Slavernij in Chinese restaurants
PZC
i"
Max van der Stoel is Tom Poes en het monster Trotteldrom
gewaardeerd strijder
voor mensenrechten
O
varia
Meeste uitgebuite werknemers durven niet naar vakbond te stappen
puzzel
het weer
Sk
recept HansBe,,erma„
Gestoomde eieren
met broccoli
maandag 1 februari 1999
door Niko Hoffer
Zijn gezicht vertrekt geen spier,
maar zijn woorden verlaten snij
dend zijn verbeten mond: „een Neder
lander werkt ruim 200 dagen per jaar.
keer acht uur is 1600 arbeidsuren. Een
Chinees in Nederland werkt ruim 300
dagen per jaar, keer tien-twaalf uur per
dag is 3000 tot 3600 arbeidsuren. Dat is
ruim twee keer zoveel uren, onder vaak
heel zware arbeidsomstandigheden.
Zijn loon is laag: ongeveer de helft van
het salaris van de gemiddelde Neder
lander."
Bijna dertig jaar geleden kwam Seng
Ko naar Nederland, op zoek naar 'wel
vaart". Hij heeft het niet gevonden. Be
gon als afwasser, groentensnij der, ma
nusje van alles. Werkte zes dagen per
week, tien, twaalf uur per dag, soms
langer. Nauwelijks vakantie. ..Over
uren krijg je nooit vergoed. Het is jouw
verantwoordelijkheid om je werk af te
maken, hoe laat het ook wordt. Mijn
loon indertijd? Vijfhonderd gulden per
maand. Het stijgt met mee met je leef
tijd."
Mistroostig laat Seng zijn keurig geor
dende loonbriefjes zien In de laatste
zes jaar kreeg hij één keer een geringe
prijscompensatie, nadat hij erom had
gevraagd. Zijn loon is al die jaren nau
welijks gestegen
Nederland telt ruim 2200 Chinese res
taurants, Daarbij staan zo'n 3000 Chi
nese werknemers ingeschreven, ruim
één per restaurant. In werkelijkheid
werken er gemiddeld zeker zes per
vestiging. Veien wonen in bedompte
kamertjes, zonder privacy, achter of
boven het restaurant. Honderden, dui
zenden - Seng schat 'minstens 15.000
mensen' - verblijven illegaal of semi-il-
legaal in ons land.
Vakantie
..Twaalf vakantiedagen per jaar, daar
hebben we maximaal recht op", zegt
Seng bitter. „Vroeger mocht je die nog
wel eens achter elkaar opnemen zodat
je twee weken vrij was. Maar nu is ook
dat verslechterd. Er zijn werkgevers
die hun personeel verplicht elke maand
een vakantiedag 'geven'."
„Nederlander krijgt een vakantietoe
slag van acht procent, wij geen cent.
'Dat zit al in je loon inbegrepen', zegt de
baasVaak wordt je loon contant uitbe
taald. maar bijna altijd een week later
dan afgesproken.
„Een meesterkok die minstens vijftien
jaarlang gewerkt heeft, verdient maxi
maal zo'n 3200-3300 gulden netto. Dat
lijkt aardig, maar denk wel even aan
dat rekensommetje: zes dagen per
week, twaalf uur per dag, minimale va
kanties, geen enkel extraatje." Een
kwart eeuw hield Seng zijn mond. Vier
jaar geleden was hij de uitbuiting beu.
Hij stapte naar de Horecabond FNV. Er
is sindsdien weinig veranderd. Bond en
werkgevers boekten nauwelijks voor
uitgang; ze geven er elkaar de schuld
van. gr kwam een telefoonlijn waar
Chinese werknemers, vaak anoniem,
kunnen klagen. De Erasmusuniversi-
teit doet onderzoek naar de leef- en
werkomstandigheden van de Chinezen
in Nederland.
Seng: „op papier zijn sommige regelin
gen verbeterd en in de CAO vastgelegd.
