Het wordt oorlog bij
de Oscar-uitreiking
Ruud zette die pet op en
daar stond Kruimeltje
kunst
cultuur
Oude sfeer in
Nederlandse
familiefilm
Cate Blanchett in Elizabeth. Joseph Fiennes, hoofdrolspeler in Shakespeare In Love.
vrijdag 19 maart 1999
Kruimeltje speelt krantenverkoper
dio.
Zachtjes dwarrelt de sneeuw
naar beneden in de chique
Haagse winkelstraat. Terwijl
een waterig zonnetje schijnt en
het kwik in de thermometer 14
graden aanwijst, plakt pp de
weg een dun laagje wit. Neps-
neeuw blijkt bij nadere bestu
dering. In de ondergespoten
straat worden opnames ge
maakt voor de nieuwe Neder
landse familiefilm Kruimeltje,
het ontroerende verhaal van het
Rotterdamse straatschoffie.
Vele generaties beschouwen
Kruimeltje als hun lievelings
boek, meent producent Hans
Pos. „Het is een ware klassie
ker." Tot verbazing van regis
seur Maria Peters (van onder
meer De Tasjesdief) bleek Krui
meltje vrij van rechten. „Ik vind
het fantastisch dat ik nu de kans
heb om het te verfilmen. Het is
een schot in de roos."
Het boek van Chris van Abkou-
de vertelt het verhaal van de
vondeling Kruimeltje. Zijn
moeder heeft hem als baby ach
tergelaten bij vrouw Koster. Zij
stuurt het kleine jochie steeds de
straat op. Hij mag pas terugko
men als hij wat geld heeft ver
diend om zijn kost en inwoning
te betalen. Eenzaam loopt Krui
meltje door de straten van de
havenstad. Geen vader, geen
broers of zusters en geen moe
der. Al vaak heeft hij zich ge
vraagd waarom zijn moeder
hem dit heeft aangedaan. Op
een avond vindt Kruimeltje een
hond, Moor, net zo'n verschop
peling als hij zelf. De twee wor
den onafscheidelijke maatjes.
Samen beleven ze talloze avon
turen en met behulp van hun
vriend Wilkes komt uiteindelijk
alles nog goed.
Omdat het Rotterdamse cen
trum door het bombardement in
de Tweede Wereldoorlog volle
dig werd verwoest, wordt ge
filmd op locaties die nog wel de
sfeer van de Maasstad uit de ja
ren twintig uitademen: Delfs-
haven, Dordrecht, Leiden,
Maassluis, Enkhuizen, Antwer
pen en Den Haag. „We gebrui
ken dezelfde 'location-scouts'
als Karakter (dat ook in het
vooroorlogse Rotterdam speel
de). De plaatjes die we hebben
nu hebben geschoten zouden de
Maasstad kunnen zijn", aldus
producent Pos.
Deze week kwamen lang ver
vlogen tijden weer tot leven in
de Haagse binnenstad. In de
etalage van een deftige kleding
zaak hangen prachtige jurken
met goudstiksels, keurige
verenhoedjes en bontjes com
plementeren het geheel. Aange-
slingerde auto's rijden statig
door de besneeuwde straten.
Parmantige dames met dure
mantels en heren met hoge hoe
den en wandelstokken flaneren
op en neer. Straatschooiertjes
schreeuwen en rennen langs.
Een eenzame bedelaar steekt
hoopvol zijn hand uit
„Kranten te koop, kranten te
koop. Lees alles over de moord
in de Keizerstraat", schalt het
door de winkelstraat. Kruimel-
i de Haagse Passage, die afgelopen zondag even werd verbouwd totfilmstu-
foto's Phil Nijhus
tje en zijn vriendje Keessie
zwaaien ijverig met hun
nieuwsbladen. Ze proberen een
extra centje te verdienen met
het verkopen van kranten die ze
even daarvoor gestolen hebben.
Gretig verwisselen stuivers van
eigenaar. De twee boefjes heb
ben groot succes. Het tafereel
wordt wreed verstoord door een
krijsende politiesirene en een
langsdenderende tram anno
1999.
