Ruim baan voor glastuinbouw
Paardenmenners willen meer ruimte
Scholieren zweten weer op de Cito-toets
Provincie beziet
mogelijkheden
tunnel Sluiskil
Verzet tegen nieuwe
regels sluiten kering
zeeuwse almanak
Berekend
Engel met
missie moet
zich laten
behandelen
Strijd GS voor
Klokkenberg
is bij voorbaat
gewonnen
Gedeputeerde Staten overwegen terreinen van 300 tot 500 hectare toe te wijzen
In de binnenbak van manege Grol worden meninstructies gegeven.
foto Marijke Folkertsma door Ben Jansen
door Ali Pankow
SCHARENDIJKE - De menners op
Schouwen-Duiveland willen meer ruim
te. Hun aantal groeit gestaag en ze vin
den dat bij de herinrichting van Schou-
wen-Oost en Schouwen-West ook
rekening gehouden moet worden met
hun belangen. Met speciale paden voor
het aangespannen rijden in deze toekom
stige natuurgebieden zouden de menners
zeer in hun nopjes zijn.
Voorzitter Henk Punt van de Bond van
Paardenfokkers Schouwen-Duiveland
stelt trots vast dat de club de laatste tien
jaar enorm is gegroeid en inmiddels 75
leden telt. De bond zelf is al 82 jaar oud.
Veel boeren fokten destijds zelf werk
paarden, omdat die onmisbaar waren bij
het werk op het land. De bond bood een
stimulans in de vorm van f okveedagen en
keuringen.
Toen paarden voor de ploeg nostalgie
werden, kwijnde de Bond van Paarden
fokkers langzaam weg. Op het diepte
punt waren er nog maar tien leden. Plots
kwam er een kentering. De jongere gene
ratie ontdekte dat trekpaarden niet al
leen nostalgie bieden, maar dat mennen
ook een dynamische sport kan zijn. Bel
gische werkpaarden. Haflingers, Fjor-
denpaarden en Shetlandpony's zijn
trouwe makkers om er compleet met
aanspanning op uit te trekken.
Wagentjes
Aanspanningen zijn de wagentjes achter
de paarden. Ze zijn er in vele soorten en
maten met twee, vier of zes zittingen en
kunnen met één of twee paarden worden
bespannen. Die aanspanningen zijn mo
dern en rijden comfortabel. Sommigen
van de oudere garde rijden nog wel eens
met een koetsje of een authentieke boe
renwagen met ijzeren wielen. Zij houden
de sfeer van toen binnen de club in ere.
Mennen vereist training, zegt Punt. Bij
diverse maneges worden cursussen gege
ven die opleiden tot koetsier. „Eerst een
maand theorie en daarna op de weg erva
ring opdoen. Dat vergt toch minstens
vier maanden", aldus Henks echtgenote
Nel Punt. Zij kwamen 22 jaar geleden
vanuit West-Brabant naar de polder bij
Scharendijke. Henk is vertegenwoordi
ger voor de Suikerunie en boert voor de
lol op een lapje grond van één hectare.
Het echtpaar Punt heeft zelf twee
Haflingers en beleeft veel plezier aan
him tochtjes langs de Schouwse dreven.
Een diploma is natuurlijk van belang,
maar het echte mennen leer je vooral in
de praktijk, vindt de voorzitter. De bond
biedt de leden in de wintermaanden ex
tra op dressuur gerichte instructielessen
aan. De instructeurs Cees Provoost uit
Domburg en Anita Timmerman uit Nieu-
werkerk verzorgen die cursus op zater
dag in de binnenbak van manege Grol in
Renesse.
Volgens Punt biedt aangespannen rijden
een andere uitdaging dan het zelf berij
den van het paard. Moeilijk om precies
uit te leggen, vindt hijOp het zadel heb je
meer contact met het paard, maar vanaf
de aanspanning komt het vooral aan op
een goede communicatie tussen dier en
menner. Vooral de klank van de stem is
van belang. „Met z'n tweeën is veiliger
dan alleen. Een paard kan altijd schrik
ken van onverwachte geluiden, zeker als
het dier nog weinig ritten heeft gemaakt.
Het hulpje van de menner kan snel toe
schieten om het paard gerust te stellen",
aldus de voorzitter.
Renesse
De Bond van Paardenfokkers organi
seert twee gezamenlijke tochten per jaar.
