Nederlanders in de val op Ambon
C99
Ontslagen Mordechai krijgt
leiding centrumpartij Israël
Bonn begint EU-actie
zuinig landbouwbeleid
GOED
KOOP
PZC
Blair opent straflijsten kindermisbruik
Klaar voor gebruik
jpSl
Spanning in KwaZulu Natal
loopt op na moord op politicus
Verhoor Lewinsky
irriteert Democraten
Paus komt op voor
rechten van indianen
buitenland
Evacuatie loopt mis door gebrek aan medewerking politie
Bus met skiërs over de kop
Dissident en journalist in de cel
Oost-Duitse kandidaat president
Britse verwacht twintigste kind
Wilson zocht aansluiting bij VS
Prins Laurent
uit ziekenhuis
Moskou vraagt
om kernafval
maandag 25 januari 1999
van onze redactie buitenland
LONDEN - Britse organisaties
die beroepshalve met kinderen
te maken hebben, kunnen
voortaan nagaan of sollicitan
ten ooit zijn veroordeeld we
gens kindermisbruik. De dos
siers van dergelijke mensen,
die tot dusver geheim zijn.
worden onder meer openge
steld voor scholen, opvangte-
huizen en allerhande
vrijwilligers- en liefdadig
heidsorganisaties als bijvoor
beeld de padvinderij.
Volgens het zondagsblad The
Observer zal een commissie
van hoge ambtenaren de Britse
parlementariërs vandaag na
mens het kabinet-Blair op de
hoogte brengen van deze voor
nemens.
Verwacht wordt dat groeperin
gen die zich inzetten voor bur
gerrechten felle protesten zul
len laten horen. In de praktijk
zou het betekenen dat een ver
oordeling iemand levenslang
zou kunnen uitsluiten van een
hele reeks van beroepen en be
zigheden. Dat is in Groot-Brit-
tannië uniek. Geen enkele
werkgever heeft tot dusver het
recht om de politie om infor
matie over een eventueel cri
mineel verleden te vragen.
Vandaag zal minister van Bin
nenlandse Zaken Straw tevens
een verlaging voorstellen van
de leeftijd waarop homoseksu
eel contact wettelijk is toege
staan. Die leeftijd gaat omlaag
van achttien naar zestien en
wordt daarmee gelijkgescha
keld met de grens voor hetero
seksuele seks.
Maar volgens de Independent
on Sunday wil Straw tegelij
kertijd een uitzondering ma
ken voor mensen die een zoge
naamde 'vertrouwenspositie'
bekleden. Daarbij gaat het bij
voorbeeld om leraren, sociaal
werkers en personeel van
jeugdinrichtingen. ANP
door Theo Haerkens
AMBON - „De situatie hier is
kritisch, ik weet niet hoe lang
we het nog uithouden. We kun
nen geen eten krijgen terwijl we
geld in overvloed hebben. Door
de lijken die overal liggen zijn
we bang dat het drinkwater
straks niet goed meer is."
Henk Latul uit Moordrecht
schetst de situatie waarin hij sa
men met een twintigtal andere
Nederlandse Molukkers ver
keert op Ambon. De groep bi
vakkeert in de woning van een
kennis in het centrum van Am-
bon-stad, in afwachting van een
vliegtuig dat hen vandaag uit
het door geweld geteisterde ei
land moet evacueren.
De twintig stonden gisteroch
tend klaar om van het eiland te
vertrekken. Er zou ook een
vliegtuig zijn, maar uiteindelijk
kwam er van evacuatie niets. De
politie wilde de Nederlanders
geen escorte geven naar het zes
tien kilometer verderop gelegen
vliegveld Pattimura omdat ze
ervan overtuigd was dat er geen
vliegtuig was.
De Nederlandse pater C. Böhm
bevestigt dat er wel een vlieg
tuig beschikbaar was om de
groep in veiligheid te brengen.
Hij hoopt dat het een dag wacht
om de twintig alsnog mee te ne
men.
