AST koopt garage in Breskens PZC Langenberg verwoordt drijfveer tot kunstwerk Hoog is de roem, schoon is de taak Softwarehuis ASE mikt op Zeeland Tweede Michelinster restaurant Oud Sluis I Propaganda voor liefdadigheidswerk van de bezetter Engelstalige roman uitgespit 4 zeeland 10 Onderhoud wagenpark wordt Transport Vooruit te duur in detail ondernemend zeeland 1900-2000 kunst cultuur Festival Zuid-Beveland in Fort Ellewoutsdijk woensdag 27 januari 1999 door Claudia Sondervan BRESKENS - Transport Voor uit in Breskens heeft de werk plaats van het transportbedrijf x Manpower Uitzendorganisa tie heeft sinds maandag een nieuw adres aan de Markt in Terneuzen. Het bureau was voorheen gevestigd in het Post kantoor aan de Alvarezlaan. Manpower heeft de inwonings- formule bij de Postkantoren verlaten. Voor de vestiging be tekent de verhuizing meer ruimte. Manpower, dat 130 Ne derlandse vestigingen telt, be middelt in administratief, in dustrieel en technisch werk. Uitspanning De Zonnehoek aan de Oranjestraat in Axel heeft opnieuw de deuren ge opend voor het publiek. De nieuwe uitbaters van het eta blissement, dat achttien dagen dicht is geweest, zijn R. de Loos en S. Swarekamp verkocht aan Auto Service Ter- neuzen. een landelijke Scania- organisatie. Vooruit heeft het onderhoud- en reparatiewerk van zijn wagenpark overge dragen aan de Terneuzense be drijfswagengarage. Bij de werkplaats heeft ook Beers Be drijfswagens, importeur van Scania, een servicesteunpunt. Beers heeft een samenwer kingsverband met Auto Send ee Terneuzen. G. Serrarens van Auto Service Terneuzen wil met zijn nieuwe vestiging de dienstverlening voor transportwagens in West- Zeeuws-Vlaanderen gaan uit voeren. Met AST Breskens, zo- De rubriek Onderne mend Zeeland staat on der redactie van Claudia Sondervan. Vragen, tips en mededelingen kunnen schriftelijk worden aan geboden aan de redactie van de PZC. postbus IS, 4380 AA Vlissingen, of via fax 0118-470102. door Claudia Sondervan ROOSENDAAL - Software huis Advanced Systems Euro pe (ASE) in Best opende dins dag een nieuwe vestiging op industrieterrein Borchwerf in Roosendaal. Vandaaruil richt het bedrijf zich op Zuidwest- Nederland, met name Zeeland. Het bedrijf w-as al enige tijd ac tief in Zeeland. De huisadressen van algemeen directeur Hans Braamse in Heinkenszand en de manager detacheringen Harry Bouwens in Kamperland fungeren als verkooppunten. Daar kwam vorig jaar het adres in Hulst bij van Jacques Duerinck. sales manager voor Zeeland, Noord- België en West-Brabant. ASE in Best bestaat sinds 1993 en is een dochteronderneming van Liras Systems, behorend als de vestiging heet, heeft hij als enig bedrijf in Zeeuws- Vlaanderen specialistische kennis van transportkoeling in huis gehaald. Hij verwacht dat de vestiging in de toekomst flink kan groeien. Werknemers Twee van de vier monteurs uit de werkplaats van Vooruit zijn bij de nieuwe werkgever in dienst getreden. De chefmon teur is vervroegd uitgetreden en één werknemer vond elders een betrekking, vertelt direc- teur J. Oosterbaan van Trans port Vooruit. Serrarens wil binnenkort twee nieuwe mon teurs in Breskens aanstellen. Tot dan wordt de vestiging on dersteund vanuit Terneuzen. Uitbesteding Vooruit heeft de werkplaats af gestoten, omdat het de zorg voor het wagenpark niet langer tot een taak van het transport- bedrijf rekent, vertelt Ooster baan. De uitbesteding moet het transportbedrijf kosten bespa ren en zodoende de kilometer- prijs helpen drukken. „De transportsector in Europa staat zeer onder druk. Wij ver kopen kilometers, als we die twee cent lager kunnen inko pen is dat