HOT Middelburg koopt Interflex
Het verhaal Uganda kent twee kanten
Festival Many wave gaat op herhaling
L
Het adres voor roti en redsnapper
900-20QO;.
Annexatiedrift van Ir
België gesmoord
Gevoel en verrassing voeren
boventoon in Outsider Art
!isr
zeeland
Handelsonderneming in technisch textiel wil groei verder opstuwen
in detail
ondernemend zeeland
kunst cultuur
www. webdesign.door. onderandere. nl
vrijdag 5 maart 1999
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - HOT, Han
delsonderneming Twice in
Middelburg heeft het Amster
damse bedrij f Interflex overge
nomen. Het bedrijf, dat geen
personeel meer had. is overge
bracht naar de vestiging van
HOT aan de Arnesteinweg in
Middelburg. Directeur Jan
Krieger van Interflex blijft nog
enkele maanden bij HOT voor
de overdracht van zijn kennis
om nadien met pensioen te
gaan. Met Interflex wil HOT
het productenpakket, textiel-
toepassingen voor industriële
doeleinden, completeren en
verder uitbreiden.
HOT draait om technisch tex
tiel voor gebruik in de indu
strie. „We zijn allemaal grote
fans van Christo," bekent di
recteur G. W. Eijssens van de
handelsonderneming. Chris-
ABN Amro opent vandaag,
vrijdag 5 maart, het vernieuw
de kantoor aan het Havenpark
in Zierikzee. Burgemeester J.
Asselbergs van Schouwen-
Duiveland verricht de opening
om 16.45 uur. Tevoren houdt de
bank ontvangst bij Kramer
Dance Masters aan 't Vrije m
Zierikzee. Daar spreken vanaf
16.00 uur rayondirecteur M.
van Beurden en algemeen re
giodirecteur P. van der Werf
van ABN Amro regio Zuidwest
gevolgd door een demonstratie
ballroomdansen door de Ne
derlandse kampioenen Wilco
van de Vijver en Diana Molen
kamp. Zaterdag 6 maart houdt
de bank open huis ter vrije be-
zichting van het gemoderni
seerde kantoor tussen 11.00 en
15.00 uur. Er is dan een snelte
kenaar en de bank biedt poffer
tjes aan.
De rubriek Ondernemend
Zeeland staat onder redactie
van Claudia Sondervan.
Vragen, tips en mededelin
gen kunnen schriftelijk wor
den aangeboden aan de re
dactie van de PZC, postbus
18, 4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
to's kunst is overal in het kan
toor te zien. „We voelen heel
duidelijjk verwantschap. In ze
kere zin doen we hetzelfde: za
ken inpakken Het materiaal
waarmee de Hongaarse inpak-
kunstenaar bijvoorbeeld de
Berliner Reichstag omhulde,
aluminium gecoate glasvezel
doek, gebruikt HOT ook in zijn
projecten.
„We overwegen om in de twee
de helft van dit jaar met een
tweede hal uit te breiden," zegt
Eijssens. Met de opstelling van
de Interflex-machines wordt
de beschikbare ruimte overbe
zet. In personele zin zal de
overname ook gevolgen krij
gen. maar Eijssens laat dat nog
in het midden. „We groeien
door. Sinds 1994 kent het be
drijf een jaarlijkse groei van 20
procent in omzet." Van die om
zet komt 45 procent uit export
naar Europese landen.
Sinds 1995 is het bedrijf in
Middelburg gevestigd, na acht
jaar te hebben gefunctioneerd
met een kantoor in 's-Heeren-
hoek en een magazijn in Hein-
kenszand. Sinds de verhuizing
uit de Bevelanden groeide het
personeelsaantal van zes naar
negen mensen.
Vier van hen ontwikkelen en
produceren toepassingen, de
eerste versies daarvan en klei
neseries. Grote serieproducties
worden uitbesteed aan een vas
te producent in Engeland. HOT
verwerkt de stoffen in filtersys
temen voor lucht en vloeistof
fen. luchtverdeelslangen voor
klimaatbeheersing, flexibele
verbindingen en afschermin
gen van mens en machine tegen
vuil, hitte, vocht en mechani
sche inwerking.
Met de inbreng van de specia
listische kennis en machines
van Interflex kan HOT afne
mers bedienen met compensa-
toren en beladingsbalgen,
flexibele tunnels die bij de be
lading van schepen en vracht
wagens worden gebruikt voor
bulkgoed. HOT wil in samen
werking met Syntens een aan
tal innovaties doorvoeren in de
systemen, zoals de opvang en
filtering van fijn stof dat vrij
komt bij die belading. HOT ziet
ook perspectieven voor de inzet
van in elkaar schuivende har-
monikab algen bij interne
transporten.
door Claudia Sondervan
VLISSINGEN - Er is weer een
tropische winkel in Vlissingen.
