Jomanda gaat met medici in zee
PZC
Effect homeopathie
Jerry Springertje spelen is nieuwe rage
Tom Poes en de Vuursalamander
'O,
o
Bel nu ANWB Rechtshulp
Medium stralend middelpunt van studiedag voor verpleegkundigen
homeopathie
puzzel
recept
het weer
.t
Sk
GRATIS JURIDISCH ADVIES
070-3147788 ANWB
V9TI3 donderdag 18 maart 1999
door Hans Leber
De rustige klanken van 'ge
nezende muziek' dwarre
len over de hoofden. Aanbieders
van alternatieve geneeswijzen
hebben her en der bun standje
ingericht; etherische oliën naast
een kraam met lokroepen als
'Meer mens!of 'Als er meer in je
zit dan er uit komt'. En wat te
denken van een 'massage' van
het energieveld waarover ieder
mens schijnt te beschikken en
dat bij een zieke is beschadigd.
'Therapeutical Touch' heet die
methode, die al her en der wordt
toegepast. Maar niemand kon
op tegen het lang verwachte be
zoek aan het einde van de dag:
Jomanda zelf.
De studiebij eenkomst 'Magie en
verpleging' van de vakorgani
satie van verpleegkundigen
NIT91 voldeed aan de vaagheid
van de titel. Alternatieve ge
neeswijzen zijn nu eenmaal
vaag. ongrijpbaar op zijn minst.
Doorgaans wordt er met weten
schappelijk onderzoek gesme
ten, waarbij de één onomstote
lijk vaststelt dat de patiënt erbij
gebaat is en een ander dit op
even gezaghebbende toon te
genspreekt. Wat moet je ermee?
Jomanda, het medium dat na
Hel nieuwe wegen is ingesla
gen. vindt dat de patiënt de
norm is. Zi] wil samenwerken
met de reguliere medische we
reld en heeft al een verbond met
een Hilversumse artsengroep.
Zij stuurt mensen door als zij dit
nodig acht. „Sluit die samen
werking nietuit", houdt zij haar
gehoor van vrijwel alleen ver
pleegkundigen voor. Ze doen al
len mee aan Jomanda's seance.
Sterker nog: op de door Joman
da voorgehouden 'signalen' die
men kon voelen, zoals een licht
tikje op de schouder tot het tin
telen van de voeten, het voelen
van een band om het middel tot
het zien van kleuren rond het
medium, reageert vrijwel de he
le zaal. Wie iets van dat al 'er
vaart' mag gaan zitten.
Retourtje
Bijna de hele zaal zit uiteinde
lijk, maar wat het oplevert? De
verzamelde verplegers zijn so
wieso meegaand. Een eerdere
spreker wil weten of de zaal be
staat uit verplegers die de war
me, gevoelige, mysterieuze kant
in hun beroep opzoeken. Zij
moeten gaan staan en de prakti-
sche, feitelijk en regulier me
disch ingestelde collega's moe
ten blijven zitten. En ja hoor. nu
staat bijna de hele zaal. Een ritje
Utrecht voor een 'seminar' over
magie trekt blijkbaar alleen de
experimenterende verpleger.
Patiënten genoeg. De vraag
naar alternatieve geneeswijzen
in de Nederlandse gezondheids
zorg neemt toe. Wie alle artsen
en medische kennis al heeft ge
bruikt en toch ziek blijft, gaat
naar iets anders zoeken En dan
is een gewillig oor bij een ver
pleger gewenst, met meer aan
dacht voor de mens dan voor de
ziekte, zeg maar. Heel langzaam
worden de alternatieven zelfs
door de verzekeraars geaccep
teerd. Acupunctuur, homeopa
thie. menig verzekeraar ver
goedt het al. Als de patiënt maar
beter wordt. En dat is, zo staat
vast, niet zelden het geval, ook
met alternatieve methoden.
