Indonesië vulkaan-op-uitbarsten Mande,a
Kok kiest niet voor
regie Bijlmer-dossier
PZC
Van Aartsen weigert gesprek met RMS-top
Linkse Lafontaine
loopt vast in rechtse
SPD van Schroder
feiten en meningen
Voorzitter van Pemuda RMS vreest doden door honger en medicijnengebrek
12 maart 1949
vrijdag 12 maart 1999
Het duurt niet lang meer of er overlijden mensen door de
honger en een gebrek aan medicijnen. Als de onlusten
doorgaan, zal de Itidonesische regering nóg meer militairen
sturen. Er zijn er al zesduizend op Ambon. Dat is toch erg. Het
is gewoon oorlog daar, zegt Ferry Rinsampessy (31). Hij maakt
zich grote zorgen over de situatie op de Molukken. Stuur er
een VN-legermacht heen. Het Indonesische leger houdt het
niet. Dat draagt meer bij tot de onlusten dan dat het orde en
vrede handhaaft. Maar zolang Indonesië zelf niet erkent dat
de situatie onhoudbaar is, gebeurt dat niet. Habibie doet het
zelfde als Soeharto. Alleen is zijn lach gemener. Hij kijkt ge
woon smerig."
De aanwezigheid van president Nelson Mandei;
van Zuid-Afrika in Nederland levert beeld®
op van de charismatische, oude en nog altijcj
zeer sterke man die het einde van de apartheid inzijcj
land heeft gemarkeerd. Er worden lovende woordeng^
sproken. Terecht. Mandela heeft een centrale rol ge.
speeld in het aanvankelijke, geweldloze verzet tegendf
apartheid en in de gewapende strijd van de bevrijding;,
beweging ANC, die door tegenstanders jarenlang wen;
afgeschilderd als een terroristische organisatie.
De Amsterdamse burgemeester Patijn gebruikte don-'
derdag niet geringe kwalificaties voor de Zuid-Afn-
kaanse president. Hij sprak over een 'symbool vooi
hoop en een schijnend licht in de duisternis'. Het gin:
ditmaal niet om beleefdheidsfrases die worden geb®
zigd bij het bezoek van een bevriend staatshoofd. Man
dela is een moedig man, die recht heeft op veel en groa
respect.
Het bezoek van de man die na de vrije en algemene ver-
kiezingen in zijn land op 2 juni terugtreedt uit de poli
tieke spotlights, is een moment voor bezinning. Wieop
zich laat inwerken welke prijs Mandela en zijn mede
strijders hebben moeten betalen voor de vorming vac
een democratisch stelsel, komt tot de slotsom da
Nederland in dat opzicht een luxe kent waarmee on
dankbaar en slordig wordt omgegaan. Het besef hoe
kostbaar een bestel is waarin vrijheden grondwettelijk
liggen verankerd en waarin iedere volwassen burger
kan deelnemen aan verkiezingen, is bij velen wegge-
wist. Tijdens de laatste verkiezingen is daarvoor viae?
lage opkomst een jammerlijk bewijs geleverd.
In Zuid-Afrika zijn onder het presidentschap van Man
dela de fundamenten gelegd voor een nieuwe samenle
ving waaruit de scheiding tussen zwart en blank no;
verder moet worden gebannen. Door het onderzoek
door de verzoenings- en waarheidscommissie onder
leiding van bisschop Tutu is nogmaals scherp in beelc
gebracht hoe wreed en verwoestend het systeem vac
apartheid heeft gewerkt. Critici van de president wer
pen hem voor de voeten dat hij onvoldoende greep heer
gekregen op criminaliteit, onveiligheid en armoede
Dat is een onterecht verwijt. Het gaat om een proces
waarvoor, naar de geschiedenis leert, tijd nodig is. Ec
vertrouwen van de rest van de wereld.
Het afscheidsbezoek van de president kan worden aan
gegrepen om steun te geven aan een verdere ontwikke
ling van het huidige Zuid-Afrika. Nederland mag ziet
voor ogen stellen dat het de architect van de apartheid.
Verwoerd, heeft voorgebracht. Vanuit Nederland is ook
geijverd voor beëindiging van dat systeem maar daar
mee is geen eind gekomen aan de verantwoordelijkhe
den.
