Chinese atoomspionage schokt VS
D66 dreigt met
kabinetscrisis
over referendum
Stoffels lonkt naar
landelijke partij
Leefbaar Nederland
Molukse noodkreet in Den Haag
Nieuwe trots Franse marine
wordt de risee van de natie
4 WEKEN
4°
Hoek blijft
winnen
Witte Huis ontkent onder tapijt vegen van schandaal
Man in brand na
burenruzie om
plassende hond
Filmregisseur
Stanley Kubrick
overleden
Chirac kiest in
Europa voor
Franse boeren
Serviërs sluiten de rijen
ZMF in geweer tegen bloembollen
Feyenoord met de schrik vrij
VOOR 16,00
JA, ik wik
De PZC
Eerst regen
Vanmiddag tijdelijk droger met misschien
wat zon. Maximumtemperaturen 6 a 7
graden. Matige zuidwestelijke wind.
jaargang no. 56
maandag 8 maart 1999
losse nummers 1,80
PZC
van onze redactie buitenland
89S
ider<
^WASHINGTON - China
DQ heeft halverwege de jaren
tachtig Amerikaanse
atoomgeheimen gestolen
uit het nationaal labora
torium voor kernwapens
in Los Alamos (New Mexi
co).
De spionagekwestie, mogelijk
no een van de grootste van deze
inde eeuw, werd in het weekeinde
onthuld door The New York Ti-
- imes. De krant baseerde zich
1178 daarbij op bronnen in de Ameri-
kaanseregering. Een functiona
ris van de Amerikaanse Veilig
heidsraad, P. Crowley, zei dat de
regering bezig is uit te zoeken
hoe groot de schade is die de spi
onage heeft aangericht en dat
een rapport binnenkort aan het
Congres wordt voorgelegd.
Washington ontdekte de dief-
TILBURG - Een 38-jarige man
uit Tilburg heeft zaterdag bij
een ruzie zijn buurman met spi
ritus overgoten en daarna in
brand gestoken. Het 65-jarige
slachtoffer is met eerstegraads
brandwonden aan zijn hoofd
opgenomen in het ziekenhuis.
Zijn buurman is aangehouden
en wordt volgens de poli tie ver
volgd voor poging tot moord. De
ruzie zou zijn ontstaan, nadatde
hond van het slachtoffer tegen
de gevel van de flat van de buur
man had geplast, aldus een poli
tiewoordvoerder gisteren. ANP
stal in 1995, na analyses van
Chinese kernproeven. Die ver
toonden opvallende gelijkenis
sen met de karakteristieken van
Amerika's meest geavanceerde
atoomkop, de W-88.
De hoofdverdachte in het ver
meende spionageschandaal is
een Chinees-Amerikaanse com
puterwetenschapper van het la
boratorium in Los Alamos. De
man is enkele weken geleden
voor het eerst onderworpen aan
proeven met een leugendetector.
Dat zou zijn gebeurd onder druk
van het Amerikaanse Congres.
Anonieme regeringsfunctiona
rissen beweren dat het Witte
Huis de ernst van de spionage
kwestie uit politieke overwe
gingen heeft trachten te baga
telliseren. De reactie van de
Amerikaanse regering op de
ontdekking zou zich kenmerken
door 'traagheid en scepsis'. Het
Witte Huis ontkent dit.
Generatie
China's kernarsenaal liep tot
het midden van de jaren negen
tig een generatie achter op de
nucleaire technologie van de
VS. De eerste atoombom die in
1945 door de VS werd afgewor
pen boven Hiroshima, de MK-1,
had een lengte van ruim drie
meter, woog 4.000 kilogram en
had een explosieve kracht van
vijftien kiloton. De moderne W-
88 atoomkop is tachtig centime
ter lang, weegt slechts 135 kilo
gram en is tien keer zo krachtig
als de MK-1Ze zijn dankzij hun
geringe gewicht en omvang af te
vuren vanaf onderzeeboten.
Topontmoeting
President Clinton zou in de zo
mer van 1997 op de hoogte zijn
gesteld van de diefstal in Los
Alamos, die plaats had tijdens
m
gefe
door Arjen Nijmeijer
VEERE - De Partij voor Zeeland
(PvZ) staat welwillend tegen
overdeelname in de nieuwe lan
delijke partij Leefbaar Neder
land. Dat laat het boegbeeld van
de PvZ, M. A Stoffels, weten.