Scepsis
Tegenstander R. Keukens, do
cent, strooit met scepsis als het
gaat over alternatieve metho
den. Ze zijn aantrekkelijk, vindt
hij, maar de resultaten kunnen
vaak worden verklaard met een
gewoon verloop van de ziekte
waarbij de patiënt altijd zou
zijn hersteld, ook al at hij gei
tenkeutels. Of de werking zit
vooral tussen de oren. In ieder
geval zijn de 'pseudoweten-
sehappers' volgens hem aller
gisch voor kritiek. Hij memo
reert de reactie van 'Thera
peutical Touch' op een kritisch
wetenschappelijk onderzoek:
„De onderzoekers zouden zo be
vooroordeeld zijn geweest dat
ze de effecten van de methode
niet hebben kunnen ervaren."
Of de verpleegkundigen het al
ternatieve circuit in moeten, is
nog niet gezegd. Maar voorzit
ster R. von Bönninghausen van
NU'91 vindt dat wel degelijk
onderzoek moet worden gedaan
naar deze geneeskracht. Het al
ternatieve circuit zou in de op
leiding van de verpleegkundi
gen moeten worden behandeld.
Wie alternatieve zorg aan de pa
tiënt wil leveren moet dat vol
gens haar zeker doen; het belang
van de patiënt staat immers
voorop. Von Bönninghausen
vindt wel dat daarover consen
sus moet bestaan binnen het
'team', dus ook met de artsen.
En juist die arts is doorgaans
wars van magie. GPD
door Jacq van Dam
De werking van homeopathie
is tot nu toe alleen nog maar
te verklaren in termen die niet
acceptabel zijn binnen het
denkraam van de natuurweten
schappen en de medische we
reld. Een andere vraag is wan
neer homeopathie werkt.
Het similiabeginsel is de voor
naamste pijler van de homeopa-
tie. Medicijnen worden getest
op 'gezonde' mensen. De veran
deringen op mentaal, emotio
neel en fysiek niveau na inname
van het medicijn worden geno
teerd. Andere gegevens stam
men uit bekende vergiftigings-
gevallen. De klachten van de
patiënt moeten overeenkomen
met één medicijn dat soortgelij
ke klachten veroorzaakt in een
gezond individu. Dit is het simi
liabeginsel. Het medicijn zal
een aanzet geven tot (zelfhers-
tellende) genezing.
Wat betreft de fysieke en meet
bare aspecten van het similiabe
ginsel is goed onderzoek ver
richt door dr E Wiegaart en dr.
R. van Wijk. Op celniveau beke
ken zij de stimulering van het
zelfherstellend vermogen. De
cellen werden hiertoe bescha
digd door toediening van warm
te. arsenicum of cadmium
Daarna is met kleine doses ge
nezing gestimuleerd.
Met experimenten werd aange
toond dat er sprake is van selec
tiviteit: hoe groter de overeen
komst tussen de verstorende en
genezende impuls, hoe sterker
de stimulans tot zelfherstel. Er
is nog maar weinig onderzoek
gedaan naar zelfherstel. Met de
fysieke en meetbare aspecten is
wellicht het similia beginsel
proefondervindelijk aange
toond. Maar dat wil nog niet
zeggen dat men weet hoe het
werkt.
Jerry Springer inspireert veel scholieren tot agressief gedrag.
foto Roland de Bruin/GPD
van onze redactie binnenland
Een meisje uit groep acht
roept: 'Ga je mee Jerry
Springertje spelen?' Op een
aantal basisscholen in Den
Haag en omgeving is het na
spelen van de even populaire
als omstreden Amerikaanse
talkshow een ware rage.
De scholen waar Jerry Sprin
gertje wordt gespeeld zijn er
niet blij mee. Het spel gaat net
als de show vaak gepaard met
gillen, schoppen, schelden en
slaan. Dit stelt de leraren voor
een dilemma: verbieden of ge
dogen. ,,Het enige dat ik eigen
lijk kan doen is de kinderen
uitleggen dat je zo niet met el
kaar moet omgaan", vertelt
een leraar.