Latul klaagt over de slechte
communicatie met de Neder
landse overheid, maar hoopt
toch dat die meer druk weet uit
te oefenen op de Indonesische
autoriteiten 'zodat we snel weg
kunnen hier'.
De Nederlanders staan voor een
dilemma: ze willen in de stad
blijven omdat de kans dat ze tij
dig worden geïnformeerd over
evacuatie daar het hoogst is.
Maar door het gebrek aan eten
overweegt een aantal mensen
terug te gaan naar familie in
dorpen elders op het eiland.
Vaak is daar echter geen tele
foon. Ze zijn bang de kans te
missen het eiland te verlaten.
Daar komt bij da t ze, als christe
nen, benauwd zijn moslimdorp
jes te passeren.
Het huis waar Latul en de ande
re Molukkers, onder meer af
komstig uit Groningen, Tiel,
Weert en Vught worden opge
vangen, bevindt zich in de buurt
van een militair complex en is
daarom redelijk veilig. „Maar
enkele straten verderop is het
een puinhoop", meldt Henk.
Zelf is hij gisteren nog even de
straat op geweest en zag 'overal
nog lijken liggen'
Ook op enkele buureilanden
van Ambon bevinden zich nog
Nederlandse Molukkers, een
aantal van hen voelt zich veilig
en heeft zich niet gemeld voor
evacuatie omdat ze bij familie
betere tijden wil afwachten. Za
terdag is een groep van zo'n zes
tig Nederlanders samen met ne
gentig andere buitenlanders
met van het eiland gehaald.
Doden
In totaal zijn er nu op de Moluk-
ken rond de vijftig doden ge
meld na gewelddadigheden die
met enige onderbrekingen vijf
dagen hebben geduurd. Hon
derden huizen zijn vernield en
20.000 mensen hebben hun toe
vlucht gezocht in kazernes, po
litiebureaus, zwaar bewaakte
kerken en moskeeën. De oor
zaak van het geweld is voor La
tul een raadsel.
Gisteren was het rustig op Am-
bon. Voor zover bekend is ten
minste één Zeeuwse man op
Ambon aanwezig. Onduidelijk
is of de oudere Middelburger,
die al enkele maanden op het ei
land verblijft, van zins is te ver
trekken. GPD
DOLISIE - Soldaten van het regeringsleger van Congo-Brazzaville poseren met hun trots, een 20 mm-kanon dat een treinkonvooi moet be
waken. De militairen moesten het geschut ook gebruiken toen aanhangers van de verdreven president Lissouba het transport aanvielen bij
Dolisie, 360 kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad van het land Brazzaville. Bij de aanval kwamen twee mensen om en raakten er vier
gewond. In het Afrikaanse land is het al tijden onrustig sinds Lissouba werd verdreven door de troepen van Sassou-Nguesso, die thans pre
sident is. foto Nicolas Cotto/EPA
GRAZ - Bij een ongeluk met een Hongaarse bus vol skiërs gis
teren in Zuid-Oostenrijk zijn zeker achttien mensen gedood
en ruim dertig gewond.
Een groot deel van de gewonden is in kritieke of ernstige toe
stand overgebracht naar ziekenhuizenmelden hulpverleners
aan het Oostenrijkse persbureau APA. De bus raakte bij Graz
in de provincie Stiermarken van de weg, stortte enkele meters
naar beneden en sloeg een paar keer over de kop.
De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend. De Hongaren
waren op weg naar huis. ANP
PEKING - Een Chinese dissident en een journalist zijn zater
dag tijdens een bezoek aan Changsha, de hoofdstad van de
provincie Hunan, gearresteerd. De twee zaten gisteren nog
vast. Dat meldt de mensenrechtenorganisatie Human Rights.
Het is niet duidelijk waarom de uit de provincie Sichuan af
komstige dissident, Liu Xianbin, en de journalist, Yuan Ya-
juan, naar Changsha waren gereisd Liu. die lid is van de niet
door de autoriteiten erkende Democratische Partij van Chi
na, werd de afgelopen maand zeker drie keer opgepakt. AP
NEU-ISENBURG - De Duitse oppositiepartijen CDU en
CSU willen dat de Oost-Duitse Dagmar Schipanski de vol
gende president van de Bondsrepubliek wordt.