heel belangrijk. Van de tien vrachtauto's die voor bijkomen, rijden er zes of ze ven, terwijl ze er geld op inleve ren. Wij willen ons hoofd boven water houden." De grote transporteur van met name vis heeft dagelijks rond de honderd vrachtwagens rij den op de Europese wegen. „Het onderhoud is ons be drijf svreemd. Vrachtwagens worden steeds beter, onder houd wordt minder en je moet in een eigen werkplaats je be zighouden met zaken als on- derdelenvoorraden waar wij geen verstand van hebben", legt Oosterbaan uit. tot de internationale, in Israel thuishorende Liraz Group. Het bedrijf heeft veertig werkne mers in Best en Roosendaal en daarnaast circa 35 mensen op projectbasis gestationeerd bij opdrachtgevers vanuit de de- tacheringsgroep. Het bedrijf adviseert en implementeert software, ontwikkelt syste men, onderzoekt op millenni umstoringen, verzorgt aanslui tingen op Internet en Intranet en zet computernetwerken op. Het bedrijf richt zich vooral op het middenbedrijf in Zuid-Ne derland, waar volgens Due rinck ook tachtig procent van de werknemers gevestigd zijn. ASE richt zich op dit gebied omdat volgens de salesmana ger de grote aanbieders in deze sector opdrachten in dit gebied steeds meer laten liggen ten fa veure van hun grote clienten. AST verwacht dat de vestiging in Breskens in de toekomst flink kan groeien. foto Charles Strijd door Claudia Sondervan SLUIS - Restaurant Oud Sluis in Sluis heeft in de nieuwe Guide Michelin een tweede ster gekregen. Het restaurant is nu met Inter Scaldis in Kruiningen het enige dat twee Michelinsterren mag dragen. Me de-eigenaar en chef van de keuken Sergio Herman (28) noemt de toekenning 'ongelo felijk'. Hij vormt de derde generatie in het familiebedrijf, dat circa vijftig jaar onder dezelfde naam bestaat in Sluis. De eerste ster verdiende Oud Sluis in 1995, vier jaar nadat Sergio de keuken overnam en naast zijn vader Ronnie en moeder Ans in het bedrijf kwam. Een jaar eerder trad het restaurant toe tot de Alliance Gastro- nomique Neerlandaise, een samenwer kingsverband van Nederlandse en Belgi sche toprestaurants. „Het is keihard werken, bloed, zweet en tranen en er steeds met volle bak tegenaan gaan," zegt hij. „We hebben een familiebedrijf en de sfeer is daarnaar. Gemoedelijkheid Het is geen chique zaak, eerder gezellig'." Gemoedelijkheid zonder 'overdiening' met lakeien achter elke stoel, vindt hij. „Die manier van werken hebben we altijd gehad en dat is nu beloond. We hebben veertig couverts en voor tachtig couverts werken kan ik ook niet. Ik moet er zelf ook plezier in hebben. Vol is vol." Wat voor ambities heeft een kok die op zijn 28e twee Michelinsterren bij elkaar ge kookt heeft: „Voor een derde ster ga ik niet. Geen denken aan. Wij werken aan een goe de prijs-kwaliteitsverhouding. We gaan gewoon leuk verder. Ik blijf wel vooruit strevend werken", benadrukt hij. De druk van de toekenning van een Mi chelinster blijft bij zijn werk wel in zijn achterhoofd spelen, erkent hij. Althans voor enige weken, als de toevloed van nieuwsgierigen volop woedt. „Daarna vergeet je het en is alles weer als altijd." In het laatste jaar van de twintigste eeuw blikt de PZC van dag tot dag terug op nieuws feiten uit Zeeland. 