Spanning
in Kosovo
loopt op
Wilfried Martens voelt zich verraden
Inwoners Ambon massaal
op de vlucht voor geweld
Italiaans vliegtuig belandt in zee
buitenland vrijdag 26 februari 1999
U£K onderling verdeeld
Advocaten
bezoeken
Öcalan
Ruim 3 miljoen jongeren
in 1998 besmet met HIV
Prins eerste gast Nederlands
Instituut in St. Petersburg
van onze redactie buitenland
PRISTINA - Eenheden van de
Servische politie en het Joego
slavische leger hebben gisteren
in het noorden van Kosovo stel
lingen van het Kosovo Bevrij
dingsleger (U£K) beschoten. De
aanvallen waren gericht op het
plaatsje Bukos, zo meldden
waarnemers van de OVSE in
Kosovo.
Belgrado uitte gisteren de vrees
dat de U£K tot aan de geplande
ondertekening van vredesak
koorden op 15 maart alles zal
doen om de Joegoslavische vei
ligheidstroepen te provoceren.
De internationale gemeenschap
zal voorts proberen elke actie
tegen terroristen als bloedba
den tegen burgers voor te stel
len, zo stelt Belgrado.
De Joegoslavische strijdkrach
ten trekken manschappen en
materieel samen aan de grens
met Kosovo, maar deze troepen
bewegingen worden in Belgra
do afgedaan als routine. Voorts
heeft er in Kosovo een militaire
oefening plaats die bij de Orga
nisatie voor Veiligheid en Sa
menwerking in Europa (OVSE)
was aangekondigd. De NAVO
zegt dat het leger luchtdoelge
schut heeft overgedragen aan de
politie in Kosovo.
Dreigementen
NAVO-secretans-generaal Ja-
vier Solana dreigde gisteren 'de
partijen in het conflict' met ac
ties, als ze pogen de militaire si
tuatie te wijzigen. Een hoge
Amerikaanse functionaris van
het Pentagon dreigde Belgrado
met NAVO-aanvallen als de
Joegoslavische strijdkrachten
het wagen aan te vallen.
De onderhandelingen over een
regeling van de kwestie Kosovo
in het Franse Rambouillet zijn
dinsdag opgeschort. De misluk
king van de eerste ronde onder
handelingen is onder meer te
wijten aan diepe onenigheid in
het Albanese kamp, met name
binnen de UQK. De leden voelen
zich beter in de rol van radicale
vrij hei dsstiijders dan die van
politiek onderhandelaar. Er
heerst ook grote onenigheid tus
sen de U£K-clans onderling.
De delegatie van Kosovo-Alba-
nezen in Rambouillet, onder wie
ook U£K-leden, heeft besloten
een voorlopige regering te vor
men. Een van de topmannen van
de UCK, Adem Dema^, heeft
daar woedend op gereageerd. In
de regering is namelijk ook
plaats voor de gematigde Ibra
him Rugova van de Democrati
sche Liga van Kosovo en Rex-
hep Xhosha van de Demo
cratische Beweging Dema?i en
andere UQK-kopslukken heb
ben altijd gezegd dat de burger
politici de vrijheidstrijders al
leen maar voor de voeten lopen.
De Albanese delegatie is giste
ren uit Parijs naar Kosovo te
ruggekeerd. Een waarnemer uit
kringen van de U£K meent dat
Dema£i zich gepasseerd en be
dreigd voelt door deze voorlopi
ge regering. Hij wil met zijn
woede zijn leidersrol binnen de
guerilla en binnen de politiek
van de Kosovo-Albanezen be
vestigd zien. AFP/RTR/ANP
Onder toeziend oog van de Italiaanse kustwacht wordt het verongelukte toestel naar de wal getrokken.
foto Lu ca Zennaro/EPA
van onze redactie buitenland
GENUA - Een Italiaans binnenlands verkeersvliegtuig met 31
mensen aan boord is gisteren op de luchthaven van Genua naast de
landingsbaan terechtgekomen en in zee beland. Zeker vier mensen
kwamen om het leven, aldus de politie.
Twee slachtoffers werden dood uit het vliegtuig gehaald. Twee an
deren, een passagier en een stewardess, bezweken in het ziekenhuis
aan hun verwondingen. Volgens de politie raakten nog twee inzit
tenden zwaargewond. Duikers van de brandweer zochten in het
zinkende wrak naar eventuele andere slachtoffers.
