Kremlin zwijgt over staatsreserve li I El Al blijkt een geval apart PZC PZC c Zoeken in donkere kamer naar zwarte kat die er niet is feiten en meningen 2 Rusland zou 100 miljard bij obscuur bedrijfje op Jersey hebben geparkeerd Vrijheden 11 februari 1949 donderdag 11 februari 1999 door Hans Hoogendijk De hoogste openbare aankla ger van Rusland. Joeri Skoeratov, stuurde op 1 februa ri een rapport aan het parle ment. de Doema, waarin hij stelde dat de hele staatsreserve was ondergebracht bij een mini- firma op het Britse Kanaalei land Jersey. Omgerekend ruim 100 miljard gulden zou daar tussen 1993 en 1998 zijn be heerd door Fimaco, een firma met een eigen kapitaal van zeg ge en schrijve 2000 gulden. De volgende dag zat Skoeratov zonder werk. Volgens de officië le lezing was hij op eigen ver zoek om gezondheidsredenen van zijn functie ontheven, maar het is een publiek geheim dat Jeltsin hem heeft ontslagen. Franse justitie acht zich onbevoegd in zaak-Castro Het Openbaar Ministe rie in Parijs heeft be sloten niet tot vervolging over te gaan naar aanlei ding van drie beschuldi gingen tegen de Cubaanse leider Fidel Castro. Het OM acht zich niet be voegd de verleden maand ingediende aanklachten in behandeling te nemen. Twee ervan hadden be trekking op het artikel voor misdrijven tegen de menselijkheid. Ze waren ingediend door de Franse fotograaf Pierre Golen- dorf. die 2,5 jaar in een Cubaanse cel zat, en de Cubaanse kunstenaar La- zaro Jordans, die vier jaar vast zat nadat hij poogde Cuba illegaal te verlaten De derde aanklacht, voor drugssmokkel, kwam van de in ballingschap leven de dochter Beana van de Cubaanse kolonel Anto nio de la GuardiaDe laat ste is in 1989 met drie an dere functionarissen doodgeschoten wegens drugssmokkel. AP Het feit dat de Russische Cen trale Bank zo'n gigantisch be drag door een obscuur bedrijfje had laten beheren, zou Rusland en de internationale financiële wereld eigenlijk op htm grond vesten moeten doen trillen. Maar niets is minder waar. In de Russische media wordt er. be halve in de Engelstalige Mo scow Times, absoluut geen aan dacht aan besteed. Het Kremlin zwijgt en de Doema nam genoe gen met een verklaring van de president van de Centrale Bank. Gerasjtjenko, die meer vragen opriep dan beantwoordde. De communist Gerasjtjenko was - toeval of niet - ook presi dent van de Centrale Bank toen Fimaco in het leven werd geroe pen. Op de televisie erkende hij het bestaan van Fimaco. Hij zei dat het bedrijf was gebruikt om miljarden te verstoppen voor in ternationale schuldeisers. Mos kou was toen in zeer moeizame onderhandelingen verwikkeld met de Clubs van Londen en Pa rijs over de herstructurering van de nationale schuld. In een 'normaal' land was zo'n verklaring genoeg geweest om achter de tralies te komen, ech ter mei in Rusland. Ook beves tigde Gerasjtjenko dat Fimaco op de financiële markten actief was geweest met miljarden aan staatsgelden en daarvoor com missie kreeg. Maar hij noemde, op één uitzondering na. geen concrete bedragen, vertelde niet waar de winsten van Fimaco waren gebleven en of het bedrij f nog steeds beschikte over fond sen van de Centrale Bank. Hij zei ook niet waarom de Rus sische Centrale Bank haar mil jarden had toevertrouwd aan zo'n mini-firma, terwijl centra le banken zich gewoonlijk zelf met dergelijke financiële trans acties bezighouden De Doema luisterde en zweeg. Zelfs de voor de hand liggendste vragen om hoeveel geld het eigenlijk ging, en waar dat nu was. werden niet gesteld. Sceptisch De internationale financiële wereld reageerde evenmin. Sommige economen in Moskou