27 JANUAR11941 door Nicole Kluijtmans Zeeuwen parasiteeren niet. Met deze kreet wilden de be zetters in 1941 de Zeeuwen aan zetten om geld te geven aan de 'besmette' stichting Winterhulp Nederland. Blijkbaar was de bereidheid om mee te werken aan de winterhulp nog niet groot genoeg in Zeeland. In een propaganda-artikel dat de PZC eind januari plaatste werd met krachtige termen afgerekend met alle 'vooroordelen'. Winterhulp Nederland werd opgericht op 22 oktober 1940 door de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandse gebied. Zij had als doel 'behoeftige Ne derlandse staatsburgers zonder aanzien des persoons hulp en ondersteuning te verschaffen'. In werkelijkheid diende zij als propagandamiddel naar het voorbèeld van de Duitse Win- terhilfe. Het krantenartikel diende als voorbereiding op de derde huis-aan-huiscollecte. Tuberculose Er waren volgens het artikel echter talloze redenen te beden ken om te geven, al was het al leen al omdat de stichting in twee maanden tijd ruim 93.000 gulden had besteed aan Zeeu wen die in nood verkeren. En er zou nog zéér veel geld nodig zijn om 'de onstane nooden te leni gen' in Zeeland, want veel ge zinnen werden bedreigd door ondervoeding en de tuberculose lag op de loer. Bovendien was er ook nog een 'krediet van 6.000 gulden dat klaar lag voor de aanschaf van een geitje voor 2000 gezinnen op het platteland. „Door middel Vli del van welk dier onze Zeeuwsehe me gemeenschap eerlang over eer Sli miljoen liter melk meer zal kun- C'oi nen beschikken." 1 (SS Verder zou de stichting van plan ,.H zijn om in enkele plaatsen die !e i nog niet over een centrale keu- vre ken beschikten zoals Goes, Ter- we neuzen en Hulst een subsidie te col geven voor het verstrekken var Da warme maaltijden. En in Arne- stel muiden werden vissersgezinnea Ma op de been gehouden met steur rik van de winterhulp. Ook werkfl Me zij nauw samen met de sociale bel commissie Zeeland. jtu Fooitje Er werd ook alvast afgerekend om met lezers die niet overstag zou- het den gaan. „Natuurlijk zijn er exp nog mensen die zelfs na kennis- Er neming van keiharde cijfers de vee schouders ophalen en die voort- Vai gaan geruchten te verspreiden, bru Zij zullen de deur voor de WHiN gesloten houden, of listig zich met een fooitje van de zaak af- M maken, met de hand op de beun «r met een boog langs de collectan- var ten op straat lopen en slim be- mei denken: als we niet geven kom! „Hi er toch wel geld naar Zeeland." sch Verder werd betreurd dat de Mie nieuwe instelling vanwege haai jan naam bij velen al bij voorbaai the verdacht was. „Als straks de iro collectanten aanbellen en een 'ei der WHN-bussen u worden voi voorgehouden: los de porte lis monnaie. Alle geruchten tei en spijt. Kan niet schelen, dat Win tui ter in Duitschland ook Wintel tip heet en dat men hulp daar ni fel, eenmaal Hilfe noemt. Het gaal e niet om het middel, maar om hen doel, dat niets met politiek uit [o< staande heeft. Wij Zeeuwen pa on rasiteeren niet. Wij zorgen voo ecl de onzen." ch doorErnst Jan Rozendaal MIDDELBURG - Even was er de vraag waar het allemaal naartoe ging. Kort nadat direc teur Lex ter Braak van de Stich ting Beeldende Kunst Middel burg (SBKM) dinsdag in zijn inleiding had beweerd dat schrijvers vaak zo'n slechte smaak hebben als het gaat om beeldende kunst en beeldend kunstenaars zo'n fijne smaak voor literatuur, begon 'schrij vend kunstenaar' Sjaak Lan- genberg zijn lezing in de Zeeuw se Bibliotheek in Middelburg met een weinig subtiele be schrijving van een vakantie in Zuid-Spanje. Was dit een kun stenaar die zich in het hoofd had gehaald dat hij ook wel litera tuur kon maken? Bepaald niet. bleek naaimate de lezing vorderde. Langenberg gaf zelf aan dat kunstenaars die gaan schrijven de kans lopen voor tweederangs kunstenaar of derderangs romancier uitge maakt te worden. Zijn doel is echter niet om literatuur te ma ken. Hij heeft het verwoorden van zijn motieven om een kunst werk te maken tot centraal the ma gekozen. De aanleiding voor een kunstwerk