Op zoek naar voet van de keizer
PZC
Vieze vegen
varia vrijdag 29 januari 1999
HEEFT UAL EEN RESERVE-AUTO
ACHTER DE HAND IN HET BUITENLAND?
Bei 0800 - 0503 of log in www.anwb.nl
Tom Poes ên het monster Trotteldrom Toonder Studio's
puzze!
recept
Frederik II en zijn gezelschap bewaren voorlopig hun geheimen
het weer
standplaats
door i heo Haerkens
De media in Indonesië genie
ten ongekende vrijheid.
Kritiek op de regering of de pre
sident, het kan allemaal. Toch is
censuur niet volledig afgeschaft
en de censor bedient zich ouder
wets van potlood en inkt.
Mijn eerste confrontatie met de
censuur was in de supermarkt.
Op zoek naar leesvoer snuffelde
ik door de Engelstalige tijd
schriften. Het aanbod werd
gedomineerd door vrouwenbla
den: Cosmopolitan, Elle en der
gelijke. Verveeld bladerde ik
door de artikelen over woning
inrichting, tien manieren om het
leven in bed wat op te fleuren of
de pondjes beter te beheersen.
Niets bijzonders allemaal. Tot
ik stuitte op een bladzijde met
een vieze veeg.
De veeg bestond uit twee vegen:
een op de linker- en een op de
rechterpagina en ze pasten pre
cies op elkaar. De veeg was dus
ooit een klodder geweest, meen
de ik. Maar hoe komt zo'n klod
der daar nou? Aan de linkerkant
stond hij in een stukje tekst en
aan de andere kant op een foto-
tje. Uit het bijschrift maakte ik
op dat fotomodel Kate Moss iets
showde. De rok was zichtbaar,
maar wat ze daarboven droeg
niet. Of droeg ze daar misschien
niets?
Gelukkig waren er nog meer
exemplaren van het blad be
schikbaar. Nieuwsgierig sloeg
ik de pagina op: Ja. hoor: een
vieze veeg, weer over Moss' bo
venlijf. Niets te zien. Nog een
exemplaar, en het was opnieuw
raak: ouderwetse censuur op
bloot of bijna-bloot.
Een paar weken later kocht ik
een exemplaar van het Duitse
Der Spiegel, een blad met vele
honderden pagina's. Halverwe
ge stond een fotootje bij een
filmbespreking. Een man en een
vrouw op een bankje, ze kijken
elkaar aan terwijl de vrouw
haar shirt optrekt. Daaronder
draagt ze slechts een zwarte
veeg en dat was geen toeval.
Kama Sutra
Nog wat later moet de censor
het extra druk hebben gehad.
Op de cover kondigde Cosmo
politan een pagina of tien aan
met standjes uit de Kama Sutra,
de Indiase handleiding voor het
liefdesspel. Benieuwd of ze daar
een Halve inktpot aan besteed
hadden, sloeg ik de pagina's op.
Dat was gek, want waar stond
het nou? Terug naar de index,
even kijken en weer terug naar
de bladzijden waar de instruc
tieve gymnastiekoefeningen
moesten staan. Niet dus. Maar
ze waren wel aangekondigd!
Toen ik nog eens keek, bleek dat
er een heel smal reepje papier
was blijven hangen: het restant
van de uitgescheurde pagina's.
Pornografie is verboden in In
donesië. Wie het land binnen
komt, moet in het vliegtuig al
schriftelijk verklaren geen por
no bij zich te hebben, evenmin
trouwens als vuurwapens.
Pikante bh's en blote borsten in
een damesblad worden keurig
bedekt. Hoe zit het dan met het
schilderij van een Balinese
schone, die Pasaraya (een soort
Bijenkorf) op de afdeling kunst
nijverheid verkoopt? De schil
der heeft de pronte boezem van
de levensgrote dame liefdevol
vormgegeven. Wat ontbreekt is
een zwarte veeg. GPD
Advertentie
Regel nü de Vervang-Auto® Buitenland bij uw
Reis- en Kredietbrief. Dan zorgen wij ervoor dat
u mobiel blijft over de grens.
ANWB
Zon
vrijdag
O onder 17.28
zaterdag
op 8.26
Maan
vrijdag
O onder 6.25
zaterdag
op 16.14
L Lagedrokgebied
Oifc llchle sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
vV
Het glijden van de stenen hield aan en uit het inwendige van de grot
werd nu ook een geluid gehoord. Het was een stem, die hol en drei
gend over de vlakte rommelde. „Maak open!" riep de stem en de
echo's herhaalden: „Aakopenopenopenopen." Dit was te veel voor
heer Ollie - en ook de professor werd door angst bevangen. In grote
haast verlieten de beide monstervangers het terrein en beklommen
struikelend de heuvel, terwijl de trotten verstijfd toekeken.