staan nogal sceptisch tegenover het bedrag van ruim 100 miljard (2,5 keer de hele begroting van Rusland). Zij stellen dat de Cen trale Bank nooit een dergelijke reserve aan harde valuta heeft gehad. Ze sluiten niet uit dat procureur-generaal Skoeratov het spoor in dit financiële oer woud is kwijtgeraakt en diverse in- en uitgaande miljarden transacties bij elkaar heeft op geteld. Maar, zo voegen ze eraan toe. de vraag blijft natuurlijk waarom via een Kanaaleiland met miljarden werd geschoven. Het is niet uitgesloten dat de nu afgetreden hoogste speurder het slachtoffer is geworden van zijn eigen succes. Oorspronkelijk richtte zijn onderzoek zich op de handel en wandel van de Cen trale Bank rond de crisis van 17 augustus, toen de roebel falie kant onderuit ging. De Centrale Bank had, in opdracht van pre sident Jeltsin, vele miljarden aan kredieten van het Interna tionaal Monetair Fonds (IMF) verspeeld in een wanhopige po ging de roebel overeind te hou den. De kort daarna ontslagen bankpresident Doebinin was echter als zondebok uitgekozen. Machtigen Waarschijnlijk is Skoeratov bij zijn onderzoek op de mysterieu ze firma Fimaco gestuit en ont dekte hij dat Doebinins opvol ger Gerasjtjenko ten tijde van de oprichting aan het hoofd van de bank stond. Vast staat dat al leen de werkelijk machtigen van het bestaan van Fimaco wisten. Het algemene doodzwij gen van dit financi ële schandaal duidt erop dat er heel wat top pers zijn met veel boter op hun hoofd. Iedereen die het Jeltsin-regime de laatste vijf jaar heeft ge steund, moet ervan hebben ge weten. Dat geldt evengoed voor de zogenaamde radicale hervor mers als voor de gulle geldge vers van het IMF, de Amerika nen voorop. Maar ook de huidige premier, oud-spionnen- baas Primakov, en de commu nisten moeten op de hoogte zijn geweest. En de communisten zitten nu in de regering en een van hun leden staat aan het hoofd van de Centrale Bank. Catastrofaal Daarom zullen er alleen verlie zers zijn als de waarheid aan het licht zou komen. Het IMF staat dan volledig in zijn financiële hemd en het zal vrijwel onmoge lijk zijn publieke steun te krij gen voor nieuwe miljarden-in In het Kremlin (r) hullen de Russische machthebbers zich in zwijgen over het rapport waarin wordt gesteld dat de hele staatsreserve was ondergebracht bij een mini-firma op Jersey. foto Alexander Zemlianitsjenko/AP jecties in Rusland. Voor Rusland zou de waarheid catastrofale gevolgen hebben, omdat het land zonder nieuwe westerse steun niet kan overleven. Op de net aangenomen begroting zijn zelfs nieuwe, nog niet eens toe gezegde, miljardenkredieten verwerkt. Voor hun politieke geloofwaar digheid hoeven de Russische lei ders, of ze nu in het Kremlin zit ten of in de Doema, niet te vrezen: die is al nihil. Maar de westerse belastingbetalers zou den er toch op zijn minst recht op hebben te weten wat er nu ei genlijk aan de hand is. Zo lang dat niet gebeurt, moet er vanuit worden gegaan dat iemand op deze wereld een slordige 100 miljard roebel oftewel 100.000 miljoen gulden mist. GPD n de jacht naar oplossingen voor het fenomee straatgeweld lanceerde het CDA deze week ht plan de bevoegdheden van de politie te verruimen Zo kan deze meer preventief gaan fouilleren. In di situatie die Van de Camp voor ogen staat, kan een bi gemeester een straat, een buurt of een wijk tot 'veilij heidsrisicogebied' uitroepen. Daar kan de politie men sen dan aan hun lichaam onderzoeken. u 'UT"! ««I De vraag is of Van de Camps voorstel zo veel zal helpen va De politie heeft nu al grote moeite ommensen die zichii het uitgaanscircuit misdragen op te