Prem en Johnny Lalbiharie en
hun echtgenotes Sita en Shar-
da hebben in de Scheldestraat
de fakkel opgepakt, waar hun
voorganger Roba die moest la
ten vallen. De zaak bedient een
publiek dat van ver buiten de
stad kan komen.
„We krijgen hier mensen uit
Goes en Breskens", vertelt
Johnny Lalbiharie. De winkel
die hij met zijn vrouw Sharda,
zijn broer Prem en zijn schoon
zuster Sita runt krijgt stilaan
de contouren van een exotische
supermarkt met vooral Suri
naamse en Antilliaanse waren.
Centraal staan de verse groen
ten, vlees en vis en kruideniers
waren als kruidenpasta's en
grote balen rijst. Ook een
hoofdrol eisen de kant- en kla
re gerechten als belegde brood
rassen en nationaliteiten", zegt
Sita.
Zaken als een flinke collectie
verzorgingsmiddelen voor
donkere huid en kroezend haar,
een uitdijende reeks Hindoe-
staanse videofilms en muziek
jes, bakabana, gebakken ba
naan, gistgebak bara, de roti's,
nasi's en bami's die Sita zelf be
reidt. Die worden voor tachtig
procent verkocht aan Neder
landers. „Hindoestaanse men
sen maken dat thuis zelf",
weten schoonzus en zwager.
„Onze klanten komen van alle
op cassette en cd en de selectie
frisdranken kif jgen in de toe
komst gezelschap van aller
hande producten waar mensen
om vragen. Wat niet direct le
verbaar is, wordt besteld bij de
groothandels in de Randstad.
Een groot deel van de tropische
groenten, kouseband, malse
Domenicaanse aubergine en
Surinaamse okra, komt van
teelt uit de Caraïben. Lang
zaamaan levert ook de Neder
landse teelt groenten als amsoi,
de smakelijke broer van pak-
Steeds meer supermarkten ne
men wat exotische waren als
zoutvlees en marsala's op in de
schappen, maar mensen die
meer dan 300 gram basmati -of
pandanrijst betaalbaar willen
afnemen, of op zoek gaan naar
vis als redsnapper of jaribara
kunnen bij de broers Lalbiha
rie terecht. Zolang de winkel
zich nog ontwikkelt moeten de
broers het winkelierschap
combineren met een baan.
■^■HTPPYTTEl^ P,an
I II II II ^■C(in,l
twee stapte hare majesteit i U
wal, terwijl door een twa
jonge meisjes hyacinten in
nationale kleuren voor fc j_ g
voeten werden gestrooid'
schrijft de Breskensche Cour aas
de aankomst van Wilhelm»
Met een auto rijdt het kom »ud
lijk gezelschap via Gnx
Nieuwvliet, Cadzand en Zt gir
zande naar Oostburg, toe |ee;
juichd door duizenden mer. ltei
langs de weg. In Oostburg wc }e
de koningin ontvangen door ue
Aardenburgse dominee J aar
Pattist. Hij benadrukte noge ng
hoe zeer de Zeeuws-Vlamin| ygr
verknocht zijn aan land en v
stenhuis. „Wij hebben geenh rjjsj
tegen de naburen, maar i
kunnen het niet hebben dat n (til
raakt of maar wijst naar a j. f
nationaliteit." Lg
Wilhelmina stelde de Zeem
Vlamingen niet teleur. De Br g
kensche Courant citeert: „1
geestdriftige ontvangst en )Ils
waarvan wij getuige waren
gans Zeeuws-Vlaanderen, h jeu
ben mijn stoutste verwacht »m
gen overtroffen. Mijn woon ]s)
schieten te kort om mijn gevt arj<
lens te vertolken. Doch ik [ar
kenbaar maken in het getui)
nis, dat Zeeuws-Vlaanderen ato
en altijd deel zal blijven uitn »n\
ken van Nederland." |g£
po:
De Belgische voorstanders v |0e
annexatie verliezen het pleit. jnl
eigen land keren de socialist
zich al direct tegen het idee li at<
derlands grondgebied in te pi age
ken. In Parijs laten de grotere an2
gendheden weten de Belgisc [ch'
annexatiedrift niet te steunt eer
In de zomer van 1919 waait
Belgische bui over. Wel ga '12
beide landen in onderhandels ut
over een aantal zaken in het
jaar oude tractaat. Met nai
over de vrije doorvaart over^,er
Westerschelde en het kana ,aa
Gent-Terneuzen is Nederlai net
bereid te praten. mei
doorTheo Giele
De naam Paul Hymans klinkt
als een vloek in het
Zeeuws-Vlaanderen van 1919.