wordt zelf een - geschreven - kunstwerk. Daar bij komt dat hij het niet bij woorden wil laten. In die zin is hij een schrijver die 'zijn fictie uittest in de werkelijkheid', die de daad bij het woord voegt. Iemand die tussen literatuur en kunst in gaat staan, is soms in staat een verfrissende kijk op Lex ter Braak (1) in gesprek met 'schrijvend kunstenaar' Sjaak Langenberg. foto Ruben Oreel met name die kunst te ontwik kelen. Langenberg noemde de schrijvers Dirk van Weelden en Georges Perec als voorbeeld. Als schrijvers hebben zij zich nooit iets aangetrokken van de 'blindheid' voor andere disci plines waarmee kunstenaars of architecten nogal eens zijn be hept, waardoor ze ideeën op het gebied van kunst hebben ont wikkeld die veel spannender zijn dan die van de mensen uit het vakgebied. Daarbij hebben ze wel gezondigd tegen de regels van hun eigen genre, de fictie, namelijk door hun lezers op drachten te geven en tot actie MIDDELBURG. Stadsschouwburg 'Wilhelmina, Je Maintiendrai'. van Ton Vorstenbosch, met o.a. Anne- Wil Blankers, Cas Enklaar. Nettie Blanken, Elsje Scherjon en Leo Ho- genboom. Kostuums van Leonie Po lak, decor van Jan Klatter Regie van Mette Bouhuijs doorWillem Nijssen Een stuk als Wilhelmina, Je Maintiendrai lijkt in hoofd zaak voer voor oranje-gezin- den. En ondanks een kritisch bijgeluidje hier en daar (een freule die iets mompelt over „hermelijndolle" paleisbezoe kers) dreigt het stuk daar aan vankelijk bij te blijven. De oor- logsdramatiek die koningin Wilhelmina heeft grootge maakt, is nog altijd onvoldoen de gelouterd om in wóre drama tiek op te gaan. Maar als na de pauze'de oorlog voorbij is', wint het stuk aan diepgang en krijgt het alsnog een indringender ka rakter. Niet alleen krijgt dan de tegen stem (die vindt dat Wilhelmina in Nederland had moeten blij ven) eindelijk de ruimte in een mooie scène vol dramatische spanning. Maar het is een totaal andere kwestie die het duide lijkst een ontroerend reliëf geeft aan het hoofdpersonage, dat zeer, zeer goed vertolkt werd door Anne-Wil Blankers. Die kwestie, dat zijn de uitspattin gen en escapades van de prins gemaal Hendrik. De houding van Wilhelmina wordt in die af faire natuurlijk ook bepaald door haar koninklijke status, maar is er toch vooral een van een persoonlijke tragiek. En dan wordt de ware grandeur van de vorstin beter zichtbaar dan in al die oorlogsheroïek. Wilhelmina wordt in dit gelijk namige stuk gepresenteerd als een eigenzinnige, vooral in de oorlogsjaren soms ook onver zettelijke, 'grande dame'. De Moeder des vaderlands, één van de drie grote Oranjes. Dat zal ze zeker ook geweest zijn, het al dus opgebouwde beeld komt tenminste zeer geloofwaardig over. En Churchills compliment („In de Nederlandse regering zit maar één man, en dat is konin gin Wilhelmina.") is duidelijk meer dan een anekdote. In die dagen had ze met 'meneer' Van 't Sant een persoonlijk se cretaris in dienst, wiens aanwe zigheid aan het hof met mysterie was omringd. In het laatste be drijf wordt de sluier opgelicht Hij blijkt al in de jaren twintig ingehuurd om - populair gezegd - de bastaarden van prins Hen drik in de anonimiteit te hou den. Nu (winter 1957) komt hij vragen om van zijn zwijgplicht te worden ontslagen. In het ge sprek dat volgt - waarin Wilhel mina ten slotte toegeeft met de komische uitspraak „Nu voor uit, één bastaard dan, en niet meer!" - blijkt haar jarenlange stille worsteling. Het is een dra matisch hoogtepunt, dat de hoofdpersoon een boeiende in kleuring geeft. En ook haar an tagonist, door Cas Enklaar zeker in die confronterende scè ne indrukwekkend neergezet. Bijna