Maar in de praktijk werkt die absoluut
niet. Er is geen controle op de naleving
van de regels."
„De vakbond hamert er steeds op dat
de Chinese samenleving opener moet
zijn, dat de werknemers onderling soli
dair moeten zijn, voor hun rechten op
moeten komen, samen een vuist ballen.
Mooi gezegd, maar er komt nooit iets
van terecht. Chinezen zijn niet lief voor
elkaar. De taalbarrière is een enorme
handicap. Daar komen we bijna nooit
doorheen. Als je eenmaal ontslagen
bent, kom je nergens meer aan de bak.
Je komt op een zwarte lijst. De werkge
vers zijn beter georganiseerd dan de
werknemers die doodsbang zijn voor
represailles en hun ervaringen dus niet
rondbazuinen."
Maandenlang zit Seng Ko nu thuis.
„Mijn toekomst is weg. ik heb nog hoop
voor mijn kinderen, maar dan moet er
nu wel wat gebeuren. De vakbond zegt
dat ik uit de branche moet gaan. Maar
waar moet ik heen?"
Slavernij
Voorzitter Marchien Koster van de ho
recabond FNV weet dat de arbeidsom
standigheden voor velen in de Chinese
horeca 'mensonterend' zijn. „De bond
kan veel betekenen", meent Koster. „In
beginsel net zo veel als -voor Neder
landse werknemers, maar het grote
probleem is dat de Chinezen zelf vaak
de eerste stap naar ons toe niet durven
te zetten. Ze zijn erg bang hun werk te
verliezen. Soms vrezen ze zelfs voor
hun leven."
Sinds een paar jaar probeert de bond
structureel te werken aan positiever
betering van de Chinezen. Er kwam een
klachtenlijn, folders over rechten en
plichten werden in het Chinees ver
taald en verspreid, er kwamen (regio
nale) bijeenkomsten, en er werden
brieven gestuurd aan de werkgevers.
Toch is het resultaat mager, erkent
Koster
„De klachtenlijn kan op maandagmid
dag tussen twee en drie uur gebeld wor
den. Het is een mobiel nummer (06-
22492198) dat niet tot enige plaats of
Veel werkers in Chinese restaurants zijn feitelijk rechteloze objecten.
illustratie Hans den Hoedt/GPD
persoon te herleiden is. Elke maandag
bellen er tussen de vier en zes Chinezen,
de helft durft zijn naam met te noemen,
maar vraagt alleen informatie of zoekt
een klankbord bij iemand die hen ver
staat en begrijpt. Concreet kunnen we
pas wat voor een werknemer doen als
hij lid is of wordt van de bond én als hij
zelf wil dat we actie gaan ondernemen,
richting werkgever."
Koster ziet drie mogelijkheden om de
arbeidspositie van de Chinese werkne
mers - geleidelijk aan - te verbeteren,
-meer aandacht van de politiek waar
bij de Chinese groepering inNederland
weer wordt ingedeeld als etnische
minderheid .Dat schept meer (subsidie)
mogelijkheden voor werkgelegen
heidsprojecten, meer mogelijkheden
om 'dwingend' te zorgen dat Chinezen
cursussen Nederlands volgen.
-De Chinese werknemers zelf moeten
doorPieterEveleirt
i> Toonder Studio's
Respect voor de mensenrech
ten loopt als een rode draad
door de carrière van Max van
der Stoel. Zowel als minister
van Buitenlandse Zaken, als
voor de Verenigde Naties en de
Organisatie voor Veiligheid en
Samenwerking in Europa (OV-
SE) stelde hij misstanden in di
verse landen aan de kaak.