Wel wil de Zeeuwse partij eerst
meer weten over Leefbaar Ne
derland; bovendien is de PvZ ei
genlijk al in de slag met de Fede
ratie Politiek Onafhankelijke
Groeperingen, meldt Stoffels.
Jan Nagel en Henk Westbroek
hebben hun plannen voor Leef
baar Nederland gistermiddag
st.gepresenteerd. De twee zijn de
kopmannen van de succesvolle
lokale partijen Leefbaar Hil
versum en Leefbaar Utrecht.
De twee politici willen met de
nieuwe partij de 'arrogantie van
LONDEN - De Amerikaanse
filmregisseur Stanley Kubrick
is gisteren overleden. Hij werd
in 1971 wereldberoemd door het
omstreden A Clockwork Oran
ge, een uiterst gewelddadige
film naar het boek van Anthony
Burgess.
Ook 2001: A Space Odyssey, een
epos uit 1968 over een computer
die de macht in een ruimteschip
overneemt, wordt tot zijn mees
terwerken gerekend. De regis
seur vestigde begin jaren zestig
zijn naam met Spartacus, Lol i ta
and Dr. Strangelove. Recentere
werken zijn The Shining (1980)
en Full Metal Jacket 1987)Zijn
laatste film, Eyes Wide Shut,
kwam onlangs van de montage
tafel.
Kubrick, die al tientallen jaren
teruggetrokken op zijn Britse
landgoed in St.-Albans ten
noorden van Londen woonde,
werd zeventig jaar. Hij kwam op
26 juli 1928 in de New Yorkse
Bronx ter wereld. De filmmaker
was ook schrijver en producent.
A Clockwork Orange draait als
nachtfilm in de Amsterdamse
bioscoop Movies voor de 324e
week. Een groot deel van het pu
bliek bestaat uit Britten, die de
film thuis niet kunnen zien, om
dat vertoning in Groot-Brittan-
nié nog steeds verboden is.
RTR/AFP/ANP
zie ook pagina 4
de landelijke politici' afstraf
fen. Lokale partijen worden
volgens Nagel en Westbroek ge
weerd uit colleges, terwijl lan
delijke partijen 'juist op lokaal
niveau vaak te weinig voor de
burger betekenen'. De landelij
ke politiek is volgens hen 'alleen
maar uit op macht en baantjes'.
Zij menen dat veel mensen zich
daaraan ergeren. De lage op
komst bij de provinciale verkie
zingen sterkt hen in die mening.
Onderzoeker Maurice de Hond
schat in dat er zeker ruimte is
voor een nieuwe politieke partij.
„Leefbaar Hilversum en Leef
baar Utrecht haalden (met hun
kritiek op het gevoerde beleid in
hun gemeente) respectievelijk
20 en 35 procent van de stem
men. Dat is landelijk ook moge
lijk, mits er een aansprekend
thema is om campagne mee te
voeren."
PvZ-lijsttrekker Stoffels wil
eerst meer gegevens van de
nieuwe partij. „Bovendien is er
ook al een andere partij vanuit
de lokale partijen. Daar waren
we al een eind mee op pad. We
zouden, dacht ik, volgende
week bij elkaar komen: dan
worden er ook kandidaten naar
voren geschoven voor een plek
in de Eerste Kamer." Volgens
Stoffels overweegt de Partij
voor Zeeland zelf ook één of
twee kandidaat-senatoren voor
te stellen. GPD
PARIJS - De onderhandelingen
over een nieuw Europees land
bouwbeleid staan onder grote
druk. De Franse president Chi
rac zette zich gisteren schrap.
De EU-ministers van Land
bouw komen morgen weer naar
Brussel om te proberen hun
moeizame onderhandelingen
over heivorming van het land
bouwbeleid af te ronden. Chirac
gaf gisteren een schot voor de
boeg met de belofte dat Parijs
opkomt voor de Franse boeren.