„K-kom mee! "hijgde heer Bommel onder het gaan. „Het monster is
ge-gevangen! We hebben onze p-pl-plicht gedaan!" Hij passeerde
hijgend de toeschouwers en daalde met toenemende snelheid de
weg af, die naar de stad leidde. Maar de geleerde hield al gauw de
pas in. „Neen!" hoorde men hem mompelen. „Dezer vervluchting is
niet richtig. Een wetenschappelijker heeft der plicht om hier te blij
ven en weidere onderzoekingen te maken!Heer Ollie keek op noch
om. Hij had alle belangstelling in verdere onderzoekingen verloren
en pas toen hij tussen de huizen was, ging hij wat langzamer lopen.
„Daar ligt de Albatros!" prevelde hij oplevend. „Gelukkig! Ik heb
mijn plicht gedaan en nu kan ik rustig huiswaarts keren." Travelijn
Trot, die hem over de verlaten kade tegemoetkwam, maakte echter
een einde aan dit plan. „Ha, professor!" riep het ventje reeds van
verre. „Goed dat ik je tref! We kunnen het monster vernietigen met
de bom die ik hier heb. Kom mee!"
Doorloper
Horizontaal:
1Harssoort, huwelijk; 2. levenslucht, visuil; 3. voorstel, muziekteken; 4. bierpot, keerpunt in
een ziekte; 5. raar, getal; 6. vulkaan in Italië, zeegod; 7. tocht, reputatie; 8. schermwapen, klei
ne vlag; 9. hoofd v.e. moskee, graansoort; 10. Europeaan, rangtelwoord; 11. naar omlaag
gaan, inwendig orgaan; 12. land in het Midden-Oosten, dom; 13. betaalplaats, alleenspel.
Hans Belterman
Verticaal:
1Wasem, Italiaans com
ponist, azijn; 2. rivier in
Frankrijk, melkzeef, soort
papegaai; 3. voorzetsel,
zeer buigzaam, kaarten-
boek; 4. vriend, levens
lucht, eenmaal; 5.
scheepsstuur, staat v.d.
USA, stad in Italië; 6. lid
woord, hetzelfde, lak; 7.
dicht bijeen, goed ge
kookt, graanpakhuis; 8.
gedroogd gras, verbond,
bijna loodrecht; 9. klef,
gevechtslinie, dus (La
tijn).
Oplossing
donderdag
Kraag, spaan, staar,
traan, kwaal, patat, tiran,
vork, lepel, kolos, plein,
slaaf, klant, buurt.
Het citaat is van A. C.
Benson:
„De schijn ophouden is
de kostbaarste zaak ter
wereld".
Gebakken aubergine
Chao qiezi is een oorspronkelijk gerecht uit
Szetsjwan. Het wordt in Hong Kong veel opge
diend in vegetarische eetgelegenheden. Het kan
als een voorgerecht maar ook als een gerecht bij
een uitgebreide Chinese maaltijd worden gege
ven.
Voorgerecht voor vier personen: 1 grote aubergi
ne; 4 a 5 eetl. (arachide- of zonnebloem)olie; 2
knoflookteentjes, ragfijn gehakt; 1 eetl. fijngehak
te verse gemberwortel; 1 gedroogde rode Spaan
se peper (lombok rawit), fijn verkruimeld; 2 dl
groenten- of kippenbouillon, event, van tablet; 1
eetl. Hoisinsaus (flesje - oosterse toko); 2 eetl.
gembersiroop of honing; 1 eetl. lichte Chinese so
jasaus; 1 eetl. Chinese tomatensaus of 1 eetl. to
matenketchup; 1.5 theel. maïzena; zout; 1.5 theel.
sesamolie.
Spoel de aubergine onder stromend koud water.
Verwijder de uiteinden. Snijd de aubergine in
plakken met een dikte van 1 cm. Maak de plakken
droog met keukenpapier.
Verhit een wok. Laat de olie er door walsen. Roer
knoflook, gemberwortel en gedroogde peper er
door. Blijf roeren tot een blauwe walm verschijnt.
Bak de aubergineplakken, eventueel bij gedeelten,
snel aan weerszijden, boven een hoog afgestelde
warmtebron, goudbruin. Reken voor het bakken
van een plak op 3 minuten. Laat de plakken op
keukenpapier uitlekken. Voeg aan de resterende
olie in de wok bouillon, Hoisinsaus, gembersiroop
of honing, sojasaus en tomatensaus of -ketchup
toe. Roer alles krachtig door en laat alles enkele
minuten zachtjes sudderen.