De kinderen vermaken zich
prima. Ze gaan op een rij zitten
en doen dan alsof ze erg ruzie
met elkaar hebben. Uiteinde
lijk rennen ze op elkaar in en
beginnen te slaan, net als in de
show. „Als iemand verliefd is
in de klas, dan spelen we dat
na. In Jerry Springertje doen
we net alsof het heel erg is en
dan gaan we met elkaar stoei
en", vertelt een meisje uit
groep vijf. De show zelf vinden
ze nep. „Het zijn net toneel
stukjes, de meeste mensen zijn
ingehuurd", meent een ander
meisje.
W. Strelitski van het Haags
Centrum voor Onderwijs
(HCO) verbaast het niet dat de
show wordt geïmiteerd.
„Vroeger deden wij ook Zorro
na."
Ruzie
De manier waarop het spel
wordt gespeeld, verschilt van
school tot school. Er zijn kin
deren die de show tot in detail
naspelen, maar er zij n ook kin
deren die slechts het schreeu
wen en roepen van het publiek
nadoen.
De meeste scholen waar Jerry
Springertje wordt gespeeld
praten liever niet over het spel,
omdat het slecht is voor hun
reputatie. Negatieve publici
teit zorgt voor minder aanmel
dingen van nieuwe leerlingen
en er zijn niet veel scholen die
zich dat kunnen permitteren.
Toch beaamt een aantal lera
ren dat veel kinderen uit de bo
venbouw (vanaf groep vijf) re
gelmatig naar de show kijken.
Dat komt voornamelijk door
het tijdstip waarop het contro
versiële programma op SBS 6
wordt uitgezonden, eerst om
18.00 uur en nu om 19.30 uur.
Rond die tijd zijn de meeste
kinderen nog op en kijken over
de schouders van hun ouders
mee. De dag daarna spelen ze
het programma op het school
plein na, tot grote ergernis van
de leraren, want de schijnge
vechten waarmee het begint,
ontaarden al snel in echte ru
zie. GPD
Anders wordt het als men pro
beert het energetisch aspect aan
te tonen. Het is heel moeilijk om
onstoffelijke, energetische za
ken te verklaren uitsluitend uit
gaande van de stof.
Het is zinvol hier ook in te gaan
op het placebo-effect. Dit treedt
op bij elke therapeutische be
handeling, zowel in de reguliere
en alternatieve geneeskunst.
Het vormt één van de bewijzen
dat ziekte en genezing op het
onstoffelijke, energetisch ni
veau ligt. Men ziet en accepteert
het placebo-effect zonder dit te
kunnen verklaren. Onbekend is
hoe het komt dat men zichzelf
klachten of gezondheid kan
'aanpraten'. Er is geconstateerd
dat het zo is en daarom is het ge
accepteerd. Ergo, het effect
wordt zo serieus genomen dat
het dient als referentie in dub
belblind onderzoek.
Wellicht is het placebo-effect in
de homeopathische behande
ling groter dan in de reguliere.
Dit wil niet zeggen dat alle re
sultaten in de homeopathie op
het conto komen van placebo.
De homeopaat kan genezing en
placebo-effect onderscheiden
tijdens de genezing. Ook tonen
diverse onderzoeken de effecti
viteit van homeopathie aan, in
vergelijk met placebo-effect
Onderzoek van Klaus Linde
(Lancet. 20-9-98) over de ho
meopathische behandeling van
10.500 patiënten pakte heel po
sitief uit voor de homeopathie
versus de placebo-behandeling.
Het blijft vreemd hoe verschil
lend er wordt gereageerd wan
neer het gaat over de werking
van homeopathische genees
middelen of op het verschijnsel
placebo-effect. Beide tonen aan
dat ziekte en gezondheid niet te
vinden zijn in het fysieke vlak
maar op een energetisch niveau.