pakken. Niet zei den komt een menigte voor de arrestant op, zodat d dienders een tactische terugtocht moeten maken. Eei^ ander incident geeft nog een manco van Van de Campi|el toekomstwens aan. Degenen die de Arnhemse discidi Luxor onder vuur namen, deden dat juist omdat ze vai ge fouilleren niet gediend waren. Daarbij komt dat als de politie iedereen op wapens wi controleren, een massale inzet van manschappen nodij is. Dat dat niet elk weekeinde kan, is duidelijk. Bij inci dentele acties zullen mensen tegen de lamp lopen, maa.o\ het effect blijft door het geringe aantal inspecties be perkt. Voorts heeft de politie, in tegenstelling tot wa het CDA predikt en wat dienders soms roepen, al rede lijk wat armslag. Als een burgemeester een noodveror dening voor een bepaald gebied uitvaardigt, kan politie daar iedereen fouilleren, zonder een centje wet ïs telijke pijn. Idem dito als de politie denkt dat iemani B een bedreiging is voor de algemene veiligheid. In een verontruste maatschappij is het makkelijk va alles over een probleem te roepen. De kunst is opmer q] kingen te maken die werkelijk hout snijden. Die kunsor beheerst het CDA bij dit onderwerp niet bepaald. Agressie in het uitgaanscircuit is zo oud als de weg naa,a; Kralingen. Betrekkelijk nieuw is de schaal waarop daarbij naar wapentuig wordt gegrepen. Dat kon beuren omdat het ritselen van een pistool betrekkelijl - eenvoudig is; het kopen van eenmes simpel. Een pogin tot oplossing van dit probleem biedt geen uitkomst, zi lang wapens nog overal te krijgen zijn en het voor son migen 'cool' is gewapend over straat te gaan. De in de Grondwet opgenomen persoonlijke vrijhedetT bieden de Nederlander bescherming tegen het optredeajj van de overheid. Bij het vastleggen van veel van die on(ti vervreemdbare rechten lag de herinnering aan wille» keur en de weinig zachtzinnige aanpak van burgerr door ambtenaren vers in het geheugenF Door maatschappelijke problemen is de noodzaak vair dergelijke rechten voor sommigen kennelijk wat verf, vaagd. Niettemin: wie ze wil aanpassen of wil afzwak-fr ken, moet een goed verhaal hebben. Het initiatief van het CDA tegen het geweld op straaP blijft steken in demagogie en biedt niet meer dan eeif schijnoplossing. Die is zoals de kaarten nu liggen eeifj beperking van de persoonlijke vrijheden niet waard. door Hans de Bruin en Dineke van der Burg Een greep uit de uitspra ken die gisteren werden gedaan voor de parlementai re enquêtecommissie-Bijl merramp. B. Weiten, commissaris, leid de politieoptreden op ramp plek: ,,Het bericht dat de Boeing gevaarlijke stoffen bevatte heeft ons nooit bereikt. Wij hebben dat toen nooit gewe ten. Ik vernam pas een jaar later uit de krant dat er ver armd uranium in het toestel zat. Ik was verontwaardigd dat wij daar als hulpverle ners niets van geweten heb ben. Dan had ik het werk an ders georganiseerd." „Van de mannen in witte pakken heb ik alleen ge hoord Zeker kort na de ramp was het vanwege de hitte on mogelijk op de puinhopen te lopen. Alle mensen in witte pakken die ik heb gezien, wa ren hulpverleners. ,,Het heeft mij verbaasd dat de minister zei dat het ram penplan goed gewerkt had. Ik stond met mijn poten in het bluswater en ik heb niets van een rampenplan ge merkt." „We hadden een lijst met 1588 namen van vermisten. Het heeft heel lang geduurd om die terug te brengen. Ik acht de kans zeer klein dat er nog vermisten zijn, naast de 43 slachtoffers die zijn geï dentificeerd. Alle lijkdelen pasten bij die 43 mensen." C. te Boekhorst, comman dant brandweer op ramp plek: ..Wij kregen om tien over ze ven de expliciete