Van Aartsen vond wel de tijd om het parlement te woord te staan. Maar wie aan het Binnenhof voelt zich geroepen om het volk voor te bereiden op meer dan het gooien van bommen vanuit de lucht? Een eventueel falend luchtoffensief leidt volgens de militaire logica tot grootschali ger aanvallen over de grondAls Milosevic geen krimp geeft na de luchtaanvallen, heeft de wes terse diplomatie alleen maar militaire opties. Niemand weet in hoeverre Milosevic het Wes ten wil meeslepen in een grond oorlog, maar te vrezen valt dat de Servische leider ook bereid is veel eigen mensen op te offeren om zich te handhaven. De enige partij in het parlement voor wie keihard vast staat dat dat geen Nederlandse levens waard is. is de Socialistische Partij". De SP vertolkt het oude pacifistische adagium dat ge weld niks oplost, maar dan vooral bezien vanuit een eng na tionaal perspectief. Met die op stelling hebben de socialisten politiek gezien intussen de plaats ingenomen die Groen- Links en haar voorgangers ooit in het parlement hadden. GroenLinks heeft haar gehar naste opstelling inzake veilig heidsvraagstukken en de NAVO deze week definitief verlaten. Uit de NAVO Nog niet zo vreselijk lang gele den pleitte GroenLinks er nog voor dat Nederland uit de NAVO moest stappen en ook met het gebruik van geweld te gen de Bosnische Serviërs had de partij grote moeite. Maar woensdag maakte het Kamerlid M. Vos 'de moeilijkste beslissing die de GroenLinks-fractie in ja ren heeft moeten nemen' be kend de fractie steunt de NAVO-inzet. Daarmee heeft de partij eenzelf de ontwikkeling doorgemaakt als de Grünen in Duitsland. Die waren in de eerste helft van dit decennium nog mordicus tegen élke vorm van Duitse militaire bemoeienis met het conflict in Bosnië. Zelfs het sturen van Duitse hospikken naar Bos- nisch grondgebied ging hen al te ver. Nu bombarderen Duitse ge vechtsvliegtuigen Servië onder verantwoordelijkheid van een Groene minister van Buiten landse Zaken! GroenLinks ging woensdag avond in een bij vlagen emotio- foto Marcel Antonisse/ANP neel betoog van Vos het verst van alle partijen. Vos vond dat de NAVO desnoods 'tot het ui terste moet gaan' om de burger bevolking van Kosovo te be schermen. Dat betekent niets anders dan de inzet van grond troepen die bereid zijn het op te nemen tegen Servische eenhe den. Andere partijen durfden niet zo ver te gaan, omdat ze terug schrikken voor de gevolgen. De trouwste NAVO-aanhangers in het Nederlandse parlement werden wat dat betreft deze week ineens gepasseerd door GroenLinks dat al zijn NAVO- schroom heeft afgeworpen. Het is één van die vele verrassende rolverwisselingen in de politiek die we zien sinds alle oude ze kerheden met de val van de Muur zijn weggevallen. GPD Harald Doornbos, als cor respondent van de GPD voor de Balkan ook werk zaam voor de PZC, ont vluchtte woensdag de Koso vaarse hoofdstad Pristina. De Servische autoriteiten hadden zich kennelijk zo ge- ergerd over zijn berichtge ving van het conflict in Koso vo, dat hij vlak na aankomst in Belgrado van zijn bed werd gelicht en werd gearresteerd. Gistermiddag is hij als persona non grata de Kroatische grens over gezet. Hieronder een persoonlijk verslag van zijn bevindin gen.. Vijf minuten tijd is er om te beslissen om te vertrekken vanuit Pristina naar Belgrado. Voor het hotel Grand in Pristina staat namelijk een journalisten konvooi, bestaande uit vijf au to's, met draaiende motoren klaar om te vluchten voor de terreur, de stress en de onzeker heid. „Wil je mee?", vraagt Wa de, een fotograaf uit Nieuw- Zeeland. „Je bent meer dan wel kom," merkt Marc van News week op, „hoe groter ons kon vooi, des te beter". Ik raak in paniek. Overal staan pantserwagens op de kruispun ten. Overal