Jacq van Dam is klassiek homeo
paat te Oostkapelle
Toen Agilius de kamer binnentrad, zat heer Bommel eenzaam bij de
haard. Er hing een vreedzame stilte, maar in het aangrenzende ver
trek duidde het gerinkel van goudstukken en het bonken van geld
zakken erop, dat de brandkast weer gevuld werd.'Mooi', sprak de
salamander. 'De aardse bezittingen keren terug; het aanzien van de
meester stijgt.'
'Zou het?' vroeg heer Ollie, wat humeurig. 'Ik merk er nog niets van
- en ik moet zeggen, dat ik me alles anders had voorgesteld. Heb ik
daarvoor nu een geest opgeroepen? Ik zit hier net zo als anders.'
'De meester zit, de geest werkt', verklaarde de ander glimlachend.
'Terwijl diepe gedachten en goudgerinkel hem bezighielden, heeft
deze salamander zich gehaast zijn wens uit te voeren. De straf van
de markies nadert!'
Hier keek heer Ollie van op. Hij ging rechtop zitten en een zenuw
trekje voer rond zijn oog.
Citaat
Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen
dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vor
men van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.
1. Verspieder; 2. hoog bouwwerk; 3. schoonmaakgerei; 4. torenom
gang; 5. zuivelproduct; 6. fier; 7. snoer; 8. rijtuig; 9. zoogdier; 10. deel
v.e. jas; 11. toon; 12. meubelstuk; 13. stuk chocolade; 14. lijfeigene.
1
S
H
P
E
I
O
T
N
2
I
T
O
R
S
E
A
N
3
S
L
P
T
O
N
IJ
S
4
T
R
D
A
O
N
S
N
5
Z
K
W
E
A
R
O
K
6
S
N
T
A
T
M
I
G
7
A
K
O
C
O
R
H
D
8
K
T
A
L
D
E
S
I
9
S
C
E
H
A
O
A
P
10
N
K
R
Z
A
A
E
G
11
K
L
T
A
0
O
N
K
12
R
T
N
A
F
E
O
L
13
T
P
A
B
W
L
E
T
14
S
L
E
A
A
K
F
T
Oplossing woensdag
schild
t-o-a-
braaf-a-
a-m-j onk
revue--a
s-a--aas
tijdvak
e-e--t
narede
Zeeland: Wisselvallig
Door: Klaas Dik
Na vandaag krijgen we buiig en guur
weer in huis. Met noordwestenwinden
wordt dan koude en onstabiele Noordzeelucht aangevoerd, waarin
vooral boven land buien onstaan. Omdat het op enige hoogte zelfs
erg koud is, kunnen de buien ook gepaard gaan met hagel en mis
schien natte sneeuw. Vandaag is een overgangsdag en er stroomt
eerst nog zachte lucht het land op. Heel veel kunnen we daarvan
niet profiteren. Vanuit het westen nadert een koufront en het gaat
in de loop van de ochtend regenen. De plaatselijke mist verdwijnt.
Het blijft een aantal uren nat en mede door het gebrek aan zon blijft
een forse temperatuurstijging uit. Pas in de namiddag, na de passage
van het koufront, kan de zon nog net even doorbreken. De wind ruimt
daarbij van zuidwest naar noordwest, sterkte 4 Beaufort. Uit die hoek
wordt zoals gezegd later koudere lucht aangevoerd. De temperaturen
worden vanmiddag afgetopt rond 10 graden. Komende nacht trekt
de wind aan en wordt in onze regio (vrij) krachtig. Morgen en ook
zaterdag is het wisselvallig
met van tijd tot tijd regen of
enkele buien. Tussendoor is
er ook af en toe tijd en ruimte
voor de zon. Verder waait het
soms stevig. De temperatu
ren bereiken hun top bij 7 of
8 graden. Debet hieraan zijn
een complex lagedrukgebied
boven het noordelijk deel van
de Atlantische Oceaan en een
hogedrukgebied ten zuidwes
ten van Ierland, waartussen
een noordwestelijke stroming
staat. Gaandeweg het
weekeinde wordt het zachter,
wanneer de stroming bijdraait
naar het westen. Het blijft
echter wel wisselvallig en
waarschijnlijkzelfs regenach
tig-
Regen
ït
ZW4
TT
7W3
Vt;.'
