Miljoeneninjectie voor KoSa
Een uitermate
boeiend recital
PZC
Leraren
ontlopen elkaar te veel
Zelfverzekerd Goes
mikt op groei naar
16.000 inwoners
i
I
Nieuwe Hoechst Trevira gaat PUR-schuimcomponenten maken
zeeland
Nieuwe pool van technici
voor Fokker Services
in detail
1900-2000
Actievoerder
blijft strijden
tegen gesloten
kerncentrale
ondernemend
zeeland
Open dag rond
het schildersvak
VVD-Kamerlid juicht
heroverwegen sluiting
kerncentrale toe
mm
Forse meevaller;®
bij schoonmaak^;;
Goese vesten Fe
woensdag 20 januari 1999
De reactor van de nieuwe polyolcnfabriek lag gisteren klaar om te worden geplaatst in de nieuwe fabriek. foto Ruben O reel
iW-
20 januari 1954
VLISSINGEN-OOST - Het
had een mijlpaal moeten wor
den voor KoSa, het oude
Hoechst Trevira in Vlissingen-
Oosl. Dinsdag zou de reactor in
de nieuwe polyolenfabriek
worden geplaatstmaar de har
de wind maakte dat onmoge
lijk. Desondanks toonde direc
teur JMartens zich een zeer te
vreden man. Het gaat zijn be
drijf, in tegenstelling tot ande
re verzelfstandigde Hoechst-
bedrijven, voor de wind.
Het Amerikaanse KoSa
(Koch/Saba) nam Hoechst Tre
vira in oktober 1998 over van
het Duitse concern en begon
direct met uitbreiding van het
bedrijf. In april wordt de nieu
we polyolenfabriek in gebruik
genomen. Die gaat grondstof
fen (aromatische polyester po-
lyolen) maken voor PUR-
schuim, dat in de bouwwereld
wordt gebruikt voor isolatie
materiaal. PUR-schuim heeft
volgens Martens als belang
rijkste voordeel dat het veel
minder brandbaar is dan ander
isolatiemateriaal
Aromatische polyester polyo-
len worden gemaakt van een
bijproduct van DMT (dime-
thylterephtalaat), dat ook door
KoSa wordt geproduceerd en
een grondstof is voor polyester.
Dit bijproduct werd lot nu toe
verbrand. ,,In Amerika is men
gaan onderzoeken of van het
bijproduct een nuttig product
kan worden gemaakt. Dat is
PUR-schuim geworden", legt
W. ten Elzen, manager kwali
teit, veiligheid en milieu van
KoSa, uit. ,,Op termijn kan on
ze verbrandingsinstallatie dus
uit bedrijf worden genomen."
De bouw van de polyolenfa
briek is een miljoeneninveste
ring. Hoeveel miljoenen ermee
zijn gemoeid, wil directeur
Martens niet zeggen. ,,Het is in
ieder geval zes, zeven keer het
bedrag dat wij per jaar uitge
ven aan investeringen en on
derhoud. Uit deze investering
blijkt een groot vertrouwen
van het moederbedrijf in onze
Vlissingse vestiging.
Nieuwe banen
KoSa heeft wereldwijd tien
duizend werknemers: vierdui
zend in Noord-Amerika, vier-
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - WD-Kainerlid
A J. te Veldhuis juicht een actie
vanuit de provincie voor be
houd van de kerncentrale Bors-
sele van harte toe. Uit die hoek
moet de druk komen, want van
politiek Den Haag valt volgens
hem momenteel weinig te ver
wachten. Ook niet van de VVD.
De Tweede Kamer heeft in de
vorige regeerperiode besloten
de kerncentrale Borssele op 1
januari 2004 te sluiten. Tijdens
de onderhandelingen voor het
tweede kabinet-Kok in de zo
mer van vorig jaar is daar nog
over gesproken, aldus Te Veld
huis. PvdA en D66 hielden ech-
DEN HAAG - De milieuvergun
ning uit 1995 van de niet meer
werkende kernenergiecentrale
in Dodewaard. Die was gisteren
onderwerp van een hoger-be-
roepzaak bij de Raad van State.