lopenagenten rond. Anderen patrouilleren in hun gepantserde jeeps. Uit het dak steken mitrailleurs, zodat ie dereen die in verzet komt, kan worden neergemaaid. Servische burgers zitten met kalasjnikovs in de auto. Een politieagent heeft net met zijn geweer een ca mera van een Duitse tv-ploeg kapotgeslagen. Gemaskerde politiemannen rijden met Ser vische vlaggen door de stad. Die ochtend had ik nog in een cafeetje tegenover hotel Grand een kop koffie gedronken. Plot seling renden twee politieman nen naar binnen en schreeuw den dat iedereen zijn handen omhoog moest doen, terwijl ze hun geweren op de bezoekers richtten. En een half uur eerder laadde ik zo'n dertig blikken met voedsel en tien liter water uit de auto om voorbereid te zijn op de naderende oorlog. Terwijl ik de auto op slot deed, stonden twee opgeschoten Servische jongens naar me te kijken. Ze riepen: „hé, klootzakken, we gaan jullie afmaken" In het hotel zei een ober dat de Serviërs ernaar uitkeken om de Albanezen uit te moorden. „Laat de NAVO ons maar bom barderen". vertelde hij, terwijl hij een biertje achterover sloeg. „Twintig procent van de Alba nezen blijven wellicht in leven, de rest knallen we af". Hij sprak deze woorden met zo'n vanzelf sprekendheid, dat ik er serieus aan begon te twijfelen of de Ser viërs na tien jaar Milosevic nog wel van deze wereld waren. Want de ober was niet de enige die zo dacht. Iedere Serviër die je sprak, zei: ,,0, dat is heel dui delijk. NAVO, bommen en de Albanezen zijn dood". Toen ik wilde afrekenen in het restaurant sprak een andere ober me aan, ook een Serviër. „Als we neuken, dan neuken we goed. Als we drinken, dan drin ken we goed. En als we moor den, dan moorden we goed". De glimlach die hij toonde bete kende niet dat hij het niet meen de. Hij leek zich erop te verheu gen als Dracula. Daarom raakte ik in paniek toen ik mijn collega's bijna zag ver trekken. Bommen waren er nog niet eens gevallen en toch was de situatie al volledig uit de hand gelopen. Net zoals de on bewapende Albanese inwoners van Pristina waren wij, buiten landse journalisten, overgele verd aan de heidenen. Alsof de stad geregeerd werd door de F- side. Alles draaide om geweld en terreur. Ik rende naar buiten waar het journalistenkonvooi bijna wil de vertrekken en liet bijna al m'n kleren achter. Alleen de sa telliettelefoon, de computer, een T-shirt en wat conservenblikjes propte ik in een rugzak en een tas. ..Ik kom eraan," riep ik naar m'n collega's in de auto's. Mar kus van El Mundo, Juliet van CNN, Bosjtian van een Sloveens weekblad en Michel van de Volkskrant zeiden dat ze wilden blijven. „Maar we gaan dood hier!", schreeuwde ik. We om helsden elkaar „In godsnaam uitkijken!", riep ik vanuit m'n auto. De collega's die bleven vind ik zeer dapper. Maar ik kon het simpelweg niet meer aan. Belgrado was nog ver weg en het zou binnen anderhalf uur don ker zijn, maar alles leek beter dan Pristina. Op het eerste kruispunt in het centrum van de stad begon het al. Het verkeer zat vast, omdat de Servische po litie op een auto afstormde en een Albanese man eruit sleurde. Die kreeg klappen, zóveel klap pen. Hard en fel. De politieman nen waren met z'n zessen en de Albanees was alleen. In zijn ogen was doodsangst zichtbaar. Hij wist dat hij binnen een uur niet meer zou leven. Een andere personenauto stond scheef ge parkeerd op de stoep. De deuren stonden open. Daar had de poli tie eerder al een Albanees uitge sleurd en afgevoerd. Pantserwagen Via de vluchtstrook konden we verder naar de buitenwijken van Pristina. Politiemannen houden ons aan. „Klootzak, laat je godvergeven papieren zien, vuile hond!", schreeuwt de agent. Twintig meter verderop staat een pantserwagen met de loop van een immens mitrail