De eerstvolgende wordt zaterdag 1 mei
in de Domeinen verreden Verder wordt
op zaterdag 10 juli de jaarlijkse paarden-
keuring in Renesse gehouden. „Een leu
ke dag zowel voor deelnemers als toe
schouwers met tal van demonstraties
van aangespannen rijden."
door Henk Postma
ZIERIKZEE - Leerkrachten
worden er doorgaans niet wijzer
van dan ze al zijn, maar leerlin
gen leven er toch een beetje ze
nuwachtig naartoe. Want de Ci
to-toets is toch een beetje het
eindexamen van de basisschool,
ook al wordt hij slechts gebruikt
als 'extra hulpmiddeltje' bij het
zoeken van de meest geschikte
vorm van voortgezet onderwijs.
Gisteren was het weer zover. Op
het overgrote deel van de basis
scholen begonnen de leerlingen
van groep acht aan hun worste
ling door het woud van meer
keuzevragen. De resultaten
moeten aan het licht brengen
hoe goed of slecht ze zijn in taal,
rekenen en informatieverwer
king. Op sommige scholen is
daaraan nog het onderdeel 'we
reldoriëntatie' toegevoegd. De
toets strekt zich uit over twee tot
drie dagen.
Driekwart van de Zeeuwse ba
sisscholen doet er aan mee, wat
betekent dat zo'n vijfduizend
leerlingen er eens goed voor
moesten gaan zitten. Eind fe
bruari weten ze wat ze er van te
recht hebben gebracht. De re
sultaten geven een indicatie van
de kans van slagen in vwo. havo
of vmbo. Die laatste afkorting
staat voor 'voorbereidend mid
delbaar beroepsonderwijs', een
nieuw schooltype dat komend
schooljaar in de plaats komt van
vbo en mavo.
Scholen voor voortgezet onder
wijs zijn vaak nieuwsgieriger
naar de resultaten dan de basis
scholen zelf. Want de uitslag
van de Cito-toets bevestigt veel
al wat de leerkrachten op de ba
sisschool al lang zelf hebben ge
zien. Of zoals directeur T. Bril
van de Terneuzense school De
Meerpaal zegt: „Doorgaans
voegt de Cito-toets niets toe aan
het beeld dat we al van een leer
ling hebben."
Faalangst
De toets kan zelfs een volstrekt
verkeerd beeld geven, bijvoor
beeld wanneer leerlingen door
faalangst of andere problemen
van sociaal-emotionele aard de
kluts kwijt zijn. Bril zou dan ook
liever een test zien die ook iets
zegt over de sociaal-emotionele
ontwikkeling van een kind.
Een klein deel van de scholen in
Zeeland kiest om die reden voor
de zogenaamde AOB-test. Die is
mede gericht op karaktereigen
schappen en persoonlijke om
standigheden, maar kost aan
zienlijk meer geld, en ook die
test kan kinderen danig van de
kook brengen. De meeste scho
len stellen ouders in de gelegen
heid op eigen kosten zo'n test te
laten uitvoeren. Aan de Katho
lieke Universiteit Nijmegen is
nog een andere beoordelings
middel in de maak. de zoge
naamde EQ-proef. Dit uit de
Verenigde Staten overgewaaid
fenomeen pretendeert 'emotio
nele intelligentie' te kunnen
meten.
MIDDELBURG - Rijkswater
staat voelt er niets voor vast te
leggen dat de Oosterscheldeke-
ring kan worden gebruikt bij de
bestrijding van wateroverlast
door overvloedige neerslag. Af
hankelijk van de omstandighe
den kan worden bezien of de ke
ring dient te worden gesloten.
Deze opvatting vloeit voor een
belangrijk deel voort uit
terughoudendheid bij Rijkswa
terstaat om de Oosterschel-
dekering voor andere omstan
digheden dan zware stormen in
te zetten. Een rol speelt ook dat
de sluiting van de schuiven bij
de bestrijding van de water
overlast in september maar van
geringe betekenis is geweest.
Een en ander blijkt uit de evalu
atie van de waterhuishoudkun-
dige aspecten van de waterover
last die het Waterloopkundig
Laboratorium in opdracht van
de provincie Zeeland heeft ver
vaardigd.
Het waterschap Zeeuwse Eilan
den heeft becijferd dat de twee
perioden van in totaal ongeveer
tien uur afgetopt getij op de
Oosterschelde het rendement
van de gemalen aan de zeearm
met negen procent heeft ver
hoogd. Door de lagere hoogwa
terstand die met het sluiten van
de kering werd bereikt, konden
de gemalen makkelijker water
op de Oosterschelde pompen. In
het rapport staat echter ook dat
dankzij de extra capaciteit die
de inzet van de Oosterschelde
opleverde, tijdens de water
overlast 0,5 mm is afgevoerd.