De belangen van de Franse boe
ren zijn volgens hem 'de belan
gen van Frankrijk'. De Franse
landbouw herbergt twintig pro
cent van de beroepsbevolking
en is een belangrijke exportsec
tor. AFP/ANP
de regeerperiode van president
Reagan. Clinton kreeg de infor
matie kort voor de eerste Ameri-
kaans-Chinese topontmoeting
sinds acht jaar. Het staatsbe
zoek van de Chinese leider Jiang
Zemin in 1997 paste in Clintons
China-beleid. Zijn 'politiek van
toenadering' ontmoette kritiek
in het Congres. Het Witte Huis
besefte dat een onthulling over
de spionage koren op de molen
van Clintons critici zou zijn.
In Washington werd gisteren ge
speculeerd over de vraag of het
Witte Huis de spionagekwestie
onder het tapijt heeft trachten
te vegen en of er een verband zou
kunnen bestaan met de omstre
den financiering van de hei-ver
kiezingscampagne van presi
dent Clinton en vice-president
Gore uit 1996. Die campagne
werd medegefinancierd met
schenkingen van een dubieuze
Chinees-Amerikaanse connec
tie. Aan dit schandaal, dat in
1998 van de voorpagina's van de
kranten werd verdreven door de
Lewinsky-zaak, kleeft onver
minderd de suggestie dat Pe
king invloed wilde kopen in de
Amerikaanse regering.
Molukse demonstranten met hun vlag bij het minister van Buitenlandse Zaken in Den Haag.
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - 'Molukkers, on
derdrukten, vermoord. De in
ternationale gemeenschap doet
alsof ze niets hoort'. Zomaar een
tekst op een spandoek, zaterdag
in Den Haag bij de demonstratie
van Molukkers tegen het geweld
tussen christenen en moslims op
Ambon. Een betoger: „Jullie re
gering moet ons helpen."
In Groningen houden 250 Mo
lukkers en Nederlanders met
fakkels, vlaggen en spandoeken
een stille tocht. In Den Haag
trekken 300 Molukkers van het
Malieveld naar het Vredespa
leis. Ze hebben dat als doel ge
kozen, omdat ze vinden dat de
internationale gemeenschap in
actie moet komen het geweld te
stoppen. Dit jaar kostten ge
vechten tussen christenen en
moslims op de Molukken al
ruim 200 mensen het leven.
„Jakarta exporteert moslims
naar Ambon. Daardoor ont
staan de problemen. Door niet
in te grijpen, gaat het hele land
kapot. De Indonesische rege
ring hoopt dat we de Zuid-Mo-
lukken straks niet meer hoeven
en dat we de onafhankelijk
heidsstrijd staken", meent de
22-jarige Jonky uit Tiel. De eer
stejaars rechtenstudent weet
dat er Molukse jongeren zijn die
willen vechten. „Dat houd je
niet tegen. Die gevoelens zijn er
nou eenmaal. Maar wij willen
geen geweld", stelt Jonky.
Goede wil
Vooreen groepje van twaalf jon
gens uit Vught, herkenbaar aan
bomberjacks, mariniersmutsjes
en zwarte zonnebrillen, is de
vreedzame demonstratie niet
het ultieme middel. Met een
biertje in de hand en een stoï
cijnse blik in de ogen lopen ze
met Molukse vlaggen aan het
einde van de optocht: „We zijn
hier om onze goede wil te tonen.
Maar als dit niet helpt, als de
Nederlandse overheid niet wil
luisteren...", zegt de 22-jarige
'Paulus' dreigend.
Van de twaalf is hij de enige die
zijn mond open doet. „Hier ben
ik alleen maar aan het overle
ven. Waarom zou ik dan niet
vechten? Ik zou best naar Am-
bon willen gaan om daar te ster
ven voor de RMS. Of hier blijven
en acties ondernemen, kapin
gen of zo."
Het gevaar dat onschuldige Ne
derlandse burgers daar het
slachtoffer van kunnen worden,
doet Paulus niet zoveel. „Ach,
ze hebben hier toch allemaal bo
ter op hun hoofd. Nederland en
de internationale gemeenschap
willen hun belangen in Indone
sië niet op het spel zetten voor
een klein, onderdrukt volk."
Toch is gewapende strijd niet de
oplossing, meent Ferry Rinsam-
pessy, voorzitter van de Moluk
se jongerenvereniging Pemuda
RMS. „De tijd is nog niet daar."