Van der Stoel, op 3 augustus
1924 in Voorschoten geboren,
sloot zich na zijn rechtenstudie
aan bij de PvdA Nadat hij in het
kabinet-Cals als staatssecreta
ris van Buitenlandse Zaken on
der Luns diende, werd hij minis
ter in het kabinet Den Uyl
(1973-1977). Zijn behoedzame
koers wekte de toorn van de
PvdA-radicalen van Nieuw
Links. Hij verkreeg echter res
pect voor zijn strijd voor de
mensenrechten, met name m
Griekenland. Als PvdA-Ka-
merlid schreef hij voor de Raad
van Europa een hard rapport
over het Griekse kolonelsregi
me (1967-1974), dat er toe bij
droeg dat Griekenland eind
1969 uit de Raad verdween.
Charta 77
In 1973 bekritiseerde Van der
Stoel in NAVO-verband de
Griekse dictatuur, toendertijd
een ongehoorde actie tegen een
bondgenoot. In het communis
tische Tsjechoslowakije kwam
hij op voor dissidenten van
Charta 77. In 1988 protesteerde
Van der Stoel in Praag tegen de
zoveelste arrestatie van de toen
malige dissident Vaclav Havel.
Na een korte terugkeer op Bui
tenlandse Zaken m het kabinet
Van Agt-n (1981-1982), was
Van der Stoel drie jaar hoofd
van de Nederlandse vertegen-
Archiefopname van Max van
der Stoel.
woordigïng bij de VN in New
York. Terug in Nederland werd
hij voorzitter van de Habitat
commissie voor daklozen in de
wereld, en het Nederlands Hel
sinki Comité.
Golfoorlog
De Golfoorlog bracht Van der
Stoel terug op het internationa
le toneel. De VN benoemden
hem juli 1991 tot speciaal rap
porteur over mensenrechten in
Irak. Het jaar erop werd hij de
eerste Hoge Commissaris voor
de Minderheden van de Europe
se veiligheidsorganisatie OV-
SE. Daarmee verlegde hij zijn
werkterrein naar Midden- en
Oost-Europa, waar na de val
van het communisme oude na
tionalistische tegenstellingen
weer aan de oppervlakte traden
Namens de OVSE hield hij zich
zich onder meer bezig met de Al
banezen van Kosovo, waar het
conflict met de Serviërs dezer
dagen een hoogtepunt bereikt.
Van der Stoel is nu aan zijn ze
vende en laatste jaar bezig bij de
OVSE. ANP
Tom Poes klom haastig langs de opgestapelde rotsblokken omlaag
en probeerde hen te kalmeren. „Stop!" riep hij uit. „Stil nu eens
even! Luister toch!" Maar de menigte drong schreeuwend op zon
der aandacht aan zijn woorden te schenken. „Je bent de Grote Grot
binnengegaan!" riepen ze. „Dat is streng verboden! Dat brengt on
heil!" „Grijpt hem!" beval veldwachter Laris. „Hij moet gestraft
worden!"
De trotten waren nu van alle kanten genaderd en het zag er naar uit,
dat Tom Poes lelijk in het nauw zat. Maar plotseling veranderde de
houding van de tierende massa. Het geroep verstomde en het drei
gende gezwaai van vuisten en knuppels verslapte. „Een voorge
voel", hoorde men iemand zeggen en de anderen beaamden dit dof
(Advertentie)
Kruiswoord min een
Horizontaal:
1. Teer; 4. geldbewaarplaats; 7. droefgeestig; 9. scheepstouw; 11. kledingstuk; 12. ruiterpetje;
13. rad; 15. gewicht; 16. reeks; 18. bodem; 19. vervoermiddel; 20. verlichtingsmiddel; 22. lang en
smal; 25. advies; 27. wedren; 28. bergweide; 29. wasem;31. open plek in een bos; 32. afgepaste
hoeveelheid; 34. wolvlokje; 35. meubel.
Verticaal:
1. Bewind; 2. gewicht;
3. teug; 4. elite; 5. tijds
eenheid; 6. kuststrook;
8. kwaad; 10. onder
richtend; 12. overeen
komst; 14. steensoort;
15. speelgoed; 17. wat;
18. gehalmd gewas;
20. kerkgezang; 21.
doorwaadbare plaats;
23. jong dier; 24. keu
kenkruid; 26. kleverig
boomsap; 29. verpak
kingsmiddel; 30. nevel;
32. geneesmiddel; 33.
takje.
