Monica slaat flink van zich af
PZC
Computer therapeut
voor afasiepatiënten
3
Tom Poes en de Vuursalamander Toonder Studio's
varia
Alle vakanties uit alle aidsen...
Nieuwe details maken verhaal Lewinsky amusant het weer q
recept Hans Bel,erman
puzzel
donderdag 11 maart 1999
door Hans Sonders
Het is als wakker worden in
China. De wereld is volko
men vreemd geworden. Zo om
schrijft Monique Lindhout van
de Afasie Vereniging Nederland
(AVN) de spraakstoornis afasie
die vaak het gevolg is van een
beroerte, een verwonding of een
tumor. Eind maart komt het
computerprogramma Kompro
2000 op de markt dat patiënten
helpt de taal weer enigszins on
der de knie te krijgen. Het pro
gramma is ontwikkeld door de
bijna 71-jarige Leidse logope
diste Atie Kobben, die er sinds
1995 aan heeft gewerkt.
Met Kompro 2000 kunnen afa
siepatiënten zelfstandig taaloe
feningen doen. zoals opnieuw
leren lezen, typen, geheugen
spelletjes spelen, synoniemen
zoeken, letters en lettergrepen
van woorden aanvullen en zin
nen rangschikken. Ook wordt
patiënten opnieuw geleerd te
'categoriseren: dat bijvoor
beeld een tafel en een stoel deel
vormen van het meubilair. Voor
wierpen in een categorie onder
brengen is een vaardigheid die
veel afasiepatiënten na een be
roerte zijn kwijtgeraakt.
Hoewel nooit wetenschappelijk
is bewezen dat het programma
bij de taalvaardigheid helpt, is
Lindhout daar heilig van over
tuigd. „Het is hetzelfde als wan
neer ik een vreemde taal moet
leren. Als ik niet geregeld oefen,
zakken mijn woordenschat en
algemene taalvaardigheid weg.
Dat werkt bij afasiepatiënten
natuurlijk precies zo."
Lindhout laakt dan ook de hou
ding van ziekenfondsen die het
programma en een computer
voor afasiepatiënten niet ver
goeden. „Als een computer no
dig is voor patiënten om met de
buitenwereld te kunnen com
municeren, vergoeden ze die
wel, maar als oefenapparaat
weer niet."
Afasie, dat letterlijk 'niet spre
ken' betekent, treft jaarlijks
3.000 Nederlanders. In totaal
telt ons land 35.000 afasie
patiënten.
Partner
Een van de grootste voordelen
van het gebruik van een compu
ter bij het oefenen van taal is dat
daarbij niemand anders nodig
is. „Helpen bij de leesoefenin
gen kwam vaak neer op de part
ner van de patiënt", zegt Lind
hout. „Maar die heeft het vaak
al zo zwaar en wil gewoon het
levensmaatje van de patiënt
blijven en niet op een gegeven
moment een verkapte oefenthe
rapeut worden." Maar belang
rijker is misschien nog wel dat
een computer nooit boos wordt
of ongeduldig.
Toen logopediste Atie Kobben
in de jaren tachtig het idee voor
een oefenprogramma voor afa
siepatiënten lanceerde, stuitte
ze op veel weerstand, weet
Lindhout nog. „Veel mensen za
gen er niets in. De patiënten
zouden er over het algemeen te
oud voor zijn, zo werd gedacht.
Bovendien vond men het pro
gramma te ingewikkeld en de
apparatuur te duur."
Kobben heeft haar plan toch
doorgezet en de vereniging zette
vervolgens een uitleenprogram
ma voor computers op dat al
gauw zo succesvol bleek dat
duizenden pc's bij afasiepatiën
ten werden geplaatst. De pa
tiënten kregen de apparaten mi
nimaal acht weken thuis. Velen
kochten er daarna zelf een.