De berichten dat er in Neder
land al tientallen Molukse jon
geren klaar staan om te gaan
vechten op Ambon, verwijst hij
naar het rijk der fabelen. „Drie,
vier jaar geleden was er een ra
dicale groep in Breda, maar
daar hebben we sindsdien niks
meer van vernomen."
Strijd op de Molukken heeft
volgens Rinsampessy ook geen
zin. „De onlusten op Ambon zijn
tussen Molukkers onderling.
„Het dient onze vrijheidsstrijd
niet als wij ons daar vanuit Ne
derland mee gaan bemoeien.
Dan maak je alleen maar je ei
gen land kapot. En het is er al
een bende."
De enige oplossing is de Neder
landse overheid en de interna-
foto Peter Dejong/AP
tionale gemeenschap bewegen
in te grijpen, door humanitaire
hulp en waarnemers naar Am-
bon te sturen. Een 21-jarige Mo-
lukker uit Barneveld: „Ik pro
testeer niet voor mezelf. Mijn
toekomst ligt in Nederland.
Maar ik strijd voor mijn opa,
oma en andere familieleden
daar. Ons land moet erkend en
opgebouwd worden. Als dat
niet gebeurt, krijg je geweld. En
dan ben ik bereid te vechten."
GPD/ANP
van onze redactie buitenland
BREST - De 184 meter lange
start- en landingsbaan van
het gloednieuwe Franse vlieg-
dekschip Charles de Gaulle
blijkt vier meter te kort te zijn.
Dat is het laatst ontdekte pro
bleem van de glorie van de
Franse marine, die ruim zes
miljard gulden heeft gekost.
„Frankrijk en de Verenigde
Het gloednieuwe Franse vliegdekschip.
foto Marcel Mochet/EPA
Staten zijn de enige landen
met vliegdekschepen", klonk
het eind januari trots, vlak
voor de eerste proefvaart van
de Charles de Gaulle. De
Franse en de Amerikaanse
marine zouden zo gezamen
lijk kunnen opereren. De Brit
ten hebben overigens ook
vliegdekschepen, maar die
zijn voor toestellen die verti
caal kunnen opstijgen en lan
den.
De Charles de Gaulle is de op
volger van de sinds 1962
dienstdoende Foch. Dat puf
fende, grote rookwolken uit
brakende. op stookolie varen
de schip is bestemd voor de
sloop, maar het is wèl sneller
dan zijn hypermoderne op
volger. Die is volgens boze
tongen uit zuinigheidsover
wegingen uitgerust met twee
veel te kleine, van de Franse
onderzeeërs geleende kernre
actoren.
Andere problemen te over.
Eerst bleek er radioactiviteit
vrij te komen. Eind januari
werd de eerste proefvaart
twee keer uitgesteld omdat
het in Brest te hard waaide
(windkracht 6). Het schip zou
een week op zee blijven maar
lag na twee dagen weer voor
Brest: panne met de lagers van
de pompen van de reactoren
na het varen 'op volle kracht'.
Een dag latei' gilden de sire
nes: brand in de 'stoppenkast'
van het elektrisch systeem,
overigens snel geblust.
De Charles de Gaulle is in
middels wèl de risee van poli
tieke commentatoren en van
cabaretiers. Die vragen zich
af of de goedkoopste oplos
sing niet is: de constructie van
miniatuur-straaljagers. ANP
De Chinese minister van Bui
tenlandse Zaken, Tang Jiaxuan,
noemde het bericht in The New
York Times 'ongegrond' en 'bui
tengewoon onverantwoord'.
Volgens hem is het bericht inge
geven door tegenstanders van
Chntons handelspolitiek voor
China. China heeft in de VS de
status van meest begunstigde
handelsnatie. GPD/AP
Zweedse SFOR-militairen controleren bij Tuzla in het noord
oosten van Bosnië het verkeer naar het stadje Brcko op vuur
wapens. De Bosnische Serviërs zijn woedend over het verhes
van deze strategisch gelegen stad. Eensgezind veroordelen ze
het besluit van een internationale commissie om de
stad onder gezag van een collectief van moslims,
Kroaten en Serviërs te brengen.