Hymans is de Belgische minister
van Buitenlandse Zaken en zijn
naam werd in een adem ge
noemd met het woord annexa
tie. De Belgische staatsman
heeft op de conferentie in Parijs,
waar de overwinnaars van de
Eerste Wereldoorlog de verlie
zers hun wil dicteren, gevraagd
om herziening van de tractaten
van 1839, de scheidingspapie
ren van Nederland en België.
Hymans wil wijziging van de
grens tussen Nederland en
België, althans dat zijn de be
richten die vanuit Frankrijk
Nederland bereiken. Hij wil de
linkeroever van de Schelde en
de rechteroever van de Maas
tussen Maastricht en Limburg
aan België toevoegen. Volgens
Hymans heeft Nederland haar
neutraliteit verspeeld door
Duitse troepen zich te laten te
rugtrekken door Limburg. In
Limburg en Zeeuws-Vlaande-
ren slaat bij de bevolking de
schrik om het hart om zoveel an
nexatiedrift. In de rest van het
land reageert men verontwaar
digd. Is dat de dank voor de op
vang van miljoenen vluchtelin
gen na de Duitse inval in 1914.
Anti-annexatie-comités schie
ten als paddestoelen uit de
grond. Zo ook in Zeeuws-
Vlaanderen. Koningin Wilhel
mina begint aan een reeks be
zoeken aan de bedreigde regio's
om de vastberadenheid van de
Nederlandse regering te tonen.
Nadat ze eerst Limburg heeft
bezocht, gaat ze op 5 maart 1919
Zeeuws-Vlaanderen.
Om twee uur komt ze aan in
Breskens: „Het koninklijk schip
was vergezeld van twee onder
zeeërs, terwijl een watervlieg
tuig steeds triomfantelijk het
schip omzwierde. Te kwart over
erd
Schrijver Moses Isegawa op literaire avond in Goes
door Rolf Bosboom
GOES - Moses Isegawa wil de
lezer aan zich binden. „Altijd
heb ik de angst dat iemand bij
voorbeeld zijn hond gaat uitla
ten, omdat mijn boek niet span
nend genoeg is. Ik hou nu
eenmaal van spannende boe
ken", zei hij donderdag tijdens
een literaire avond in Goes. Ise
gawa bewees dat hij niet alleen
lezers maar ook luisteraars weet
te boeien. Grote thema's pas
seerden op bijna laconieke toon
de revue, afgewisseld met blij
ken van verbazing over Neder
landse gewoonten.
Isegawa (1963) is de auteur van
het boek Abessijnse kronieken,
een van de grootste literaire ver
rassingen van vorig jaar. Het is
een familie-epos, dat overeen
komsten vertoont met het le
vensverhaal van Isegawa. De
hoofdpersoon heet Moegezi, die
opgroeit in het door terreur en
oorlog geteisterde Uganda en
aan het slot zijn heil zoekt in Ne
derland. Van het boek, 620 pagi
na's dik, zijn inmiddels meer
dan 70.000 exemplaren ver
kocht.
Gedrevenheid
„Toen ik de Abessijnse kronie
ken zag, dacht ik: moet dat nou
zo dik", zei Willem Nijssen, die
Isegawa interviewde, aan het
begin van de avónd. „Het moest
inderdaad. Er zit een enorme
gedrevenheid in het verhaal en
het verslapt nergens." Met de
zelfde gedrevenheid vervult Ise
gawa zijn schrijverschap.
„Twintig jaar geleden ontdekte
ik dat ik schrijver wilde worden.
Moses Isegawa: „Een spannend en snel boek mag de lezer altijd van mij verwachten."
foto Willem Mieras
Alle andere dingen waren sinds
dien bijzaak."
In Nederland vond hij in 1990
het goede klimaat om zich aan
zijn roeping te wijden, al duurde
het nog vijf jaar voordat hij met
zijn pen de goede toon trof. „Als
j e j e hier wil concentreren op een
project, dat kan dat. Je wordt
met vaak gestoord. Nederlan
ders gaan niet vaak bij elkaar op
bezoek en als ze dat wel doen,
dan bellen ze eerst zodat je het
juiste eten in huis kan halen."