De ontwikkelingskosten van
Kompro 2000 bedragen zo'n
350.000 gulden. Dit bedrag
werd behalve door de vereni
ging door diverse sponsors bij
eengebracht. GPD
(Advertentie)
...bii hét telefonisch reisbureau voor
I u heeft een fijne vakantie uitgezochtTtj
l de reisgidsen? Dan belt u ons om de
boeking goed en zeker in orde te maken.
Elke dag, dagen per week van 08 00
22 00 uur. Wij maken gelijk een gratis
prijsvergelijking Er zijn namelijk ENORME
„rasverschillen voor precies dezelfde
vakant.es tussen de verschillende tour
operators. Zodat u niet teveel betaalt,
nve maizkpliik' D-reizen Direkt.
heel Nederland!
sip ÜyrPlJdSSfj],
s€T
|*^,r 7 DAGEN PER WEEK
U09W1NKtLSyy 08 00 uur 22.00 UUR
I Of CA NAAK (OF BIL) ÉÉN VAN ONZE D-BEIZEN VAKANTIEW1NKEIS (ZIE VOOS TEl.NUMMEBS SBS-TEXTPAG. 501 Of GOUDEN GIDS)
door John Wanders
Het net verschenen boek Mo
nica's Story lijkt te bevesti
gen dat Monica Lew insky's visie
op haar twee jaar durende rela
tie met Bill Clinton werd ver
troebeld door gevoelens van
liefde, loyaliteit, woede, teleur
stelling, verdriet en verraad.
De Britse auteur Andrew Mor
ton, bekend van zijn bestseller
over prinses Diana, tekende Le
winsky's woorden op. Morton
had snel in de gaten dat Lewins
ky een 'emotionele' en 'neuroti
sche' jonge \touw is. ..God. wat
lijk ik toch dik op deze foto",
zegt zij als zij samen met haar
biograaf door de fotoalbums
van haar jeugd bladert. De fo
to's in het familiealbum van de
Lewinsky's vormden voor de
Brit de vroege bewijzen van Mo
nica's onzekerheid, haar gerin
ge zelfvertrouwen en haar wei
nig opbeurende tienerjaren in
het sjieke Beverly Hills. Moni
ca 's vriendin Lenore Reese' ..Be
verly Hills is een vijandige om
geving voor mensen met een
overgewicht." Monica's ouders
scheidden toen ze dertien jaar
oud was. Dit jeugdtrauma ver
mengde zich met haar ongeluk
kige bestaan aan de snobisti
sche Beverly Hills High School.
Dikkerdje
Het leidde tot een terugkerend
patroon van aankomen en af
vallen, van vasten en vreetbui-
en. Zij voelt zich inmiddels ze
ker over haar sensualiteit, maar
haar molligheid blijft een teer
punt. In het jaar van Monicaga-
te werd zij vooral gekwetst door
de media die haar portretteer
den als een 'dikkerdje'. Clinton,
die zelf ook al een leven lang te
gen zwaarlijvigheid vecht, ging
grandioos om met dit emotione
le vraagstuk. „Hij zei: Jee, wat
lijk je mager", herinnert Monica
zich. „Het was dan misschien
niet de waarheid, maar het was
wel lief van hem.
Had Lewinsky haar gewacht be
ter onder controle kunnen hou
den, dan was het misschien
nooit tot een aanklacht tegen
Clinton gekomen. Het sluitende
bewijsstuk van haar seksuele
relatie met Clinton was haar
met presidentieel sperma be
smeurde marineblauwe jurk.
Nadat de FBI de vlekken op 'de
jurk had vergeleken met Clin-
Monica Lewinsky (r) poseert met een tv-persoonlijkheid, Barbara Walters, van ABC News.
tons DNA, kon de president geen
kant meer op. Lewinsky ont
dekte de vlekken naar eigen
zeggen toen zij de jurk uit de
kast haalde. Maar omdat zij was
aangekomen en de jurk niet lan
ger aan kon. waste zij het kle
dingstuk niet. Zegt zij.
Trofee
Een waarschijnlijker verkla
ring is dat zij de jurk beschouw
de als een unieke trofee. Zij bab
belde er met haar vriendinnen
over en lichtte Linda Tripp in,
de vrouw die haar verraadde.