De door CDU-voorzitter Wolfgang Schaüble naar voren ge
schoven natuurkundige is volgens CSU-leider Edmund Stoi-
ber een 'uitstekende kandidate' voor de opvolging van presi
dent Roman Herzog. Zij moet het opnemen tegen de kandi
daat van de SPD. Johannes Rau.
„Natuurlijk heeft ze een kans", verklaarde Stoiber. De presi
dentsverkiezing door het Duitse parlement op 23 mei zal vol
gens hem spannender worden dan velen dachten. Schipanski
heeft in de DDR haar standvastigheid bewezen en is haar car
rière pas na de val van het communisme begonnen. De 55-ja-
rige is gisteravond officieel kandidaat gesteld. AP
LONDEN - De 40-jarige Britse Nicola Pridham verwacht in
mei haar twintigste kind, zo meldde News of the World giste
ren. Volgens de Engelse krant heeft zij het devies: Elk jaar
een baby'.
De Pridhams hebben een huis met acht slaapkamers moeten
huren. Elke week zijn zij meer dan 1320 gulden kwijt aan le
vensmiddelen.
Het gezin uit het Oost-Engelse Lincoln maakt nog geen kans
op een vermelding in het Guinness Book of Records. Het we
reldrecord is in handen van een Russische boerin, die in de 18e
eeuw 69 kinderen baarde. Ook voor een landelijk record komt
Pridham niet in aanmerking. Dat staat op naam van Eliza
beth Mott met 42 kinderen. AFP/DPA
LONDEN - De vroegere Britse premier Harold Wilson heeft in
de jaren zestig met de gedachte gespeeld om het Verenigd Ko
ninkrijk als 51ste staat te laten aansluiten bij de Verenigde
Staten.
Dat heeft een voormalige persvoorlichter van de premier, sir
Trevor Lloyd-Hughes, zaterdag voor de BBC gezegd. Wilson
heeft de mogelijkheid twee keer besproken met de Ameri
kaanse president Lyndon Johnson, zei Lloyd-Hughes.
De gesprekken hadden plaats in 1966 en 1967, vlak voor en di
rect nadat de Franse president Charles de Gaulle zijn veto had
uitgesproken over de toetreding van Groot-Brittannië tot de
toenmalige EEG. Tot een officieel regeringsvoorstel hebben
de plannen van Wilson nooit geleid. AP
door Ad Bloemendaal
TEL AVIV - Jitschak Mordechai
maakt vandaag officieel bekend
dat hij toetreedt tot de nieuwe
Israëlische centrumpartij,
waarschijnlijk als leider. Pre
mier Netanyahu heeft hem het
afgelopen weekeinde als minis
ter van Defensie ontslagen.
De premier heeft Moshe Arens
gevraagd tot de verkiezingen
van 17 mei het ministerschap
van Defensie waar te nemen.
Arens lijkt daartoe bereid, maar
hij wil met een definitief ant
woord wachten tot na de interne
Likoed-verkiezingen, die van-
avond beginnen. Hij zal het daar
als enige opnemen tegen Ne
tanyahu in de strijd om het par
tij leiderschap.
In de ontslagbrief schrijft Ne
tanyahu dat Mordechai alleen
maar persoonlijke ambities na
streeft. „Onze wegen moeten
scheiden en als gevolg daarvan
kunt u niet langer dienen als mi
nister van Defensie in een dooi
de Likud geleide regering. Uw
ontslag wordt over 48 uur van
kracht."
Mordechai richtte zich later in
de journaal-uitzending tot het
Idoor Mare Peeperkorn
I BRUSSEL - Het Duitse voorzit
terschap van de Europese Unie
wil de kosten van het gemeen
schappelijke landbouwbeleid
stevig aan banden leggen. De
Duitse minister van Buiten
landse Zaken Fischer vraagt
zijn EU-collega's vandaag de
landbouwuitgaven zeker 45
miljard gulden lager vast testel
len dan de Europese Commissie
voor ogen staat.