Milieu-organisaties die al jaren
bezwaar maken tegen dit soort
vergunningen hadden hun be
roep ingetrokken of kwamen
niet opdagen. Alleen actievoer
der J. van der Veen uit Delft
hield vast aan zijn beroep.
Drie staatsraden, verschillende
juristen, vertegenwoordigers
van de rijksoverheid en de NV
Gemeenschappelijke Kern
energiecentrale draafden op
voor de laatste behandeling van
een langlopende zaak die moei
lijk nog ergens toe kan leiden.
De kerncentrale in Dodewaard
ligt namelijk sinds maart 1997
stil.
Van der Veen kon staatsraad
mevrouw W Hammerstein niet
duidelijk maken wat hij precies
met de gevraagde vernietiging
van de vergunning beoogde. In
een betoog waarin hij allerlei
onderwerpen - van anarchie tot
oliedollars - de revue liet passe
ren, verklaarde hij helemaal
niet tegen kernenergie te zijn.
„Het moet alleen op een maat
schappelijk verantwoorde ma
nier opgewekt worden," ver
klaarde hij.
De kerncentrale in Borssele
wordt volgens de huidige plan
ning op 1 januari 2004 gesloten.
duizend in Midden- en Zuid-
Amerika en tweeduizend in
West-Europa. Op de vestiging
in Vlissingen-Oost werken nu
tachtig mensen. De nieuwe po
lyolenfabriek levert volgens
Martens tien nieuwe banen op.
„Daarmee kunnen wij eender
de van de West-Europese
markt behappen", verklaart de
algemeen directeur,
Het oude Hoechst Trevira doet
het daarmee aanzienlijk beter
dan een ander voormalig
Hoechstbedrijf, Mare Chemi
cals, dat net als Trevira bij de
grote reorganisatie in 1997
werd verzelfstandigd. Mare
houdt per 1 januari 2000 op te
bestaan. Het Zwitserse moe
derbedrijf Clariant heeft be
sloten de Vlissingse producent
van grondstoffen voor was
middelen te sluiten. Daardoor
komen 75 werknemers op
straat te staan.
GOES - Nieuwe schilders voor
het schilderbedrijf worden
vrijdag 5 februari geworven
tijdens de jaarlijkse open dag
van het schilderspraktijkcen
trum SPOS Zuid-West. In de
Praktijk Leer Werkplaats aan
de Albert Plesmanweg in Goes
worden nieuwe leerlingen
warm gemaakt voor een oplei
ding tot schilder.
Huidige leerlingen kunnen hun
familie tonen hoe hun oplei
ding in elkaar steekt. Zakenre
laties van het opleidingscen
trum kunnen zich eveneens op
de hoogte stellen van de werk
wijze in de werkplaats, naast
de medewerkers van het SPOS
zijn
(oud)leerlingen aanwezig om
vaardigheden te demonstre
ren, geeft een bedrijf een de
monstratie van schuurtechnie-
ken en toont Studie Club Zee
land oude technieken uit het
schildersvak. De open dag
duurt van 9.00 tot 16.00 uur in
de werkplaats op industrieter
rein De Poel I.
ter vast aan de genomen beslis
sing. De toenmalige WD-leider
E Bolkestein heeft volgens Te
Veldhuis geprobeerd een ope
ning te forceren, maar die po
ging liep stuk. Het besluit bleef
gehandhaafd. „En dan geldt
voor de VVD: een man een man,
een woord een woord."
Te Veldhuis is groot voorstander
van het langer openhouden van
de kerncentrale Borssele. Niet
alleen vanwege de werkgele
genheid en het behoud van tech
nologische kennis, maar vooral
omdat daarmee de uitstoot van
koolstofdioxide (COJ kan wor
den beperkt.
„Tot mijn spijt hebben wij de
andere coalitiepartijen, PvdA
en D66, daarvan niet kunnen
overtuigen. En ik vrees dat dit
nog steeds een moeilijke zaak is.
In die zin lijkt een hernieuwde
discussie over het langer open
houden van de kerncentrale
Borssele op het trekken aan een
dood paard." Desondanks staat
Te Veldhuis achter de beslissing
van Provinciale Staten om de
positie van de kerncentrale
Borssele opnieuw in discussie te
brengen. Hij raadt de provincie
aan vooral richting de PvdA in
Den Haag actie te ondernemen.
