Picasso is en
blijft kunstenaar
van de eeuw
kunst
cultuur
Overzicht in
de Kunsthal
10
11
13
14
Tijdblokken
9
PZC
Hij is de kunstenaar van de
eeuw, het grootste
scheppende genie dat de
afgelopen honderd jaar op
aarde heeft rondgewandeld. Als
we het over Picasso hebben,
schieten superlatieven
kennelijk tekort. Pablo Ruiz
Picasso (1881-1973) was echter
ook een zeer media- en
fotogeniek genie, dat zich maar
al te graag liet vereeuwigen. Een
superbe poseur, die zich al op
jonge leeftijd bewust was van
zijn marktwaarde.
Het artistieke leven van de
beroemdste kunstenaar van
deze eeuw, dat ruim zeventig
jaar heeft geduurd, is vanaf
morgen (zaterdag) onderwerp
van een grote tentoonstelling in
de Kunsthal Rotterdam. Het
wordt de grootste expositie die
ooit over Picasso in ons land is
gehouden. Twee zalen vol
Picasso: zeventig schilderijen,
zestig stuks keramiek, vijftig
foto's en "250 werken op papier,
waaronder etsen, aquarellen en
litho's. Inclusief affiches en
boeken zo'n 450
catalogusnummers, voor het
grootste deel in bruikleen
gegeven door buitenlandse
particulieren. De expositie
moet het succes van de Escher-
tentoonstelling (190.000
bezoekers) gaan overtreffen.
De tentoonstelling volgt
Picasso's gehele carrière: van de
vroege blauwe en roze perioden,
via het kubisme naar de laatste
jaren die de schilder in Zuid-
Frankrijk doorbracht. Van zijn
Parijse jaren van rond de
eeuwwisseling tot zijn laatste
jaren in het roze atelier in de
I9e-eeuwse villa met uitzicht op
Cannes, die Picasso in de jaren
'50 had aangeschaft.
„Als je gaat nadenken over het
gegeven kunstenaar van de
eeuw kom je bijna automatisch
bij Picasso terecht", zegt Wim
Pijbes, adjunct-directeur van
de Kunsthal en samensteller
van de tentoonstelling Picasso.
Kunstenaar van de eeuw. „Wat
bleek, de laatste grote Picasso-
tentoonstelling in ons land, in
het Stedelijk Museum in
Amsterdam, was in 1967. Zijn
grafisch werk is later nog wel
geexposeerd, evenals zijn
keramiek."
Hoeveel kunstwerken Picasso
inzijn leven heeft gemaakt blij ft
een kwestie van ruwe
schattingen. Ook de pakweg
vijfduizend boeken die er over
hem zijn geschreven bieden
hierover nauwelijks uitkomst.
Er zijn ooit getallen genoemd
van vijftigduizend
kunstwerken, en dan rekenen
we alle tekeningetjes die hij
achterliet op de tafelkleden in
cafés en restaurants nog niet
eens mee.
Zijn schilderij en bevinden zich
over de gehele wereld. Een
relatief groot aantal hangt
permanent in Musée Picasso in
Parijs. Andere zijn eigendom
van de erven Picasso. Musea in
Europa en de Verenigde Staten
beschikken over vele Picasso's,
maar het grootste deel van zijn
oeuvre is eigendom van
vermogende particulieren.
„Vooral de laatste jaren is zijn
werk verschrikkelijk duur
geworden en er zijn nu eenmaal
meer vermogende particulieren
dan vermogende musea op de
wereld", aldus Pijbes.
In zijn zoektocht naar Picasso's
in particulier bezit heeft de
Kunsthal veel hulp gekregen
vanHelly Nahmad in Londen,
beroemd bemiddelaar in
topkunst. „Iemand die weet wat
zich in het buitenland bevindt
en vooral waar zich dat
bevindt", zegt Pijbes.
Veel particulieren in met name
Engeland, Frankrijk en
Zwitserland, die door Nahmad
en de Kunsthal werden
benaderd, hebben hun
beroemde schilderijen in
bruikleen gegeven voor de duur
van de expositie. „De een wat
makkelijker dan de ander, want
je vraagt natuurlijk wel hun
kroonjuwelen. Vooral het
argument dat er heel lang rüet
zo'n grote Picasso-
tentoonstelling was geweest
wilde nogal eens helpen om
mensen te overtuigen.
