Perspectief chemie is onzeker Fusiegolf en kuddegedrag Bankwerknemers bereid te staken Banken werken aan verzekering tegen waardedaling huis Testbad voor scheepsmodellen financiën en economie vrijdag 29 januari 1999 Hoge werkdruk spil CAO-gesprek catering Italiaanse pizzapunt vooral korst Wijers naar Boston Consulting Braille-aanduiding op producten Consument blijft kooplustig Winst TAS 27 procent hoger Hoera-stemming ontbreekt voor eerste helft van dit jaar Strijd om telefoongegevens laait weer op economie wijzer door Rixt Albertsma NEEUWEGEIN - Ongeveer tweederde van de contract werknemers in de catering branche zegt last te hebben van de hoge werkdruk. De helft van deze mensen heeft over het algemeen niet genoeg tijd om het werk af te krijgen. Dat blijkt uit onderzoek in op dracht van de Horecabond FNV dat gisteren is gepresen teerd. De bond noemt de cij fers 'schokkend'. De werkdruk is een van de belangrijkste aandachtspunten bij de CAO- onderhandelingen die woens dag zijn begonnen. In Nederland werken onge veer 16.000 mensen in de con tract-catering. Ze verzorgen lunches, koffie en maaltijden in bedrijfskantines, zieken huizen en bij de overheid. Een groot deel van deze mensen zijn herintredende vrouwen van rond de 42 jaar. Volgens de Horecabond FNV komen deze mensen steeds meer onder druk te staan door de scherpe contracten die cateraars af sluiten met opdrachtgevers. Volgens het TNO-onderzoek is er een duidelijk relatie met de gezondheidsklachten die de helft van de werknemers heeft. Het ziekteverzuim ligt op 12 procent. Volgens Ben Francooy van de Horecabond FNV zijn de cij fers 'nog ernstiger dan we dachten'. Jan Schalkx van de werkgeversorganisatie VEN- ECA zegt dat de managers zich bewust zijn van de grote werk druk. „Maar dat nu alle klok ken op alarm moeten; die mening deel ik niet." De werk druk is volgens hem vooral een kwestie van beleving. GPD DEN HAAG - De Nederlandse pizzaliefhebber is in eigen land niet slecht af. Een eenvoudige punt levert hem 43 procent aan beleg op. Daarmee is Nederlandse pizzabakker de op één na royaalste in Europa. Alleen in Denemarken krijgt de consu ment net iets meer vulling. In Italië zijn de pizza's met 27 procent beleg daarentegen het karigst. In het land van oorsprong bestaat de punt voor bijna driekwart uit korst en scoort daarmee het slechtst onder de twaalf landen waarin de Europese consumentenorganisaties de snack hebben getest. ANP UTRECHT - Oud-minister Wijers van Economische Zaken treedt in dienst van het adiesbureau Boston Consulting Group. Wijers zal zich bezighouden met projecten 'op het snijvlak van overheid en bedrijfsleven', zo heeft de vroegere bewindsman in een interview met het Financieele Dagblad bekendgemaakt Wijers zal zich met name richten op problemen die een relatie hebben met de Europese bestuursorganen in Brussel. Wijers werkte voor zijn ministerschap bij het adviesbureau Horrin- ga De Koning. Zijn vroegere werkgever is inmiddels over genomen door Boston Consulting Group. ANP DEN HAAG - Chapoutier nam het voortouw. Anderhalf jaar terug zette het Franse wijnhuis voor het eerst braillepuntjes op zijn etiketten. Organisaties voor blinden en slechtzienden vinden dit een goed initiatief. Het liefst willen ze op ieder pro duct een braille-aanduiding. „Een werkgroep van de blindenorganisaties onderhandelt met de overheid, een producent van braille-aanduidingen en diverse levensmiddelenfabrikanten over het invoeren van braille of andere herkenbare tekens op producten die wij da gelijks gebruiken", vertelt medewerkster Heerkens van de Landelijke Slechtzienden- en Blindenlijn. Concrete resulta ten zijn nog niet bereikt. GPD VOORBURG - Ondanks de kentering in de economische groei die zich in de loop van