#r3>sH
TH*/
a
laag
dt komende nacM
Vooruitzichten
weer
max.
min.
wind
40
NW 6
7°
3°
NW 4
3°
NW 3
10°
5°
W 5
Zon
Maan
donderdag
onder 18.53
vrijdag
op 6.50
donderdag
onder 19,46
vrijdag
op 7.53
Toonder Studio's
Nautisch bericht
De zuidwestenwind is matig, 3 tot 4 Beaufort. Het zicht is meest
matig, in mist slecht en aan het einde van de dag pas goed.
De temperatuur van het kustwater is circa 8 graden.
Waterstanden
'De straf van de markies?' herhaalde hij. 'U bedoelt dat hij eh...
dat...'
'Dat bedoel ik', hernam Agilius. 'Het uur der wrake is nabij. Maar
eerst moeten de aardse wetten gehoorzaamd worden en daarom
moet u de ambtenaar die buiten staat, minzaam ontvangen. De rest
komt vanzelf.'
Heer Bommel stond op en slikte iets weg. Het was duidelijk, dat hij
het een moeilijke opgave vond, maar voordat hij iets kon zeggen,
stapte de heer Dorknoper reeds naar binnen.
'Dag, meneer Bommel', sprak hij. 'Prettig dat u de zaken in der min
ne wilt regelen. We zullen het voorgevallene door de vingers zien. Ik
heb tenslotte ook gevoel - en ik wist niet, dat u bestolen was door de
markies. Wie had dat kunnen denken? Ik vraag me nu trouwens af,
hoe het met zijn vergunningen staat.'
'U moet het hem morgen eens gaan vragen', zei de salamander, ter
wijl hij zich naar de andere kamer begaf.
DONDERDAG
Hoog water
Laag water
18 MAART
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
02.15
243 14.33
266
08.46
231 21.00
20)
Terneuzen
02.35
269 14.56
293
09.16
242 21.30
211
Bath
03.40
314 15.56
343
10.24
266 22.35
243
Roompot Buiten
02.10
177 14.30
202
08.30
173 20.45
145
Z'zee/Colijnsplaat
04.05
159 16.30
179
09.55
165 22.15
131
Stellendam Buiten 02.28
171 14.46
202
08.25
112 20.35
082
Wemeldinge
04.00
187 16.25
205
10.05
181 22.20
155
Krammersl. West
04.35
167 17.00
189
10.00
176 22.20
145
VRIJDAG
Hoog water
Laag water
19 MAART
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
02.55
255 15.13
271
09.30
242 21.43
211
Terneuzen
03.15
281 15.35
298
09.58
252 22.13
222
Bath
04.17
326 16.35
349
11.06
277 23.19
241
Roompot Buiten
02.50
188 15.10
207
09.15
178 21.30
141
Z'zee/Colijnsplaat
04.50
164 17.15
178
10.40
169 22.55
138
Stellendam Buiten
03.08
181 15.27
207
08.59
11621.15
082
Wemeldinge
04.40
192 17.05
205
10.45
185 23.05
155
Krammersl. West
05.20
173 17.45
189
10.45
179 23.00
149
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied O
khle sneeuw
fc maiige sneeuw
malige regen
zware regen
Europa: Onweer
Hans Beiterman
Garnalen en tomaten in potjes
Potted shrimps. Een eeuwenoud gerecht uit de Engelse keuken. Het ge
recht komt al voor in een van de oudste Engelse kookboeken en daarin
geeft men ook aan dat het gerecht met verschillende vissoorten en schelp
dieren kan worden samengesteld. Vroeger gebruikte men specerijen om
het gerecht op smaak te brengen. Tegenwoordig neemt men er liever verse
tuinkruiden voor en voegt men er het vruchtvlees van verse pomodori aan
toe. Het gerecht wordt in éénpersoons kommetjes of (soufflé)potjes opge
diend en men eet er flinterdunne sneetjes droog wit- of lichtbruin brood bij.