Maak de maïzena aan met 1 eetlepel koud water.
Roer het mengsel door de saus. Voeg naar smaak
wat zout toe en roer er daarna sesamolie door.
Warm de aubergineplakken dan nog even in de
saus op Verdeel het gerecht over voorverwarmde
borden of doe alles over in een voorverwarmde
schaal. Leg er, noodzakelijk is het niet, 'bloemen'
van tomaten bij.
Tip: geef er droog gekookte rijst bij.
Een hogedrukgebied staat morgen Door: Jordibloem
en dit weekeinde garant voor vrij
koud winterweer. Op de valreep komt januari dus nog met winters
weer, maar of het begin februari ook nog koud is, blijft onzeker.
Alles staat of valt met het zwaartepunt van het hogedrukgebied.
Dit weekeinde ligt dat dichtbij ons land. Daardoor hebben we
weinig wind en over het algemeen veel zonneschijn. Vanaf maan
dag berekenen de atmosfeermodellen de kern boven de Britse ei
landen. Met een naar noordwest draaiende wind kan dan zeelucht
het continent opkomen en daarmee gaan de temperaturen weer in
de lift. Vandaag wordt een fraaie winterdag. De laatste wolkenres
tanten worden opgeruimd en vooral het tweede deel van de dag
levert volop zonneschijn op. Er staat weinig wind uit richtingen
tussen noord en oost. De temperatuur ligt vanmiddag rond 3 gra
den. Vanavond gaat het snel vriezen en uiteindelijk volgt er een
nacht en zaterdagochtend met lichte, plaatselijk matige vorst
(-2 tot -5 graden).
Morgen komt de tempera
tuur gedurende enkele uren VppI 7on
opnieuw een paar graden bo-
ven het vriespunt. rf* I*®®'
Wel houden we het rustige NO 2 ""y';
en redelijk zonnige weer <f NO 2
vast. Zondag verloopt ook
fraai met zon en weinig wind,
maar maandag veroorzaakt
een zwakke storing opnieuw
wolkenvelden en een beetje
(mot)regen. Het wordt al
minder koud. De wind draait
naar het noordwesten en
wordt matig, kracht 3.
Dinsdag is de nachtvorst al
weer voorbij. De middagtem-
peratuur ligt rondom gebrui
kelijke waarden van een
graad of 5.
Vooruitzichten
zondag
O
wind
NW 2
NW 3
NW 3
Nautisch bericht
Er waait een zwakke tot matige wind, 2 a 3 Beaufort.
De richting varieert tussen noord en oost. Het zicht is goed.
De kustwatertemperatuur schommelt om 7 graden.
De kans op mist is klein.
Waterstanden
VRIJDAG Hoog water Laag water
29 JANUARI
uur cm uur cm uur cm uur
Vlissingen 12.06 202 06.06 16418.36
Terneuzen 00.02 210 12.25 229 06.36 173 19.02 193
Bath 00.57 250 13.23 270 07.31 200 20.06 221
Roompot Buiten 12.05 154 ----- 06.05 125 18.35 136
Z'zee/Colijnsplaat 01.05 139 13.40 150 07.10 130 19.45 13S
Stellendam Buiten 12.15 148 05.44 06818.25
Wemeldinge 01.15 159 13.45 171 07.15 143 19.50 151
Krammersl. West 00.55 149 13.20 159 07.15 138 19.50 146
ZATERDAG Hoog water Laag water
30 JANUARI
uur cm uur cm uur cm uur
Vlissingen 00.37 20512.58 224 07.05 186 19.28 191
Terneuzen 00.57 229 1 3.19 250 07.35 1 96 1 9.52 202
Bath 01.56 273 1 4.19 297 08.36 225 20.58 23!