Oplossing
zaterdag
vierkant
e-x-a-o-
topsport
s-o-o-i-
1-r-krab
arts-e--
pruim
e-z-o
leest
Zeeland: Zacht februari
zorgen minder afhankelijk te zijn van
hun werkgevers. Het zijn uitstekende
werkkrachten die ook in de 'Franse of
Nederlandse horeca' zó aan de slag
kunnen.
-Overheidsdiensten moeten beter ge
bruik maken van hun controlerende
bevoegdheden. Immigratie-, belas
ting- en ge-zondheidsdiensten kunnen
veel vaker optreden dan ze nu doen.
Recent onderzoek leerde de bond dat
werkgevers de Chinese CAO toepassen,
in plaats van de Nederlandse. „Een
verbijsterende ontdekking", zegt Kos
ter. De bond wil de in het Chinees
vertaalde Nederlandse CAO op 16 fe
bruari presenteren, het begin van het
Chinese nieuwjaar.
Operatie
De Horecabond FNV kent schrijnende
voorbeelden van uitbuiting. „Een Chi
nese werknemer moest voor een zware
operatie zeker vijf weken naar het zie
kenhuis. Zijn baas vond het goed, op
één voorwaarde: hij zou de helft van het
loon van de man doorbetalen als diens
vrouw en kinderen die vijf weken het
werk zouden overnemen. Zo is het is
gebeurd ook."
„Op hoofdlijnen is de Horeca-CAO
goed en strak geregeld en wordt ze bij
de aangesloten Chinees-Indische be
drijven ook correct uitgevoerd." Zo
reageert woordvoerder A Groenewe-
gen van Koninklijke Horeca Nederland
op het 'beeld' dat Seng Ko en Marchien
Koster schetsen.
Groenewegen komt tot haar reactie in
samenspraak met mevrouw L. R Lin,
sectormanager van de Chinees-Indi
sche 'tak' van de werkgeversorganisa
tie Horeca Nederland (KHN).
Bij KHN zijn 800 van de in totaal ruim
2000 Chinees-Indische restaurants
aangesloten. Groenewegen erkent dat
ze 'geen verantwoorde reactie' kan ge
ven op de arbeidsomstandigheden bij
de niet aangesloten bedrijven. Toch
verdedigt ze ook dat onderdeel van de
Chinese werkgeversmarkt: „Werkne
mers zijn tegenwoordig mondig ge
noeg, ook Chinese. Als zij het niet eens
zijn met hun werkomstandigheden
kunnen ze dat met hun baas bespreken,
goed overleg moet mogelijk zijn."
Groenewegen: „De horeca is nou een
maal geen negen-tot-vijf baan. Na
tuurlijk zal er bij de Chinees-Indische
restaurants wel eens een uurtje worden
overgewerkt, dat gebeurt bij alle hore-
ca-bedrijven. Maar dat is hoogstens
incidenteel, niet structureel. Op hoofd
lijnen is dat bij onze bedrijven goed ge
regeld, gelooft u mij maar."
Om redenen van privacy is de naam Seng Ko
gefingeerd. GPD
Door: Klaas Dros
De tweede wintermaand gaat verder
op de zachte toer met licht wissel
vallig weer. De louwmaand stelde de winterliefhebbers ook al
teleur. De kou kenmerkte zich door een tweetal speldenprikken.
Na een ongebruikelijk zacht begin deelde de winter rond de 10e
een koudeveeg uit en ook het slot was in winterse stijl. Op de
meeste stations bleef het overigens bij een slechts een ijsdag.
De regio's in het binnenland kregen er 1 of 2 extra en bovendien
een sneeuwverrassing. In de avond van de 12e viel er bij een
stevige wind tussen de 5 en 10 centimeter sneeuw, maar de dooi
maakt hier de volgende dag korte metten mee. De rest van de
louwmaand was het meest vrij zacht. Extreem zacht was het in de
eerste decade met in Wilhelminadorpe en Westdorpe respectie
velijk 5 en 6 dagen met temperaturen tot 10 graden of hoger.
