ABAB viert 75 jaar accountancy
PZC
Hoveniersbedrijf wil zachtjes groeien
Amateurkoren
begeleid door
vaste orkesten
ig§aa?
1900-2000!
Overlijden van
Deltaboy
Jan van Aartsen
Bijzondere uitgave afdrukken houtsnedes
met Reinaertteksten van Stijn Streuvels
J ongerentheater
Disco 1999 krijgt
ruim ton subsidie
Hontenisse staat
toch windmolens toe
Snelle busverbinding
doet alleen steden en
grotere dorpen aan
zeeland
20
Kantoren Hulst en Oostburg verhuizen naar nieuwbouw Terneuzen
ondernemend
zeeland
kunst cultuur
woensdag 3 februari 1999
door Claudia Sondervan
GOES - De ABAB-accoun-
tants in Nederland vieren het
75-jarig bestaan. Geboren uit
een boekhoudkundige hulp
dienst voor leden van de
Noord-Brabantse Christelijke
Boerenbond is ABAB nu een
organisatie met 35 kantoren,
waarvan vier in Zeeland met 54
personeelsleden.
ABAB in Zeeland viert het ju
bileum komend jaar met bal
lonvaarten vanuit Terneuzen
en Goes, bedrijfsbijeenkom-
sten en theatervoorstellingen,
naast het jaarlijkse evenemen
tenprogramma als de Busmes-
sloop in Goes en het Ballon
feest in Phillippine.
In Zeeuws-Vlaanderen wacht
ABAB een herschikking. De
kantoren in Oostburg en Hulst
worden samengevoegd met dat
in Terneuzen. Voor de 38 mede
werkers wordt een nieuw ge
bouw neergezet aan de Dam in
Terneuzen. Sprangers Bouw
bedrijf gaat het pand, dat in
2000 in gebruik wordt geno
men, bouwen.
ABAB volgt daarmee de trend
naar grotere kantoren, waarbij
dienstverlening geconcen
treerd wordt en alle specialisa
ties onder één dak huizen, zegt
directeur F. Weemaes, direc
teur van de hoofdvestiging
voor Zeeland in Goes Zelf
weet hij officieel nog niet of het
districtskantoor op de huidige
locatie aan de Nobel weg kan
blijven. Hij verwacht van wel.
Bezwaar
Eind 1996 koos ABAB Goes re
sidentie in het bedrijvenverza-
melgebouw Poelcenter op het
Goese industrieterrein De
Poel. Tegen de tijd van de offi
ciële opening, drie maanden
later, maakte de gemeente
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus IS,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
Goes bezwaar tegen de vesti
ging van het accountantskan
toor: de wijk was voor indu
strie bestemd. Wethouder
economische zaken van Goes,
S. Heijning, laat er geen twijfel
over bestaan. ,,We hebben
ABAB enig respijt gegeven,
maar ze weten heel goed dat ze
naar andere kantoorruimte
moeten omzien."
ABAB kwam voort uit de boek
houdkundige diensten van de
NCB die sinds maart 1924 wer
den ontplooid. Vanuit de
steunpunten in Brabant en
Zeeland groeide de dienst uit
tot het administratief hulpcen
trum voor boeren, dat in 1964
zelfstandig verder ging als het
Boekhoudbureau Accoun
tants- en Advieskantoor NCB.
Van lieverlee groeiden zowel
markt als diensten, tot er een
organisatie was ontstaan die
accountantsdiensten, financi
ële, fiscale en juridische advie
zen en managementsdiensten
verleent aan agrarische bedrij
ven en het midden- en kleinbe
drijf. Inmiddels bestaat de
klantenportefeuille voor de
helft uit agrarische bedrijven
en de helft mkb-bedrijven,
schat ABAB-Zeeland-direc-
teur Weemaes.
„Het aantal boerenbedrijven is
weliswaar teruggelopen, maar
de resterende bedrijven zijn
groter en zijn zeer aan regelge
ving en registratieplichten ge
bonden". noteert Weemaes.
ABAB wil het marktaandeel in
het mkb sterk doen groeien.