Tripp, sinds januari vorig jaar
Amerika's meest verafschuwde
blondine, adviseerde Lewinsky
de jurk zorgvuldig te bewaren
en niet te wassen. De jurk werd
zo een schot voor open doel voor
aanklager Kenneth Starr. Ook
voorkwam de jurk mogelijk dat
de propagandamachine van het
Witte Huis Monica's relaas tor
pedeerde als een fantasie van
een geflipte stagiaire.
Monica's Story bevat aardige,
nieuwe details die het boek een
behoorlijke amusementswaar
de gevenWel had Morton de ve
le clichés, die nu en dan lijken
weggelopen uit een doktersro
man („Hij was als de stralen van
de zon, als zonneschij n die plan
ten sneller doet groeien en kleu
ren doet oplichten") compacter
kunnen brengen; 288 pagina's
'Monicaleed' is zelfs voor de
liefhebber te veel van het goede.
En dan is er het minder amusan
te nieuwtje over de abortus die
Lewinsky onderging, nadat zij
een affaire begon met een onge
trouwde collega van het Penta
gon.
Monica slaat in het boek flink
van zich af. Geen onbegrijpelij
ke daad voor een 25-jarige
vrouw die dertien maanden lang
op ongezonde wijze in de be
langstelling stond van de inter
nationale media en de FBI en die
door enkele van haar vertrou
welingen en geliefden (onder
wie Clinton) werd verraden, dan
wel verloochend. De vreselijke
Linda Tripp krijgt een emmer
zoutzuur over zich uitgestort.
En terecht. Tripps lafhartige
dubbelspel is voldoende bewe
zen. De pitbulls van Starr, die
Monica urenlang psychisch
martelden in een hotelkamer,
krijgen er ook van langs.
Bill Ginsburg, de man die Moni
ca gedurende de eerste vijf
maanden van de crisis vertegen
woordigde en zich daarbij voor
deed als haar peetvader, krijgt
er ongenadig van langs. Hij
foto Virginia Sherwood/RTR
wordt afgeschilderd als vulgai
re kerel, een ijdeltuit eerste klas,
een geldwolf en een intrigant
die de Lewinsky's op schandali
ge wijze tegen elkaar uitspeel
de. Ginsburg tekende zijn eigen
vonnis toen hij in een open brief
aan Starr impliciet toegaf dat
Lewinsky en Clinton seks met
elkaar hadden. Dat was nog
voordat Lewinsky haar affaire
met Clinton had toegegeven.
Teenager
Ronduit boeiend zijn Monica's
weergave van dialogen met de
president, die in haar beleving
zeker iets liet doorschemeren
van een verliefde teenager. Hoe
hij vertederd naar haar trendy
legerkistenkeek: „Chelsea heeft
precies dezelfde." Hoe hij sek
sueel opgewonden raakte toen
Lewinsky verslag deed van haar
bezoek aan het door geweld ver
woeste Bosnië. Wat begon als
platte seks, groeide volgens Mo
nica uit tot een intieme relatie,
gebaseerd op wederzijdse af
hankelijkheid. Het was Bill
Clinton die de voormalige stagi
aire van het Witte Huis meer dan
vijftig keer belde. Het was Bill
Clinton die suggereerde dat hij
en Monica, 'twee zielsverwan
ten', na afloop van zijn presi
dentschap samen verder zouden
kunnen gaan in het leven.
Het lijkt zowaar alsof Monica
met haar sensualiteit, humor en
koppige, explosieve natuur
Clintons diepste emoties naar
boven wist te takelen. Emoties
uit zijn jeugd, die mogelijk al
decennia onder het stof verbor
gen lagen, verhalen over zijn
moeder, over zijn eenzaamheid
en eigen jeugdtrauma's. Zij zei
hem dat hij een man was die veel
warmte en verzorging nodig
had. Zij voegde er weinig subtiel
aan toe dat zijn echtgenote Hil
lary Rodham kouwe ogen had.