Roompot Buiten 00.35 150 13.00 169 07.00 138 19.25 137
Z'zee/Colijnsplaat 02.20 148 14.45 164 08.15 139 20.50 137
Stellendam Buiten 00.48 145 13.07 165 06.49 078 19.14 075
Wemeldinge 02.20 170 14.45 186 08.20 154 20.50 155
Krammersl. West 02.45 153 15.15 171 08.15 148 20.45 146
Europa: Vorst
De temperaturen gaan in het westen, midden en oosten van l<
Europa flink omlaag. De vorst, die al dagen heerst in het noorden sl
van het continent, stroomt snel naar het zuiden uit. Aanjager is V
een hogedrukgebied boven het zuiden van Scandinavië dat aan de d
oostkant luchtmassa's naar het zuiden transporteert. De vorst- d
grens komt te liggen over Duitsland, Tsjechië, Hongarije en S|
Roemenië. Ten noorden daarvan komen de temperaturen niet b0' 0
ven het vriespunt uit. Vooral in Roemenië, de Oekraïne en delen
van Rusland sneeuw het bovendien flink. Aan de noordkant en
met name de westkant van de Alpen valt ook sneeuw. In Frankrijk
zijn de verschillen in temperatuur groot. In het noordoosten wordt 4
het slechts een graad of 2 en zeker in de wat hogere delen kan fa
sneeuw vallen. Het zuiden van het land moet het met regen doen
en daar wordt het nog een graad of 14. De Britse eilanden worden C
ongemoeid gelaten door de koude lucht. Plaatselijk valt er wat re- sl
gen en met 7 tot 12 graden is het zacht. Ook in Spanje en Portugal v.
laat de winter niet van zich spreken. Bijna overal schijnt de zon en n
de temperaturen lopen aan de oostkust plaatselijk op tot tegen de
20 graden. Heel anders is het in Zuid-ltalië, Griekenland en Turkije
Daar laat de zon zich nauwelijks zien en er vallen talrijke buien.
Zeeland: Winters
door Hans Geleijnse
Vanuit zijn werkkamer in het
Instituut voor Algemene
Pathologie van de universiteit
van Palermo brengt prof. Alfre
do Salerno de onheilstijding.
„Ik weet nog niks en het zal
waarschijnlijk maanden duren
voor ik wel wat kan zeggen.
Sterker, ik vraag me zelfs af of ik
ooit iets te presenteren zal heb
ben. Ha. ha."
Dat lachje klinkt wat nerveus.
Geen wonder. Hele scharen ze
nuwachtige historici wachten
in spanning op het verlossende
woord-van patholoog en DNA-
expert Salerno. Wie is de ge
heimzinnige derde persoon in de
pui-perstenen sarcofaag van
Frederik II van Hohenstaufen,
van 1198 tot 1250 keizer van het
Heilige Romeinse Rijk. koning
van Duitsland, van Sicilië, van
Jeruzalem?
Salemo behoorde op 2 novem
ber vorig jaar tot de groep we
tenschappers die de deksel van
de keizerlijke rustplaats in de
middeleeuwse kathedraal van
Palermo liet lichten. Dat wras al
wereldnieuws, maar een dag la
ter werd de sensatie compleet:
bovenop Frederiks gemummifi
ceerde resten zou het skelet van
een wildvreemde vrouw liggen.
Vooral de Duitse pers sloeg
alarm, want Frederik, klein
zoon van de nog beroemder Fre
derik Barbarossa. was een
schuinsmarcheerder. Zijn echt
genote Constance ligt in een an
dere sarcofaag, zou mevrouw X
misschien een maitresse of een
onwettig kind zijn?
Gespeculeerd
Voor historici echter was er
niets nieuws onder de zon. Al
sinds 1781, toen het deksel
eveneens van de dieprood gra
nieten kist ging, was bekend dat
er een onbekende op Frederiks
linkerzij rustte en werd gespe
culeerd over het geslacht. Teke
naars maakten destijds schet
sen van de inhoud. Zodoende
was ook bekend dat Frederik
nóg een medebewoner heeft.
Zijn rechterzijde gaat schuil on
der een juten zak met de ge
mummificeerde resten van de in
1342 gestorven Peter II, loot van
de Siciliaanse tak van de
Spaanse Aragon-dynastie, die
slechts vijf jaar koning is ge
weest.
Destijds konden de weten
schappers slechts gissen naar
geslacht en identiteit van X.
Maar Salerno's DNA-wapen
blijkt twee eeuwen later geen
wonderen te kunnen verrichten.
„Ik trof zo'n chaos aan in de sar
cofaag. Het was al problema
tisch monsters te nemen", zegt
de patholoog.
De rommel in de sarcofaag was
het gevolg van het achttiende-
eeuwsegesjouw met het gevaar
te. Bij de restauratie van de ka
thedraal werden de vijf sarcofa
gen achter in de kerk met de
stoffelijke resten van Frederiks
familie (vader Hendrik VI en
moeder Constance liggen er
ook) buiten de deur gezet. Met
het deksel eraf, want dat verge
makkelijkte het transport van
de loodzware sarcofaag, zegt de
eveneens bij het project betrok
ken Romeinse kunsthistorica
prof. Maria Andaloro.