Ter vergelijking: de gewone ca
paciteit van de gemalen was
goed voor 50 tot 60 mm en de
pompen die van her en der wa
ren aangevoerd, namen 3 mm
voor hun rekening.
Overigens wordt wel aangete
kend dat. het effect van het slui
ten van de kering bij hogere
hoogwaterstanden toeneemt.
Gebruik van de kering heeft ook
als belangrijk voordeel dat de
capaciteitstoename van de ge
malen snel kan worden bereikt,
bijvoorbeeld vooruitlopend op
de inzet van extra pompen. Het
Waterloopkundig Laboratori
um adviseert in elk geval meer
duidelijkheid te krijgen over de
vraag in welke mate sluiting van
de Oosterscheldekering de
pompcapaciteit van de gemalen
onder verschillende omstandig
heden kan verhogen. Dat maakt
het makkelijker voors en tegens
af te wegen.
Fietsers kunnen
ook door tunnel
MIDDELBURG - Ook fietsers
zullen waarschijnlijk gebruik
kunnen maken van de Wester-
scheldetunnel.
Gedeputeerde Staten willen -
om te beginnen als proef - een
vorm van fietsvervoer door de
tunnel tot stand zien te brengen.
Op welke manier is nu nog on
duidelijk. GS maken melding
van de voorgenomen proef in
een brief aan de fietsersbond
ENFB in Zeeland.
Erik is een aardige vent. Toch
worden zijn vrienden wel
eens moe van de dertigjarige
Middelburger. Altijd geldge
brek. In tegenstelling tot zijn
kameraden studeert Erik
nog. En dat doet hij al te lang
om nog in aanmerking voor
een beurs te komen. Een vet
pot is het voor deze student
dan ook al jaren niet meer.
Omdat hij zijn budget vaak
overschreed is de deurwaar
dereen bekende verschijning
geworden. De laatste tijd bijt
Erik bijna letterlijk op een
houtje. Een pak vissticks in
de twee dagen, dat is het wel.
Arie, een van zijn vrienden.
trok zich het lot van Erik aan
en had hem maar weer eens
uitgenodigd om te komen
eten. 'Neem maar geen wijn
tje mee', had de gastheer nog
gezegd. Bij aankomst toonde
de eeuwige student vol trots
een splinternieuwe cd-walk-
man. Arie vroeg aarzelend
welke noodzaak zijn immer
berooide gast ertoe had ge
bracht geld uit te geven aan
zo'n luxe apparaat. ,,Nou",
was het antivoord, „de video
speler die ik heb gekocht, was
zeker driehonderd gulden af
geprijsd Ik dacht: dan neem
ik die walkman ook mooi
mee.
NOORD
PZC zeel and
W woensdag 3 februari 1999
door Ben Jansen
MIDDELBURG - Het college
van Gedeputeerde Staten laat
op korte termijn een onderzoek
uitvoeren naar de mogelijkhe
den van een tunnel onder het
kanaal Gent-Terneuzen bij
Sluiskil.
Dat onderzoek heeft een driele
dig karakter. Het moet een op
maat zijn om de aanleg van de
tunnel op het Meerjarenpro
gramma Infrastructuur en
Transport (MIT) te krijgen, het
moet duidelijk maken dat de
tunnel financieel haalbaar is en
het moet dienen als startnotitie
voor het uitstippelen van een
traject en het opstellen van een
milieueffectrapport.
Het onderzoek (kosten 100.000
gulden) is het antwoord van het
dagelijks provinciebestuur op
de motie waarin de Zeeuwse
Staten tweeënhalve maand ge
leden verzochten alles in het
werk te stellen om de aanleg van
een tunnel bij Sluiskil te be
spoedigen. Minister Netelenbos
van Verkeer en Waterstaat kreeg
in de Tweede Kamer een verge
lijkbare aansporing, toen ze
eveneens door middel van een
motie werd gevraagd de tunnel
alsnog in het MIT op te nemen.
In een eerste reactie merkte Ne
telenbos op dat er nog geen be
gin van een signaal is dat ande
ren dan de rijksoverheid geld in
bouw en exploitatie van de tun
nel willen steken. Verder gaf ze
aan dat er nog geen verkenning
is geweest en dat nog geen enkel
inzicht in de kosten van de tun
nel bestaat. Die verkenning
achtte ze een taak voor de pro
vincie. Overigens wordt ver
wacht dat de minister deze
maand met een antwoord op de
motie komt.