Het toestel had 27 passagiers en vier bemanningsleden aan boord.
De Dórnier-328 turboprop van de binnenlandse maatschappij Mi
nerva kwam uit Cagliari op Sardinië.
De landingsbaan van het vliegveld Cristoforo Colombo ligt pal aan
zee. De harde wind zou de piloot bij de landing parten hebben ge
speeld. AP
van onze redactie buitenland
JAKARTA - Het geweld tussen
christenen en moslims op het
Indonesische eiland Ambon
heeft duizenden mensen op de
vlucht gedreven. Zij pogen
vertwijfeld weg te komen met
overvolle veerboten. Rond
3.000 anderen, meest vrouwen
en kinderen, zijn kerken en
moskeeën ingevlucht om aan
het geweld te ontkomen.
Het centrum van de deels ver
woeste hoofdstad van de Mo-
lukken was gisteren vrijwel
uitgestorven. Woensdag had
den nieuwe gevechten tussen
moslims en christenen aan ten
minste acht mensen het leven
gekost. Honderden huizen
stonden in brand. Het was de
derde achtereenvolgende dag
van rellen.
De religieuze rellen op Ambon
braken uit in januari. Immi
gratie uit andere delen van In
donesië heeft de christenen tot
een religieuze minderheid ge
maakt.
J. Wattilete, woordvoerder van
de Molukse regering in bal
lingschap van de RMS, heeft
verhalen gehoord dat het leger
op Ambon "doelbewust op
treedt tegen christenen, terwijl
het leger de taak heeft de vei
ligheid van beide partijen te
waarborgen'. Wattilete heeft
deze informatie nog niet kun
nen verifiëren, 'maar als het zo
is, zullen we de aandacht van
de Nederlandse politiek vra
gen voor deze ontwikkelin
gen'. RMS is bang dat het
geweld tussen christenen en
moslims uitmondt in een bur
geroorlog. Wattilete: „Ik denk
niet dat het geweld op korte
termijn eindigt." Er is volgens
hem inmiddels een tekort aan
voedsel op Ambon en ook me
dicijnen ontbreken.
In Nederland wonnen onge
veer 45.000 Molukkers, van
wie circa drieduizendmoslims.
De banden tussen beide groe
peringen in Nederland zijn
volgens Wattilete goed.
ANP/EFE/DPA
Familiedrama in België
BRUSSEL - Bij een familiedrama in het Vlaamse Herentals
zijn gisterochtend een 39-jarige vader en zijn vijftienjarige
zoon om het leven gekomen. De moeder en een jongere zoon
konden op het laatste moment vluchten. Zij zijn in shocktoe
stand in het ziekenhuis opgenomen.
De vader schoot zijn oudste zoon rond vijf uur in de ochtend
met een vuurwapen dood. Nadat een moordpoging op zijn
vrouw en andere zoon mislukte, sloeg hij de hand aan zichzelf.
Problemen op het werk zouden de man tot zijn wanhoops
daad hebben gebracht. ANP
Tweeduizend kinderen vermist
FREETOWN - Tweeduizend kinderen in Sierra Leone wor
den vermist sinds de rebellen op 6 januari de hoofdstad Free
town binnenvielen.
Volgens de autoriteiten zijn de meeste meegenomen toen de
rebellen van het Revolutionair Verenigd Front Freetown
moesten ontvluchten voor de oprukkende West-Afrikaanse
vredesmacht Ecomog. AFP
Kopje koffie legt vliegveld lam
LONDEN - Eén kopje koffie heeft twee vliegtuigen het lan
den op het vliegveld van Bournemouth bijna onmogelijk ge
maakt. De enige aanwezige luchtverkeersleider wilde koffie
halen, toen hij van de trap viel en zijn rechterenkel brak.
De toestellen, met in totaal 133 passagiers, moesten in het
duister boven Zuid-Engeland rondcirkelen tot de gehavende
verkeersleider de trap op was gekropen naar zijn apparatuur,
aldus de Engelse krant Daily Telegraph gisteren. RTR
Ruzie om kleur miss Zuid-Afrika
JOHANNESBURG - De deelname van een blanke kandidate
aan een Afrikaanse missverkiezing heeft tot een verhit debat
geleid in Zuid-Afrika.
