WAO in de vuurlinie
Kuur transseksualiteit wekt verbazing
Wachten op de aanval
Fransen fokken zware en toch Franse slak
A r
Vijfde BSE-geval
ontdekt in Utrecht
4 WEKEN
VOOR 16,00
bijlage
kunst cultuur
Hf;]'*- JhI,
in nieuw jasje
Sas tracht superwinkel
van Goes af te snoepen
Noodplan van werkgevers valt slecht
Opnieuw bommeldingen
'olitie kondigt actie aan
rortis mogelijk
naam nieuwe
lankcombinatie
VACATURES
FARC-Ieider mijdt vredesoverleg
Zeeuws meisje promoot Zeeland
Bravenboer stopt bij Hoek
Van Barneveld
nadert de finale
JA, ik wil:
242e jaargang no. 6
vrijdag 8 januari 1999
losse nummers 1,80
ir3°
Overdag droog
Af en toe zon. In de avond enkele buien.
Matige tot krachtige westenwind.
Middagtemperatuur rond 8 graden.
PZC
pagina 9 t/m 14
HJMEGEN - De golf van bom-
neldingen die Nederlandse be-
Irijven treft houdt aan.
jisteren werd een kantoor van
IPN in Nijmegen ontruimd,
lsmede twaalf flats in de omge-
rng en het Arbeidsbureau. Ver-
doorSheila van Doorsselaer
SAS VAN GENT - Ook Sas
van Gent is in de race voor de
vestiging van een zogenoem
de outlet-factory, een groot
winkelcentrum met afge
prijsde merkkleding. Pro
jectontwikkelaar Innovast
uit Utrecht heeft plannen
voor zo'n centrum op het
CSM-terrein in Sas van Gent
klaar.
Een groot pensioenfonds zou
hebben toegezegd veertig tot
zestig miljoen gulden te in
vesteren in het winkelcen
trum. Goes aast op een eigen
outlet centrum, maar vol
gens de Sasse burgemeester
J, Lonink heeft de Zeeuws-
Vlaamse gemeente betere
kaarten.
Innovast wil in Sas van Gent
vijftienduizend vierkante
meter bebouwen met zestig
winkels; het centrum zou ze
venhonderd banen opleve
ren. In Nederland mogen
slechts vier outlet-factory's
de deuren openen, verklaart
directeur M. Smit van Inno
vast; de keuze in Zeeland zou
volgens hem op óf Goes óf
Sas moeten vallen. Smit zal
binnenkort met burgemees
ter Lonink in gesprek treden
over de bouwvergunning. Als
de vergunning rond is, wil
Smit direct beginnen met de
bouw. Het wachten is nu nog
op toestemming van het pro
vinciebestuur1.
Het Rijk heeft nog geen re
gels voor outlets vastgesteld,
maar volgens Lonink zijn er
wel al enkele criteria. Zo mag
een dergelijke superwinkel
alleen op ten minste drie
kwartier rijden van andere
grote winkelcentra, moet een
groot klantenpotentieel
voorhanden zijn en moet het
complex goed bereikbaar
zijn. Sas zou meer dan Goes
aan al deze criteria voldoen.
Het Amerikaans/Engelse be-
drij f B AA McArthur Glen wil
in Goes een outlet centre
bouwen. Hier zou het gaan
om een investering van hon
derd miljoen, die naar ver
wachting ook zevenhonderd
banen zou opleveren.
Sas van Gent komt volgens
Lonink beter uit de bus dan
Goes omdat, zegt hij, Goes
slechter is ontsloten dan Sas
en de Belgen er al aan ge
wend zijn om naar Zeeuws-
Vlaanderen te komen. De
Goese burgemeester D. J.
van der Zaag wil zich niet
mengen in het 'ikke-ikke
spelletje': „Volgens mij is er
in heel Nederland überhaupt
geen plaats voor een outlet
factory. Bovendien, als er al
een outlet in Zeeland komt,
dan komt die simpelweg in de
plaats die het gunstigst is.
zie ook pagina 15
door Sylvia Marmelstein
en Hans van Soest
DEN HAAG - De werkge
versvereniging VNO-
NCW heeft een zware aan
val geopend op de WAO.
Iedereen die langer dan
twee jaar een WAO-uitke-
ring heeft ontvangen,
moet van de ondernemers
de bijstand in.
Dit scenario moet in werking
treden als het aantal arbeidson
geschikten binnen twee jaar
niet daalt, ondanks strengere
keuringen en controles door de
Arbodiensten. Dat heeft voor
zitter H. Blankert van VNO-
NCW gisteren gezegd in zijn
nieuwjaarstoespraak. De vak
beweging is woedend. Ook van
uit de politiek kan Blankexd op
weinig steun rekenen.
Dit jaar neemt het aantal WAO-
uitkeringen met 25.000 toe.
Daardoor dreigen de kosten van
de WAO flink uit de klauwen te
lopen. De werkgevers worden
daar de dupe van want die
draaien de eerste 6 jaar op voor
de kosten van hun zieke werk
nemers. Het eerste jaar betaalt
het bedrijf ziekengeld, de daar
opvolgende vijf jaar worden de
uitkeringen uit het WAO-fonds
gehaald. Daarvoor dragen
werkgevers premies af.
Om deze oplopende kostenpost
de kop in te drukken, moeten
volgens VNO-NCW minder
mensen een arbeidsongeschikt
heidsuitkering krijgen. „Arbo
diensten moeten dus strenger
keuren en beter controleren",
zegt N, van Kesteren. directeur
arbeidszaken. „Als dat niet snel
genoeg effect heeft, dan moeten
de uitkeringen naar beneden."