De vorige grote Nederlandse fa
miliefilm, Abeltje, werd in een
modern jasje gestoken. De ma
kers van Kruimeltje hebben
daar bewust niet voor gekozen.
Pos: „Je legt jezelf een grote be
perking op als je het verhaal
naar deze tijd projecteert. Dan
wordt het film van dertien in een
dozijn. We hebben bewust voor
de oude sfeer gekozen, want de
authenticiteit maakt het juist zo
leuk. Tegenwoordig heb je in
Nederland ook geen jonge zwer-
vertjes meer, in de jaren twintig
was dat het straatbeeld. Als kij
ker kun je je veel sterker identi
ficeren met een jongetje van
toen."
De link met Abeltje is snel ge
legd, maar benadrukt regisseur
Maria Peters: „We apen Abeltje
niet na. We zijn al vier, vijf jaar
bezig met het idee van de verfil
ming en met het scenario al zo'n
twee jaar." Volgens producent
Pos is de enige overeenkomst
dat het beide familiefilms zijn
en allebei een verkleinwoord in
de titel voeren. „Toch heeft
Abeltje laten zien dat er rond de
kerst interesse is voor Neder
landse familiefilms. We hopen
een traditie te kunnen kweken",
aldus Pos. Peters voegt er aan
toe: „Gelukkig is Abeltje geen
flop geworden, anders had het
er voor ons ook slecht uitge
zien."
Geen brandweerman, geen pi
loot en geen politieagent. Nee,
de negenjarige Ruud Feitkamp
wil acteur worden. En zijn
droom lijkt aardig in vervulling
te gaan. Uit honderden jonge
tjes werd hij gekozen om de rol
van aandoenlijke belhamel te
spelen. „Ik dacht dat het zoeken
naar een speld in een hooibei*
zou worden", vertelt producers
Pos. „Je moet een jongetje heb
ben dat klein, zacht, strijdbaar
en kwajongensachtig is. Zie dal
allemaal maar eens in één kinc
te vinden. Maar Ruud zette die
pet op en meteen stond
Kruimeltje. Magisch."
Ruud zelf is al aardig gewend
„Dit is echt heel gaaf", lacht de
jonge acteur. Hoewel hij de
hoofdpersoon van de film is, be
schouwt hij zich zelf (nog) niet
als een ster. Ook zijn vriendje?
kunnen nog steeds op zijn on
verdeelde aandacht rekenen
„Ik ben pas nog met ze wezes
kanoën." Zijn filmvriend)
Keessie wordt vertolkt doa
Yannick van de Velde, de zoo:
van regisseur Jean van de Vela
(All Stars). „Gelukkig kunns
de twee jongens het prima me
elkaar vinden", zegt een tevre
den Peters. „Het filmen was it
het begin best wennen voor ze
maar nu gaat het echt
goed."
De andere hoofdrollen worden
gespeeld door Thekla Reuten
(Lize van Dien alias Vera
Borboni, Kruimeltjes moeder),
Hugo Haenen (Wilkes) en Rick
Engelkes (Harry Volker, Krui
meltjes vader). Engelkes heeft
net de eerste draaidag achterce
rug. De door GTST bekend ge
worden acteur heeft een over
volle agenda: tot april staat hij
nog in de theaters met Ven
Mann; daarnaast is hij zojuist
begonnen met de opnames van
een nieuwe politieserie en nt
staat hij ook nog in Kruimeltje
„Het is allemaal net te combine
ren, alhoewel ik vanavond lie
ver vrij had willen zijn", grin
nikt Engelkes. „Maar deze fib
is echt heel erg leuk. Ik heb he'
boek vroeger stukgelezen. Krui
meltje is voor mij echt een be
grip."