„Tien procent per jaar", stelt
Weemaes. ..Ook het mkb is
steeds sterker onderhevig aan
regelgeving. Een ondernemer
moet tegenwoordig op teveel
markten thuis zijn om het zelf
te kunnen doen
Weemaes maakte zelf in de af
gelopen twintig jaar de omme
keer mee van NCB-kantoor via
de Ababncb naar ABAB.
accountants- belasting-ad-
viesbureau. Analoog aan het
veranderde bedrijfsmilieu ver
breedde de dienstverlening
zich en werd de band tussen cli
ënt en accountant hechter.
Hoveniersbedrijf Walcheren werkt aan een tuin in de nieuwe wijk Tuindorp in West-Souburg
foto Dirk-Jan Gjeltema
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - Ze zijn de eerste hove
niers die in nieuwe woonwijken, zoals
Prooijenspark en Hooge Platen in Middel
burg. de natte grond voorbereiden op een
toekomst als tuin. Vier medewerkers van
het in 1997 failliet gegane Tuincentrum-
Hoveniersbedrijf-Timmerbedrijf Middel
burg hebben een jaar later alle vertrouwen
in de doorstart die het hoveniersdeel
maakte.
Hoveniersbedrijf Walcheren denkt inmid
dels al weer aan 'zachtjes groeien', zegt
Sj aak de JongeDe hoveni er kwam met één
van zijn voormalige compagnons, M. Me
lis, als bedrijfsleider in dienst bij de nieu
we bv.
Het bedrijf is gevestigd in een verzamelge
bouw aan de Voltaweg op het Middelburg
se industrieterrein Arnestein, op een
steenworp afstand van het nog steeds te
koop staande tuincentrum. De Jonge blijft
het jammer vinden dat het goedlopende
tuincentrum niet te redden was van een
faillissement, dat volgde op verschillen
van inzichten tussen de compagnons.
Tuinhout
„Ik denk nog steeds dat een tuincentrum
een succes was geweest. Ik zou het in de
toekomst wel anders aanpakken: meer op
het interieur gericht, zonder tuinhout en
dergelijke." Want tuinhout is uit, maar de
hovenier is meer in dan ooit, merkt hij.
„Veel mensen laten hun tuin aanleggen
door een hovenier. Of het nu om vijftig
vierkante meter gaat of om 2500. Wij ma
ken in 95 procent van de gevallen een ont
werp, voor de rest werken we volgens teke
ning van een architect."
Het bedrijf maakt zowel golvend aange
legde bordertuinen als strakke, moderne
tuinen. Nieuwe hoofdrolspeler is steen: als
split op de grond, terrasbestrating, af
scheiding of ornament. Ook de vijver heeft
zijn piek gehad; favoriet zijn nu de licht
borrelende waterpartijtjes.
Veel geplant kan er nog niet worden. „La
ten we hopen dat er eind februari nog een
paar graden vorst komt. Dan komt de
grondstructuur wel goed." Plantgoed dat
nu de grond ingaat loopt hoog risico op
verdrinking, tenzij er grote ladingen bos
grond zijn aangevoerd.
Steeds vaker worden tuinen vaste adres
sen in het jaarschema van de hoveniers,
merkt De Jonge. „Bij de één komen we
twee keer per jaar, bij een groeiend aantal
oudere mensen eens per-week of per veer
tien dagen. Steeds meer mensen willen in
hun huis blijven, maar geven het zware
tuinwerk aan ons."
Pro"inciaie t
e^heC0l
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
Ura"l I
3 februari 1992
doorTheo Giele
Was zijn legendarische
voorganger De Casem-
broot vooral de commissaris
van de wederhouw, commissa
ris der koningin mr. Jan van
Aartsen was tussen 1965 en
1974 de man van de industriali
satie en de ontsluiting van de
provincie.
Van Aartsen zou de geschiede
nis ingaan als een van de 'Delta
boys'. Met de gedeputeerde A J.