vorig j aar heeft afgetekend, is de consu ment buitengewoon kooplustig gebleven. Vooral de uitgaven aan duurzame goederen stegen enorm. In het derde kwartaal van vorig jaar steeg de omvang van de ge zinsconsumptie met 5%. Dat is het hoogste kwartaalcijfer in twintig jaar. De grote consumptiedrift wordt vooral gedragen door de aan schaf van duurzame goederen. Het niveau daarvan lag in het derde kwartaal van vorig jaar 10,6% boven dat van een jaar eerder, aldus het CBS. ANP BAARN - De nettowinst van het softwarebedrijf TAS steeg over 1998 met 27 procent naar ƒ31 miljoen. Het bedrijfje dat vorig jaar een beursnotering kreeg, verbe terde de omzet met bijna 45% naar 173 miljoen. Dit blijkt uit voorlopige jaarcijfers die de onderneming gisteren publi ceerde. In 1997 liet TAS nog een omzetgroei van 55% zien. De winst nam toen met meer dan 75% toe. Dit hoge cijfer verklaart TAS uit het feit dat toen de TAS groep gevormd werd. Voor 1999 koerst het bedrijf af op een groei van 30% van zowel winst als omzet. Het lukte Tas om ondanks de krappe arbeidsmarkt in de sec tor 700 sof twarespecialisten te werven. Omdat er ook mensen opstapten, groeide het bedrijf per saldo met 470 personeelsle den naar 1361. ANP door Maurits Sep VLISSINGEN - De chemische industrie gaat onzekere lijden tegemoet. Na het topjaar 1997 zette de crisis in Azië de tweede helft van 1998 een rem op de groei. De prijzen daalden, de export liep flink terug en bedrij ven bleven met grote onver kochte voorraden zitten. Verbe tering is nog lang niet in zicht. Zeker de eerste helft van 1999 zal er geen hoera-stemming heersen, voorspelt de Vereni ging van de Nederlandse Che mische Industrie (VNCI). „We hadden net een hele goeie periode achter de rug", zegt woordvoerder A Romeyn van de VNCI. „1997 was één van de beste jaren van na de Tweede Wereldoorlog. Het eerste half jaar van 1998 was ook nog goed Studiebeurs moet scholieren naar scheikunde halen LEIDSCHENDAM - De Vereni ging van Nederlandse Chemi sche Industrie (VNCI) stelt van af volgend jaar een studiebeurs beschikbaar voor scholieren die scheikunde willen gaan stude ren. De beurs moet chemiestu dies aantrekkelijker maken en het afkalven van het aantal stu denten in die richting tot staan brengen. Scholieren die in aanmerking willen komen voor de beurs, moeten een perfecte score heb ben voor het Centraal Schrifte lijke Examen. Naast een 10 voor scheikunde op hun diploma is het bovendien een voorwaarde dat ze scheikunde of chemische technologie gaan studeren aan een Nederlandse universiteit. Ook de winnaars van de scholie renwedstrijd de Nationale Che- mie-Olympiade die voor zo'n studie kiezen, krijgen de beurs. De VNCI schenkt nu al 2000 gulden aan negentig studenten scheikunde die uitblinken tij dens hun eerste of tweede stu diejaar, Acht studenten die naast hun succesvolle studie ook nog nevenactiviteiten heb ben, kregen een dubbele beurs. Twee van hen hadden vorig jaar ook al een dubbele beurs gekre gen. ANP te noemen, maar sinds augustus is de Azië-crisis en in mindere mate de Rusland-crisis voel baar." De export naar Azië werd vol gens Romeyn bijna volledig weggevaagd, terwijl de export van Azië naar Europa toenam. Door de waardevermindering van de munt daar, werden die producten goedkoper. Boven dien ontstond door de vraaguit val in Azië een overcapaciteit. Dat drukte de prijzen. „Het is moeilijk een voorspelling te doen voor 1999, het zal lang on zeker blijven." De grotere Zeeuwse chemische bedrijven onderschrijven de verwachtingen van de koepel organisatie. „Al speelt de Azië- crisis voor ons meer zijdelings dan heel direct een rol", merkt woordvoerder P. P. van de Wijs van Dow Benelux in Terneuzen op „Zeker de bulkchemie heeft te maken met cycli van vijf tot