melding van Schiphol dat er geen ge vaarlijke stoffen in het vlieg tuig waren. Daarom hebben wij toen ook geen metingen verricht. Om tien over half negen meldde ook het be leidscentrum dat. Ik weet niet anders dan dat er geen gevaarlijke stoffen waren." „Ik heb 100 procent zeker geen vreemde mannen in witte pakken gezien. Als ik iemand had gezien die er niet hoorde te zijn, dan had ik dat aan de politie gemeld." A Caron. rijksrechercheur die de 'witte pakken' onder zocht: We kregen eerst een week de tijd om te onderzoeken of er 'witte pakken' waren ge weest. We kregen de namen van getuigen van (journalist) Heijboer. We hebben toen maar zeven getuigen ge hoord. Ik vond dat toen vol doende. Later hebben wij meer getuigen, aangeleverd door Heijboer, gehoord." „Ik twijfel niet aan de getui genverklaringen. Maar ik kan niet met zekerheid zeg gen dat de mannen in witte pakken er zi jngeweest, of dat zij er niet zijn geweest. De 'witte pakken' die ik op foto's heb gezien waren allemaal hulpverleners." J. Vrakking, (toen) hoofdoffi cier van justitie parket Haar lem: „We liepen op Schiphol tegen veiligheidsmensen aan die niet van El Al waren, maar van de (geheime dienst) Mos- sad. Ik heb toen de BVD ge vraagd de Mossad te vragen of zij daar geweest waren. Het antwoord was 'Nee'." „De getuigenissen over de witte pakken waren moeilijk te controleren. Ik zeg niet dat zij uit de duim zijn gezogen, maar ik twijfel wel aan de ge- detailleerdheid waarmee zij zeggen zes j aar eerder iets ge zien te hebben. Bij getuige nissen na zo lange tij d moet j e altijd vraagtekens zetten." „We hadden elf getuigen, maar slechts eenkon zeer specifieke gegevens vertel len. Anderen hadden de witte pakken van twaalf hoog ge zien, door loeiend vuur, in het donker. De verklaringen va rieerden van 'puntmutsen' tot 'Michelinmannetjes'. Ik denk zelf wel eens dat wij in een donkere kamer gezocht hebben naar een zwarte kat die er niet was. Ik meen zelf dat zij er niet geweest zijn." E. Iwema Bakker, coördina tor GG&GD op rampavond: „De zorgvuldige, langzame identificatie duurde veel te lang. Na de eerste dag is daardoor minder zorgvuldig gezocht Het puin werd met grovere middelen afgevoerd. Dat ging ten koste van de zorgvuldigheid." GPD door Jaco van Lambalgen en Lianne Sleutjes De Israëlische luchtvaart maatschappij El Al is een geval apart; dat is de laatste da gen wel gebleken. Als het om El Al gaat, stellen de luchtver keersleiders geen moeilijke vra gen, zei getuige Croon, hoofd van de verkeersleiders vorige week tegen de parlementaire enquêtecommissie. „Dat is een situatie die al sinds 1973 be staat." PvdA'er Bram Stemerdink, des tijds staatssecretaris van De fensie onderminister Henk Vre- deling, weet het nog precies. Israël was in 1973 verwikkeld in de Jom Kippoer-oorlog. „Vrede ling belde me op of ik langs kon komen. Ik weet het nog goed, het was 's middags vier uur. Hij wil de Israël helpen maar het duur de hem te lang om de besluitvor ming via Buitenlandse Zaken te laten lopen." Vredeling kampte met een schuldgevoel. Nederland had de joden in de Tweede Wereldoor log in de steek gelaten. „Dat was voor hem eens, maar nooit weer. Hij zei: 'Er is geen tij d voor over leg, wat vind jij?' Daar hoefde ik maar vijf of zes seconden over na te denken. Ik was het er direct mee eens. Ikzei: 'We doen er ver standig aan er niet meer over te praten'. Dat is ook niet gebeurd. Vredeling heeft zich nooit meer met de zaak bemoeid. Ik heb de uitvoering ter hand genomen en degene die ik op het oog had, ge- instrueerd." Wie dat was, wil Stemerdink niet zeggen.,Het ging erom