Verder was het met dik 60 uren zonneschijn een vrij zonnige, maar
met een neerslagtotaal uiteenlopend van 60 tot 80 mm ook een
redelijk natte maand.
Deze week is het zoals
gezegd vrij zacht met tem
peraturen rond 8 graden.
Wolken bepalen daarbij
meestentijds het weerbeeld
met soms wat motregen.
Veel neerslag wordt voor
alsnog niet verwacht en dat
is de verdienste van een
hogedrukgebied boven
Bretagne. Vooral vandaag is
het ook sterk nevelig met
plaatselijk hardnekkige mist.
De noordwestenwind is
meest matig, later in de week
steekt meer wind op en
nemen de mistkansen af.
Aan het einde van de week
gaat dit tevens gepaard met
verhoogde neerslagkansen.
Grijs
Mumwmttmperatuur voor vandaag 4^
Minimumtemperatuur voor de komende nacht 35
.J®:
Vooruitzichten
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
weer
max.
8C
8°
9°
7°
min.
3°
5°
5:
5°
wind
NW 3
W 5
W 5
NW 6
Zon
O
Maan
maandag
onder 17.33
dinsdag
op 8.22
maandag
onder 8.41
dinsdag
op 19.45
Nautisch bericht
De noordwestelijke wind is meest matig, 3 beaufort. Het zicht is
slecht door toedoen van mist of anders nevel. De temperatuur van
het kustwater is circa 7 graden. Verder is de mist hardnekkig.
mompelend. „Het monster komt", mompelde Laris Trot met gebro
ken stem. „Dat was te verwachten na deze belediging!" „Ik heb in
eens een akelig voorgevoel", zei Travelijn Trot, die in de stad met
heer Bommel stond te praten. Hij keek schichtig naar de verlaten
straten om zich heen en van zijn fiere houding was weinig meer te
bespeuren. „W-wat bedoelt u?" vroeg heer Ollie beklemd. „Trot
teldrom komt!" riep de ander uit. „Ik voel het! Er zit onheil in de
luchtMet deze woorden reikte hij het bomkoff ertje over en sprong
naar een vluchtgat. „Doe jij het maar!" riep hij over zijn schouder.
„Ik kan het niet! Gooi de bom! Weg met het monster!" Zijn stem
stierf weg onder de aarde en daar stond heer Bommel nu, eenzaam
en met een vreselijke last in de handen.
Waterstanden
MAANDAG
Hoog water
Laag water
1 FEBRUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
02.16
232 14.36
251
08.43
216 20.56
192
Terneuzen
02.37
256 14.52
276
09.12
226 21.23
203
Bath
03.39
305 15.56
327
10.17
254 22.30
229
Roompot Buiten
02.15
167 14.30
190
08.30
157 20.45
133
Z'zee/Colijnsplaat
04.05
161 16.30
179
10.05
153 22.20
128
Stellendam Buiten
02.21
161 14.39
187
08.25
093 20.46
071
Wemeldinge
04.05
185 16.20
203
10.05
168 22.25
144
Krammersl. West
04.35
178 17.00
196
10.00
162 22.20
137
DINSDAG
Hoog water
Laag water
2 FEBRUARI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
02.57
23815.16
255
09.27
221 21.35
188
Terneuzen
03.16
262 15.36
279
09.55
230 22.03
198
Bath
04.23
310 16.39
330
11.03
257 23.10
223
Roompot Buiten
02.55
171 15.10
192
09.15
160 21.25
129
Z'zee/Colijnsplaat
04.50
164 17.10
179
10.50
158 23.05
125
Stellendam Buiten
03.05
164 15.21
191
09.06
096
Wemeldinge
04.50
189 17.05
203
10.50
172 23.00
141
Krammersl. West
05.20
182 17.40
195
10.40
166 22.55
133
L Lagetirukgebed
H Hogedrukgebied
O
zonmg
Wile sneeuw
matige sneeuw
«-
Koufront
Warmtefront
Al
Samengesteld front
bcht bewolkt
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
onweer
hagel
zwaarbewolkt
zware regen
Isobaar
Europa:Spaanse zon
/andaag een recept naar een oorspronkelijk
V Japans gerecht. Om te controleren of de
gerechten inderdaad na de aangegeven tijd
voldoende gaar zijn, dient u met de punt van
een mes een klein sneetje in de gestolde mas
sa te maken. Wanneer er geen vocht vrijkomt,
dan kunt u de gerechten opdienen. Belangrijk
is wel dat de gerechten niet te lang mogen
worden gestoomd, omdat de eiermassa dan te
dik, te stijf, kan worden.