zeven jaar. Begin jaren negentig zaten we in een dal, 1997 was een topjaar, we wisten dus dat er in 1998 en dit jaar weer een dal zou komen. Wellicht is dit dal door de crisis wel sneller geko men en is het wat dieper dan normaal." Of de chemie al dit jaar weer uit het dal klimt, durft Van de Wijs niet te zeggen. „Het hangt van de markt af of je er sneller uit komt. Het verloop van een cy clus is in ieder geval niet heel grillig." Dow heeft dan ook een 'conservatieve kijk op dit jaar'. „We zullen voorzichtig zijn met onze activiteiten", stelt Van de Wijs. Consolideren Directeur J. Duerloo van Hydro Agri in Sluiskil verwacht 'geen al te schitterend jaar'. „Het wordt een jaar van consolide ren. De marktvooruitzichten zijn ongunstig, voornamelijk door de crisis op de internatio nale markt voor kunstmest, die zich voor drievijfde in Azië con centreert. De prijzen bevinden zich momenteel op een histo risch dieptepunt. Desondanks blijven wij op volle kracht pro duceren, omdat wij de goed koopste productie-eenheid bin nen onze groep zijn. Verder nemen wij internationaal een stevige positie in. Voorraadpro- blemen hebben wij dan ook niet." Voor Broomchemie in Terneu zen ziet 1999 er juist hoopvol uit, laat directeur A Ben-Tal weten. Het bedrijf heeft weinig grote concurrenten en de markt is groot, legt hij uit. „Wel zullen we de productiekosten verder omlaag moeten brengen. Het is heel duidelijk dat je heel effec tief moet zijn. Want er is dan misschien weinig concurrentie, maar die is wel hard. F en S Chemicals in Yerseke le vert producten aan de kunst- stofverwerkende industrie. Tot de klanten behoren chemiegi- ganten als BASF en Solvay. „Die bedrijven zijn voorzichtig gestemd, omdat ze afzetproble- men hebben in Azië en Rusland. Natuurlijk merken wij dat wel, maar andere klanten nemen juist meer af, dus dat heft elkaar op", verklaart directeur R. E. BergshoefHet bedrijf heeft am bitieuze plannen voor 1999. Bergshoef: „In de markt voor hoogwaardige smeermiddelen is een enorme groei mogelij kWe zijn druk doende daar gebruik van te maken." Het complex van Hydro Agri in Sluiskil. foto Charles Strijd door Jan Smit AMSTERDAM - Huiseigenaren en kopers hoeven binnenkort niet meer bang te zijn dat de prijs van hun woning in elkaar stort. Verschillende banken werken aan een verzekering die de (aspirant-)huizenbezitter beschermt tegen een eventuele waardedaling. De polis kan worden aangeschaft bij het af sluiten van een hypotheek. Rabo, ABN Amro en ING, be vestigen de plannen voor de in troductie van zo'n verzekering. De Rabobank wil het product binnen een jaar op de markt brengen ING Bank en ABN Amro brainstormen nog. Hoe de polis er precies uit gaat zien, is nog onbekend. ABN Am ro en ING Bank vinden het te prematuur om daar iets over te zeggen. De Rabobank is verder. De coöperatie wil de verzeke ring afdekken via de aankoop van 'put-opties'. Dat zijn finan ciële instrumenten die een even tuele waardedaling van het on derpand opvangen. Op de Amsterdamse optiebeurs wordt al jaren druk in put-op- ties gehandeld. Als onderpand fungeren doorgaans aandelen of valuta's. Put-opties op huizen vormen op Beursplein 5 echter een onbekend fenomeen. Daar komt wellicht verandering in. „We bekijken of het interessant is om een vastgoedindex te creë ren plus de bijbehorende optie instrumenten", meldt een woordvoerder van de beurs. De Rabobank, die bij de ontwik keling van de woningwaarde- verzekering samenwerkt met de Amsterdamse hoogleraar vast goed-economie P. Eichholz, denkt dat er voldoende belang stelling bestaat voor de opties. Eichholz mikt daarbij vooral op institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, verzekeraars en beleggingsmaatschappijen. Overigens lijkt de markt voor