leur naar de grond gericht op een Albanese man die als een zoutpilaar voor het voertuig staat. „Wat wil je, jij klootzak?," roept een politieman van achter een mitrailleur. De Albanees durft niet eens te antwoorden. Mijn politieagent dreigt al mijn geld en papieren in beslag te ne men. „Jullie journalisten zijn honden", sist hij. Snel graai ik een briefje van 100 Duitse mark uit mijn broekzak en zeg: 'neem dit en laat ons gaan'. Hij aarzelt geen moment, steekt het geld in zijn zak en roept dat ons kon vooi moet doorrijden, „Want anders schiet ik je af". In volle vaart rijden we nu over uitgestorven wegen Veel poli- tieblokkades, veel leger. In de Servische dorpen krijgen we verwensingen naar ons hoofd geslingerd. Op de plaatsen waar de soldaten zich aan het ingra ven zijn, steken ze de middel vinger op. Het is donker als we Servië binnenrijden en de eerste NAVO-bommen op het land val len. Wij weten nog van niets en kijken alleen maar op de kilo meterteller: sneller, sneller rij Vluchtelingen uit Kosovo, dat na het begin van de NAVO-acties in een hel is veranderd, arriveren in de Noord-Albanese stad Has. foto Arben Celi/RTR den om zo snel mogelijk in Bel grado aan te komen. 's Avonds laat in Belgrado, het Hyatt Hotel. Het eerste bom mentapijt is gevallen en de au toriteiten zijn kwaad, razend, op wraak uit. Omdat ze mets te gen de bommen en kruisraket ten kunnen doen, halen ze hun gram op de makkelijkste prooi en: buitenlandse journalisten. Ons enige wapen is de pen, wij overleven bij de gratie van die genen die de hoofdrol spelen in onze verhalen. „Waar is ieder een?", zeggen we tegen elkaar, wanneer het konvooi stopt en we het hotel binnenlopen. Der tig journalisten blijken vijf mi nuten daarvoor gearresteerd te zijn omdat ze op het dak ston den van het Hyatt, zodat ze de luchtaanvallen beter konden zien. Vier uur later wordt iedereen vrijgelaten, afgezien van de Bel gische correspondent van Le Soir, Philipe Deprez. Hij is een van mijn beste vrienden; ik ben de peetvader van zijn eerste kind. En nu zit hij in een Servi sche politiecel en niemand weet wat er met hem gebeurt, 's Nachts bel ik Philipe's vader in België. Om kwart voor acht 's ochtends klopt er iemand op mijn deur. Ik vraag wie het is. „Politie," zegt een stem. Twee mannen-in-bur- ger. „Spullen pakken en meeko men," zeggen ze. Toevallig rin kelt net mijn mobiele telefoon. Ik wil snel opnemen en vertellen dat ze me willen afvoeren. „Niet beantwoorden, zet dat ding uit," snauwt een van de agenten Met een rugzak, een kogelvrij vest en een computer voeren ze me af. De lange gangen van het hotel zijn zo 's ochtends vroeg nog uitgestorven. „Mijn god", denk ik. „Als niemand weet dat ik ben gearresteerd, dan kan ik zo verdwijnen". En omdat het Servië van Milosevic eenzelfde soort sfeer uitademt als het Chi li van Pinochet, krijg ik bijna een hartverzakking. We gaan de lift in. en vlak voor dat de deur zich sluit, zie ik een collega van Associated Press. „Ik word gearresteerd, ik word gearresteerd!," roëp ik uit. De politiemannen zeggen dat ik niet mag praten. Beneden bij de hotelbalie afrekenen voor het gebruik van de kamer. „Heeft u nog iets van de minibar ge bruikt?," vraagt de receptionist. Ook hij is bang voor de politie en doet alsof hij niets doorheeft. Bang Een wit autootje leidt me naar een politiebureau. Ik word op gesloten in een verhoorkamer. Na een uur halen ze me op en op de gang zie ik twee Amerikaan se collega's op een houten bank je zitten. Nu begint het verhoor. Ik sta op een lijst, zeggen de twee mannen. Wat dóe je hier? Heb je contact met Albanese terroristen gehad, met welke journalisten werk je samen? De inspecteurs van politie zijn koel, maar correct. Ze gebrui ken geen geweld, al