Tot nu toe hebben investeerders zich terughoudend op
gesteld als het erom ging economische impulsen te ge
ven aan Zuid-AfrikaDe regering dient te bezien hoe zij
haar invloed kan aanwenden om die impulsen te ver
sterken. Zulk eerbetoon zou aansluiten bij de jubel over
Mandela.
door Barend Strang
Ferry Rinsampessy is voorzit
ter van de Pemuda R>IS. de
Jongeren RMS. die tegen de 150
leden telt. Hij is geboren en ge
togen in Assen als jongste uit het
gezin van elf kinderen van een
ex-KNIL-militair. Hij deed de
lts ('timmeren*) en volgde een
hbo-opleiding maatschappelijk
werk. Tegenwoordig woont hij
in Capelle aan den IJssel en
werkt hij drie dagen in de week
als Moluks maatschappelijk
werker bij de Stichting Wel
zijnswerk (SWW) in Hoogeveen.
Praten wil hij alleen op neutraal
terrein, op het NS-station in
Utrecht bijvoorbeeld.
Rinsampessy is één keer op de
Molukken geweest, in 1975. In
formatie over de situatie krijgt
hij sindsdien via familie, vrien
den en kennissen daar. ..Mijn vi
sie was dat ik niet eerder terug
wilde dan dat de RMS onafhan
kelijk was. Alleen heb ik nu mijn
standpunt gewijzigd. Ik kan wel
in Nederland blijven zitten,
maar dan kun je geen contacten
leggen Om dat wel te kunnen,
zou ik nu graag terug willen.
Het gaat tenslotte om het veran
deren van de positie van de Mo-
lukkers daar. Ik wil dus niet
wachten tot de RMS onafhan
kelijk wordt. Ik wil een soort
marktonderzoek doen naar hoe
de mensen er leven. En waar
mogelijk wil ik met de mensen
praten. Dat zal moeilijk zijn,
want Indonesië loert altijd
mee."
Volgens Rinsampessy leeft de
RMS. de vrije Molukse repu
bliek, wel degelijk op de Moluk
ken, zij het ondergronds. „Het is
logisch dat men er niet mee naar
buiten komt, zeker niet voor de
media. Hoe meer het RMS-ver-
zet op de voorgrond komt, hoe
meer voer dat is voor de Indone
door Bouke Bergsma en
Henk van Lierop
Minister van Aartsen van
Buitenlandse Zaken zal de
Molukse regering in balling
schap niet persoonlijk ontvan
gen. Uit een brief van Van
Aartsen aan RMS-president Tu-
tuhatunewa blijkt dat de minis
ter het gesprek, waar de RMS
vorige week om had gevraagd,
overlaat aan twee hoge ambte
naren van zijn ministerie.
Van Aartsen schrijft dat hij de
zorgen en de afschuw over de si
tuatie in de Molukken deelt met
de RMS. In EU-verband heeft
hij inmiddels bedongen dat 'bij
een binnenkort uit te voeren di
plomatieke actie richting Indo
nesische autoriteiten specifiek
aandacht wordt gevraagd voor
de confrontaties in de Moluk
ken'. Bij die gelegenheid zullen
de Indonesische autoriteiten op
hun verantwoordelijkheden
worden aangesproken, aldus de
minister.
Waarnemers
Van Aartsen laat verder weten
dat hij het zenden van interna
tionale waarnemers - een twee
de verzoek van de RMS - niet
aan de orde acht. Met minister
Herfkens van Ontwikkelingssa
menwerking overlegt hij op
welke wijze meer humanitaire
hulp kan worden geboden om de
nood op de Molukken te lenigen.
Van Aartsen antwoordde op
vragen van Kamerleden dat zijn
collega Van Boxtel (Minderhed
en) binnenkort wel een gesprek
zal hebben met Tutuhatunewa
in diens functie van vertegen
woordiger van de Molukse ge
meenschap in ons land. Van
Aartsen wil niet uitsluiten dat
hij zelf 'op enig moment' een
gesprek zal hebben met Tutuha
tunewa.
Ook dan heeft Tutuhatunewa de
status van vertegenwoordiger
van de Nederlandse RMS-ge-
meenschap'. Het is 'uitgesloten'
dat Van Aartsen hem zal spre
ken als president van de RMS.
ANP
sische overheid om de RMS als
provocateur te bestempelen. De
Molukken worden al jaren on
derdrukt. Het Moluks Maleis
bijvoorbeeld is veranderd in In
donesisch Maleis. Soekarno.
Soeharto en Habibie zijn altijd
uitgegaan van de filosofie van
de eenheidsstaat. Daarom zie ik
Indonesië nu als een vulkaan
met verschillende kraters die op
uitbarsten staan, met verschil
lende brandhaarden."
Vrijbrief
Internationale bemoeienis moet
er komen, vindt Rinsampessy.
De rol van het Indonesische le
ger, die een vrijbrief zou hebben
om met scherp te schieten, moet
verminderen. Er moet humani
taire hulp komen, gericht op on
derdak, voedsel en medicijnen.