woningwaardeverzekeringerl beperkt. „Je koopt bij een da ling ook goedkoper", zegt een woordvoerster van de Neder landse Vereniging van Make laars (NVM). „De polis is slechts interessant voor mensen met een hypotheek boven 350.000. Daaronder is de Nationale Hy potheek Garantie van kracht." Ook versterken de plannen vol gens de NVM de angst dat de markt voor een omslag staat a la eind jaren zeventig. ANP WAGENINGEN - In Wageningen werkt een monteur bij het Maritime Research Institute Nether lands (Marin) aan de rand van een nieuwe zeegangstank aan de aandrijving van één van de ruim driehonderd golfopwekkers. In het 5 meter diepe en 175 meter lange bad zal een door Stork ont wikkelde sleepwagen scheepsmodellen met een maximumgrootte van twaalf meter lengte door de stromingen en golven trekken voor maritiem onderzoek. Naast het 40 meter brede botenbad krijgt het onderzoeksinstituut ook een offshore bassin met een 30 meter diepe put voor olieboor- simulaties. De mega-watertanks moeten rond de zomer klaar zijn en kosten 100 miljoen gulden. foto Ton Borsboom/ANP OLDENZAAL - Het Oldenzaal- se softwarebedrijf Denda heeft opnieuw een kort geding aange spannen tegen KPN Telecom. Denda wil snel een cd-rom met telefoongegevens op de markt brengen, maar vindt de prijs die KPN daarvoor vraagt veel te hoog. De softwareverkoper wil niet wachten op een definitieve oor deel dat de Opta en NMa dit voorjaar vellen over het tarief. Dit terwijl de mededingings waakhonden in december in een voorlopig oordeel bepaalden dat KPN te veel rekent voor de telefoongegevens. In plaats van 85 cent per naam, adres, woon plaats en telefoonnummer zou de voormalige monopolist min der dan 1 cent mogen rekenen. KPN is het daar helemaal niet mee eens en beroept zich op de kosten die gemaakt worden. „Wij wachten nu al twee jaar op KPN. Nu moeten ze maar eens op ons wachten", zegt directeur N. Menko van Denda fel. In 1996 begon de strijd om de te lefoongegevens. Het eerste ge ding draaide om de auteurs rechten op de gegevens. Dat verloor Denda, maar de rechter bepaalde toen wel dat KPN de gegevens tegen een bepaalde prijs moest aanbieden. Het kort geding dient op 23 fe bruari. ANP door Arjo Klamer Een bekende van mij had een goedlopend adviesbureau in de VS. Hij was een prima werkgever die zijn ambitieuze adviseurs goed wist te motive ren. Zoals dat zo vaak gebeurt in het bedrijfsleven kreeg een groot accountantskantoorlucht van zijn succes en bood een som geld die hij niet kon weigeren. Vanaf het moment van de over name hoorde ik voornamelijk klachten van zijn kant. Hij ergerde zich aan de bureau cratische regelingen waaraan hij nu moest voldoen en de com merciële instelling van de men sen op het accountantskantoor. Na enige tijd verliet hij het be drijf en richtte een nieuw bu reau op. Zover hij weet is zijn oude bureau nog slechts een kleine, onbetekenende afdeling in het grote bedrijf. We leven in een tijd waarin fu sies de orde van de dag zijnGro te bedrijven slokken kleine be drijven op bij de vleet en grote bedrijven gaan samen. Vooral in de financiële wereld is de drang tot fuseren groot, maar ook de auto-, computer-, tele- communicatie- en olie-indu strieën weten van wanten. De redenen die voor fusies en over names gegeven worden, zijn al tijd dezelfde: grotere bedrijven zijn sterker, schaalvergroting werkt kostenbesparend, sa menwerking tussen gelijksoor tige bedrijven werkt verster kend en die tussen verschillende bedrijven leidt tot een positieve 'synergie'. Vooral dat laatste is populair om overnames en fu sies te rechtvaardigen.Het zal ongetwijfeld gebruikt zijn door de snelle jongens van het ac countantskantoor die het bedrijf van mijn vriend opkoch ten. Het bedrijf had deskundig heid op een