mu nitie en reserveonderdelen van het Nederlandse leger naar Is raël te sturen. Het was een per fect uitgevoerde operatie. Nee. er staat niets van op papier", al dus Stemerdink. Ook besloot Vredeling de mili taire vliegvelden in Nederland open te stellen voor transporten van militair materieel naar Is raël. „Ik heb gewoon mijn poli tieke verantwoordelijkheid ge nomen. Dat kon me de kop kosten", zegt Vredeling in een telefoongesprek. Om daar di rect aan toe te voegen: „Maar ik had natuurlijk wel in mijn ach terhoofd dat er in die dagen in de Kamer veel steun was voor Israël." Misverstanden Vredeling vindt het maar niets dat in deze dagen de link met 1973 weer wordt gelegd. „U gaat dat weer opschrijven en dat geeft maar aanleiding tot aller lei misverstanden." Om vervol- Op Schiphol bestaan veel veiligheidsmaatregelen voor El Al. gens te benadrukken: „Ik heb een ad hoe beslissing genomen, die alleen gold ten tijde van de Jom Kippoer-oorlog. En die had dus absoluut geen betrekking op Schiphol, want dat is geen militair vliegveld, dus daar ging ik niet over." Stemerdink kan wel verklaren waar de link vandaan komt. Een logisch gevolg van de Jom Kip poer-oorlog was het verhoogde gevaar van terroristische aan slagen. „In het kader van die dreiging zijn extra veiligheids maatregelen genomen op Schiphol", legt Stemerdink uit. ©OclMI v „Ik weet precies welke instruc ties zijn uitgegaan in 1973. Er kwamen gedeeltelijk gepant serde voertuigen die de El Al- vliegtuigen begeleidden op de banen." Er werden geen gegevens ver strekt over de banen waar van daan El Al vertrok. „Bovendien wisselde de maatschappij op het allerlaatste moment vaak nog van baan. Ook mocht Israël ei gen veiligheidsmensen statio neren op Schiphol. Die kregen een wapenvergunning. Maar dit had puur te maken met de terro ristische dreiging, het viel onder Binnenlandse Zaken. Het stond los van de hulpoperatie van De fensie in de oorlog." Stemerdink durft niet met ze kerheid te zeggen of die bijzon dere veilighei dspositie van El Al een kabinetsbesluit betrof. „Volgens mij is het een zaak van Binnenlandse Zaken, Buiten landse Zaken en de minister president geweest." Of de Bin nenlandse Veiligheidsdienst ook een vinger in de pap had? „Ja." En al had hij er uit hoofde van zijn functie niets mee te maken, Stemerdink wist toch van alle veiligheidsmaatregelen op Schiphol voor El Al. „Ik heb me altijd informeel op de hoogte ge houden. Ik wilde het weten, ik was erin geïnteresseerd. En ik had er natuurlijk de positie voor om het te weten te komen." Volgens de oud-staatssecretaris had El Al geen speciale positie als het om normale controles zo als die van de douane ging. „Dan zou ik dat geweten heb ben. Ik denk dat premier Kok ook op die normale controle doelde toen hij vorige week ont kende dat El Al een aparte sta tus heeft." Of de speciale veiligheidsin structies die in 1973 zijn uitge gaan, 26 jaar na dato nog be staan weet hij niet. „Wel heeft Israël na Jom Kippoer speciale hulp uit de Verenigde Staten ge kregen. Alle vracht verliep via Schiphol. Wellicht dat de doua ne toen minder heeft gecontro leerd. En als dat eenmaal het foto GPD gebruik is, kan dat blijven voortbestaan", speculeert Stemerdink. Tot op de dag van vandaag mag Israël tachtig veiligheidsagen ten op Schiphol stationeren om de veiligheid van de vluchten van El Al te waarborgen. Dat hebben Nederland en Israël op papier vastgelegd. „Dat soort overeenkomsten heeft Israël ook voor de luchthavens van Frankfurt, Parijs en Brussel. Het is dus niet uniek voor Ne derland", zegt een woordvoer ster van Buitenlandse