..Wij zijn als WD niet aan de
beurt. Ons standpunt is bekend.
De sleutel ligt bij de PvdA"
Kernafval
Te Veldhuis dicht PvcIA-gede-
puteerde D.J. P. Bruinooge in
het lobbywerk een prominente
rol toe. „Hij heeft een goede en
tree bij zijn partijgenoten in
Den Haag. En als de PvdA om
gaat, zijn wij een heel eind. Al
moeten we natuurlijk niet ver
geten dat ook D66 de kerncen
trale niet langer open wilde
houden." De kans dat de PvdA
van mening verandert over de
kerncentrale Borssele, is overi
gens gering, De PvdA in Zee
land ziet al weinig in een her-
ojaening van de discussie. Dat
dit nu gebeurt, heeft volgens
Statenlid M. Ie Roy vooral te
maken met de komende Staten
verkiezingen. Zij wees op het
onopgeloste probleem van ra
dio-actief afval.
„Wat betreft het hoog radio-ac
tief afval hebben tegenstanders
een punt", onderkende Te Veld
huis. „Maar dat aspect moet je
tegen andere belangen afwegen.
En de hoeveelheid afval die de
kerncentrale Borssele produ
ceert, is relatief gering en kan
beheersbaar worden opgesla
gen."
WOENSDRECHT - Bij Fokker
Services in Woensdrecht gaan
35 nieuwe medewerkers aan de
slag via een samenwerking tus
sen Start Uitzendbureau, Ar-
beidsv oorziening en Vedior. De
technici zijn in dienst bij de
flexibele arbeidspool-con
structie Condor die de drie
partners hebben opgezet. Con
dor houdt mensen drie jaar in
dienst en detacheert hen daar
na bij Fokker Services.
Fokker Services verzorgt on
derhoud en reparaties van
Fokkervliegtuigen. Het bedrijf
garandeert de 35 technici 43
procent werk op jaarbasis.
Voor de rest van de werktijd
door Henk Postma
MIDDELBURG - De vernieu
wingen binnen hel onderwijs
eisen nieuwe vaardigheden
van de docent. Leerlingen vol
pompen met kennis volstaat
niet meer. Van docenten wordt
verwacht dat ze scholieren ook
sociale vaardigheden aanle
ren. Samenwerken bijvoor
beeld. Maar veelal weten do
centen zelf niet eens hoe ze
goed met elkaar kunnen sa
menwerken.
„Docenten zijn nog steeds ge
neigd zich als kleine zelfstan
digen te gedragen", zegt on
derwijskundige Emmie de
Kraker-Pau uit Middelburg.
„Ze hebben allemaal zo hun
eigen manier van lesgeven. En
dat houden ze liever zo. Maar
daarmee redt je redt het straks
niet meer. Aan docenten wor
den zoveel nieuwe eisen ge
steld dat ze er gewoon niet
meer onderuit komen bij el
kaar te rade te gaan.
In haar doctoraalscriptie On
derwijskunde, waarmee ze on
langs afstudeerde aan de Open
Universiteit, pleit De Kraker-
Pau voor de invoering van
'collegiale consultatie'. Do
centen doen er volgens haar
goed aan om problemen waar
ze bij nieuwe manieren van les
geven tegenaan lopen te be
spreken met collega's, zodat ze
van eikaars deskundigheid en
ervaringen gebruik kunnen
maken. In andere beroeps
groepen, zoals de gezond
heidszorg, is dat zo langza
merhand gemeengoed. Maar
binnen het onderwijs is colle
giale consultatie nog goed
deels een onbekend begrip.
Gevoelig
Te rade gaan bij collega's, in
onderling overleg oplossingen
bedenken voor problemen in
de klas, die uitkomsten in
praktijk brengen, de resulta
ten bezien en daar vervolgens
weer met je collega's over pra
ten. „Op veel sommige scholen
gebeurt dat al wel", zegt Em
mie de Kraker-Pau. „Maar
niet doorlopend. Vaak trekken
docenten zich daarna toch
weer op hun eilandje terug.
Doen zich daar dan problemen
voor, dan reppen ze daar liever
niet van. Want dan rijst de
vraag: zijn het de scholieren
die de problemen veroorza
ken, of ligt het aan de docent.