alle andere personages rondom de vorstin zijn en blij ven 'paleispoppen'. Ze worden gebruikt om de koninklijke en tourage te verlevendigen, zoals die ook met behulp van het grootse decor en de fraaie kos tumering zorgvuldig wordt op gebouwd. Wat wij ons van Oranje voorstellen - geen Fran se zwier, geen Duitse bombast, geen Engelse standing - wordt er treffend mee uitgebeeld. Bin nen dat archetypische, nationa le gevoelens strelende beeld groeit de tekening van een krachtig personage, dat het lot in eigen hand houdt. En dat de uitspraak van haar kroningsre de „Hoog is de roem, schoon is de taak" ook werkelijk persoon lijk invult. Over dat soort zaken dient toneel te gaan, daarin stijgt dit stuk gelukkig uit bo ven een Oranje-ode. 'Wilhelmina, Je Maintiendrai' is ook vandaag, woensdag, nog te zien in de Stadsschouwburg te Middelburg aan te zetten. „Dat moet voor li teratuurcritici een gruwel zijn", aldus Langenberg. Hij gaf aan zijn eigen teksten als installaties te beschouwen. De taal maakte het hem mogelijk de openbare ruimte als het do mein van zijn inwendige te be schouwen. Het echte kunstwerk blijft een noodzakelijke tegen- vorm en is in zijn ogen dus niet overbodig geworden. Daarmee zat Langenberg mid denin het thema van de driedeli ge reeks lezingen over literatuur en beeldende kunst, waarvan hij de eerste voor zijn rekening nam. In de serie, die de SBKM in samenwerking met de Stichting Literaire Activiteiten Zeeland (SLAZ) heeft georganiseerd, wordt namelijk de vraag gesteld waar die twee disciplines elkaar raken. Bij Langenberg zijn ze door en door verweven. Context Hij illustreerde het verhaal over zijn manier van werken met het lezen van een hoofdstuk uit zijn bundel Beeldhouwen met plein vrees. Het kiezen van het zijpad in plaats van het hoofdpad, iets wat in proza over Zuid-Spanje naar voren was gekomen, uitte zich in dit verhaal in het ver dacht zijn op de reuk van een kunstwerk. De context van een kunstwerk bleek Langenberg eigenlijk meer te interesseren dan het kunstwerk zelf. „Niet het kunstwerk maar de klap band van het busje waarmee dat naar de galerie is vervoerd." Hij vertelde over zijn idee de ge schiedenis van een plek door geur te laten herleven, bijvoor beeld een flesje met cacaogeur als gedenksteen voor de fabriek van De Gruyter in Den Bosch. „Een beeld dat kan vervliegen, kunst in de openbare ruimte die geïnhaleerd kan worden, dat is de assimilatie die ik zoek." Over kunst en literatuur volgen nog lezingen van Anton Korteweg (23 feb) en Jan Hoel (23 maart). door ErnstJan Rozendaal MIDDELBURG - Het centrum Vrije Universiteit en Samenleving in Amsterdam (VUSA) organi seert in februari en maart in de Zeeuwse Biblio theek in Middelburg een lezingenserie over de moderne Engelstalige roman. De cursus bestaat uit vijf bijeenkomsten waarin docenten Engels ■I. erl Actrice Kristin Scott Thomas in de verfilming van The English Patient. foto G PD van de Vrije Universiteit telkens één boek bespre- ken. Uiteindelijk worden alle lezingen gebundel' in een speciale uitgave van het literaire tijdschrift Bzzlletin. De vijf boeken die worden behandeld, zijn alle it het Nederlands vertaald. Tijdens het eerst coliep praat Ch. J. Forceville over The English PatieiU (1992) van de Canadese schrijver MichaelIII Ondaatje. Het boek werd in Engeland bekroont e met de prestigieuze Bookerprize, maar kreeg bi J het grote publiek vooral bekendheid door de me Oscars overladen verfilming. Forceville is gespe en cialiseerd in Canadese literatuur. Hij schrijft re lal censies voor het dagblad Trouw. J. B. H. Alblas gaat nader in op de roman On tlu