Kaland en M. C. Verburg, voor
zitter van het Economisch Tech
nologisch Instituut voor Zee
land, vormde Van Aartsen een
succesvolle lobby om bedrijven
naar de provincie te halen.
„De Zeeuwen zijn niet meer on
der elkaar", sprak hij bij zijn in
stallatie als commissaris. Hij
doelde daarbij niet alleen op
zichzelf. Weliswaar geboren uit
Zeeuwse ouders, stond zijn wieg
in Amsterdam. Van Aartsen
doelde vooral op de dammen.
De eilanden zouden weldra
geen eilanden meer zijn.
Toen hij op 55-jarige leeftijd
naar Middelburg kwam, had
Van Aartsen een carrière in de
politiek achter de rug. Bijna tien
jaar lang was hij wethouder
voor de ARP in Den Haag. Daar
na was hij minister van Verkeer
en Waterstaat onder de pre
miers Drees, Beel en Marijnen.
Tussentijds was hij in het kabi
net De Quay minister van Volks
huisvesting en Ruimtelijke Or
dening.
In de negen jaar dat hij het
hoogste ambt in de Abdij uitoe
fende had het uitbreiden van de
werkgelegenheid zijn hoogste
prioriteit. Hoechst, Pechiney,
Total en Dow vestigden zich in
'zijn' jaren in Zeeland. In een in
terview, dat hij bij gelegenhsL
van zijn afscheid in 1974 aanX,
PZC gaf, zei hij hierover. ,jj£
ben zo eigenwijs om te zegg».
dat wat hier in de afgelopen jjL
ren voor Zeeland is gedaan eaj.
goede zaak is geweest. Zeker. U
weet dat er mensen zijn die iric
wel kunnen vermoorden als ij(
dat zeg. Hoewel ze dat in ZeÏL
land nu ook weer niet zo gaui,,.
doen. Als men het dan nL
soms wil doen voorkomen dat de,
animo om in Zeeland te gaZ.
wonen is afgenomen doordml
zich hier industrieën hebben gehj
vestigd, ja dan is men bij ni£
toch aan het verkeerde adrcL
Het is juist andersom: zond»,
industriële ontwikkeling zou dfc,
trek naar Zeeland juist zijn alL
genomen. Wat zouden ze, nuf
uitzondering dan van bejaarde!
waartoe ik straks zelf ook befc
hoor, hier moeten komen doeif.
Werkgelegenheid en wonen kuij,,
je niet van elkaar losmaken." e;
Van Aartsen was een rustige, ïn^,
tegere, vasthoudende bestuurt,
der. Iemand ook die hield v%(
enig decorum. Hij zat de Statec£
vergadering voor in jacquet c£
tijdens de nieuwjaarsreceptie
droeg hij het ambtskostuum
Onder hem werd Zeeland gemot
delleerd tot wat het nu ïsjl
schreef de PZC in het hoofdalt]
kei naar aanleiding van hetf
overlijden van Jan van Aartse^
op 3 februari 1992. Hij woondjj
na zijn pensionering in Middel]?
burg waar in de Oostkerk eeiL
herdenkingsdienst plaatsvondL
waarna hij in Amsterdam wenjj
begraven, want, zo zei zijn zooiL
Jozias (de huidige minister):^
„Hij hield van Zeeland, maar,
heeft zich nooit Zeeuw gevoeldË
Hij was en bleef voor zijn eigen y
gevoel Amsterdammer." j
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het
Zeeuws Orkest en het Rand
stedelijk Begeleidingsorkest
gaan vanaf 2001 jaarlijks in
totaal zes concerten van
Zeeuwse amateurkoren be
geleiden. Voor elk concert
heeft de provincie maximaal
10.000 gulden subsidie over
om de kosten voor koorbege
leiding te dekken. Vernieu
wende of zelden uitgevoerde
koorstukken maken een gro
tere kans op subsidie dan het
'ijzeren repertoire' van de
oratoriumverenigingen.
Dit zijn de belangrijkste aan
bevelingen uit de notitie 'De
toekomst van de orkestbege
leiding voor de Zeeuwse ko
ren: een orkest voor ieder
koor?', die een werkgroep
heeft geschreven in opdracht
van het provinciebestuur.