Schade
De sarcofaag bleef, provisorisch
gesloten, twintig jaar en mis
schien wel langer buiten staan,
weet ze. „Dat richtte meer scha
de aan dan de vijf eeuwen
daarvoor." Salerno zit met de
gevolgen. „Necrose (weefsel
vernietiging) heeft zwaar huis
gehouden. Ik ben begonnen met
monsters van Peter II. maar ik
vond vooral mineralen, calci
um, en nauwelijks het organisch
materiaal dat je nodig hebt om
een genetisch profiel te maken.
De verwachting was dat ik eind
januari met resultaten zou kun
nen komen, maar dat wordt nu
zeker twee maanden later, als
het er al van komt.
Salerno's werk was ook al be
moeilijkt door het verbod om
ook maar iets, al was het maar
één botje, in de sarcofaag van
plaats te veranderen. De DNA-
monsters, elk niet groter dan
een paar vierkante centimeter,
werden genomen, terwijl het bot
werd vastgehouden. Het project
Minimale Opening Sarcofaag
Frederik II moest immers, zo
had het ministerie van Cultuur
bepaald, een 'pilot' zijn voor
soortgelijk onderzoek van an
dere historische graftombes.
Het diende aan te tonen dat het
met de meest moderne appara
tuur mogelij k is in het verre ver
leden te speuren zonder de his
torie letterlijk geweld aan te
doen.
De sarcofaag van Frederik n van Hohenstaufen.
Staat en Duitse sponsoren sta
ken zo'n drie miljoen gulden in
het project. Niets werd aan het
toeval overgelaten. In de kathe
draal verrees een 'bouwkeet'.
Binnen bevond zich in totaal
isolement Frederiks sarcofaag.
Het deksel werd in november 40
centimeter omhoog getrokken
en aan een metalen stellage op
gehangen.
De wetenschappers moesten
zich in witte pakken hullen,
compleet met gezichtsmaskers
en twee paar handschoenen.
Voor ze de sarcofaag konden be
naderen, verbleven ze voor tota
le desinfectie tien minuten in
een afgeschut kamertje. De sar
cofaag zelf was ter desinfectie
volgespoten met koolzuurgas.
Dat was fataal voor de spinne
tjes die er huisden, maar verze
kerde dat vochtigheidsgraad en
temperatuur in de sarcofaag on
gewijzigd bleven.
Inmiddels is de sarcofaag weer
afgesloten en de bouwkeet
wordt binnenkort afgebroken.
De hele operatie doet echter wat
overdreven aan, gegeven de
klappen die de achttiende-
eeuwse operatie aan de middel
eeuwse inhoud toediende en het
feit dat het deksel de sarcofaag
met hermetisch afsloot. Boven
dien, sinds in 1994 een micro-vi
deocamera op endoscopische
manier in de sarcofaag werd ge
loodst (na het boren van een
gaatje in een beschadigd stuk
dekselrand), bestond al een re
delijk beeld van de verstoringen
van de inhoud.
Maar de zucht naar meer kennis
van de historie kent geen gren
zen, wel veel wetenschappelijk
prestige, commerciële belangen
- toeristenindustrie! - en poli
tiek sentiment.
Zo wordt paus Innocentius IV,
de grote vijand van Frederik,
verdacht van een moordcom
plot op de Duitse koning en Ro-
meihse keizer. Het Vaticaan mag
dan recentelijk excuses hebben
aangeboden voor in het verle
den begane wandaden van pau
sen en inquisitie, het zou voor
enige opluchting zorgen als Sa
lerno's DNA-gewroet uitwijst
dat Frederik in 1250 een na
tuurlijke dood (aan darmkan
ker denkt men) is gestorven en
niet vergiftigd, zoals de geruch
ten wallen.
foto Hans Geleijnse/GPD
Ook dit raadsel van de geschie
denis zal Salerno niet oplossen.
„Mijn DNA-onderzoek kan de
doodsoorzaak niet aantonen",
zegt hijDaarvoor zijn toxicolo
gische proeven nodig, en in de
voortgangsrapportage van het
ministerie van Cultuur wordt
daarvan geen melding gemaakt.
Wat blijft er dan nog te ontdek
ken over?
Volgens Andaloro en andere his
torici veel. Waarom bijvoor
beeld is Peter H, vermoedelijk al
direct bij zijn begrafenis, in een
juten zak gestopt. Waarom is die
zak open en wat is eruit verdwe
nen? Waar is de rechtervoet van
Frederik gebleven en waar zijn
zwaard? Wordt dat misschien
bedekt door de twee andere
lijken? GPD
Jakarta
