Medisch testen in Bijlmer onnodig
Ook in regio meer ruimte pomphouder
PZC
Bestelbus met XTC ontploft in Susteren
Nederland blijft spil
in de drugshandel
2
binnenland
gezondheidsonderzoek vooral om onrust weg te nemen
itress-stoornis
ia vliegramp
Leger smijt
2 met premie
a Is lokkertje
vrijdag 5 maart 1999
1 g< oogleraar Gersons
Eu
t.
uti jou niet slijten
ie j EN HAAG - Een kwart van de
..jj, jonenden van de plek van de
jlmerramp heeft last van de
sitraumatische stress-stoor-
niT- s(PTSS). En nog eens eender-
t heeft daar in lichte mate last
itie in. Dat is meer dan op grond
sen van ervaringen bij andere
nn WPen mocht worden ver-
eji. acht. Dat zei de Amsterdamse
iogleraar psychiatrie Gersons
1 sieren voor de parlementaire
we iquêtecommissie Bijlmer-
dé: nip.
uld b klachten waarmee de PTSS
(paard gaat, zijn slapeloos-
ihiA chronische vermoeidheid
concentratieproblemen. Of
le lichamelijke klachten die
a* n gemeld ook door PTSS ko-
•ani en, staat overigens allerminst
eet st. Van de tot nog toe onder-
ord chte personen had volgens
ersons al 43 procent lichame-
ke klachten vóór de Bijlmer-
mp
ilgens Gersons 'slijt het niet',
am aar is PTSS wel te behande-
ek i. „Maar de concentratie
irdt nooit meer honderd pro-
tJai nt." De meeste klachten zijn
>v{ nger gebleven dan werd ver-
v acht. Sinds het begin van het
j ierzoek door het AMC heb-
ar' n zich honderd mensen met
ieli [SS-klachten gemeld. Hun
ede [handeling vergt zestien ses-
es. Het AMC is bezig extra the-
ipeuten op te leiden om de pa-
enten te helpen. Gersons zei
at de nazorg bij dergelijke
'eu! impen in Nederland niet goed
eorganiseerd is. GPD
door Hans de Bruijn
en Dineke van der Burg
DEN HAAG - Het onderzoek door het
Amsterdams Medisch Centrum (AMC)
naar de gezondheidsklachten van
slachtoffers en hulpverleners van de Bijl
merramp wordt uitgevoerd om tegemoet
te komen aan de angst en onzekerheid
onder die mensen. Maar medisch-weten-
schappelijk is er eigenlijk geen aanlei
ding voor. De klachten zijn zo weinig
concreet, dat het onderzoek waarschijn
lijk geen verband kan aantonen tussen de
klachten en de ramp.
Dat bleek gisteren uit de verhoren door
de parlementaire enquêtecommissie
Bijlmerramp over de gezondheidspro
blemen. Oud-directeur Rengelink van de
Amsterdamse GG&GD en de plaatsver
vangend hoofdinspecteur volksgezond
heid Plokker zetten vraagtekens bij het
lopende AMC-onderzoek. Beiden waren
het eens met eerdere besluiten om geen
groot bevolkingsonderzoek uit te voeren
Uranium
Gisteren bleek ook dat ambtenaren van
het ministerie van VROM in 1992 hun
toenmalige minister Alders nooi t hebben
ingelicht over het verarmde uranium aan
boord van de rampjumbo. Zij vonden dat
volgens de hoofdinspecteur van de mi
lieuhygiëne, Verkerk, niet nodig, omdat
de risico's van het uranium minimaal
werden geacht. Overigens bleek ook Ver
kerk niet door zijn ondergeschikten te
zijn ingelicht Hij gaf toe dat 'de drempel
om actie te ondernemen, om de minister
in te lichten en andere instanties erbij te
betrekken, omlaag moet'.
Hoofdinspecteur Plokker gaf toe dat
wellicht meer mensen lijden aan een
zeldzame ziekte van hun immuunsys
teem dan lang is gedacht. Tot nu toe was
sprake van vier gevallen. Of de afwijking
het gevolg is van de ramp staat echter
niet vast. Tijdens het AMC-onderzoek
wordt hier speciaal naar gekeken.
GG&GD-directeur Rengelink zei nog
steeds het besluit uit 1994 te steunen om
geen bevolkingsonderzoek te doen. Zijn
dienst heeft destijds vijftig huisartsen in
en om de Bijlmer gevraagd klachten die
met de ramp te maken konden hebben
door te geven, 'maar dat heeft toen niets
opgeleverd'.