Bovendien zijn de meesten er
trots op dat hun eigendom door
een groot publiek zal worden
bekeken", vervolgt hij. „En wat
ook telt is dat zo'n actie goed is
voor de marktwaarde van het
betreffende kunstwerk. Maar er
zijn ook genoeg mensen die hun
eigendom absoluut niet willen
afstaan."
Een eerste zoektocht in eigen
land betrof de musea. Het bezit
van Picasso's bij Nederlandse
kunstinstellingen is echter op
een paar handen te tellen.
Veertien stuks om precies te zijn
Alleen wat grafiek betreft zitten
weiets beter: Boijmans van
Beuningen bezit onder meer een
paar honderd bladen uit de
jaren '60.
Pijbes: „Een grote Van Gogh-
tentoonstelling kunnen we
makkelijk maken. Er is
voldoende werk in Nederland
aanwezig. Hetzelfde geldt voor
Mondriaan, zit ook goed. Zo ook
Rembrandt. Nederland heeft
altijd sterke eigen schilders
gehad. Dus waarom duur
inkopen? Het betekent wel dat
een schilder als Picasso of een
andere buitenlandse
Anna Enquist en Ronald Giphart
zijn niet vies van een partijtje
voetbal
De Indonesische dichter Rendra
trekt ten strijde tegen de
misstanden in zijn land
Liszt heeft sentiment maar mag
niet sentimenteel gespeeld
worden
Nieuwe show van Cirque du Soleil
gaat over alledaagse mensen
De Kunsthal in Rotter
dam verwacht een grote
toeloop op de tentoonstel
ling Picasso. Kunstenaar
van de eeuw en heeft daar
om voor het eerst tijdblok
ken voor bezoekers inge
steld. Die zijn: 's morgens
van 10.00-13.00 uur
(zondag vanaf 11.00 uur),
's77iiddags van 13.00-
17.00 uur en op donder
dagavond van 19.00-
22.00 uur (t/m 29 april).
Toegangskaarten a f 15,-
zijn verkrijgbaar bij de
Ticket Service (0900 300
1250), de bekende voor
verkoopadressen en de
Kunsthal. Kaarten voor
de donderdagavond kos-
ten 25,-
Pablo Picasso
museum kreeg dit in 1935
aangeboden ter gelegenheid
van de nieuwbouw. Het was de
eerste Picasso in Nederlands
museaal bezit.
Zelden tot nu te zien geweest
zijn zes schilderijen, nu in
particulier bezit, die begin jaren
'30 werden afgebeeld in Cahiers
d'Art, een prestigieus"'
kunsttijdschrift in Frankrijk
dat een monografie wijdde aan
de beroemde kunstenaar.
„Picasso werd al bij leven tot
legende verklaard. Die
publicatie bewees hoe bijzonder
hij toen al was. Het heeft
bijgedragen aan de
mythevorming rondom de
schilder.
Picasso's schilderijen worden in
de Kunsthal gepresenteerd in
vijf thema's. 'Stilleven' bevat de
wereldberoemde kubistische
collages die Picasso in nauwe
samenwerking maakte met
Georges Braque. De twee
noemden zich Orville en Wilbur
naar de gebroeders Wright die
in 1903 als eersten in een
vliegtuig vlogen. 'Stilleven'
toont echter ook werken uit de
jaren '40 waarin Picasso zijn
ongerustheid over de oorlog uit.
Alle belangrijke vrouwen uit
zijn leven, van zijn eerste vrouw
Olga tot de droeve Dora Maar en
zijn tweede vrouw Jacqueline,
passeren de revue in 'Vrouwen'.
Picasso maakte vele
schilderijen van zijn kinderen
en familie, waaronder een
schilderij van zijn oudste zoon
Paulo, verkleed als Pierrot
(1923), dat altijd op diens
slaapkamer heeft gehangen, en
dat van zijn spelende dochertje
Paloma (1953). Een selectie uit
deze werken wordt getoond
onder de titel 'Familie'. „Vooral
met de komst van deze
schilderijen ben ik erg blij", zegt
Pijbes. „Dit zijn hele
persoonlijke documenten,
familiestukken. Wat we ook
hebben gekregen voor deze
tentoonstelling zij n schilderij en
van Paloma."
Het vierde thema is
'confrontatie en inspiratie':
Picasso in dialoog met schilders
uit zijn eigen tijd en uit het
verleden. Monumentale
schilderijen, waaronder 'Les
femmes d'Alger' uit '55 en 'Le
déjeuner sur l'herbe' uit 1960.