Die werkgroep, waarin ver
tegenwoordigers van diverse
koren, de gemeenten, stich
ting Scoop, het voormalige
College van Adviseurs voor
Cultuur en de provincie zit
ting hadden, werd anderhalf
jaar geleden in het leven ge
roepen nadat grote commotie
was ontstaan toen bleek dat
de provincie de subsidies
voor Zeeuwse amateurkoren
wilde afschaffen.
Willekeur
Uit een analyse van de be
staande subsidiepraktijk
blijkt dat nu nog sprake is
van een behoorlijke wille
keur. De oratoriumvereni
gingen in Middelburg, Vlis
singen en Goes ontvangen
per concert meer subsidie
dan de grote koren uit Hulst
en Oostburg. Het niveau en
de omvang van het begelei
dingsorkest dat nodig is voor
een uitvoering heeft geen in
vloed op het subsidiebedrag,
evenmin als de artistieke ri
sico's in de programmering.
De grote koren blijken niet
zonder subsidie te kunnen,
omdat elk concert een tekort
oplevert. Met name de or
kestbegeleiding slurpt geld
op. De provincie wil vanaf
2001 de helft van de kosten
voor orkesten voor haar re
kening nemen, meteen maxi
mum van 10.000 gulden per
concert. In totaal gaat het om
zes concerten per jaar. Koren
worden aangespoord zelf in
komsten te genereren, bij
voorbeeld uit sponsoring en
gemeenten zouden zich - in
overleg met de provincie -
beter kunnen richten op in
standhoudingssubsidies
voor de koren en bijdragen in
overige kosten voor concer
ten.
Om de kwaliteit van de bege
leiding te garanderen, wil de
provincie dat de koren wor
den begeleid door het
Zeeuws Orkest of het Rand
stedelijk Begeleidingsor
kest. Daarmee moeten lang
durige afspraken worden
gemaakt. De koren moeten
hun programma's bovendien
beter op elkaar afstemmen.
Voor de operettekoren wordt
een uitzondering gemaakt.
Zij stellen zelf hun - kleinere
- begeleidingsorkesten sa
men en geven meerder con
certen per jaar. Dat moet mo
gelijk blijven, oordeelt de
werkgroep.
Kwaliteit
De begeleidingsbeurten
worden aan de koren toege
wezen op basis van de kwali
teit van hun programma 's. Zo
moet een gevarieerd aanbod
aan kooruitvoeringen ont
staan met ruime aandacht
voor vernieuwende muziek
De hoogte van de subsidies
hangt af van het artistieke ri
sico en de omvang van het
begeleidingsorkest. Subsi
dieaanvragen worden beoor
deeld door de Raad voor Cul
tuur Zeeland.
In totaal wil de provincie
vanaf 2001 jaarlijks 60.000
gulden beschikbaar houden
voor koorbegeleiding. Nu is
dat 52.700 gulden per jaar.
Subsidies moeten ruim een
jaar van tevoren worden
aangevraagd. Voor uitvoe
ringen in 2001 moeten de
aanvragen begin september
1999 binnen zijn.
Met het opstellen van de no
titie heeft de korenwerk
groep haar taak beëindigd,
maar ze zal blijven bestaan
als een korenplatform om de
afstemming binnen de
Zeeuwse zangwereld te be
vorderen.
door Barend Pelgrim
TERHOLE - Een betere symboliek voor de
bijzondere uitgave die antiquair P. Everaers
zaterdag ten doop houdt, bestaat er volgens
hem niet. Reinaert de Vos die zijn neus tegen
de rand van het lijsternest drukt. Want dat is
de omslagillustratie van een verzameling
van drie houtsnede-afdrukken geïnspireerd
op teksten van Stijn Streuvels.