Rengelink meende dat de huisartsen de
eerst aangewezen waren om eventuele
klachten te melden. De klachten die er
waren, weken volgens de huisartsen niet
duidelijk af van die van vóór de ramp.
Rengelink erkende wel dat het beter zou
zijn geweest als enkele jaren later nog
eens zo'n inventarisatie gehouden was.
Dat is nu niet gebeurd.
Volgens A Keverling Buisman van het
Energie Onderzoekcentrum Nederland
(ECN) in Petten kan ook het verarmd
uranium in de rampjumbo geen oorzaak
zijn van de klachten. Hij zei dat de stra
ling van het uranium na de ramp ver
waarloosbaar was. Volgens hem is het
risico op longkanker door de straling
vergelijkbaar met het risico van iemand
die maar één keer één sigaret rookt. Al
leen als iemand jarenlang, dag in dag uit
is blootgesteld aan een hoeveelheid ver
armd uranium van 5 milligram per ku
bieke meter, dan zouden er verhoogde ri
sico's kunnen zijn. Maar van dergelijke
concentraties is op de rampplek, noch bij
het werken in hangar 8 op Schiphol,
waar de brokstukken van de El Al jumbo
waren opgeslagen, ooit sprake geweest.
GPD
s lii loorHans Leber
'on
va DEN HAAG - Defensie betaalt
lieuwe infanteristen, genisten
;anj in Duitsland-gangers met te-
Ugwerkende kracht vanaf 1 ja-
uari een premie van acht pro
ent bovenop hun salaris. De
"res rer|iies dienen als lokkertje
vai oor de 'beroeps bepaalde tijd'
voii !BT), omdat dergelijk perso-
eel amper te krijgen is. Ook
ersoneel dat bijtekend in deze
uncties, krijgt een premie van
e c'it procent uitgekeerd.
Iet is voor het eerst dat zulke
rote groepen militairen in de
tagste rangen extra worden
etaald met een dergelijk pre-
uesysteem. In het verleden
ing het alleen om hoogge-
ihoolde technici, artsen,
ccountants en andere specia-
sten die voor een paar jaar
/erken bij Defensie bonussen
)t soms 25 procent op het ge-
rone salaris ontvingen. Deze
loge premies komen overigens
log steeds voor, bij alle legeron-
lerdelen en zowel voor BBT'ers
Is vast personeel.
Dok in de lagere rangen kunnen
Ie premies lucratief uitpakken:
DeBBT-infanterist die in Duits
land dient, krijgt in totaal zes-
5 ien procent premie per jaar. In
en vertrouwelijk overleg met
le vakbonden heeft generaal-
lajoor Strik van de Koninklij-
:e Landmacht recent gewezen
op de noodzaak van de premies,
jezien de concurrentiepositie
van Defensie op de arbeids
markt Hij tekende daarbij ech-
ér aan dat de premies op lange
termijn wel eens slecht kunnen
itpakken.
nhet bedrijfsleven worden vol
gens Strik al de wenkbrauwen
èfronst over de hoge pi"emies
«j Defensie. De BBT'ers moe-
- ?n na hun militaire carrière
oorstromen naar de private
éctor. Daarvoor krijgen zij een
akopleiding naast de militaire
werkzaamheden. Maar de ver
rekkende militair zal door de te
logesalarissen moeizaam door-
pgf komen naar het bedrijfsleven,
at het hoge loon niet kan of wil
'stalen. Militaire vakbonden
'ebben zich steeds verzet tegen
aa: remies en bonussen die al sinds
'et eind van de jaren tachtig
forden uitbetaald. Volgens
oorzitter B. Snoep van de AF-
IP is het beter de salarissen in
ebreedte te verhogen. „Het ene
aar is er een premie voor die
Unctie, het andere jaar voor een
mdere. Er moet structureel iets
jet de salariëring gebeuren,
'laar tot dusver moest dat bud-
'ettair neuti'aal. En dat is on-
Hogelijk," GPD
Een medewerker van de politierecherche zoekt naar sporen.
van onze redactie binnenland
SUSTEREN - Op een landweggetje in de gemeente
Susteren is woensdagavond laat een bestelbus met
grondstoffen voor de productie van synthetische
drugs ontploft.
Enkele brandweerlieden die op het al brandende bus
je afkwamen, konden zich vlak voor de enorme explo
sie uit de voeten maken.
De ontploffing is vermoedelijk veroorzaakt door de
brand in combinatie met lekkende zuurstofflessen.