kan koffie en een glas water er niet af. Ik ben bang voor gevangenis straf. Ik heb geen wet overtre den, maar het feit dat je journa list bent, is al erg genoeg hier. Opgelucht haal ik adem als ze zeggen: „Je zult worden gede porteerd". De Amerikaanse col lega's krijgen hetzelfde te horen. Uren later begeleiden drie poli tiemannen drie journalisten in een bus naar de Servisch-Kroa- tische grens. „Jullie kunnen terugkomen als de situatie weer normaal is", zegt een van de agenten die een grote snor heeft. Maar onze visa in de paspoorten zijn ongeldig gemaakt. En we kijken wel uit om ooit nog voet op Servische grond te zetten zolang Milosevic aan de macht is. Wanneer we de grens met Kroatië passeren, sla ken we alledrie een opgewon den vreugdekreet. We zijn onge deerd uit de hel gekomen, maar hoe zal het de 1,8 miljoen Alba nezen vergaan? Dat tempert al snel de vreugde. doorThea vari Beek Een onderzoek op middelba re scholen in Amsterdam deed onlangs veel stof opwaai en. Eenderde van de scholieren en een op de vijf docenten is slachtoffer van geweld. Vooral de jongste leerlingen in de brug klassen begaan opvallend vaak zware overtredingen. De agres sie begint vaak al in het basison derwijs. Laatst kreeg onderwijzer T. Brandsma een neppistool op zijn hoofd gedrukt door een tienjarige leerling. Hij betrapte de jongen terwijl die op school in de weer was met een brand slang. „Mijn vader weet je wel te vinden en dan... poef", dreigde de jongen. Het incident staat niet op zich. Bedreigingen, vechtpartijen, bezit van messen en agressief gedrag zijn volgens hem schering en inslag. Brandsma omschrijft zijn school in een Amsterdamse pro bleemwijk als 'een groot, log apparaat'. De leerkrachten hebben er weinig onderlinge contacten en het verloop van leerkrachten is groot. Praten over geweld en agressie doet men niet en zeker niet met de pel's. De eer en goede naam van de school zijn belangrijk. Agres sie en geweld in het basisonder wijs is slechts in beperkte mate onderzocht. In 1997 liet de ge meente Amsterdam een onder zoek op zeventien basisscholen uitvoeren. Het merendeel van de 540 ondervraagde leerlingen was elf en twaalf jaar oud. Wapen Bijna de helft van de kinderen zei ten minste één keer te heb ben gevochten en 9% had dat met een leerkracht gedaan. 10% sloeg een medeleerling zodanig dat het slachtoffer medisch moest worden behandeld. 12% dreigde met een wapen en 3% raakte daarbij gewond. Een kwart van de leerlingen scheldt docenten regelmatig uit. Bedreiging van leerkrachten komt niet alleen van de leerlin gen. Ook familieleden van de scholieren kunnen zich tegen over docenten agressief opstel len. Zo kwam Brandsma eens te staan tegenover drie zussen van een van zijn leerlingen. „Ik werd Spionnen Volgens een verklaring van de beruchte commissie tegen on Amerikaanse activiteiten lo pen er in de Verenigde Staten duizenden Russische agenten rond en zijn er duizenden Amerikanen aan het spionne ren. Mocht er een crisis komen, dan zouden bijna 825.000 per sonen als spionnen, ven-aders of saboteurs van binnenuit te gen de VS werken. Bendeleider Een zekere Hovenkamp uit Anlo (Drente) is in Batavia een nieuwe loopbaan begonnen als bendeleider. De 20-jarige militair, die communistisch geörienteerd zou zijn, kwam een jaar geleden naai' Indone- uitgescholden voor 'vuile tra vestiet'. Een zusje van dertiei zocht echt bonje en dreigde tj wel even op los te willen slaan En dat alleen omdat ik bij eer, ruzie had ingegrepen." Het incident aankaarten op eer, lerarenvergadering kostte Brandsma de grootste moeite Het punt werd eindeloos uitge. steld en kwam pas zes weken la ter aan de orde. Concrete oplos- smgen om de agressie op zijn school aan te pakken zijn er nog steeds