Een lijsternest dat als ingemetselde afbeel
ding tevens de voorgevel van Streuvels' wo
ning in Avelgem siert. Het eerste exemplaar
van het trio fragmenten uit de Reinaerttekst
- met beeldmateriaal van de hand van kun
stenaar Wim de Cock - wordt aanstaand
weekend in Terhole overhandigd aan een
dochter van Stijn Streuvels; een ander spe
ciaal ingebonden werk is voor illustrator De
Cock.
Als warme broodjes hebben de werken zich
verkocht. P. Everaers van Antiquariaat Se
cundus uit Terhole vond de dertigste 'ver
jaardag' van Streuvels' overlijden een uit
gelezen tijdstip om het item uit te geven.
Met de drie drukken geeft Everaers zijn
klanten, plus liefhebbers van het werk van
de West-Vlaamse woordkunstenaar, een
bijzondere productie in handen.
Iets nieuws
„Het is met makkelijk om iets nieuws te ver
zinnen. Ik wilde iets origineels, wat zowel
commercieel als cultureel goed lag. Maar
het moest tevens aantrekkelijk en bereik
baar zijn. dus niet te duur. Maar op de derde
plaats moest de productie wel weer iets ex
clusiefs hebben." En dus gaf Everaers kun
stenaar Wim de Cock opdracht vier hout
sneden te maken, de teksten selecteerde de
antiquair eigenhandig en zorgvuldig uit het
oeuvre van Streuvels. De nabestaanden van
de schrijver gaven zonder dralen toestem
ming voor het gebruik van de Reinaerttek
sten. Everaers is zonder twijfel geslaagd in
zijn opzet want reeds bij de voorintekening
zijn alle vijftig drukwerken verkocht.
Tevreden
„Vijftig stuks is niet veel maar het is een
kleine groep die dit wil kopen. Je moet uit
kijken dat je niet het schip ingaat als je zo'n
opdracht geeft. Maar ik ben zeer tevreden
met het resultaat: je koopt dit als iets moois,
niet voor de tekst. De drie illustraties - de
Een beeld van Reinaert de Vos met op de
achtergrond enkele delen van de bijzondere
uitgave. foto Peter Nicolai
door Ernstjan Rozendaal
MIDDELBURG - Het dagelijks
provinciebestuur wil de stich
ting Scoop een subsidie van
ruim 113.000 gulden verstrek
ken voor het jongerentheater-
project Disco 1999.
De bedoeling daarvan is dat
jongeren in samenwerking met
de Amsterdamse Theatergroep
Delta dit voorjaar in het kader
van het Bevrijdingsfestival en
het Festival Cultureel Gekleurd
een reeks van voorstellingen op
zetten en uitvoeren.
Vooral jongeren die vanuit hun
sociale en culturele achtergrond
weinig met cultuur in aanra
king komen, zouden actief of
passief bij Disco 1999 betrok
ken moeten worden. Het project
bevindt zich volgens het provin
ciebestuur op het snijvlak van
cultuur en welzijn, omdat het
past in het streven de publieks
deelname op het gebied van cul
tuur en welzijn te vergroten en
omdat het spoort met het pro
vinciale thema 'verdraagzaam
heid', dat bijvoorbeeld tijdens
de Bevrijdingsfestivals wordt
uitgedragen. Disco 1999 zal
worden uitgevoerd in discothe
ken, scholen en theaters in alle
Zeeuwse regio's, maar is ook
overdraagbaar naar plekken
buiten Zeeland. Er staan ook
voorstellingen gepland in Am
sterdam en Utrecht. Het project
wordt mede gefinancierd door
Theatergroep Delta, het Lira
fonds en mogelijk het Fonds
voor de Podiumkunsten.
list van Reinaert, de corruptie aan het hof en
hand- en spandiensten van de clerus - zijn
bijvoorbeeld perfect geschikt om in te lijs
ten."
door Richard Hoving
MIDDELBURG - De gemeente
Hontenisse heeft de Hoogland
polder bij Ossenisse voorgedra
gen als locatie voor een
grootschalig windmolenpark.
Burgemeester Th. Steenkamp
liet ruim een jaar geleden nog
weten tegen de komst van wind
molens in dit gebied te zijn.