Dan zijn wellicht ook de eerste
resultaten bekend van een in
ventarisatie van mogelijkheden
om het bedrijfsleven bij de fi
nanciering van de tunnel te be
trekken. De provincie zal het
voortouw nemen bij de uitvoe
ring van het drieledige onder
zoek. Het is de bedoeling dat
Rijkswaterstaat de helpende
hand biedt.
ROTTERDAM - De 29-jarige
vrouw uit de gemeente Borsele
die vorig jaar negen voetgan
gers met een mes in de nek stak
was tijdens haar daden ontoere
keningsvatbaar. De Rotterdam
se rechtbank oordeelde gisteren
dat de vrouw zich moet laten be
handelen in een tbs-inrichting.
De vrouw vertelde de rechtbank
twee weken geleden zich een
'engel met een missie' te voelen.
Om met zichzelf in het reine te
komen, moest ze mensen ver
wonden Uitschelden, spugen,
slaan en zelfs steken.
De zaak leidde vorig jaar zomer
tot veel commotie. De vrouw
stak in drukke winkelstraten en
parken in Middelburg, Amster
dam. Den Haag en Rotterdam
zonder aanleiding vrouwen met
een mes in de nek. De slachtof
fers werden meestal herig bloe
dend achtergelaten. In augustus
werd de vrouw aan de hand van
verspreid signalement herkend
en aangehouden.
De psychiater concludeerde dat
de vrouw lijdt aan 'religieus ge
tinte psychoses'. Hij achtte haar
niet toerekeningsvatbaar. De
rechtbank nam dit oordeel over
en legde de vrouw tbs op. Ze
moet enkele slachtoffers een
schadevergoeding betalen; in
totaal 21.000 gulden. ANP
door Mieke van der Jagt
MIDDELBURG - Gedeputeer
de Staten hebben adhesie be
tuigd aan de pogingen van ver
schillende belanghebbenden
om de functies van Medisch
Centrum de Klokkenberg in of
bij Breda te handhaven. Minis
ter Borst van Volksgezondheid
heeft twee weken geleden al toe
gezegd dat vrijwel al die func
ties van de Klokkenberg behou
den blijven voor de regio Breda.
De minister heeft onlangs be
sloten om De Klokkenberg te
ontmantelen. Zonder de hart-
chirurgie, die is verhuisd naar
het Ignatiusziekenhuis in Bre
da, ziet de minister niet vol
doende financiële mogelijkhe
den voor De Klokkenberg. Daar
zitten nu nog klinieken voor al-
lergologie, longaandoeningen,
kinder- en jeugdpsychiatrie en
epilepsie in.
Vanuit verschillende hoeken
zijn GS benaderd over de zorgen
die zijn ontstaan na de beslis
sing van de minister. Epilepsie-
patiënten, mensen met zware
allergieproblemen en ernstige
CARA-patiënten in Zeeland
zijn in veel gevallen op de Klok
kenberg aangewezen. Na over
leg met het Klaverblad, de
bundelingen van patiëntenver
enigingen in Zeeland, heeft het
dagelijks provinciebestuur per
brief aangedrongen op handha
ving van de functies in Breda of
in de directe omgeving. Kwali
teit moet daarbij het enige uit
gangspunt blijven. Bij vestiging
van de klinieken voor epilepsie-
en CARA-patiënten buiten de
stad geven GS van Zeeland de
voorkeur aan een vestiging ten
westen van Breda, richting Roo
sendaal.
Volgens de toezegging van de
minister twee weken geleden
zou alleen de langdurige zorg
voor epilepsiepatiënten moeten
verhuizen naar Heeze. De ande
re klinieken blijven volgens de
plannen van Borst in een of an
dere vorm in of bij Breda.
Pols gebroken
HULST - Een zeventienjarige
bromfietser uit Hulst brak
maandagmiddag op de Tivoli-
weg zijn linkerpols doordat hij
geschept werd door een auto.