niet. O. Bosma van de Algemene Otn derwijsbond: „Er is absoluut sprake van een verharding op scholen. Voor een deel spelen maatschappelijke ontwikkelin gen daarbij een rol. De hele sa- menleving is immers aan het verharden. Maar hoewel dat de beeldvorming wel zo lijkt,, de school zeker geen jungle.Be- langrijk is dat scholen adequaat reageren op geweld. Hoe bekt die daarop inspelen, des te min der problemen de leerkrachten ondervinden." Werkdruk Volgens onderzoek zit Neder- Q land wereldwijd aan de top van de werkdruk in het onderwijl,u Het ziekteverzuim staat op ze- a ven procent, twee procent hoge dan gemiddeld. Brand® - noemt het geen wonder dat leer- n krachten op zijn school vaal Dl overspannen raken. „De kinde- n0 ren nemen een koffer vol probit men mee." Als voorbeeld gëó het gezin waarin de kinderc een andere vader hebben gekn, 0, gen. Jaloezie drijft de oudeq nieuwe partner van moeder to het uiterste. Dan achtervolge mi beide mannen elkaar thuis ne Mp een hakbijl. Eén van de krndt g ren kreeg een geweer op h hoofd gezet. „Geen wonderdi m dat zo'n kind op school is bt K|( trokken bij heftige vechtpartij jj, en en je zelf soms ook rake klap Ug pen oploopt." Eén klas opó. - school van Brandsma was h r' rucht. In een jaar tijd waren! on| zes leerkrachten versleten. Et eai van hen ging volledig door h „je lint en greep een leerling bijd np keel. „Mijn collega's hebbenzï (Ie ker tien minuten op hem staa 0]e inpraten voor hij weer loslie ,j\ Die man is nooit meer op scha IDj, teruggekomen." GPD sië. Hij deserteerde en stelde zich beschikbaar om bij eecl Ti onderdeel van de TNI te woaW' den ingelijfd. Nu is hij onderui de schuilnaam Haroen kapï-«0J tein geworden. T Verwaarlozing ft De Voogdijraad in Middelburg1 spreekt over een dalende lijn van het aantal gevallen van kinderverwaarlozing in Zee land. De gevallen van ouders die hun kinderen niet meer' de hand kunnen houden 1 daarom bemoeienis van toe ziende instanties nodig heb- ben, zijn nog wel iets talrijker dan voor 1940. In 1948 behoef den slechts 33 verzoekschrif- ten tot ontzetting en onthef- s|. finguit de ouderlijke macht te _v worden ingediend. jn lila <:d Uitgever: W. F de Pagter Hoofdredactie: A. L Oosthoek A. L Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgsewegl 0 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Redactiefax: (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118) 472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 15 4530 AB Terneuzen Tel (0115)694457 Fax (0115)620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax. (0115) 561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8 30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8 00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http //www pzc nl e-mail pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 of maandag t/m vrijdag - op de kantoren gedurende de openingstijden, zaterdags tot 14 00 uur. op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur. Tel. (0118) 484000 Fax(0118) 470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 98,00; franco per post 128,50; per maand 35,75; per jaar/372,50; franco per post 491,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting, losse nummers maandag t/m vrijdag 1.80, zaterdag 2,60 p st (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek.nr 3754316 t.n.v PZC ab rek Vlissingen Advertentietarieven: 191 cent per mm, minimumprijs pë advertentie 28,65, ingezonden mededelingen 2.5 x tarief; speciale posities tarief op aanvra* voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer (excl 17.5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag, (alle advertentieprijzen exclusief 17.5 pet btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 2