President Kiddo
Monica toonde lef. Zij noemde
hem recht in zijn gezicht Presi
dent Kiddo, hetgeen neerkwam
op een omdraaiing van de hië
rarchische verhouding. Ja, hij
was president van de Verenigde
Staten, maar hij was bovenal
haar minnaar. En minnaars zoe
ken vroeg of de laat de confron
tatie. Zij noemde hem 'Grote
Griezel' als zij boos op hem was.
Clinton zei haar dat zij hem
sterk aan zijn in 1994 overleden
moeder deed denken: „Je zit vol
pis en azijn, net als zijToen ge
leidelijk duidelijk werd dat deze
onmogelijke liefde met 's we
relds minst beschikbare man
destructief was voor Monica en
voor haar hoe dan ook in een
pijnlijk verlies zou uitmonden,
ging ze het hem lastiger maken.
Ze dreigde onder meer de pre
cieze aard van hun relatie te zul
len openbaren aan haar ouders.
Tijdens een van hun nachtelijke
telefoongesprekken liep de ru
zie zo hoog op dat Monica en
haar president anderhalf uur
achtereen tegen elkaar aan het
schreeuwen waren. „Hij moet
paars van woede zijn geweest",
vertelde zij Andrew Morton.
GPD
'Monica's Story', door Andrew Mor
ton. St. Martin's Press, New York,
1999. ISBN 0312240910
Vooruitzichten
vrijdag zaterdag zondag
weer La, La. Lat
max. 11c 11° 11°
min. 5° 5° 4°
wind Z 4 ZW 4 W 3
Nautisch bericht
Er waait in de regio een matige zuidoostelijke wind, 3 tot 4 Beau
fort. Het zicht is in mist slecht en de rest van de dag meest matig, I
De temperatuur van het kustwater is circa 6 graden.
10°
3°
ZW 4
Zon
O
Maan
onder 18.41
vrijdag
op 7.06
donderdag
onder 11,45
vrijdag
op 3.57
Waterstanden
DONDERDAG
Hoog
water
Laag water
11 MAART
uur
cm
uur
cm
uur
cm uur
CITi
Vlissingen
08.05
136
20.35
124
01.25
142 13.54
131
Terneuzen
08.26
159
20.56
146
01.46
153 14.14
W
Bath
09.05
195
21.41
181
02.40
186 15.12
171
Roompot Buiten
08.20
103
20.50
094
01.50
115 14.30
109
Z'zee/Colijnsplaat
09.10
114
21.35
103
02.50
125 15.25
119
Stellendam Buiten
08.43
097
21.12
088
01.54
076 14.29
07;
Wemeldinge
09.15
126
21.40
115
02.45
135 15.20
129
Krammersl. West
09.20
125
21.45
115
02.35
131 15.10
127
VRIJDAG
Hoog
water
.aag water
12 MAART
uur
cm
uur
cm
uur
cm uur
ent
Vlissingen
09.25
122
22.00
117
03.26
127 16.06
129
Terneuzen
09.40
144
22.16
138
03.04
133 16.14
125
Bath
10.26
173
23.00
169
03.39
164 16.39
152
Roompot Buiten
09.40
094
22.00
088
03.50
111 16.25
10c
Z'zee/Colijnsplaat
10.20
102
23.00
096
04.05
119 16.50
113
Stellendam Buiten
09.52
091
22.10
083
04.35
076 17.05
065
Wemeldinge
10.35
112
23.10
108
04.05
126 16.55
121
Krammersl. West
10.25
113
22.55
105
04.20
120 17.05
11!