Nederlandse diplomaten zeg
gen 'zeer verheugd' te zijn over
het 'doortastende optreden' van
Duitsland. Dat de bewindslie
den van Buitenlandse Zaken om
instemming wordt gevraagd,
slaat een forse deuk in de tradi
tionele machtspositie van de
EU-landbouwministers. Zij
worden in feite buitenspel gezet
bij de discussie over de uitgaven
voor hun beleid. De kosten
daarvan beslaan bijna de helft
van het jaarlijkse EU-budget
van 190 miljard gulden.
Eind februari buigen de land
bouwministers zich drie dagen
lang over hun plannen voor de
toekomst. Mochten de bewinds
lieden van Buitenlandse Zaken
vandaag echter een akkoord be
reiken. dan is de financiële
speelruimte voor de landbouw-
vakbroeders tot een minimum
beperkt.
RUNDERGEHAKT
500 gram 349
NU J*
BRUSSEL - De Belgische prins
Laurent, de tweede zoon van
koning Albert, is uit het zieken
huis ontslagen.
Laurent werd daar vorige week
enkele dagen behandeld wegens
griep en een zenuwinzinking,
be behandeling voor de laatste
kwaal wordt de komende tijd
Poliklinisch voortgezet in een
Brussels ziekenhuis dat is ge
specialiseerd in psychische pro
blemen.
Prins Laurent hei-vat zijn acti
viteiten. Vandaag zal hij een
Gespraak geven over de zorg
v'oor het milieu. Het Hof weigert
verder elk commentaar. ANP
HAK POTGROENTEN
diverse soorten
pot 370 ml. NU
ELKE DAG GOED NIEUWS
Israëlische publiek. Staande
voor zijn tuinhek omschreef hij
Netanyahu met een van woede
verbeten stem als 'een kleinzie
lige politicus'.
Op een persconferentie beves
tigde Mordechai gisteravond
dat hij is toegetreden tot de cen
trumpartij. De verwachting is
dat vandaag zal worden be
kendgemaakt dat hij de eerste
plaats zal bezetten op de kandi
datenlijst voor de Knesset en
dus de strijd zal aangaan om het
premierschap, tegen Netanya
hu en Barak, de leider van de
Arbeiderspartij. Tot nu toe was
oud-stafchef Shachak de num
mer één in de centrumpartij
De Likoed begint vanavond met
interne verkiezingen voor de sa
menstelling van de kandidaten
lijst voor de Knesset. De partij
telt ongeveer 170.000 kiesge
rechtigden, die schriftelijk hun
stem zullen uitbrengen. De uit
slag wordt morgenmiddag be
kend gemaakt. Het ziet ernaar
uit dat Netanyahu een grote
overwinning zal behalen op de
enige tegenkandidaat en de man
die hem de politiek heeft bin
nengehaald, oud-minister van
Defensie Arens. GPD
In een vertrouwelijke notitie
schrijft het Duitse voorzitter
schap dat het landbouwbudget
•voor 2000-2006 niet hoger mag
uitvallen dan dat van de afgelo
pen jaren. Daarmee krijgt het
Nederlandse idee voor de 'nul
groei' (geen extra geld) voor het
eerst openlijke steun van het
land dat de voorzittershamer in
handen heeft. De nulgroei staat
haaks op de plannen van de Eu
ropese Commissie - het dage
lijks bestuur van de EU - die het
budget wel laat stijgen. Het ver
schil bedraagt over de periode
2000-2006 ruim 45 miljard gul
den. Als dit bedrag wordt be
spaard, levert dat Nederland
circa 270 miljoen gulden op.