De keuze voor Engelkes kwan
voor velen als een verrassing
„Mijn verleden achtervolgt me
nog steeds. Gelukkig is het lang
zaam aan het wegebben en me'
mijn rol in Kruimeltje en de po
litieserie hoop ik helemaal ver
lost te worden van mijn GTST-
geschiedenis." Werken met kin
deren ligt Engelkes, naar
zeggen, wel: „Het acteren met
deze knulletjes bevalt me enorm
goed. Dat komt ook door mijn
dochtertje Teddie, zij is een gro
te inspiratiebron voor me."
Mariëlle Nijland
Kruimeltje is vanaf 9 decemberinü
ondagnacht worden in Los Angeles de Academy
Awards oftewel de Oscars uitgereikt en dat belooft
een op vrijwel alle fronten moeilijk voorspelbare
krachtmeting tussen vijf films die tevens zijn genomineerd
voor de titel 'beste speelfilm van 1998'. Het gaat om
Shakespeare In Love (geregisseerd door John Madden) dat
13 nominaties verwierf, Saving Private Ryan (Steven
Spielberg) dat 11 nominaties ontving, en Elizabeth (Shekhar
Kapur), The Thin Red Line (Terrence Malick) en La Vita E
Bella (Roberto Benigni) die elk 7 nominaties hebben
gekregen.
bestemming is de Academy
Award die regisseur Elia Kazan
krijgt voor zijn hele oeuvre.
Maar de spanningsfactor zit in
dit geval in de vraag hoe tijdens
deze uitreiking de zaal zal
reageren. Wordt de maker van
East Of Eden en On The
Waterfront, die in de jaren
vijftig collega's heeft
aangegeven bij
communisten jager McCarthy,
getrakteerd op ijzige stilte of
valt hem een verzoenende
ovatie ten deel?
Via geen enkel in Nederland te
ontvangen tv-zender kunnen
we er rechtstreeks getuige van
zijn. Maandagavond biedt Net 5
de eerste samenvatting.
Pieter van Lierop
maken Nick Nolte (voor
Affliction) en Ian McKellen
Gods and Monsters). Mocht
McKellen winnen dan kunnen
we ervan verzekerd zijn dat hij
de 'filmindustrie' de oren gaat
wassen vanwege de jarenlange
discriminatie van
homoseksuele acteurs. Dat
heeft hij alvast in 'The London
Daily Express' beloofd. En
mocht hij niet winnen, dan
weten we meteen hoe dat komt:
discriminatie.
Bij de mannelijke bijrolspelers
lijken de kansen het gunstigst
voor oude rot James Coburn
Afflictionmet Robert Duvall
(A Civil Action) als runner-up.
Bij de actrices in bijrollen ligt
Kathy Bates goed vanwege
Primary Colors maar dan moet
ze wel eerst afrekenen met Judie
Dench die zo'n schitterende
Elizabeth speelde in
Shakespeare In Love.
Het is overigens heel goed
mogelijk dat er zondagavond
twee actrices een Oscar krijgen
voor het spelen van koningin
Elizabeth I (1558-1603). Cate
Blanchett als hoofdrolspeelster
in de gelijknamige film en Judie
Dench als bijrolspeelster in
Shakespeare in Love. Van de
dertien nominaties voor John
Maddens werkstuk boezemt
deze kans nog het meeste
vertrouwen inWant bedenk wel
dat het eerder is vertoond dat de
film met de meeste nominaties
er uiteindelijk het meest
bekaaid vanaf kwam.
De enige prijs met een al zekere
Het is het eigenaardigste
lijstje dat de illustere leden
van de Academy of Motion
Pictures. Arts Science ooit in
handen hebben gekregen. Anno
1999 gaat de strijd dus tussen
drie films die spelen tijdens de
Tweede Wereldoorlog, plus twee
films die spelen in het
zestiende-eeuwse Engeland.
Vreemdste eend in de bijt is La
Vita E Bella, waarmee nu al op
curieuze wijze Oscar
geschiedenis is geschreven.