De Zeeuwse Milieu Federatie waarschuwt tegen de eventuele
komst van bloembollenteelt naar West-Zeeuws-Vlaanderen.
Volgens de ZMF kan de bodem verder verdrogen en is het ge
bruik van veel bestrijdingsmiddelen en mest in de bollenteelt
slecht voor het milieu. Burgemeester Van Liere van
Sluis-Aardenburg vindt de bezwaren van de ZMF
sterk overdreven.
Feyenoordis gisteravond aan de
tweede nederlaag van het sei
zoen ontsnapt. De koploper
stond in de wedstrijd tegen De
Graafschap acht minuten voor
het einde nog met 3-2 achter,
maar via twee treffers van Kor-
nejev en Cairo (foto) in de slotfa
se werd alsnog gewonnen 3-4.
Feyenoord verstevigde
door de winst de lei
dendepositie.
radio en televisie: 2; binnenland: 3; varia: 4; buitenland: 5;
zeeland: 7,9 en 11; sport: 13,14,15,16,17,18,19,20,21 en 22
door Koos van Wees
DEN HAAG - D66 stapt uit het
kabinet als de VVD in de Eerste
Kamer de invoering van het cor
rectief referendum torpedeert.
Dat is althans de verwachting
van D66-fractieleider E.
Schuyer in de Eerste Kamer. „Ik
kan me niet voorstellen dat D66
dan in de regering zou kunnen
blijven", aldus Schuyer. Woord
voerders van WD en PvdA vin
den het dreigement van D66
'voorbarig'.
Voor de invoering van het cor
rectief referendum is een grond
wetswijziging nodig, die slechts
met instemming van een twee
derde meerderheid in de Senaat
kan worden doorgevoerd. Door
het verzet van een aantal WD-
senatoren dreigt die meerder
heid niet gehaald te worden. Ze
hebben er bezwaar tegen dat
burgers met het correctief refe
rendum zorgvuldig genomen
besluiten van het parlement
kunnen terugdraaien. Dat is in
strijd met de werking van de
parlementaire democratie, zo
zei WD-senator Heijne Mak-
kreel in het weekeinde.
Premier Kok deed vorige week
verwoede pogingen de grond
wetswijziging aanvaardbaar te
maken voor de liberalen. Hij
droeg minister Peper (Binnenl
andse Zaken) op zo snel moge
lijk te komen met de hoofdlijnen
van een wet, waarin staat hoe
dat referendum er precies komt
uit te zien. Kok hoopt de WD-
'ers daarmee alsnog over de
streep te trekken. Er is haast ge
boden, omdat er in mei een nieu
we Eerste Kamer gekozen
wordt, die naar verwachting
nog ongunstiger over het refe
rendum oordeelt dan de huidi
ge. De invoering van het refe
rendum is van groot belang voor
D66, dat al decennia ijvert voor
deze staatkundige vernieuwing.
PvdA-woordvoerder Rehwin-
kel vindt dat Schuyer een fout
maakt door nu al met crisis te
dreigen. „Het referendum is een
afspraak uit het regeerakkoord.
Het lijkt me daarom verstandig
eerst af te wachten wat de WD-
senatorengaan doen. Ikvindhet
van D66 wat voorbarig om de
druk nu al zo hoog op te voeren.
Clemens Cornielje, vice-voor-
zitter van de WD in de Tweede
Kamer, wijt de problemen aan
de traagheid waarmee het kabi
net werkt aan de hoofdlijnenno
titie over het referendum. „De
WD-Senaatsfractie heeft al
verschillende malen om die no
titie gevraagd. Als die er een
maal is, heb ik alle vertrouwen
in een goede afloop. Je moet nu
nog niet over een crisis praten,
zoals Schuyer doet." GPD
Advertentie
(eenmalig binnen zes maanden)
een proefabonnement van
4 weken voor 16.00
een abonnement. De eerste twee
weken ontvang ik de krant
gratis.
Daarna wil ik betalen:
per maand met automatische
afschrijving a 34,25
per kwartaal met
automatische afschrijving
a 96,50
Naam:
Postcode:
Stuur deze bon op in een open
enveloppe, zonder postzegel, naar:
PZC, afdeling abonnementen
Antwoordnummer 123
Bellen gaat sneller: 0
713214
000002