Abessijnse kronieken dompelt
de lezer onder in een eindeloze
stroom van gebeurtenissen, die
de ontwikkeling van Moegezi
beschrijven en waarin zijn ti
rannieke moeder Hangslot een
belangrijke rol speelt. Een helse
jeugd, zo lijkt het. „Toch houdt
Hangslot van haar kinderen",
aldus Isegawa. „Ze wil dat ze
goede burgers worden, maar ze
is nu eenmaal een ouder van de
oude stempel en niet gewend om
steeds 'o, ik hou van jou' te zeg
gen. In Nederland is het kind nu
de baas in huis, maar als er zoals
vroeger negen kinderen rondlo
pen moet je niet om dure Nike-
schoenen zeuren terwijl er geen
geld is. Dan móet je als ouder
wel streng zijn."
Ook de rol van de Grote Tiran
van Uganda nuanceerde Isega
wa: „Ugandezen zeggen altijd:
we zijn allemaal slachtoffer van
Idi Amin, maar ze zijn zelf me
deschuldig. Amin stond als dic
tator aan de top, maar overal
had je kleine dictators. Daar
door had hij heel veel macht en
kon hij als een Clint Eastwood
in het wilde westen zijn gang
gaan. Ik vind dat mensen beide
kanten van het verhaal moeten
horen."
Ontwikkelingshulp
Kritisch is Isegawa's boek over
de katholieke missie in Afrika
en over ontwikkelingshulp. „Ik
wilde laten zien hoe machtig de
katholieke kerk is en hoe die het
leven er beïnvloedt. De kerk is
vooral uit op macht, geld en het
behoud van haar invloed. Zij
bepaalt wat goed voor je is en je
moet maar gehoorzamen. Bij
ontwikkelingshulp van Europa
aan Afrika is het net zo. De ver
houding is altijd ongelijkwaar
dig geweest. Nu heerst er een ge
voel van: wat moeten we nou
nog meer doen? Dat is een laks
gevoel."
In september verschijnt Isega-
wa's tweede roman: Slangen
kuil. „Het is een oud verhaal,
dat ik in 1992 al eens heb gepro
beerd te schrijven. Toen lukte
het niet, maar vorig jaar wel.
Het is bijna onmogelijk om te
beantwoorden aan de hoogge
spannen verwachtingen, maar
ik heb geprobeerd zoveel moge
lijk hetzelfde te bereiken als in
Abessijnse kroniekeneen span
nend en snel boek. Dat mag de
lezer altijd van mij verwach
ten."
door Piet Kleemans
ZIERIKZEE - Het Manywave-
festival - waarmee het Zierik-
zeese muziek- en theaterpodi
um Brogum vorig jaar
november de festiviteiten rond
het 25-jarig jubileum afsloot - is
wegens succes geprolongeerd.
Manywave 2 wordt gehouden in
april: vier dagen culturele acti
viteiten.
De eerste Manywave stond m
het teken van Zeeuwse acts. Tij
dens de tweede editie blijft het
Zeeuwse aandeel beperkt tot
één act. Het aanbod tijdens het
vierdaagse festival is breed: van
kinderliedjes tot cabaret, soul
en Braziliaanse en Portugese
muziek. Cowboy Billie Boem
geeft woensdag 7 april de aftrap
voor Manywave 2.
De Cowboy Billie Boem Show is
een liedjesprogramma voor kin
deren, een muzikale beschrij
ving van de omzwervingen van
Cowboy Billie Boem en Berend
Botje die elkaar in Amerika ont
moeten. Cowboy Billie Boem
betrekt de kinderen zoveel mo
gelijk bij de show. Ze mogen
meedoen aan ochtendgymnas
tiek, meezingen, één van de
bandleden met een plastic
knuppel op het hoofd timmeren
en dansen. Aanvang 14.30 uur.
Cabaretliefhebbers dienen zich
vrijdag 9 april naar de Brogum-
boerderij te spoeden. Dan treedt
daar de uit Zeeland afkomstige
cabaretier Rob Urgert op met
zijn programma Leuk voor la
ter. Urgert kaapte op Camaret-
ten 1997 de zilveren medaille
weg. De jury omschreef hem als
'een ervaren cabaretier die
boeit, rust neemt en zijn grap
pen weet te plaatsen' en prees
Urgerts kwaliteiten als vertel
ler. Niet lang na Camaretten
werd de Zeeuwse cabaretier in
gelijfd bij de Comedytrain. Het
optreden van Burgert begint om
20.30 uur.