En dan raak je een gevoelig
punt.'
Om voor- en nadelen van colle
giale consultatie in beeld te
krijgen onderzocht De Kra-
moeten de Condorpartners de
mensen onderbrengen in de
vliegtuigbranche in Nederland
en België. Bij Fokker Services
in Woensdrecht werken circa
750 mensen. Het Condorver-
band geeft de 35 technici zono
dig extra training en opleiding
bij het bedrijf zelf.
In de nieuwe pool zitten
mechanische monteurs, elek-
tromonteurs, plaat- en ingeni
eurwerkers en oppervlaktebe
handelaars. De mensen in de
pool worden ook geplaatst bij-
bedrijven buiten de vliegtuig
industrie, in een straal van vijf
tig kilometer rond hun woon
plaats
ker-Pau de verhoudingen in
twee Zeeuwse schoolteams
waarbinnen docenten regel
matig hun ervaringen met
elkaar bespraken bij het in
voeren van methodes voor sa
menwerkend leren binnen
ivbo-klassen, „Heel veel men
sen, vooral ook docenten, wer
ken intuïtief. Ikzelf heb die
neiging ook. Maar als van je
wordt verwacht dat je samen
nieuwe taken ter hand neemt,
kun je niet intuïtief te werk
gaan. Wil je vernieuwingen
doorvoeren, dan is het belang
rijk dat je als docententeam
één lijn trekt.
Moedgevend
De twee schoolteams bleken
overwegend positief over hun
ervaringen met collegiale con
sultatie. Driekwart van de do
centen meldde er meer baat
Van Gilst WV Kevers in Brui-
nisse viert het tienjarig bestaan
van het gespecialiseerde autp-
bedrijf aan de Nieuwstraat.
Zaterdag 23 januari begint
daar om 16.00 uur een feest
waarmee André en Wilma van
Gilst het decennium luister bij
willen zetten
Het personeel van Arbeids
voorziening Zeeland kan per
1999 bedrijfsfitness beoefe
nen. Arbeidsvoorziening Zee
land sloot daartoe een contract
af met vier sportcentra: Flex
fitcenter in Goes, Sportcen
trum Foaks Terneuzen, Sport-
life in Vlissingen en Be Fit in
Middelburg. Arbeidsvoorzie-
van te hebben gehad dan van
traditionele nascholmgsbij-
eenkomsten zoals die door
schoolbegeleidingsinstituten
worden aangeboden. De ge
sprekken bleken vooral moed
gevend te zijn geweest, ze wis
ten zich erdoor gesteund en
sfeer was erdoor verbeterd.
Maar er werden ook nadelen
gesignaleerd „Een onver
wacht neveneffect was dat het
juist bij goede collegiale ver
houdingen moeilijk bleek om
elkaar kritiek te geven. Kri
tiek op het functioneren van de
ander kan een bedreiging in
houden voor de onderlinge re
laties. Dus doet men er maar
het zwijgen toe. Degene die
kritiek levert wordt vaak ook
gezien als degene die de sfeer
verpest. Om die reden beden
ken mensen zich wel twee keer
alvorens ze de nek uitsteken."
ning stelt de bedrijfsfitness
voor als secundaire arbeids
voorwaarde, niet als ziektever
zuim-reductiemiddel. Daartoe
ontbreekt wetenschappelijk
bewijs voor directe samen
hang, stelt de werkgever.
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
i kleine zelfstandigen te gedra-
foto Dirk-Jan Gjeltema
Er schuilt nog een ander ge
vaar in collegiale consultatie:
„Als je functioneren doorlo
pend ter discussie staat, en je
voelt je onzeker, dan heb je de
neiging je terug te trekken,
waardoor veranderingspro
cessen stil komen te liggen."