L Lagedrukgebied
O* Bchie sneeuw
I «ms
mabgesneeuw
bcttbi
tdite regen
Europa: Rustiger
Het weer in een deel van Europa wordt op donderdag duidelijk wat
rustiger. Een hogedrukgebied boven Scandinavië en de Noordzee
breidt zijn invloed uit naar Centraal Europa. Met name de Benelux,
Duitsland en Denemarken hebben droog weer met flinke opklarin
gen. Overigens ontstaat wel op diverse plaatsen mist, die een deel
van de dag blijft hangen. In de nacht en vroege ochtend vriest het
licht, lokaal matig, en overdag wordt het 4 tot 7 graden. In Frankrijk
en Spanje is het duidelijk zachter met maxima tussen 14 en 19 gra
den. Wel komt daar meer bewolking voor en valt er regionaal re
gen, met name in het zuiden van Spanje. Overigens krijgt Portugal
in de loop van de dag en met name in de avond opnieuw te maken
met veel regen en pal op de kust een krachtige zuidelijke wind.
In Italië en Griekenland is het overwegend zonnig lenteweer met
maxima tot 20 graden. De Britse eilanden hebben vrij wisselvallig
weer. Een front van de Atlantische Oceaan trekt het noorden van
Ierland en Schotland binnen en veroorzaakt regen. In het zuiden
en zuidwesten van Engeland valt er ook enige regen, veroorzaakt
door een frontensysteem vanuit Frankrijk. In het uiterste noorden
van Europa is het nog steeds ijzig koud met minima tot -30 graden
en maxima lokaal beneden de -10 graden.
Een ogenblik talmde hij nog in de deuropening, maar toen keerde
hij zich plotseling om en snelde naar de Oude Schicht. „De knecht
slempt koffie", hoorde men hem mompelen, terwijl hij achter het
stuur kroop. „De meester heeft de bewaking van zijn schatten aan
een onwaardige opgedragen en de gevolgen blijven niet uit..." Hij
zweeg en Tom Poes, die achter de auto stond, zag hem gejaagd van
links naar rechts schuiven. Het oude voertuig begon te schudden en
de overbelaste veren piepten, toen de inzittende zich ten slotte buk
kend over de bodem bewoog. „Zoekt u iets?" vroeg Tom Poes, na
derbij komend. „Mist u dit soms?" Met een ruk richtte de ander zich
uit zijn moeilijke houding op en staarde naar het contactsleuteltje
dat hem voorgehouden werd. „Glmpffprevelde hij, terwijl een ro
de gloed zijn gelaat overtoog. „Sprsstt..." Toen krabbelde hij over
eind en terwijl hij op de bank plaats nam, slikte hij moeilijk. „Aha!"
sprak hij. „Dat staat u fraai! Daar betrap ik u net! Stilletjes wegrij
den met de bezittingen van uw vriend, hè? Bah! Hoe grof zijn de
stervelingen van het materiële plan! Het is maargoed, dat meester
Olivier een machtige geest heeft om over hem te waken. Geef die
sleutel hier, nietige aardkluit, anders zal ik u vernietigen." „Niks
hoor", zei Tom Poes. „Ik geef hem wel aan Joost als die terugkomt."
Salade met gebakken zalm
De salade kan als een hoofd- of voorgerecht worden
opgediend. De gefileerde zalm dient in plakken met
een dikte van ca. 7 millimeter te worden gesneden. Dikker
dan 1 centimeter mogen ze beslist niet zijn.
Voor 8 voor- of 4 hoofdgerechten: 4 grote of 8 kleinere
dunne (ca. 7 mm.) plakken gefileerde verse zalm, samen
ca. 650 gram; 2 eetl. limoen- of citroensap; zout; witte pe
per uit de molen; 4 eetl. olijfolie. Voor de salade: 400 gram
groene asperges; 250 gram verse jonge spinazie; 2 bos
uitjes, gesnipperd; 2 eetl. grof gesneden verse dille; 2
eetl. grof gesneden peterselie. Voor de dressing: 1 eetl.
aceto balsamico; 1 theel. limoen- of citroensap; 4 eetl.
olijfolie extra vergine; zout; witte peper uit de molen; 1
mespuntje fijne Franse mosterd.