De blanke Tracey Maitland-Stuart vertegenwoordigt Zuid-
Afrika in de Face of Africa-verkiezing, die zondag in Namibië
wordt afgesloten. Een commentator in het tijdschrift Tribute,
dat een overwegend zwart lezerspubliek heeft, schreef dat het
om een 'Afrikaans gezicht' moet gaan en 'niet een blank Wes
ters gezicht'. Andere Zuid-Afrikanen betuigen in ingezonden
brieven juist hun steun aan Maitland-Stuart. AP
Internet factor in groei racisme
MONTGOMERY - Het Internet is een belangrijke factor in de
dramatische toename van het aantal racistische groepen in de
Verenigde Staten, zegt het Southern Poverty Law Center in
Alabama in zijn jaarverslag.
Het aantal racistische groepen groeide van 474 in 1997 naar
537 vorig jaar. „Door Internet kan de beweging die blanke su
prematie voorstaat plaatsen bereiken die zij niet eerder be
reikte: de middenklasse en tieners die naar college gaan", al
dus onderzoeker M. Potok.
„De beweging probeert naarstig het leiderschapskader voor
de toekomst te ontwikkelen. Ze zijn niet langer geïnteresseerd
in het rekruteren van tuig dat zwarten of homo's in elkaar
slaat in bars," aldus Potok. AP
KLM weigert Italiaanse invalide
ROME - De KLM heeft afgelopen vrijdag een Italiaanse inva
lide man geweigerd op een vlucht van Bologna naar Eindho
ven Airport. Volgens de luchtvaartmaatschappij moest de
man, die in een rolstoel zit, zich door iemand laten begeleiden.
Maar de Italiaanse consumentenbond zei gisteren dat de
KLM niet rechtmatig handelde. De gedupeerde overweegt
een schadeclaim. ANP
Wilfried Martens achter de microfoon tijdens zijn uiteenzetting. foto Yves Herman/RTR
door Paul Koopman
BRUSSEL - Nooit klagen, nooit uitleg
gen, had partijvoorzitter Marc van Peel
hem voorgehouden. Maar Wilfried
Martens (62), naar eigen opvatting één
van de grote Europeanen die het kleine
België heeft voortgebracht, besloot gis
teren niet langer op zijn onderlip te bij
ten. In een stampvolle perszaal van het
Europarlement in Brussel liet hij weten
zich verraden te voelen. Door partijge
noten die al tien jaar campagne tegen
hem zouden voeren, door kleingeesti-
gen en christen-democraten die strui
kelden over zijn privéleven.
De Christelijke Volks Partij (CVP) had
de adem ingehouden. Zou de oud-pre
mier met modder gaan gooien? „Wij
zijn bang dat hij een rondvliegend elek
tron wordt", klonk in het partijbureau.
Martens had gedreigd dat hij de 'ware
x-edenen' zou onthullen voor het feit dat
niet hijzelf, maar de Vlaamse minister
van Arbeid Miet Smet deze week defi
nitief de eerste plaats op de Europese
kieslijst kreeg toebedeeld. Een late be
middelingspoging door premier De-
haene mocht niet baten.
Martens besloot zich woensdag hele
maal uit de Europese verkiezingsstrijd
terug te trekken. Daarmee, benadrukt
Maidens, gaat nogal wat veiioren. Hij
memoreert dat hij in 1994, hoewel geen
lijsttrekker, 180.000 voorkeursstem
men binnenhaalde. Stipt aan dat hij in
het Europees parlement, waar hij nu al
de op één na grootste fractie aanvoert,
'het perspectief had nog een belangrij
ke rol te kunnen spelen'.
Twaalf jaar Europese ervaring als pre
mier; rijf jaar fractieleiderschap in het
parlement en acht jaar voorzitterschap
van de Europese Volks Partij worden
zomaar weggegooid. Martens: „Ik ben
één van de stichters van de EVP. Voorlo
per en boegbeeld van de CVP. Dat ik nu
in een tweederangs rol wordt gedwon
gen, is voor mij niet aanvaardbaar."