Zaken. Voor de douane zijn alle vlieg tuigmaatschappijen gelijk, dus ook El Al kan gewoon gecontro leerd worden, zegt een woord voerster van Financiën. Soepel Volgens P. Beaver van het tijd schrift Jane's Defense Weekly is Nederland in ieder geval wel opvallend soepel als het om El Al gaat. Op Schiphol mag be duidend meer dan op vliegvel den in omringendelanden. „Dat komt door de hartelijke verhou ding tussen Israël en Neder land", zegt Beaver. Vredeling beaamt dat. „De spe ciale band bestaat nog steeds, Tijdens de Golfoorlog (in 1991) besloot Van den Broek om Ne derlandse Patriot-raketten naar Israël te sturen om tegen wicht te bieden aan de traakse Scud-raketten. Dat was óók een ad hoe beslissing, nu in volle openbaarheid", aldus de oud minister. GPD Carnavalskwestie Burgemeester R. den Boer van Sas van Gent heeft een subsi dieverzoek voor de carna valviering van de raadsagenda afgevoerd. Ook weigert hij toestemming voor de optocht. Hij vreest voor excessen van wege 'ongure elementen' on der de toeschouwers. Het gaat om een historisch conflict. In de jaren twintig werd ook ge probeerd carnaval af te schaf fen. Net als nu, werd toen ko ningin Wilhelmina gevraagd te beslissen Sas van Gent viert als enige gemeente in Zeeland nog carnaval. Tramlijnen Op initiatief van de Stichting voor de Landbouw is in Ter- neuzen een vergadering ge houden in verband met de| voorgenomen opheffing vaa de tramlijnen. De Zeeuws? Vlaamse landbouwers zijl bang voor een ramp. Jaarlijks wordt ongeveer honderd milj joen kilo aan suikerbieten ver® voerd met de tram. 1 Marine De buitengewoon dienstplicht tigen van de lichting 1944 zufy len de komende maanden wort den opgeroepen voor de dienst bij de zeemacht. In verbandf met de conflicten in Indonesian kampt de Koninklijke Marine] met een ernstig tekort aan per-, soneel. Dit is ontstaan doos] een sterke afvloeiing van oor-]] logsvrijwilligers. Uitgever: W. F de Pagter Hoofdredactie: A L. Oosthoek A L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissmgen Tel. (0118) 484000 Redactiefax (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113)273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 15 4530 AB Terneuzen Tel (0115)694457 Fax (0115)620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel (0115)568000 Fax (0115)561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax. (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8 00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst' 8 30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8 00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postous 18 4380 AA Vlissingen http://www.pzc.nl e-mail pzcredcity1@pzc nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14 00 uur op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20 30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22 00 uur Tel (0118)484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 98,00, franco per post 128,50, per maand ƒ35,75; per jaar 372,50, franco per post 491.00, bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting, losse nummers maandag t/m vrijdag 1.80, zaterdag 2,60 p st (alle bedragen inclusief 6 pet btw), Postrek nr 3754316 tnv PZC ab rek Vlissingen Advertentietarieven: 191 cent per mm, minimumprijs per advertentie 28,65, ingezonden mededelingen 2,5 x tarief. speciale posities, tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer (excl. 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag, (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverii Provinciale Zeeuwse Courant B V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 2