Tot slot bewijst 'De kunstenaar
in zijn atelier' de enorme
vitaliteit die de schilder in zijn
laatste jaren in Zuid-Frankrijk
aan de dag legde met onder meer
'Le peintre et son modèle' uit
1963 en schilderijen van het
atelier in La Californie.
Eén schilderij, waarover de
Kunsthal in onderhandeling
was, heeft het in elk geval niet
gehaald. 'Le Peintre' uit 1963,
een van de vele zelfportretten
die Picasso schilderde, ligt sinds
september vorig jaar op de
zeebodem: het schilderij bevond
zich in het toestel van Swissair
dat neerstortte voor de kust van
Canada.
Wat velen waarschijnlijk graag
zouden willen zien, maar
nauwelijks verrassend niet naar
Rotterdam komt is de
'Guemica'. Dit grote schilderij
maakte Picasso voor het
Spaanse paviljoen op de
Wereldtentoonstelling die in
1937 in Parijs werd gehouden.
Hij had zich laten inspireren
door de aanval van Duitse
vliegtuigen op de Baskische
stad GuemicaHet schilderij,
dat nauwelijks transportabel is,
bevindt zich sinds beginjaren
'80 in Madrid. Enige troost biedt
wellicht de replica die in de
Kunsthal op ware grootte wordt
getoond.
Evelien Baks
ExpositiePicasso, Kunstenaar van
de eeuw -13 maart t/m 4 juli in de
Kunsthal Rotterdam.
et oeuvre van Pablo Picasso is ongeëvenaard. Musea in de gehele wereld
beschikken over schilderijen, etsen, litho's, foto's, keramiek, beelden en wat al
niet meer van hem, maar nog veel meer vermogende particulieren hebben een
Picasso boven de bank hangen. Een selectie van het werk van de kunstenaar van de eeuw is
vanaf morgen te zien in de
Kunsthal Rotterdam. Het is de
grootste Picasso-expositie die
ooit in Nederland is gehouden.
Femme en vert, olieverf op doek 1909.
Picasso's onlangs gereinigde Beeld
staan hun eigendom tijdelijk af
aan de Kunsthal. Het overige
werk is in de afgelopen weken
per vrachtwagen of vliegtuig
vanuit tal van Europese steden
en de Verenigde Staten naar
Rotterdam gebracht. In gewone
klimaatkisten en volgens de
gangbare procedure. Picasso of
niet.
„Elk werk dat werd toegezegd
voelde als een kleine
overwinning", zegt Pijbes. „En
omdat er zo verschrikkelijk veel
in Sylvette op het Stationsplein van F
is, wil je ook heel veel
binnenhalen. Het smaakt naar
meer."
Wat de Kunsthal echter niet
heeft kunnen bemachtigen zijn
twee kleine schilderijen die
Picasso in 1905 heeft gemaakt
tijdens een kort verblijf in
Noord-Holland. De één hangt
permanent in het Musée Picasso
in Parijs, de ander wordt
permanent getoond in de
Queensland Art Gallery in het
Australische Brisbane. Beide
musea willen ze geen vier
maanden missen. „Maar juist 1
deze twee werken hebben een
duidelijke link met Nederland
en zijn op zich erg zeldzaam",
verklaart Pijbes.
Wat wel is gelukt is het
vrouwenportret dat Picasso in
1898 schilderde in zijn Spaanse
periode en dat het oudste werk
in particulier bezit is. Van
Boijmans Van Beuningen komt
'Femme assise a la terrasse d'un
café' uit 1901. Het Rotterdamse
La ceinture jaune, olieverf op doek 1932.
Le peintre et son modèle, olieverf op doek 1963.
kunstenaar van grote faam
relatief
ondervertegenwoordigd is in
ons land."
De Picasso's in Nederland
vormden het vertrekpunt voor
de samenstelling van de grote
expositie in de Kunsthal. Die
bevinden zich in het Stedelijk
Museum Amsterdam, het
Gemeentemuseum in Den
Haag, het Van Abbe Museum in
Eindhoven, het Kröller-Müller
Museum in Otterlo. Boijmans
Van Beuningen en de Hannema-
de Stuers Fundatie in Heino.
Keramiek bevindt zich onder
meer in keramiekmuseum Het
Princessehof in Leeuwarden en
Het Kruithuis in 's-
Hertogenbosch.
Ook Nederlandse particulieren
vrijdag 12 maart 1999