Voor 4 - 5 voorgerechten:
400 - 450 gram verse gepelde Noorzeegarnalen; 2 Italiaanse (zongerijpte)
tomaten, ontveld; 225 gram boter; (zee)zout; witte peper uit de molen; 2
eetl. fijngehakte (platte) peterselie; 1 eetl. fijngesneden bieslook; 4 - 5 tak
jes verse kervel.
Spoel de garnalen in ruim koud water. Verwijder ongerechtigheden. Laat
de garnalen goed uitlekken op een zeef. Maak ze daarna zo droog mogelijk
door ze over een droge (thee)doek of groot stuk keukenpapier te laten rol
len. Halveer intussen de tomaten en neem kernen, zaad en vocht weg. Snijd
het vruchtvlees in kleine blokjes. Laat de boter, zonder dat ze gaat kleuren,
in een reeds hete pan met dikke bodem smelten. Schep de garnalen en to
maten erdoor en voeg zout, peper, peterselie en bieslook toe. Schep alles
goed om. Neem de pan onmiddellijk daarna van de warmtebron. Verdeel,
met behulp van een schuimspaan, de garnalen en tomaten met aanhan
gende boter en tuinkruiden over 4 - 5 kommetjes of potjes. Druk de inhoud
van de kommetjes of potjes licht aan.
Laat alles op een koele plek staan tot de boter rond garnalen en tomaten is
opgesteven. Schenk de achtergebleven boter door een zeefje in een kom
metje en schep het op de garnalen en tomaten in de kommetjes of potjes.
Laat alles afkoelen. Dek kommetjes of potjes af met plastic folie en plaats ze
tenminste anderhalf uur in de koelkast. Leg voor het opdienen takjes verse
kervel op de gerechten.
Varianten: met in blokjes gesneden gerookte vissoorten zoals zalm, zalmfo
rel, heilbot; makreel, paling en forel. Ook met in smalle reepjes gesneden
verse vis zoals filets van tong, tarbot en griet. En ook met kleine gekookte
mosseltjes en andere schelpdieren zoals kokkels.
Een vrijwel oost-west verlopende rug van hogedruk bepaalt nog
steeds het weer in een groot deel van Europa. Ineen breed gebied
van Rusland via Midden-Europa naar Spanje is het droog en over
heerst de zon. Het meest zonnig en warm is het op het Iberisch
schiereiland. De temperatuur loopt er al op naar 15 graden aan de
Costa Verde tot plaatselijk 25 graden in Andalusië. Ook in Midden-
Europa heeft de zon ruim de overhand met temperaturen tussen
10 en 15 graden. Richting Polen en Rusland neemt dit nog verder
af naar 0 tot 5 graden. Aan weerszijden van dit gebied zijn enkele
depressies actief. Eén ligt op het oostelijk deel van de Middellandse
Zee en brengt buien, soms stevige buien met onweer in Griekenland,
de zuidelijk Balkan, Zuid-ltalië en West-Turkije. Bovendien waait het
daar in sommige gebieden flink bij. In Bulgarije is het regenachtig
bij 7 graden. Elders in het gebied ligt de temperatuur meest tussen
10 en 15 graden. Een andere depressie ligt op de noordelijke oceaan
en brengt zeer koud weer op IJsland met sneeuwbuien. Ook in
Schotland, Scandinavië en de Benelux is het wisselvallig met regen
of buien. De temperatuur ligt iets onder 10 graden, behalve in het
Scandinavische binnenland. Daar is het ongeveer 0 graden en er valt
lokaal een sneeuwbui. In Israël is het zonnig en bijna 30 graden.
54Q2
Problemen tijdens uw vakantie? De ANWB helpt
haar leden met gratis juridisch advies.