Intriges
Het tableau dat Martens in het Euro
pees Parlement schildert, druipt van
samenzweringen en intriges. „Sedert
tien jaar voeren CVP-kopstukken cam
pagne om mij politiek te beschadigen",
zet Mai*tens uiteen. Zo zou hij ten on
rechte verantwoordelijk worden ge
steld voor de tot ruim honderdtwintig
procent van het nationaal inkomen op
gelopen Belgische staatsschuld. Een
simplificatie, meent hij: „Ik heb in de
twaalf jaar dat ik premier van België
was niet de kroonjuwelen kunnen ver
kopen."
Anderen in de partij zouden hem met 62
jaar een 'oude man' vinden. Ook dat
stemt Martens, ooit voorzitter van de
CVP-jongeren, bitter1. „Ik voldoe aan
alle leeftijdsvoorwaarden en dit was
sowieso mijn laatste mandaat ge
weest."
Privéleven
Maar pas écht giftig, hoewel nog steeds
deftig-giftig, is Martens over het feit
dat zijn privéleven - gescheiden, her
trouwd met zijn voormalige woord
voerster - hem wordt aangerekend.
„Sommigen nemen aanstoot aan het
feit dat ik ben hertrouwd en vader ben
van twee nog jonge kinderen. Een aan
tal prominenten, niet Dehaene of Van
Peel, vindt mij daarom als lijsttrekker
ongeschikt." Maidens leest voor: 'Nie
mand mag ondex*woipen worden aan
een willekeurige inmenging in zijn pri-
vé-leven'. Onthult: „Dat staat in de uni
versele verklaring voor de rechten van
de mens. We hebben het hier over een
fundamenteel recht."
Maar in België wordt, volgens Martens,
met dat soort zaken slordig omgespron
gen. Hij is nog niet vergeten dat de
Vlaamse ministers Van Rompuy en
Vandenbossche twee jaar geleden in de
Vlaamse Raad 'grapjes maakten over
de geboorte van mijn tweeling'. De ogen
bliksemen: „Dat deden zij in het pu
bliek."
Diverse Vlaamse media meldden de af
gelopen week, steunend op anonieme
bronnen binnen de CVP, dat er ook een
'Lewinsky-aspect' aan de val-van Mar
tens kleefde. Martens' nieuwe echtge
note zou niet willen dat Martens met
Miet Smet in het verre Straatsburg ver
toeft, omdat Martens in een vorig leven
een buitenechtelijke relatie met haar
zou hebben gehad. „Dit soort verhalen
zijn een schending van mijn privé-le-
ven", reageerde Martens gisteren. „In
een normaal werkend rechtssysteem
zou ik een beroep op de rechter doen
wegens aantasting van eer en goede
naam,"
Wat Martens nu verder gaat doen? De
oud-premier neemt een nieuw vel pa
pier voor zich. „Tot juli 1999 blijf in
EVP-fractieleidër in het Europees Pai--
lement, daarna ga ik naar het secretari
aat van de EVP-partij. Daar zie ik echt
naar uit.Hoewel geen lid meer van het
parlement, kan Martens zijn pas ver
worven tweede mandaat als EVP-voor
zitter nog dide jaar uitoefenen. De we
reld, zo besluit hijmag niet denken dat
Maidens aan het eind van zijn politieke
loopbaan verbitterd is. „Ik blijf loyaal
militant van de partij. Ik ben volkomen
sereen." GPD
van onze redactie buitenland
ANKARA - PKK-lcider Öcalan
is gisteren voor de eerste keer
door advocaten bezocht op het
gevangeniseiland Imrali. Daar
wordt de voorman van de Koer
dische Arbeiderspartij sinds
zijn arrestatie tien dagen gele
den vastgehouden.
De twee advocaten, beiden in
het bezit van een Turks pas
poort, legden na afloop geen
verklaring af. Turkse veilig
heidsmensen escorteerden de
raadslieden aan de wal door een
boze menigte op de kade.
Öcalans buitenlandse advoca
ten, onder wie de in Nederland
werkende Böhler, Koppe en
Prakken, wordt de toegang tot
Turkije geweigerd, Öcalan is
|aangeklaagd wegens hoogver
raad; een misdaad waarop in
Turkije de doodstraf staat.