Groene asperges behoeven meestal niet te worden ge
schild. Snijd wel aan de onderzijde van elke stengel een
stukje van ca. 2 cm. af. Zet de asperges op met ruim ko
kend water waaraan wat zout is toegevoegd. Laat de as
perges 8 minuten koken. Schakel daarna de warmtebron
uit. Laat de asperges in het kookvocht koud worden. Maak
de asperges droog met keukenpapier en snijd ze in stuk
jes van 3 centimeter. Spoel de vis onder stromend koud
water. Maak de plakken droog met keukenpapier. Wrijf ze
in met limoen-of citroensapen laat ze 10 minuten liggen.
Spoel intussen de spinazie enkele malen in ruim koud wa
ter. Neem de dikste stelen weg. Gebruik de slacentrifuge
of een slingermandje om de spinazie zo droog mogelijk te
maken. Verdeel de spinazie als bedjes over grote borden.
Strooi achtereenvolgens aspergestukjes, bosuitjes en
tuinkruiden erover. Maak de dressing door eerst balsami
co en limoen-of citroensap samen met wat zout, peperen
mosterd met elkaar te vermengen. Blijf zo lang roeren tot
het zout is opgelost. Klop daarna de olie erdoor. Sprenkel
over elk spinazie- en aspergebedje 1 eetlepel dressing.
Houd de rest van de dressing apart. Maak de plakken zalm
droog met keukenpapier. Wrijf ze heel licht in met wat
zout en peper. Verhit een grote koekenpan en laat de olie
er heet in worden. Bak de plakken zalm er beslist niet lan-
gerdan 1 minuutaanelkezijdein.Legdeplakkenopdesa-
lades en sprenkel de resterende dressing over de zalm.
Tip: geef er sneetjes licht geroosterd witbrood bij en zet
voor de liefhebbers een schaaltje met boter(balletjes) op
tafel.
Oplossing
woensdag
bijwerk
a-a-e-
harig-d-
u-e-ezel
wenen--o
e-b--zus
loopje
ij-o--d
kistj e
Citaat
Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt
met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van
links naar rechts een citaat.
1Rang in een theater; 2.
deel v.e. huis; 3. dans; 4.
kolenwagen; 5. geest; 6.
tekengerei; 7. kampeer
wagen; 8. bemoediging;
9. handstaaf; 10. fabel
achtig monster; 11jaar
getijde; 12. bundel
graanhalmen; 13. wiel-
staaf; 14. specerij.
Door: Klaas Dra
De komende dagen wordt het zachter.
De temperaturen stijgen overdag naar
waarden van omstreeks 11 graden. Deze verzachting zat al langere
tijd in het vat, maar werd enkele malen uitgesteld. Ook vandaag km
het er nog niet van, maar morgen moet het dan echt gaan gebeuren
Door het getreuzel van de zachte lucht kan zich vandaag nog een
uitloper van een hogedrukgebied boven Scandinavië overonzeom
gevïng ontfermen. Hiermee keert de de zon terug in het weerbeeld,
Met ruggesteun van de zon boekt de temperatuur ook vandaag toef
al een beetje winst. Het wordt vanmiddag ongeveer 9 graden en da;
terwijl het 's ochtends plaatselijk licht vriest. Tijdens de ochtend mos
wel rekening gehouden worden met mist, maar deze lost nog voor
het begin van de middag op. De zon is inmiddels stukken krachtiger
dan een paar maanden terug. Bovendien is ze al in training voorhst
zomerseizoen. De wind is matig en komt uit zuidoostelijke richting»
helpt ook mee aan het oplossen van de mist. Morgen dringen de
zachte luchtmassa's dan echt
van het zuidwesten van
Europa door tot Nederland.
In onze regio wordt het 11 gra
den, maar in Limburg kan het
14 graden worden. De rest
van het weerbeeld is minder
fraai, want deze wordt op
nieuw gekenmerkt door
bewolking en enige regen of
enkele buien. Ook zaterdag
is het niet veel anders.
Pas zondag tekenen zich op
de weerkaart veranderingen
af. Boven het westen van
Europa ontwikkelt zich een
hogedrukgebied, hierdoor
nemen de regenkansen af en
laat de zon zich weer zien. De
temperaturen schommelen
rond de 11 graden.
Zachter