Deze Italiaanse tragikomedie
dingt niet alleen mee in de
hoogste categorie 'beste
speelfilms', maar ook nog in de
categorie 'beste films in een
andere taal danhet Engels' Dat
is ooit één keer eerder
gepresteerd; door Costa-Gavras
met Z, in 1969. Nooit eerder is
het evenwel voorgekomen dat
een niet-Engels gesproken film
zo veel (zeven) nominaties
ontving. Wolfgang Petersens
Das Boot (1982) en Ingmar
Bergmans Fanny Alexander
(1983) bleven hangen op zes. En
dan is er nog het opvallende feit
dat Roberto Benigni persoonlij k
drie keer staat genomineerd:
een keer als regisseur, een keer
als hoofdrolspeler en een keer
als scenarist.
Je zou gaan menen dat het hier
het meesterwerk van de eeuw
betreft, terwijl het toch
eigenlijk alleen maar gaat om
een innemend concept waarvan
de uitwerking gedurende het
laatste half uur
tenenkrommend kinderlijk is.
Ik verwacht dat La Vita E Bella
alleen in de categorie' foreign
language' zal winnen. Zo
verging het trouwens ook Z
destijds.
De twee Elizabethaanse
rolprenten lijken voorbestemd
om elkaar het kot uit te vechten.
Zowel Shakespeare In Love als
Elizabeth beschikken over een
genomineerde
hoofdrolspeelster met al een
Golden Globe op zak. Dat is
mogelijk omdat in de Globe
competitie verschillende secties
bestaan voor 'drama' en
'comedy'. Dat verschil wordt
met gemaakt bij de Oscars,
zodat het nu tussen Gwyneth
Paltrow en Cate Blanchett hard
tegen hard zal gaan. Outsiders
(zoals Meryl Streep met One
True Thing) zijn gedoemd
outsiders te blijven.
De films Shakespeare in Love
en Elizabeth zijn tevens eikaars
gevaarlijkste tegenstanders bij
beste kostuums, beste art
direction en beste camerawerk
Alleen in die laatste categorie
komen ze dan ook weer de twee
oorlogsfilms tegen. Dan zal die
Oscar vast en zeker op het
slagveld terecht komen. Het
camerawerk van Janusz
Kaminski in Saving Private
Ryan is speciaal tijdens de
invasiescènes fabuleus, terwijl
John Toll - als het om de móóiste
beelden moest gaan - met The
Thin Red Line door niemand
werd overtroffen. Onmogelijk te
zeggen wie dit tweegevecht
wint.
De twee oorlogsfilms zitten
verder in eikaars vaarwater in
de afdelingen beste regie,
Foto boven: De voorbereidingen
voor de Oscar-uitreiking.
Foto's rechts:
Boven: Scène uit Saving Private Ry
an metTom Hanks (midden).
Midden: La Vita E Bella, met Nicolet-
ta Braschi en Roberto Benigni.
Onder: Woody Harrelson is één van
de sterren in The Thin Red Line.
muziek, geluid en montage en
zullen daar vermoedelijk ook
winnen, net als bij beste
speelfilms. Het lijkt
waarschijnlijk dat Private Ryan
de overhand krijgt en scoort bij
beste films, montage, geluid en
regie en verder nog voor het
beste originele scenario. Dan
blijven er voor The Thin Red
Line alleen nog Oscars over voor
beste muziek en beste scenario
bewerking.
Een jury die met elkaar kan
beraadslagen zou het nooit zo
doen; die zou Spielberg laten
winnen voor beste film, maar
Terrence Malick voor regie.
Maar mocht de
publiciteitschuwe Malick
ongedacht toch in de prijzen
vallen, dan zal hij gegarandeerd
niet in de zaal zitten en al
helemaal niet op het podium
verschijnen om al die beroemde
acteurs te bedanken die hij eerst
maandenlang op Guadalcanal
heeft laten ronddarren om ze
vervolgens stuk voor stuk uit
The Thin Red Line weg te
knippen.
Dat Tom Hanks als
hoofdrolspeler van Saving
Private Ryan zijn derde Oscar
zal oppikken laat zich moeilijk
voorstellen. Een grotere kans
Figuranten in Kruimeltje staan te wachten tot de straat is verbouwd tot filmset.