Minister Zalm van Financiën
had de landbouwministers vori
ge week al gewaarschuwd de
hand op de knip te houden. Zij
zouden wat minder naar het
plafond moeten staren en meer
oog krijgen voor de financiële
realiteit, verklaarde Zalm. Ver
wacht wordt dat met name
Spanje, Frankrijk, Portugal en
Griekenland zullen protesteren
tegen het inperken van de land
bouwuitgaven. Deze landen
hebben veel profijt van het Eu
ropese prijssubsidies voor
graan, zuivel en vlees. Neder
land betaalt echter een rijks
daalder voor iedere gulden EU-
landbouwsteun die het ont
vangt.
Europees Landbouwcommissa
ris Fischler verzet zich sterk te
gen een dwangbuis voor zijn
budget. Hij meent dat de beno
digde hervorming voor van het
landbouwbeleid de eerste jaren
niet zonder extra geld kan. Eind
maart komen de Europese rege
ringsleiders bijeen om de kno
pen door te hakken: zowel over
de landbouw als over de Euro
pese steunfondsen en de finan
cieringvan de EU na 2000. GPD
door Peter ter Horst
KAAPSTAD - De spanning in
de Zuid-Afrikaanse provincie
KwaZulu Natal is dit week
einde hoog opgelopen na de
moord op een vooraanstaande
politieke leider. Sifiso Nka-
binde, een omstreden voor
malige leider van het Afri
kaans Nationaal Congres
(ANC) die vorig jaar overliep
naar de Verenigde Democrati
sche Beweging (UDM), werd
zaterdagmorgen in zijn woon
plaats Richmond in zijn auto
doodgeschoten door onbe
kende aanvallers.
Politici van verschillende
partijen spraken de vrees uit
dat de moord op een politiek
leider voorafgaande aan de
verkiezingen, waarschijnlijk
in mei, zal leiden tot een nieu
we golf van politiek geweld in
het gebied. Aanhangers van
het ANC en de UDM vochten
er vorig jaar een bloedige oor
log uit die aan meer dan tach
tig mensen het leven kostte.
In een vermoedelijke wraak
actie werden zaterdagavond
elf mensen vennoord en raak
ten acht gewond toen onbe
kenden het vuur openden op
een huis in de omgeving van
Richmond. Een ANC-delega-
tie die gisteren het stadje be
zocht, kwam onder vuur te
liggen. President Mandela be
sloot in verband met de span
ning zijn reis naar Uganda uit
te stellen.
Sifiso Nkabinde (37) was als
AN C-kri jgsheer in de door ge
weld geteisterde provincie
een hoofdrolspeler in het con
flict tussen ANC en de Zoeloe-
partij Inkatha, die in de jaren
tachtig aan duizenden men
sen het leven kostte. In mei
1997 zette het ANC hem uit de
partij, omdat hij als spion van
Familieleden van de slachtoffers tonen hun verdriet.
foto Karei Prinsloo/AP
de Zuid-Afrikaanse veilig
heidspolitie zou hebben ge
diend. Vorig jaar werd Nka
binde in een rechtszaak vrij
gesproken van moord op acht
tien politieke tegenstanders.
Hij gebruikte zijn ANC-aan-
hang in Richmond om een
machtsbasis op te bouwen
voor de UDM, een nieuwe po
litieke partij die mede is opge
richt door mensen die uit het
ANC zijn gestapt of verwij
derd. Hij werd secretaris-ge
neraal van de partij, en leider
van de UDM in de provincie.
De oorlog tussen ANC en In
katha kwam de afgelopen ja
ren ten einde, maar een nieuw
conflict leek de provincie te
verscheuren. Nkabinde wist
dat hij gevaar liep: „Er is een
kogel waar mijn naam op
staat", zei hij vorig jaar.
UDM-woordvoerders wezen
onmiddellijk naar het ANC.
De vice-voorzitter van de par
tij noemde de moord 'een
sluipmoord die goed was ge
pland door zijn politieke vij
and. En hij had maar een vij
and - het ANC'. GPD
van onze redactie buitenland
WASHINGTON - Republikein
se aanklagers van het Huis van
Afgevaardigden hebben giste
ren de woede van de Democra
ten genegeerd en Monica Le
winsky verhoord. Dit gaf een
onverwachte wending aan het
impeachmentproces tegen pre
sident Clinton.