e( black hill (1982) van Bruce Chatwin (1940-1989) iel Daarin staan twee broers centraal die op hi boerderij in de heuvels van Wales een honkvast le ini ven leiden. Ze blij ken mi nder alledaags te zijn op het eerste gezicht lijkt. Alblas geeft aan d erl Vrije Universiteit les over Engelse literatuur in atfoi negentiende eeuw en de culturele betrekking* tussen Engeland en Nederland. Geheime leven Ook Possession (1990) van A S. Byatt is een ro rit man die met de Bookerprize werd bekroond. He i e boek gaat over een onderzoek naar het werk va chi een beroemde negentiende eeuwse Britse dichte en- dat uitmondt in een speurtocht naar diens gehei aa me leven. Daarbij komen verschillende eeuwei bij literaire genres, stijlen en opvattingen over kurn ij en liefde aan bod. Inleidster C. D. Franken pro ch; moveerde in Utrecht op het werk van Byatt. H. Aertsen spreekt over de roman Her story (198! van Dan Jacobsen. In het jaar 2296 wordt een kis ontdekt met een manuscript van een roman, speelt in de twintigste eeuw. Zo speelt het verhaa in toekomst en verleden. Aersten probeert uit leggen wiens verhaal het precies is. Hij publiceei zowel over oude als moderne Engelse literatuur. Het laatste college gaat over film en literatuu Centraal staat The French Lieutenant's woma (1969) van John Fowles, de roman die door toneel schrijver Harold Pinter tot een scenario werd on gewerkt en door Karei Reisz verfilmd. M. Bunini onder meer eindredacteur van The Dutch Quai terly Review Studies in Literature, zal aantone dat literatuur en film geen tegenpolen hoeve zijn, maar elkaar kunnen beïnvloeden en verrij ken. De lezingen vinden plaats op 8 en 22 februari en 8, 22i 29 maart om 19.45 uur. Info: 020-4445298. door René Schrier ELLEWOUTSDIJK - Het festival van Zuid-Beveland wordt dit jaar gehouden in het Fort te Ellewoutsdijk en op twee ne- venlocalies in de omgeving. Die nevenlo caties zijn de bouwput van de Wester- scheldetunnel bij Ellewoutsdijk en het haventje van Ellewoutsdijk. Vorig jaar werd het festival voor de eerste keer ge houden onder de naam Fly AKF. Dit jaar luidt de titel Verbeelding. Het festival is een initiatief van de geza menlijke culturele organisaties op Zuid- Beveland. Het is de bedoeling dit evene ment jaarlijks te houden. Dit jaar gebeurt dat van 3 tot en met 5 september. Chris Tangelder, voorheen verbonden aan 't Beest in Goes, is als artistiek coördinator aangetrokken. Het festival bestaat uit een multidisciplinaire opzet met dans, mime, toneel, vertellingen, film, muziek en beel dende kunst. Cellen Zakelijk coördinator van het festival in Ellewoutsdijk, Rinus Knuit, legt uit dat het de bedoeling is bij het havent je van El lewoutsdijk beeldende kunst te tonen. In de cellen van het Fort worden vanwege de bejDerkte ruimte kleinschalige kunstpro ducties uitgevoerd, zoals licht klassieke muziek, dans, toneel en vertellingen. Op de binnenplaats van het Fort komt een groot podium voor de hoofdacts. De eerste reacties die Knuit te horen heeft ge kregen over de locatie zijn heel positief, vertelt hij. Met de aannemer van de Wes- terscheldetunnel moet nog worden ge sproken over de inpassing van de culture le activiteiten in het bouwschema. Gedacht wordt aan videoproducties op die locatie. Rond half februari komt een brochure uit waarin wat meer informatie staat over het festival Verbeelding. Het is nog moeilijk namen van deelnemende acts te noemen, legt Knuit uit, omdat de organisatie mikt op tournees die op dat moment lopen. Ge tracht wordt optredens in Ellewoutsdijk in die tournees in te passen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 10