Na de explosie vond de brandweer in en om het busje
vaten met ether en aceton, geschikt voor de productie
van XTC-tabletten.
foto Ermindo Armino/ANP
De gemeente Susteren, politie en brandweer nemen
de zaak hoog op, maar hebben weinig hoop de daders
te pakken te krijgen. De bestelwagen is vermoedelijk
gestolen. De grond, eigendom van Staatsbosbeheer, is
door de chemicaliën ernstig verontreinigd. Het
schoonmaken van de vijftig kubieke meter vervuilde
grond kost zo'n 50.000 gulden. ANP
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - De benzineprijs
kan omlaag als de pomphouders
langs de wegen op prijs gaan
concurreren. De regering wil
niet alleen aan de snelwegen
maar ook langs de regionale we
gen de benzinemarkt, die nog
gedomineerd wordt door vier
grote oliemaatschappijen,
openbreken.
Deze zomer wil het kabinet een
besluit nemen over de maatre
gelen waarmee het dat wil be
reiken. De grote oliemaatschap
pijen verzetten zich heftig tegen
de plannen. Het kabinet zet ze
toch door: „Voor het verschil
van acht cent per liter in verge
lijking met Duitsland, Frank
rijk en Groot-Brittannië is geen
verklaring", zei minister Jor-
ritsma van Economische Zaken
gisteren in de Tweede Kamer.
Een meerderheid in de Kamer
steunt de plannen.
CDA en D66 willen dat de rege
ring tegelijkertijd de markt
langs de snelwegen en de regio
nale wegen opengooit. Jorrits-
ma wil dat wel proberen, maar
zij kon niet beloven dat dat ook
lukt. Langs de regionale wegen
hebben de provincies en de ge
meenten het voor het zeggen. De
regering zal dan ook nauw over
leg met hen moeten voeren en
dat vergt tijd. Daarom wilde het
kabinet eerst de snelwegen aan
pakken.
Het kabinet wil een eind maken
aan de monopoliepositie van de
grote vier - Shell. Esso, Texaco
en BP/Mobil - en kleine maat
schappijen een kans geven een
pompstation te beginnen of over
te nemen. De regering gaat de
eeuwigdurende vergunningen
die maatschappijen nu voor sta
tions aan de snelweg hebben,
omzetten in contracten voor be
paalde tijd.
Ook krijgen wegrestaurants
toestemming een pomp neer te
zetten. Nieuwe of vrijgekomen
locaties worden verder geveild,
waarbij de grote maatschappij
en een 'biedhandicap' krijgen
zodat de kleintjes een kans krij
gen.
Prijsvoordeel
Het opengooien van de benzine
markt levert de automobilist
aan de pomp mogelijk nauwe
lijks prijsvoordeel op. Als daar
toe de mogelijkheid bestaat,
dan zal het kabinet de te ver
wachten "prijsdaling namelijk
opvullen met een accijnsverho
ging waardoor eenzelfde prijs
niveau in stand blijft, zo liet mi
nister Zalm van Financiën
gisteren weten.
Zo'n stap is overigens in over
eenstemming van het regeerak-
Karei v/h Reve
(77) overleden
AMSTERDAM - Karei van het
Reve, voormalig hoogleraar
Slavistiek aan de Rijksuniversi
teit Leiden en vooraanstaand
auteur, is gisteren op 77-jarige
leeftijd overleden.
Van het Reve, broer van de
schrijver Gerard Reve, kreeg
bekendheid als correspondent
van Het Parool in de Sovjetunie
in 1967. Hij was een vurig pleit
bezorger van de Russische dissi
denten en bracht als eerste het
befaamde Memorandum van de
atoomgeleerde Sacharov naar
het Westen. GPD
zie ook pagina 4
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Nederland blijft
ook de komende jaren een van
de belangrijkste drugshandel
naties van Europa, ongeacht
hoe hard politie en justitie de
strijd tegen de drugscrimine
len voeren. Dat voorspelt T.
van der Heijden, coördinator
Research Development bij
het Landelijk Rechercheteam.
De prominente rol van Neder
land in de drugshandel is te
verklaren door de goede infra
structuur, stelt Van der Heij
den in het Tijdschrift voor de
politie. Hij wijst daarbij op het
containervervoer via de Rot
terdamse haven, de vele lucht
reizigers van Suriname en de
Antillen naar Schiphol en het
grote aantal wegtransporton-
dememingen.