voor hen hieuw terrein en zij hadden een uitge breide klantenkring: voilé, een combinatie die niet fout kan. Luister nog eens naar presi dent-directeuren van fuserende bedrijven en je zou zeggen dat fusies en overnames econo misch noodzakelijk zijn. Niet meedoen staat gelijk aan ach terlopen. Fusies worden dan ook altijd aangekondigd als grote triomfen. Stralend staan de heren erbij, als het enigszins kan met de champagne in de hand. Zelfs in het onderwijs doet men mee aan de rage. Gro ter is sterker. Natuurlijk kunnen scholen en bedrijven vanzelf groeien, maar de groei gaat nu eenmaal sneller mende bedrijf schieten er meestal bij in. De Tilburgse econoom Hans Schenk heeft in een onlangs ver schenen studie - Mergers, effici ent choice and international competitiveness - het onder zoek op dit gebied op een rij ge zet. Het resulterende beeld is ronduit verrassend. (Het blad The Economist bevatte begin via fusies en overnames. Al thans zo denkt men. Mooie woorden zijn nog geen werkelijkheid. Onderzoek wijst uit dat overnames en fusies in een groot aantal van de gevallen niet of nauwelijks renderen. De grote winnaars zijn zonder uit zondering de aandeelhouders van de bedrijven die overgeno men worden, zoals mijn vriend. Maar de werknemers alsook de aandeelhouders van het overne- deze maand een synopsis, overi gens zonder bronvermelding). Grote bedrijven blijken lang niet altijd efficiënter te werken dan kleiner bedrijven. Vooral de kosten van de bureaucratie van grote bedrijven kunnen flink oplopen (in grote bedrijven gaan veel middelen op aan in terne strubbelingen). Het inno vatieve vermogen van grote be drijven valt meestal tegen, Bedrijven die opgekocht zijn, doen het vrijwel altijd slechter na de overname; iets minder dan de helft is na zeven jaar weer af gestoten voor een drastisch la gere prijs dan de oorspronkelij ke aankoopsom. Cultureel Een belangrijke reden voor de mislukkingen is cultureel. Ieder bedrijf heeft een eigen cultuur en die werkt niet zomaar samen met een andere cultuur. Dit was zeker de reden voor de mislukte inpassing van het bedrijf van mijn kennis alsook meer in het algemeen de samenwerking tus sen Nederlandse en Duitse be drijven. Grundig (Duits) werkte niet met Philips (Nederlands), net zomin als Daimler Benz (Duits) met Fokker (Neder lands) en Hoechst (Duits) met Hoogovens (Nederlands). In de bankwereld ging ABN redelijk goed samen met AMRO maar de Belgische Generale Bank wilde van geen samenwerking met de ABN/AMRO weten op culturele gronden. De Nederlanders zou den de Belgische cultuur niet kunnen begrijpen. De vraag is waarom zoveel be drijven willen fuseren en over nemen als het zo vaak fout gaat. Zijn de betrokken managers soms gek geworden? Het onderzoek van Schenk geeft kuddegedrag als een belangrij ke factor aan: bedrijven fuseren omdat andere bedrijven dat doen. Een andere factor is ver veling. Voor veel managers kan de dagelijkse routine van het runnen van een bedrijf saai worden. Een overname of fusie houdt de gemoederen bezig en is goed voor publiciteit. Levert een fusie de managers veel geld op, dan is die moeilijk na te la ten, ook al gaat het ten koste van de gezondheid van het bedrijf. Goede redenen zij n dit niet en de conclusie van Schenk is dan ook dat de huidige fusiegolf econo misch gezien onwenselijk is en wanneer mogelijk beter afge remd kan worden door de over heid. GPD Arjo Klamer is hoogleraar in de eco nomie van kunst en cultuur aan de de Erasjnus Universiteit in Rotter dam. door Sylvia Marmelstein AMSTERDAM - Voor de 114.000 werknemers bij de ban ken breekt een zenuwslopende tijd aan. Als de werkgevers niet binnen een week met een hoger loonbod komen, dan leggen ze hun werk neer, dreigen de vak bonden. Deze werknemers