En dat moet eerlijk worden ver
deeld. ..Ik heb weinig vertrou
wen in de Indonesische over
heidsinstanties
Felle kritiek heeft hij op de Ne
derlandse overheid, die het ver
zoek om internationale aan
dacht heeft doorverwezen naar
staatssecretaris Van Boxtel van
Grote-Stedenbeleid en Integra
tiebevordering. ,.In feite ge-
Rookwolken boven Ambon-Stad.
beurt er niks. De Nederlandse
regeling neemt niet eens de
moeite om zijn zorg uit te spre
ken over de situatie op de Mo
lukken. Dat heeft Japan wél ge
daan. In Nederland wonen
50.000 Molukkers, maar de re
gering doet of haar neus bloedt.
We worden niet serieus geno
men. terwijl het om mensenle
vens gaat. Moeten er eerst mil
joenen mensen worden
vermoord voordat Nederland
zich zorgen maakt en er wat aan
wildoen."
Vorige week kwam in de publi
citeit dat Molukse jongeren in
Nederland op de Molukken zou
den willen gaan vechten.
Rinsampessy: „Onzin. Dat be
richt berust op een misverstand.
Het is begrijpelijk dat de jonge
ren kwaad zijn. Dat ben ik ook.
Maar als je er met wapens heen
zou gaan, geeft je de Indonesi
sche overheid voer om dat als
RMS-provocatie te bestempe-
foto EPA
len. Daarmee ondersteun je de
onderdrukking van je eigen
mensen. En voor wie kies je?
Voor de christenen, voor de
moslims? Het gaat om broeders
en zusters die altijd als één volk
hebben geleefd. De RMS is niet
zo dom dat ze de eigen eilanden
wil vernietigen." GPD
Bufferstaat
De Sovjet-autoriteiten heb
ben hun officiële steun gege
ven aan een voorstel Duitsland
tot neutraal gebied te maken
als bufferstaat tussen Oost en
West. Een van de punten in het
plan is dat de geallieerden een
vredesverdrag met Duitsland
moeten sluiten en hun troepen
binnen een jaar na de onderte
kening terugtrekken.
Textielsmokkel
De verkeersbrigade van de
Amsterdamse rijkspolitie
heeft een belangrijke smokkel
in herencouponstof ontdekt.
De wachtmeesters onderzoch
ten een zware truck, beladen
met aardappelen. Daaronder
hadden de chauffeurs zes ba
len stof verstopt.
Schooltandarts
Binnenkort gaan tandartsen
de gebitten van Middelburgse
scholieren tenminste twee
maal per jaar grondig inspec
teren. Dit gebeurt op school,
omdat de ervaring uitwijst dal
van een vrijwillige controle bij
een particuliere tandarts wei
nig terechtkomt.
Boot gekapseisd
Een sleepboot is gisternacht in
de Rotterdamse Merwehaven
gekapseisd en gezonken. De
machinist en de stoker zijn
hierbij verdronken. De kapi
tein en een matroos konden
worden gered.
Uitgever:
W F dePagter
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
A L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax. (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 15
4530 AB Terneuzen
Tel (0115)694457
Fax (0115)620951
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel (0115)568000
Fax (0115)561415
Hulst: s Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vri|dag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst
8 30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http//www.pzc.nl
e-mail pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden.
zaterdags tot 14 00 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur
Tel (0118)484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal ƒ98,00;
franco per post 128.50;
per maand 35,75,
per jaar 372,50,
franco per post 491,00,
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,80,
zaterdag 2,60 p.st
(alle bedragen inclusief 6 pet btw);
Postrek nr.. 3754316
t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
191 cent per mm, minimumprijs per
advertentie 28,65,
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief;
speciale posities tarief op aanvraag,
voor brieven bureau van dit blad
6,50 meer (excl. 17,5 pet btw).
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag,
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet, btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B V.
Vlissingen
door Robert Bloemen
Oskar Lafontaine gold als so
ciaal-democraat van het
oudere stempel. Ook als minis
ter van Financiën week hij re
gelmatig af van de koers die
bondskanselier Schroder wil
inslaan: de weg van het midden.
Hij voelde zich meer met arbei
ders verbonden dan met de
werkgevers waar Schroder zo
naar lonkte.