Voor 4 personen:
400 - 500 gram broccoliroosjes; zout; 1.5 eetl.
Japanse sojasaus (Kikkoman); 3 eetl. saké of
droge sherry; 1 mespunt witte basterdsuiker;
5 eieren; 5.5 dl groentenbouillon, eventueel
van een tablet.
Spoel de roosjes enkele malen in ruim koud
water. Laat ze uitlekken. Breng royale hoeveel
heid water aan de kook. Voeg wat zout toe en
laat de roosjes er 4 minuten zachtjes in koken.
Laat de roosjes opnieuw uitlekken. Verdeel ze
daarna over vier hittebestendige kommen.
Roer sojasaus en sake of sherry goed door el
kaar. Voeg bij gebruik van sherry basterdsui
ker toe. Schep het mengsel over de broccoli
roosjes. Klop in een kom de eieren los. Schenk
er daarna onder voortdurend roeren en klop
pen de koude groentenbouillon bij. Schenk het
mengsel over de inhoud van de kommetjes.
Dek elk kommetje af met een velletje alumini
umfolie en zet het vast met een elastiekje.
Breng een flinke hoeveelheid water in de
stoompan aan de kook. Plaats de kommetjes
op het geperforeerde deel van de pan. Zet dat
deel boven het kokende water en leg het dek
sel erop. Temper de warmtebron. Reken op
een stoomtijd van 30 minuten. Dien de gerech
ten warm in de kommetjes op.
Tip: geef droog gekookte rijst apart erbij of eet
er sneetjes licht geroosterd brood bij.
Alhoewel de winterkou nog maar net West- en Midden-Europa bin
nen gestroomd is, wordt hij bijna alweer verdreven. Tot in delen van
Polen komen de temperaturen vanmiddag alweer boven het vries
punt uit. In delen van Duitsland en in Polen valt nog wel wat sneeuw.
In Hongarije ligt de temperatuur rond het vriespunt, maar in
Roemenië is het kouder. Een lagedrukgebied boven de Griekse eilan
den zorgt ervoor dat het in deze omgeving niet droog blijft. Er vallen
enkele (onweers-)buien en met name in het westen van Turkije zal dit
flinke regenhoeveelheden veroorzaken. Hetzelfde lagedrukgebied
veroorzaakt sneeuw in Bulgarije. Vooral in het zuiden kan een flink
pak sneeuw vallen. In Noord-ltalië is het zonnig terwijl de tempera
tuur tussen de 4 en 8 graden blijft steken. Ook in Zuid-Frankrijk
schijnt de zon. Morgen is het er 5 tot 12 graden, maar de komende
dagen loopt de temperatuur op. Onbewolkt is het ook in Spanje en
Portugal met een middagtemperatuur rond 12 graden. In Ierland en
Schotland is veel bewolking en er valt een beetje regen. In Engeland
is het op hetzelfde ogenblik droog en er zijn flinke opklaringen.
Regelmatig trekken storingen over Scandinavië die voor de nodige
sneeuw zorgen. De extreme kou in het noorden van Scandinavië is
inmiddels verdwenen, maar het blijft er nog wel streng vriezen.