Maar dat soort nadelen kun
nen worden voorkomen, zo
oordeelden betrokkenen. Er
moet dan aan een aantal voor
waarden worden voldaan:
duidelijke afspraken maken,
collega's op waarde schatten,
veel tussentijds overleg tijdens
informele momenten, een dui
delijke rol voor de directie,
veranderingen inzetten via
een kleine groep, een pedago
gisch en financieel manager
aanstellen, en veel 'structurele
gespreksmomenten' op de
agenda zetten.
door Arjen Nijmeijer
Goes is in het begin van de ja
ren vijftig volgens de PZC
uitgegroeid van een provincie
stadje tot een stad welke mee
telt. Maar dat brengt wel met
zich mee dat de Zuid-Beveland-
se plaats hard aan uitbreiding
toe is. Op 20 januari 1954 pre
senteren burgemeester en wet
houders daarom een plan voor
diverse nieuwe wijken met meer
dan duizend woningen, een uit
breiding van de haven, een be
drijventerrein en meer sportvel
den.
De woningnood is in het naoor
logse Goes groot. Meer dan ze
venhonderd mensen in de stad
zitten dringend verlegen om
woonruimte, door de natuurlij
ke aanwas in de gemeente zijn
per jaar nog eens 65 nieuwe wo
ningen nodig en tenslotte moe
ten er leefbare huizen komen in
de plaats van 160 krotten. In
1960 moet dat alles voor elkaar
zijn gebracht, hebben B en W
besloten.
Allereerst worden in het plan-
West woningen bijgebouwd.
Daarnaast komt er nieuwe
woonwijken, de plannen
Noord-Oost 1 en 2, ten noorden
van de Heernisseweg en van de
Verlengde Heernisseweg, ver-
diepingsbouw westelijk van de
Bergweg en extra huizen in
plan-Oost. In Noord-Oost 2
staat bovendien een bejaarden
huis van de Nederlands-Her
vormde Kerk gepland. Voor de
verdere toekomst gaan B en W er
voor het gemak maar vanuit dat
ze nog wel verder kunnen uit
breiden: over de gemeentegren
zen heen.
Voor de haven heeft het collegi H
van B en W ook grootse plannen „j
Ten oosten van de nieuwe have: at
zien zij een uitbreiding met vij )n
steekhavens voor zich. De aai ir
dat gebied grenzende gemeentf S,
Kloetinge moet dan wel mee
werken. Ten zuiden van dl 1
spoorlijn, rond de voormalig je
stroopfabriek, wordt grom \j
vrijgemaakt voor een nieuw )B
veiling. Ook op de grond aan di a(
andere kant van de Poelwe;
kunnen zich bedrijven vestigen in
Voor de recreatie wil Goes oo! h,
het een en ander doen. Het be l0
staande sportveldengebie* ,n
wordt met ruim drie hectare uit ei
gebreid. Verder komt er onde ,a
meer in West een park van ruin icj
een hectare, in Noord-Oost 0(
twee hectare plantsoen plu n
kinderspeelplaatsen en in Oos
zelfs vier hectare aan groen- e:
speelvoorzieningen.
Zelfvertrouwen J'
De gemeente barst van het zelf
vertrouwen. In een eerste, infoi
mele bespreking met de ge j(
meenteraad wordt alvast een
voorzichtigjes over wijziginge g
van de gemeentegrens g< 1U
droomd. Uitgaand van een ge ](j
middeld aantal van vier bewc n
ners per huis kan Goes met de2 eu
uitbreidingen groeien tot ee
inwonertal van zestienduizeni n
zo wordt trots gemeld. m
De heer Schut van het ingen^ c
eursbureau Van der Steur. Vaj,n
Bruggen en Drexhagen uit Roa^
terdam, verantwoordelijk vo< n
de ontwerpen, ziet zelfs ee je
grootse toekomst voor de g(m
meente met haar gedurfde plai ]u
nen. „Goes heeft de beste papil er
ren van Zeeland", verklaart h^j,
onomwonden. !Cj
jfllllgs
Emmie de Kraker-Pau: „Docenten zijn nog steeds geneigd zich als
gen."
TERNEUZEN,
Zuidlandthunlcr
Miranda van Kralingen, sopraan, Tan
Crone, piano
met medewerking van Lars Wouters van
den Oudenweijerklarinet
Werken van Schubert, Brahms, Andnes
sen, Spohr, Quiller, Jacob en Kakai
door Arie Karreman
Een recital van zeer hoog ni
veau is mijns inziens wel de
juiste waardering voor hetgeen
gisteravond klonk in het Zuid-
landtheater van Terneuzen. So
praan Miranda van Kralingen,
een graag geziene soliste op Eu
ropese concertpodia, opende
met een onbekende Romance uit
een eenacter van Schubert. Ze
werd daarbij begeleid door kla
rinet en piano. Een heel aange
name opening van het recital.