De bestuurster van de auto
stopte even en reed daarna door
zonder haar identiteit bekend te
maken. De vrouw, volgens de
politie wat op leeftijd, reed ver
moedelijk in een groenkleurige,
vrij nieuwe Renault Clio.
door Harmen van der Werf
MIDDELBURG - De glastuin
bouw gaat in Zeeland grote vor
men aannemen, als het aan
Gedeputeerde Staten ligt. GS
denken eraan gebieden van
driehonderd tot vijfhonderd
hectare toe te wijzen voor deze
arbeidsintensieve vorm van
landbouw. Glastuinbouwers uit
het krappe VVestland zijn het
provinciebestuur al voor. Bij de
gemeente Sas van Gent ligt een
aanvraag voor een bedrijf van
tweehonderd hectare.
I Zeeland lonkt al langer naar het
Westland, maar de schaal waar
op glastuinbouw gestalte moet
krijgen, wordt steeds groter.
Honderd hectare was eei-st de
grens. Zo groot zouden kassen-
gebieden in Kapelle, Reimers-
waal en Borsele mogen worden.
Alleen in de gemeente Reimers-
waal, in de Eerste Bathpolder, is
daar een begin mee gemaakt.
Zo'n twintig hectare is er be
bouwd.
Honderd hectare blijkt in de
praktijk echter nog te weinig,
weet gedeputeerde J G. van
Zwieten (WD, ruimtelijke or
dening). Driehonderd hectare
noemde hij vorig jaar Momen
teel denkt het dagelijks provin
ciebestuur eerder aan drie- tot
vijfhonderd hectare netto. Dat
kan inclusief wegen, watergan
gen en groenvoorzieningen wel
zevenhonderd hectare worden.
Deeltijdwerk
Voor Zeeuwse begrippen zijn
dat enorme oppervlakten. Van
Zwieten onderkent dat. „Maar
we moeten iets doen om de
werkgelegenheid in de Zeeuwse
landbouw op peil te houden. Of
we het leuk vinden of niet, bin
nen tien tot vijftien jaar is het
aantal landbouwbedrijven ge
halveerd. Wie van de akker
bouw wil leven, moet steeds
meer land hebben. Deeltijd
werk in de glastuinbouw kan
ervoor zorgen dat een aantal ak
kerbouwers toch boer kan blij
ven." De provincie komt eind
deze maand met een startnotitie
voor een Milieueffectrapporta
ge (MER), waarin ook de ge
plande locaties voor glastuin
bouw staan. Een keuze hebben
Gedeputeerde Staten nog niet
gemaakt. En met de startnotitie
begint pas de inspraak. Toch
denkt Van Zwieten dat het mo
gelijk is binnen anderhalf jaar
rond te zijn.
De gedeputeerde verwacht wei
nig weerstand, hoewel glastuin
bouw het landschap behoorlijk
verandert.
Een vergelijking met windmo
lens - die praktisch niemand wil
hebben - gaat volgens hem niet
op „Windmolens leveren geen
werk op, glastuinbouw wel."
De Zeeuwse Milieufederatie
(ZMF), die zich heeft verzet
tegen het kassengebied in
Reimerswaal (volgens de fede
ratie te dicht bij de Oosterschel
de), is in het vooroverleg betrok
ken.
Warmte
Twee locaties lijken alvast hoge
ogen te gooien, het Sloegebied
en omgeving (Nieuwdoip, Le-
wedorp) en de Zeeuws-Vlaamse
Kanaalzone (bij Sas van Gent,
Sluiskil). Die gebieden liggen
vlakbij bedrijven, die 'overtolli
ge' warmte en koolstofdioxide
kunnen leveren aan glastuin
bouwers.
De aanvraag die bij de gemeente
Sas van Gent ligt, past binnen
di t conceptDe eigenaar van een
groot glastuinbouwbedrijf in
Bleiswijk wil zich op de Axelse
Vlakte vestigen, dus dichtbij
Hydro Agri. Burgemeester J.
Lonink staat niet afwijzend te
genover het plan, al vraagt hij
zich af of de Axelse Vlakte wel
zo'ngeschikteplekis. „Wij moe
ten niet te lang wachten", con
cludeert Van Zwieten in het al
gemeen. „Momenteel is de
markt in beweging."
Landbouworganisatie LTO Ne
derland hield deze week in Den
Haag een pleidooi voor de snelle
ontwikkeling van een kassenge
bied van vierhonderd hectare in
de Hoeksche Waard, bij Nu-
mansdorp. Zeeland komt ook
aan bod, aldus woordvoerder F
Hoogervorst, maar later.
De Cito-toets mag dan slechts een 'extra hulpmiddeltje' v<
het vaak toch als een echt examen.
:oor de schoolkeuze zijn, voor leerlingen voelt
foto Marijke Folkertsma