Ankara reageerde verbolgen op
de internationale oproepen voor
een eerlijk proces Volgens An
kara is het ongepast dat de Eu
ropese Unie aandringt op inter
nationale waarnemers
De hoogste Turkse openbare
aanklager heeft het Constitu
tionele Hof gevraagd de Koerdi
sche Hadep-partij uit te sluiten
van de lokale en landelijke ver
kiezingen van 18 april. Er loopt
tegen Hadep een onderzoek we
gens vermeende banden met de
verboden PKK. AFP/RTR
Doodstraf voor
gruwelijk moord
op zwarte Texaan
JASPER - Een jury in het Ame
rikaanse Jasper heeft de dood
straf opgelegd aan John William
King, de Texaan die twee dagen
geleden schuldig werd bevon
den aan de racistische moord op
James Byrd Jr.
King (24) is de eerste blanke die
in Texas ter dood wordt veroor
deeld sinds die staat in 1970 de
doodstraf opnieuw invoerde. De
jury van elf blanken en één
Afro-Amerikaan besloten dat
King met een injectie ter dood
moet zal gebracht.
De gruwelijke moord veivulde
grote delen van de Verenigde
Staten in juni met afgrijzen. De
49-jarige Byrd werd na zijn ont
voering achter een pick-up-
truck gebonden en net zolang
over landweggetjes gesleept tot
alleen zijn romp over was.
Twee medeverdachten krijgen
een apart proces. RTR/AFP
van onze redactie buitenland
GENEVE - Elke minuut worden
zes jonge mensen besmet met
het HlV-virus. Vorig jaar liepen
bijna 600.000 kinderen onder de
15 en 2,5 miljoen jongeren tus
sen de 15 en 24 jaar het virus op,
zo maakten de Verenigde Naties
gisteren bekend.
De VN begonnen gisteren een
campagne met als doel de ver
spreiding van de aidsepidemie
onder jongeren af te remmen.
„Er blijven nog steeds te veel
kinderen verstoken van infor
matie over aids, omdat volwas
senen, inclusief overheden,
bang zijn dat voorlichting leidt
tot meer seksuele activiteit.
Maar onderzoek toont aan dat
het tegendeel waar is", zegt Pe
ter Piot, hoofd van het VN-pro-
gramma UNAIDS.
De nieuwe campagne met de
naam 'Luister, leer, leef' is be
doeld om de dialoog met jonge
ren te bevorderen over de risi
co's op besmetting met HIV door
onbeschermde seks en het spui
ten van drugs.
„Werken met mensen onder de
25 is misschien het beste wat we
kunnen doen om de epidemie
onder controle te krijgen" aldus
Piot eerder in een verklaring.
Vrouwen
Vorig jaar waren naar schatting
33,4 miljoen mensen besmet met
HIV, van wie 43 procent vrou
wen. In sommige Afrikaanse
landen die het ergst door de
aidsepidemie getroffen zijn,
dragen twee van de rijf zwange
re vrouwen het virus. Ze lopen
het risico het over te dragen op
hun baby. AP
van onze redactie buitenland
SINT-PETERSBURG - Prins
Willem-Alexander heeft giste
ren als eerste officiële gast zijn
handtekening in het gastenboek
van het nieuwe onderkomen
van het Nederlands Instituut in
Sint-Petersburg gezet. Het In
stituut moet een sleutelfunctie
vervullen in de steeds intensie
vere wetenschappelijke samen
werking tussen Nederlands en
Rusland.
Directeur Koen Blansaer bena
drukte in zijn toespraak het be
lang van de toenemende inter
nationale samenwerking op het
gebied van onderwijs en weten
schap. Het Nedeiiands Instituut
is volgens hem een goed voor
beeld van de vxuehtbare samen
werking tussen de universitei
ten van Sint-Petersburg en -
Amsterdam. Op het instituut
studeren steeds meer Russen
Nedeiiands.
Stormvloedkering
De kroonprins bracht gisteren
verder een bezoek aan de in aan
bouw zijnde stormvloedkeiing
in Kronstadt, die Sint-Peters
burg moet beschermen in geval
van hoogwater. Het Nederland
se bediïj f Delft Hydraulics heeft
een essentiële rol gespeeld in de
voortgang van de bouw van dit
waterproject. Het bezoek aan de
stormvloedkering was de inlei
ding tot het internationale se
minar over geïntegreerd water
beheer van vandaag, waaraan
de prins deelneemt. ANP
(Advertentie)