Daarbij valt onmiddellijk de
uitzonderlijke mooie toon op
van de klarinettist.
Met vijf liederen van Brahms
zijn we bij het serieuze werk ge
komen. Heel mooi van timbre,
bijzonder verfijnd maar naar
mijn smaak iets te weinig bele
ving. Het geestige lied Sala
mander kwam dan nog het beste
over.
Louis Spohr, die het grootste
deel van zijn leven hofkapel-
meester was te Kassei, weet als
componist van vele oratoria
maar ook van uitstekende ka
mermuziek, heel goed de stem
en de klarinet bij elkaar te bren
gen. Dat resulteerde in een aan
tal prachtige liederen. Het Wie
genlied was heel ontroerend.
Hendrik Andriessens sonate
voor klarinet en piano uit 1971
bleek een verrassend mooi
werk. Heel melodieus en steu
nend op prachtige harmonieën.
Het Adagio als een monumen
taal maar tegelijkertijd verfijnd
koraal, gevolgd door een boei
end en virtuoos Allegro. Su
bliem gespeeld. Wat een muzi
kaliteit.
Van de zeer vindingrijke com
ponist Gordon Jacob hoorden
we een knappe vertolking van
drie liederen met de klarinettist
als tegenspeler. Heel verrassend
en vaak heel virtuoos.
De liederen van Roger Quilter
waren voor mij een hoogtepunt.
Prachtige muziek en ook heel
fraai gezongen. Hier durfde Mi
randa van Kralingen meer te to
nen wat in haar vermogen ligt.
En dat is heel veel.
Klarinettist Lars Wouters van
den Oudenweijer is wel een bij
zonder talent. Zijn interpretatie
van de dansen van Kakai deed je
op de punt van je stoel zitte
Wat die man met een klarine
toon doet is ongelooflijk. Di
klarinettist houdt intens
hi
id
zijn instrument en daar zuil
we nog meer van horen.
Wat de klarinettist met zijn kl
rinet doet, doet Tan Crone m
haar Steinway. Elke begek
ding is genieten van klankkle:
en gevoel voor balans. Dcx
haar inspirerende spel is zij t
recht een der meest gevraag! |r'
begeleiders.
Afsluiten met Schuberts 'Hi
auf clem Felsen' is niet eenvo
dig want het is een veeleisei
werk. Het werd wat terugho
dend en met wat afgescherm
hoogte gezongen maar door e
perfecte technische beheers!
toch nog overtuigend gebrach
Een uitermate boeiend concei
lg'
fit'
GOES - De sanering van t
Goese vesten valt voor watci,
schap Zeeuwse Eilanden enj
gemeente Goes aanzien!
goedkoper uit dan verwacl
Het gaat voor beide partijen d
een meevaller van enkele töpg
nen. Kg
J. ADees,sectorhoofdwateraQr.
heer bij het waterschap, dedfcjjj
de commissie waterbeheer dia
dagavond mee dat het schje|
naar verwachting 'tussen |pa>
drie en vier ton' kwijt zal zje_n
aan het schoonmaken van j
Oostvest. Yy
De algemene vergadering ha<jp
zes ton voor beschikbaar vm/j
gesteld, terwijl eerder zelfs E j\
kening was gehouden met 4j
miljoen gulden. pg
Ook de sanering van de We
vest, die na de Oostvest wo
aangepakt, wordt goedkoj
Zo hoeft het waterschap oru
meer niet meer de drempel]
drage van 100.000 gulden le Qg|
talen, omdat het Rijk beide o;
raties als één project ziet. V o0,
de Westvest staat voorlopig i p0j
miljoen geraamd. Dees: ..Da 439
vele malen te hoog."
Het Rijk betaalt negentig p Te|:
cent van de kosten. De restfax
de kosten moeten waterscl g.^.
en gemeente samen opbreng
Het baggeren van de Oostve; Cit>
inmiddels in volle gang. httf
Westvest staat voor later ditg.^
op het programma.