Een andere belangrijke factor
is volgens de politieman de
aanwezigheid van etnische
minderheden die banden heb
ben met landen waar drugs
wordt geproduceerd. De in
vloed van de overheid op deze
factoren is gering, stelt hij.
„Het ligt dan ook niet in de re
de dat de rol van Nederland als
een van de belangrijkste
drugshandelnaties van Euro
pa de komende jaren wezenlijk
zal veranderen", aldus Van der
Heijden.
Luilekkerland
Bij alle soorten drugs neemt
Nederland een zeer markante
positie in. Nederland is voor
heroine en cocaïne één van de
belangrijkste distributiecen
tra en voor synthetische drugs
en cannabis het belangrijkste
productiegebied in Europa.
Hierdoor is het aanbod op de
Nederlandse drugsmarkt
groot en zijn de prijzen laag.
Het is dus niet verwonderlijk
dat Nederland de naam heeft
een luilekkerland voor drug
gebruikers te zij n, stelt Van der
Heijden.
De prijzen van de drugs staan
bovendien onder druk door de
nog steeds toenemende aan
voer van drugs. Een gevolg
hiervan is dat de winsten ver
der dalen.
Volgens Van der Heijden
plaatst dit justitie en politie
voor een dilema. Door een ef
fectieve opsporing van drugs
stijgen de prijzen weer en
daardoor de winsten van cri
minelen die er wel in slagen de
markt te bereiken. „In princi
pe werk dit in het voordeel van
de meest professionele drugs
organisaties. Het simpelweg
vegen van partijen versterkt
de positie van deze criminele
groepen op de markt", aldus
Van der Heijden.
Een alternatief is het opsporen
en ontmantelen van de meer
professionele bendes. Maar
ook dat leidt niet vanzelf tot
afname van de handel, meent
Van der Heijden. „De ervaring
met de gedeeltelijke ontman
teling van de Colombiaanse
cocaïnekartels laat zien dat
hun plaats wordt ingenomen
door andere, veelal minder
professionele criminele groe
pen, die vermoedelijk genoe
gen nemen met kleinere winst
marges." ANP
Jeugdboekprijs 'Bezoekjaren'
AMSTERDAM - De twaalfde Woutertje Pieterse Prijs voor
kinder-en jeugdliteratuur is gisteren toegekend aan Joke van
Leeuwen. Ze kreeg de prijs van 25.000 gulden voor 'Bezoekja
ren', waarvoor ze nauw samenwerkte met Malika Blain.
Blain droeg 'Bezoekjaren' op aanhaar jonggestorven moeder,
die net als de moeder van Zima en Amrar onvermoeibaar bleef
knokken voor de vrijheid van haar kinderen.
De jury onder voorzitterschap van Liesbeth Brandt Corstius
zwaaide Van Leeuwen lof toe omdat ze er 'met ogenschijnlijk
speels gemak in is geslaagd tussen alle valkuilen van wat ge
woonlijk geëngageerde literatuur wordt genoemd door te
laveren'. Zij bezondigt zich niet aan moralisme.
Van Leeuwen 1952) is ook tekenaar, dichter en theatermaker.
Zij schrijft sinds 1978 kinderboeken. Voor haar succesvolle
kinderroman 'Iep!' uit 1997 kreeg ze eveneens de Woutertje
Pieterse Prijs en verder een Zilveren Griffel, Jonge Gouden
Uil en de Gouden Uil. GPD
Telefooncellen op schepen
DEN HAAG - KPN Telecom introduceert telefooncellen op
schepen. Via een satellietverbinding kunnen zeelieden, des
noods midden op de oceaan, bij nacht en ontij bellen. Zij moe
ten daarvoor wel aan wal een telefoonkaart aanschaffen.
KPN biedt de dienst aan omdat niet overal op zee met de mo
biele telefoon kan worden gebeld. Telefoneren via de scheeps-
radio is niet erg handig en vaak onverwacht duur, omdat niet
precies bepaald kan worden wie waar naartoe heeft getelefo
neerd. KPN is het eerste telecombedrijf dat de varende tele
fooncellen aanbiedt. ANP
Foutje bij donorregistratie
DEN HAAG - Wie de afgelopen maanden in een donorverkla
ring aangaf geen organen af te willen staan, heeft mogelijk
een verkeerde bevestiging ontvangen. Dit berust op een foutje
van het donorregister, dat overigens geen gevolgen heeft.