Tot enkele maanden voor de
verkiezingen van vorig jaar sep
tember golden Lafontaine en
Schroder als rivalen binnen de
SPD. Pas onder druk van een
mogelijke overwinning leken de
vertegenwoordigers van de lin
ker- en rechtervleugel de han
den ineen te slaan. Nog geen
half jaar in ambt, blijkt Lafon
taine het spel niet langer mee te
willen spelen. Een opvallende
stap voor een man die niet alleen
wegens zijn nogal gedrongen
gestalte de bijnaam Napoleon
van Saarland kreeg
Als premier van de deelstaat
aan de Franse grens waagde de
strijdlustige Lafontaine in 1990
de sprong naar het kanselier
schap. Maar het lukte de jongste
kanselierskandidaat ooit niet
de 'eeuwige' Kohl te verslaan.
De 55-jarige Lafontaine gold
altijd al als het 'enfant terrible'
van de partij Met zijn scherpe
tong maakte hij menige vijand
binnen de SPD. met name bin
nen de fractie in Bonn.
Fysicus
Van huis uit leek Lafontaine
niet voorbestemd voor een loop
baan bij de sociaal-democraten.
Als kind uit een katholiek arbei
dersgezin, waarvan de vader in
de Tweede Wereldoorlog sneu
velde, ging hij op kostschool in
een rk-seminarie om vervol
gens. met steun van de kerk, af
te studeren als fysicus. In 1966
sloot de gelovige Oskar zich aan
bij de SPD van Willy Brandt,
omdat de CDU volgens hem
haar christelijke principes niet
waarmaakte Op 31-jarige leef
tijd werd hij burgemeester van
Saarbrücken, de hoofdstad van
Saarland.
In het begin van de jaren tachtig
was Lafontaine de luis in de pels
van SPD-bondskanselier Hel
mut Schmidt, door zijn felle
verzet tegen de opening van
meer kerncentrales en tegen de
plaatsing van kruisraketten in
West-Duitsland. Hij eiste dat de
Bondsrepubliek kernwapens
zou afzweren en uit de NAVO
zou stappen, en boekte een grote
overwinning toen het SPD-con-
gres deze principes overnam.
Tegen het eind van de jaren
tachtig leek de SPD met Lafon
taine als kandidaat-bondskan
selier rijp om het roer van Hel
mut Kohl over te nemen. Maar
in oktober 1989 viel de Berlijnse
Muur, en tijdens de campagne
voor de verkiezingen van 1990
leverde Lafontaine felle kritiek
op de financiering van de her
eniging met de ex-DDR. De
CDU schilderde hem af als een
vijand van de eenwording en be
haalde een mime zege. Tijdens
de campagne raakte Lafontaine
ook nog levensgevaarlijk ge
wond, toen een gestoorde vrouw
hem neerstak.
Lafontaine trok zich terug in
zijn bolwerk Saarland, waar hij
sinds 1985 premier was. Daar
viel hij op door zijn economi
sche beleid, waarbij hij erin
slaagde zonder al te veel pijn de
staalindustrie te saneren. Zijn
activiteiten in de landelijke po
litiek bleven beperkt tot zijn
functie als één van de vijf vice-
voorzitters van de partij, een
post die hij sinds 1987 bezet.
Herhaaldelijk riep de linker
vleugel hem op het roer van de
partij over te nemen. In novem
ber 1995 was het zover. Het
SPD-congres in Mannheim
koos hem met een overweldi
gende meerderheid tot de man
die de partij naar de verkie
zingsoverwinning moest leiden.
Drie jaar later slaagde hij daar
in, maar moest daarbij wel ge
noegen nemen met een plaats in
de schaduw van zijn rivaal
Schroder. ANP
Oscar Lafontaine
Heeft u nooit gedacht: en nu
spring ik in de bres? De
vraag van Marijke August ei jn
zit er aan te komen. Het ont
kennende antwoord van mi
nister-president Wim Kok
eveneens. Er is hem niet ge
vraagd de regie in het Bijlmer
dossier op zich te nemen, en
dus heeft hij dat ook niet ge
daan.
Binnen de kabinetten Lub-
bers-3 en Kok-1 blijken er
geen afspraken te zijn ge
maakt over de coördinatie van
de nasleep van de Bijlmer
ramp. Er was zes jaar lang
geen 'regisseur' die erop
toezag dat de onderlinge com
municatie goed verliep. Dat
verbaast de leden van de en
quêtecommissie Vliegramp
Bijlmermeer en dat hebben ze
gisteren ook duidelijk laten
merken.
Het ministerie van Verkeer is
het meest betrokken departe
ment, maar had geen coördi
nerende rol. aldus oud-minis
ter Hanja Maij-Weggen van
Verkeer tijdens haar verhoor.
Bovendien is het onderzoek
naar de ramp uitgevoerd door
de onafhankelijke Raad van de
Luchtvaart.