staan er juist om bekend dat ze niet snel warm lopen voor een staking. „Maar de 2% loonsver hoging die de bazen voor de nieuwe CAO bieden is echt een grove belediging", vindt Dick van Huizen, onderhandelaar van FNV Bondgenoten. Hij eist voor de werknemers 4,5% salarisverhoging, dus 2,5% meer dan de Werkgevers vereniging voor het Bankbedri j f (WGVB) voor hen in petto heeft. „Een levensgroot verschil. Dus werkgevers moeten behoorlijk wat te bieden hebben als ze weer met ons willen onderhandelen. Komen ze met een kwart pro centje hoger, dan gaat de boel meteen plat", dreigt hij. De on derhandelingen liggen al een maand stil. Geld is niet voor niks een obsta kel bij de banken-CAO. Tussen 1995 en 1998 kregen werkne mers bijna geen loonsverhogin gen. De bonden sloten een CAO- akkoord met 0% verhoging, om dat ze daarmee banen hoopten te redden. Echter, terwijl de werknemers matigden, boekten de banken hoge winsten en heb ben de topmanagers dik ver diend aan optie- en aandelenre- gelingen. Miezerig „De bereidheid om te staken is groot", zegt Van Huizen. Hij leidt dat af uit het succes van de handtekeningenactie die de bonden hielden. Zeker 52.000 werknemers hebben daarbij ge protesteerd tegen het 'miezerige loonbod'. „Dat is uniek voor de banken- sector, waar werknemers heel loyaal zijn aan de werkgever", zegt CNV-onderhandelaar Har ry Gerding. „We waren best onder de indruk van het aantal handtekenin gen", zegt een woordvoerder van de WGVB. „Bijna de helft van de werknemers heeft gete kend, dus de boodschap is dui delijk." Dat wil niet zeggen dat werkge vers de eis van bonden inwilli gen. De WGVB krijgt dan pro blemen met de achterban, want er zijn zo'n tachtig hele kleine banken bij aangesloten. En die kunnen flinke loonstijgingen lastiger ophoesten dan de paar grote concerns. Boze brief Dat het de werknemers ernst is, blijkt ook uit de houding van de ondernemingsraden (OR'en). De raden van de vijf grootste banken in Nederland (ABN Amro, Fortis, ING, Rabobank en SNS) hebben een boze brief gestuurd naar hun raden van bestuur en hoofddirecties. „Uw bod doet geen recht aan onze in zet", schrijven ze. Zij hebben ook massaal de kant van de vak bonden gekozen. Het geflirt tussen bonden en OR'en is opvallend. Tot voor kort lagen veel raden in de ban- kensector in de clinch met de bonden. Als vakbonden actie voerden, dan schaarden OR'en zich achter hun werkgever, waardoor acties werden onder mijnd. FNV-onderhandelaar Van Hui zen is 'zwaar gefrustreerd' over de CAO-gesprekken. „Werkge vers zijn op geen enkel voorstel van ons ingegaan. We hebben gevraagd om het overwerk te beperken, maar geen reactie. Wij willen dat ze de werkdruk aanpakken, maar krijgen geen respons. Over een betere nale ving van de 36-urige werkweek willen ze ook met praten. Ze hebben alleen maar lullige klei ne dingetjes aangestipt." Verzekeraars Werkgevers willen ook het liefst de banken-CAO om zeep bren gen. De CAO voor de banken moet samensmelten met de CAO voor verzekeraars, vinden ze. Steeds meer banken verkopen ook verzekeringsproducten en het is onhandig om op één werk vloer twee verschillende CAO's te hanteren. In april 2000 moet die samensmelting een feit zijn. Tenminste, als de vakbonden meewerken. „Dat is nu nog maar de vraag", zegt Van Huizen. „Op zich zijn we niet vies van het idee, maar als we deze CAO's ineen willen schuiven, moeten de lonen ook dichter bij elkaar worden ge bracht. Bij de verzekeraars heb ben we een CAO afgesloten met een loonsverhoging van 6,5%. Dan kunnen we bij de banken niet aankomen met een zielige De werkgevers werken inmid dels aan nieuwe voorstellen. Ze hopen voor half februari de CAO-onderhandelingen te her vatten. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 7