Het donorregister registreert de verklaringen waarin mensen
kunnen aangeven of zij al dan niet donor willen zijn. Het
stuurt iedereen die zo'n verklaring invult, een bevestiging om
te controleren of de gegevens juist staan genoteerdWoensdag
heeft het register 40.000 van die registratiebevestigingen ver
zonden. Bij een deel daarvan is foutief keuze 1 (ja) vermeld.
Uit voorzorg heef t het register alle 40000 registraties geblok
keerd. De donorformulieren worden opnieuw verwerkt. ANP
Sijthoff aast op NewMetropolis
AMSTERDAM - Sijthoff Multimedia Holding uit Rijswijk wil
het bijna failliete Amsterdamse science center NewMetropo
lis overnemen. Het ligt in de bedoeling na de overname de
filmzaal van NewMetropolis om te bouwen tot een IMAX-
theater, met speciale voorzieningen voor 3D-presentaties.
NewMetropolis, dat vorig jaar is geopend, is een educatieve
toeristische attractie, waar het publiek op populair-weten
schappelijke manier in contact wordt gebracht met de wereld
van de techniek. GPD
Grootschalige fraude met olie
MAASTRICHT - De Fiscale Inlichtingen- en Opsporings
dienst (FIOD) heeft een grootschalige fraude met diesel en
gasolie ontdekt. Door douanepapieren te vervalsen, ontdo
ken oliehandelaren in Nederland en België voor tientallen
miljoenen aan belasting. Dertien personen zijn aangehouden.
Na het ontdekken van de fraude heeft het Openbaar Ministe
rie in Almelo samen met de FIOD en de Belgische justitie sinds
oktober vorig jaar diverse huiszoekingen gedaan.
Ook zijn dertien personen aangehouden, waarvan zeven in
België. De Nederlandse verdachten zijn vrijwel allen afkom
stig uit Limburg. Een van hen is een douanemedewerker. ANP
Philips zet bod op VLSI door
AMSTERDAM - Hoewel de directie van VLSI er nog enkele
weken over wil nadenken, zet Philips het bod op deze Ameri
kaanse chipfabrikant onverdroten door. Vanaf vandaag kun
nen aandeelhouders hun stukken aanbieden aan de Neder
landse elektronicafabrikant. Philips heeft, zoals eerder
gemeld, ruim ƒ1,8 miljard over voor de maker van chips.
Vorige week verraste Philips het bestuur van VLSI met een
overnamebod. Philips gaf de chipfabrikant tot woensdag om
te reageren. VLSI vindt dat veel te snel gaan. ANP
(Advertentie)
ALCANTARA/LEDEREN BEKLEDING
BY GANT
DUBBELE AIRBAG
BY ROVER
kood tussen PvdA, WD en D66.
In ruil voor de accijnsverhoging
gaat de motorrijtuigenbelasting
omlaag. De consument gaat dus
meer voor het gebruik dan voor
het bezit van een auto betalen.
Zalm denkt dat hooguit in de
beginfase van een geliberali
seerde benzinemarkt lagere
prijzen te verwachten zijn. Hij
schat in dat de komende jaren
onder meer Duitsland de benzi
neprijs verder zal opkrikken,
wat Den Haag weer de moge
lijkheid biedt extra accijns te
heffen. Nu is dat nog niet moge
lijk, omdat dan een te groot
prijsverschil met de oosterbu
ren ontstaat. Vooral pomphou
ders langs de grens zouden
daarvan de dupe worden. GP-
D/ANP
zie ook pagina 19
SPORTTAS EN PARAPLU
BY GANT
AIRCONDITIONING
BY ROVER
DE ROVER 200 by GANT
ALL DRESSED UP' VANAF FL 35.490,
Dc Rover 200 is standaard al een
zeer complete auto Nu doen we
daar, met het Amerikaanse kleding
merk GANT. nog een flink schepje
bovenop De populaire 200iS en de
200TDic worden namelijk uit- ,6
gerust met een 'Rover by Gant'
pakket. Daarin ook elektrische
spiegels, metallic lak, een luxe
mattenset en een aluminium pook
knop. Dit alles maakt de Rover
200 GANT de meest aangeklede
jSS] auto tn zijn klasse. Kom 'm
W r eens passen bij de Rover dealer.
RENTON ROVER
Noordmonsterweg 4, Middelburg, Telefoon 0118 - 650850
GARAGE RIDA TERNEUZEN B V.
Mr. F.J Haarmanweg 4, Terneuzen, Telefoon 0115 - 613690
AUTO VENTURA B V.
Verrijn Stuartweg 10, Goes, Telefoon 0113 - 222498