De Republikein McCollum, een
van de dertien aanklagers, wees
erop dat het college tekort zou
schieten in zijn taak als het Le
winsky niet zou verhoren. De
aanklagers zeiden dat zij de ex-
stagiaire in het Witte Huis vra
gen wilden stellen over de getui
genis die zij eerder aflegde voor
de grand jury. Daarin zei Le
winsky dat de president haar
nooit had gevraagd over hun af
faire te liegen.
Verscheidene Republikeinse se
natoren gaven overigens uiting
aan hun scepsis over het oproe
pen van getuigen, een vraagstuk
dat de Senaat vermoedelijk de
komende week sterk zal verde
len.
McCollum en twee andere aan
klagers. Hutchinson en Bryant.
arriveerden 's middags in het
Hotel waar Lewinsky logeert,
om daar met haar te spreken.
Een federale rechter gelastte
Lewinsky zaterdag zich te mel
den voor een ondervraging door
medewerkers van speciaal aan
klager Starr, ten behoeve van de
aanklagers in het proces in de
Senaat. Rechter Holloway
Johnson stelde dat de aankla-r
gers uit het Huis van Afgevaar
digden niet het recht hadden
Lewinsky tot een verhoor te
dwingen, aangezien Starr de
voormalige Witte-Huisstagiai-
re eerder vrijwaring van rechts
vervolging had beloofd in ruil
voor een getuigenverklaring te
gen Clinton. Maar volgens de
rechter mochten Starr en zijn
medewerkers Lewinsky wel
verhoren en mochten de aankla
gers van het Huis daar bij aan
wezig zijn.
De Democraten in de Senaat,
die voor de tweede achtereen
volgende keer ook op zaterdag
zitting hield, reageerden woe
dend. Witte-Huisadvocaat Ruff
noemde het niet normaal dat
Lewinsky zo onder druk werd
gezet om te getuigen. AP
van onze redactie buitenland
MEXICO-STAD - Paus Johan
nes Paulus U heeft dit weekein
de in Mexico de misstanden van
het Amerikaanse continent
aangeklaagd. Aan de armoede,
het terrorisme, de drugshandel
en het onnodig toepassen van de
doodstraf moet volgens hem een
einde komen. Ook vroeg hij be
grip voor de rechten van de in
dianen in Mexico.
Dat laatste deed hij gisteren tot
grote vreugde van de indianen
in de deelstaat Chiapas. De oor
spronkelijke bewoners van
Mexico hebben volgens hem le
gitieme rechten. Alle leden van
de Mexicaanse samenleving zijn
gelijkwaardig, omdat ze kinde
ren van God zijn, zei de kerklei
der tijdens een mis in de open
lucht.
Maar de paus noemde de slepen
de strijd tussen het regeringsle
ger en indiaanse opstandelin
gen (Zapatistas) in Chiapas niet
bij name. Wel zei hij de waarden
van de culturen van de indianen
te bewonderen. Eerder al had de
paus benadrukt dat het gewa
pend conflict met de Zapatistas
alleen door dialoog en weder
zijds respect opgelost kan wor
den. De paus keerde zich tegen
elke vorm van misbruik, zoals
de uitbuiting van zwakken en
rassendiscriminatie. Hij wees
verder op de gevaren van de glo
balisering, die de kloof tussen
arm en rijk verder doet toene
men, en het economische neoli-
beralisme. RTR/AFP/DPA
FRANKFURT - Het Russische
ministerie van Kernenergie
heeft aangeboden voor negen
tien miljard gulden aan kernaf
val uit de hele wereld op te wer
ken in zijn opwerkingsfabriek
Tsjeljabinsk-65 in de Oeral.
Dat heeft de milieu-organisatie
Greenpeace zaterdag gezegd.
Het hoofd van de Russische
kernenergiesector, Adamov, zou
hebben aangeboden kernafval
uit Zwitserland, Duitsland,
Spanje, Zuid-Korea, Taiwan en
uiteindelijk ook Japan te verrij
ken, meldt Greenpeace. AP