De Hooglandpolder was een van
de twaalf locaties die in decem
ber 1997 door Gedeputeerde
Staten werden aangewezen
voor grootschalige opwekking
van windenergie in Zeeland.
De weerstand van Hontenisse
vond gehoor bij het dagelijks
provinciebestuur. In de tweede
versie van de streekplanuitwer
king windenergie die in juli
1998 verscheen, ontbrak de
Hooglandpolder. In totaal wer
den negen van de twaalf voorge
stelde locaties geschrapt.
De ommezwaai van Hontenisse
staat verwerkt in een dinsdag,
verschenen nota waarin de re
acties op de twee versies van de
streekplanuitwerking zijn ge
bundeld. Hontenisse is de enige
gemeente die een eerder afge
vallen locatie opnieuw heef',
voorgedragen. Steenkamp zegt
in een reactie nog altijd tegen
meer windmolens in zijn
meente te zijn, maar dat het
college heeft gemeend zijn
maatschappelijke verantwoor
delijkheid te moetên nemen
Grootschalige locaties, mini
maal twintig windmolens ol
twintig megawatt opgewekt
vermogen, zijn voorzien in de
Beoosten Blijpolder bij Axel, de
Eendragtpolder ten noorden
van Zaamslag, de Willem-An-
napolder ten zuiden van Bieze-
linge en de Anna-Mariapolder
tussen het Schelde-Rijnkanaal
en de Zoom weg (A4).
door Ben Jansen
MIDDELBURG - Snelle bus
verbindingen zijn in de toe
komst alleen weggelegd voor in
woners van de Zeeuwse steden
en de dorpen met meer dan 3000
inwoners. De bevolking van
kleinere dorpen is aangewezen
op de boemelbus die veel andere
dorpen aandoet en op de lijn-
taxi. De stadsdiensten in Mid
delburg en Vlissingen blijven
gehandhaafd. De stadsbuslij-
nen in Goes worden overgeno
men door buslijnen vanuit de
omgeving.
Een en ander staat in het Be
leidsplan openbaar vervoer
Zeeland dat het dagelijks pro
vinciebestuur dinsdag naar de
Zeeuwse staten heeft gestuurd.
De provincie is sinds 1 januari
1998 verantwoordelijk voor het
streekvervoer. Het beleidsplan
geeft aan hoe de provincie wil
zorgen voor goed streekvervoer
en hoe het openbaar vervoer kan
worden verbeterd.
Nieuw is ook dat het recht open
baar vervoer te verzorgen, de
zogenaamde concessie, volgens
een openbare Europese proce
dure moet worden aanbesteed.
In het beleidsplan kiest het da
gelijks provinciebestuur voor
vijf concessiegebieden: Schou-
wen-Duiveland, Walcheren-
/Noord- en Zuid-Beveland.
Zeeuws-Vlaanderen, Tholen/S-
int-Philipsland en het fiets-
voetveer Vlissingen-Breskens.
Hoe zeer de provincie ook plan;
en stuurt op het gebied van hei
openbaar vervoer, de klant staal
centraal. Om te weten hoe die
klant denkt over de bus en de
aansluiting op andere vormen
van openbaar vervoer, worden
per regio klantenpanels inge
steld.
Het basisbusnet zoals dat in hel
beleidsplan wordt geschetst,
bestaat uit snelle hoofdverbin
dingen waaraan alle kernen mei
meer dan 3000 inwoners liggen
en een ontsluitend net met het
doei zoveel mogelijk personen
openbaar vervoer te bieden. Dat
is het domein van de boemelbus.
Dorpen met een inwonertal tus
sen 3000 en 1500 worden in de
spitsperioden in elk geval door
zo'n bus aangedaan. In de
daluren en in het weekeinde
komt er eventueel een lijntaxi
In dorpen met minder dan 150Ü
inwoners bepalen voorzienin
genniveau en reizigersaanbod
of een boemelbus of lijnlaxi
worden ingezet of aanvullend
collectief vraagafhankelijk ver
voer zonder vaste dienstrege
ling.