Otis Redding
De muziek van Otis Redding, in
de jaren zestig een van de be
langrijkste soulzangers, her
leeft zaterdag 9 april. Een band
samengesteld uit een keur aan
bekende Nederlands popmusici
speelt onder het motto Dreams
to remember Reddings bekend
ste hits en mooiste ballads.
Nummers als These arms of mi
ne, That's how strong my love is
en uiteraard Soulman passeren
de revue. Het concert begint om
23.00 uur.
Voor zondag 11 april, de vierde
en laatste dag van Manywave 2,
staat Braziliaanse en Portugese
muziek op het programma,
vertolkt door Not James Dean.
Deze band speelt zowel eigen
stukken als composities van bij
voorbeeld Carlos Jobim en
Caetano Veloso. Oprichter Ja
mes van de Water deed zijn in
spiratie op in Portugal waar hij
jarenlang met Portugese musici
werkte. Een Portugees restau
rant uit Zierikzee zorgt voor een
bijpassende snack: albondigas
ofwel gehaktballetjes in pikan
te tomatensaus met stokbrood.
Het optreden van Not James
Dean begint om 15.00 uur.
door Rolf Bosboom
GOES - Héél bijzonder, noemt
de Goese cultuurwethouder
C. R. M. M. Linssen de expo
sitie die hij donderdag in het
stadskantoor van zijn ge
meente opende.
Het Rotterdamse kunste
naarscollectief Atelier Heren
plaats toont er 61 werken van
vijftien verstandelijk gehan
dicapte kunstenaars. „Dit is
puur gevoel", zegt Linssen
over de werken. „Het komt
helemaal vanuit je binnenste
en dat maakt het zo ontzet
tend mooi."
De tentoonstelling draagt de
titel 'Outsider Art': kunst ge
maakt door de 'schipbreuke
lingen van de maatschappij',
zoals projectleider R. Ben-
naars van Atelier Herenplaats
het omschrijft. „Het is kunst
die zuiver voortkomt uit in
nerlijke gedrevenheid." Vol
gens Bennaars heeft 'outsider
art' een enorme vlucht geno
men. „Veel mensen keren zich
af van de moderne kunst, om
dat ze het te ingewikkeld en
niet mooi vinden." Werken die
Werk in de serie Outsider Art, te zien in het Goese stadskantoor.
foto Willem Mieras
gemaakt zijn bij Atelier He
renplaats trekken volop
langstelling en zijn inmiddels!
op veel plaatsen te zien, tot in|
New York en Tokyo toe.
Het Buys Ballot College in
Goes heeft al enkele jaren
werk afkomstig uit Atelier
Herenplaats aan de school
muren hangen. „We wilden
destijds bij de bouw van de
school een deel van ons kunst
budget besteden aan werk van
verstandelijk gehandicap- (yg,.
ten", zegt rector P. Favier. „We «5+
kwamen terecht bij Atelier j,ar|
Herenplaats en dat heeft zo- flur
veel indruk gemaakt dat we s[uj
doo
ir- IVLI:
tech
den
doe
een aanzienlijk aantal
werken hebben hangen. Zelf
zijn we er inmiddels wat aan j)e
gewend, maar van bezoekers
krijgen we nog steeds heel veel
reacties. Als je dan zegt dat
het werk van verstandelijk
gehandicapten is, zijn ze heel
verrast." Van het Buys Ballot
College kwam de suggestie om
in het Goese stadskantoor een
tentoonstelling van Atelier
Herenplaats te organiseren.
Nieuwsgierig
Het werk dat nu tijdelijk ver
spreid over alle verdiepingen
van het stadskantoor hangt,
spreekt wethouder Linssen
zeer aan. „Het doet me meer
dan elke andere kunstuiting
omdat het gevoel zo'n belang
rijke rol speelt. Ik heb ook iet
met de activiteiten van galerie
De Kaai in Goes en De Glazen
Pui in Vlissingen. Er gebeurt
iets met je als je daar binnen
loopt. Je wordt ook nieuws
gierig naar de mensen achter
het werk. Ik zou ze zo
een hand willen geven en vra
gen waarom ze het op die ma
nier hebben getekendEr zou
den nog veel meer mensen met
dit werk kennis moeten ma
ken.'
De expositie 'Outsider Art' is nog
tot en met 7 mei te zien in hei
stadskantoor aan de Ooslsingel in
Goes. Openingstijden: maandag
tol en met donderdag 9-17 uM
vrijdag 9-12 uur.
(Advertentie)
of bel
(0118)
62404:
Sita (1) en Sharda Lalbiharie in hun tropische winkel in Vlissingen.
foto Ruben Oreel