„Ik stond op afstand", aldus
Maij-Weggen.
Zij en haar opvolger Jorritsma
hebben de Tweede Kamer vele
malen geïnformeerd over de
afwikkeling van het dramati
sche ongeval. Er zijn echter
ook tal van andere ministeries
bij betrokken geweest, zoals
VWS (voorheen WVC), VROM,
Buitenlandse Zaken, Justitie,
Economische Zaken en Bin
nenlandse Zaken.
Goed
Dit heeft er niet toe geleid dat
de vliegramp veelvuldig te
rugkwam in het beraad van
het kabinet. Slechts vijf keer is
er over gesproken in zes jaar
tijd, zo blijkt uit de notulen
van de ministerraad. Kok con
cludeert dat het onderling al
lemaal goed ging. Anders had
den de ministers wel om hulp
gevraagd, meent de premier.
„Het initiatief is vanuit hen
niet gekomen. Blijkbaar was
er geen sprake van dat het niet
boterde en het daardoor ho
gerop gezocht moest worden in
de ministerraad", aldus Kok
Ook fractievoorzitters en Ka
merleden hebben Kok er nim-
Premier Kok tijdens zijn verhoor.
mer op attent gemaakt dat er
grote onvrede zou zijn over de
afwikkeling van het Bijlmer
dossier door het kabinet.
Volgens Kok ligt de verant
woordelijkheid heel duidelijk
bij de verschillende ministe
ries. „De gedachte dat Alge
mene Zaken het zou kunnen
coördineren, is niet conform
de realiteit", aldus de premier.
Het departement van de pre
mier is daarvoor te klein. Bo
vendien beschikt Kok niet
over alle informatie: „Er wor
den geen schaduwdossiers
aangelegd." Volgens Kok staat
de premier in het Nederlandse
staatsrecht ook niet boven de
andere ministers. Hij heeft de
leiding over de ministerraad
maar is 'geen superminister
die boven de andere ministers
staat'.
Zijn voorganger Lubbers voel
de zich evenmin aangesproken
de afwikkeling van de Bijl
merramp te coördineren, of er
persoonlijk meer aandacht
aan te schenken. De oud-pre
mier zoekt de verklaring daar
voor bij de Tweede Kamer, die
nooit bij hem aan de bel trok.
„Ik ben nooit door enig Ka
merlid gebeld, die zich met een
kluitje in het riet gestuurd
voelde." Ook PvdA'er Van Gij
zel, die in zijn verhoor zei zich
soms eenzaam te hebben ge
voeld, is er niet in geslaagd in
zijn eigen partij gehoor te vin
den voor zijn zorgen, aldus
Lubbers.
De vraag is of zo'n afwachten
de houding gepast is, ook ge
zien de aanhoudende onrust in
de maatschappij. Met name
tussen 1994 en 1998, tijdens
het eerste kabinet Kok, ver
schenen er regelmatig berich
ten in de media, die een
actievere houding rechtvaar
digden.
Verwijt
Opmerkelijk genoeg is Kok
sinds begin 1998 vele malen
verweten dat hij de regie over
het kabinet kwijt zou zijn, za
ken op zijn beloop zou laten,
zich te afzijdig zou hebben ge
houden en zijn ministers te
veel ruimte zou laten. Maar
nooit is dat verwijt gekomen
inzake het Bijlmer-dossier.
Net zo opvallend is dat pre-
foto Phil Nijhuis/GPD
mier Kok het afgelopen jaar
verschillende keren de regie
naar zich toetrok in dossiers
waarvoor zijn collega's ver
antwoordelijk zijn. In april
1998 heeft hij het loonconflict
in de zorg 'overgenomen' van
VWS-minister Els Borst. Dat
was te ernstig om aan de kant
te blijven staan. Ook met de
discussie over Schiphol en het
asielbeleid heeft hij zich na
drukkelijk bemoeid, alhoewel
daar wel wat (politieke) druk
aan vooraf ging en Kok het
woord 'regie' niet in de mond
wilde nemen.
Kok mag dan geen 'super-mi-
nister' zijn, hij kan de collega's
wel bij elkaar roepen om over
belangrijke maatschappelijke
problemen te praten en op
zoek te gaan naar oplossingen.
De 'regie-rol' heeft hij bij de
Bijlmer uitdrukkelijk niet ge
kozen. Nimmer zijn daarover
in politiek Den Haag klachten
geweest. De enquêtecommis
sie roept nu als eerste de vraag
op of dat niet anders had ge
moeten. Kok zelf wil daarvan
niet weten: hij schuift de ver
antwoordelijkheid af. GPD
door Ans Bouwmans