Staatssecretaris Hoogervorst
van Sociale Zaken komt deze
maand met een plan om het aan
tal WAO'ers te verminderen. Hij
wil vooral de medische keurin
gen verbeteren.
Weinig steun
Het voorstel van de werkgevers
kan op weinig steun rekenen
van de politiek. De regerings
partijen willen eerst de plannen
van Hoogervorst afwachten.
Ook de WD, die het hardst
roept om harde maatregelen,
vindt het nog te vroeg om te pra
ten over nieuwe ingrepen in de
hoogte en duur van de uitkering.
De FNV ziet niks in het voorstel
der kregen vestigingen van
fastfoodketen McDonald's in
Roosendaal, Venray, Gronin
gen, Hendrik-Ido-Ambacht en
Rotterdam een telefoontje over
verstopte explosieven. In geen
geval was er een bom. ANP
'an onze redactie binnenland
ÏTRECHT - Zoals het er nu
laar uitziet, begint de politie
ond 18 januari met acties voor
j eenbetereCAO.De20.000 leden
van de grootste politievakbond
NPB hebben daar gisteren mee
ingestemd.
,peACP gaat vanaf die datum
tagaderen met de leden tijdens
diensttijd. Met de actiedreiging
etten ACP en NPB ook druk op
«et CAp-overleg dat 14 januari
p de agenda staat met verant
woordelijk minister Peper van
Zaken. De vier
lolitiebonden hebben ingezet
ip onder meer een looneis van
,5 procent, terwijl Peper niet
erdergaat dan 2 procent.
)e vier politiebonden trekken
ezamenlijk op in hun verzet,
egin volgende week overleg-
en ze over het soort acties en
ook of ze die samen met de on
derwijsbonden gaan voeren.
Zoals bekend komt het onder
wijzend personeel op 18 januari
weer in verzet tegen het voor
hen onacceptabele CAO-aan-
bod.
De gezamenlijke onderwijsbon
den stelden minister Hermans
van Onderwijs een ultimatum
tot maandagmiddag om met een
beter loonbod te komen voor de
nieuwe CAO voor het onder
wijspersoneel. Als er voor die
tijd geen 'reëel beter bod' komt,
dan gaat de geplande staking in
de week van 18 januari door.
ANP
FREETOWN - Een Nigeriaanse militair
van de West-Afrikaanse vredesmacht
Ecomog houdt met een antitank-raket
werper de wacht in Freetown, de hoofd
stad van Sierra Leone. Rebellen hebben
de stad grotendeels veroverd. Ze hebben
op diverse plaatsen brand gesticht en ter
roriseren de inwoners van de stad. Eco
mog en de lokale Kajamor-clan stellen
zich tegen de rebellen te weer.
foto David Guttenfelder/AP
zie ook pagina 5
IRUSSEL - De VSB, de Gene-
ale Bank en de ASLK gaan op
ifzienbare termijn verder als
én nieuwe bank in Nederland
n België.
lirectievoorzitter Verwilst van
le Generale Bank liet gisteren
ioorschemeren dat 'Fortis' zeer
tansrijk is als naam voor de toe-
tomstige bankcombinatie.
De Belgisch/Nederlandse
bankverzekeraar Fortis lijfde
Vorig jaar na een verhitte strijd
piet ABN Amro de Belgische
Generale Bank in.
De nieuwe naam wordt begin
volgende maand bekendge
maakt. GPD
door Peter de Knegt
en Margit Kranenburg
DEN HAAG - Politici en ethici
hebben verbaasd gereageerd op
het nieuws dat het VU-zieken-
huis in Amsterdam enkele pu
bers behandelt voor transseksu
aliteit. Het SP-Kamerlid Kant
heeft opheldering gevraagd aan
minister Borst van Volksge
zondheid.
In samenspraak met de afdeling
kinderpsychiatrie van het Aca
demisch Ziekenhuis krijgen in
het VU-ziekenhuis in Amster
dam enkele jongens en meisjes
puberteitvertragende hormo
nen toegediend. De behande
ling, die nergens ter wereld
wordt toegepast, stopt de
baardgroei bij jongens en voor
komt dat hun stem breekt. Bij
meisjes stopt de menstruatie en
borstgroei. Volgens betrokken
deskundigen hebben transsek-
suelen veel baat bij een vroege
behandeling.
De medische-ethische commis
sie van de betrokken ziekenhui
zen laten weten dat ze zich nog
nooit over het onderwerp heb
ben gebogen. „Wel is de inspec
tie vorig jaar op bezoek geweest
en die heeft zich uitgebreid ge
oriënteerd. Zowel het behande
lingsprotocol als de evaluaties
zijn positief beoordeeld", aldus
een woordvoerster van de
Utrechtse commissie.
Het Instituut voor Gezond-
heidsethiek in Maastricht is on
bekend met de vroege behande
ling van transseksualiteit.
,Maar een dergelijke ontwikke
ling waarbij kinderen worden
behandeld met verstrekkende
gevolgen, verdient wel kritische
aandacht", meent R. Bergmans
van het Instituut.
Maar niemand die de ontwikke
lingen van het Amsterdamse
'genderteam' kritisch volgt. Het
SP-kamerlid Kant wil nu van
minister Borst weten of een zo'n
vroege behandeling ethisch
aanvaardbaar is. De behande
ling met puberteitsremmende
hormonen is omkeerbaar. Wie
stopt met de middelen, krijgt
alsnog borsten of baardgroei.
De enige bijwerking is volgens
de Amsterdamse prof. dr. Goo-
ren een verminderde botop-
bouw, waardoor iemand minder
stevige botten heeft.
CDA-Kamerlid Buijs heeft be
denkingenbij de manier waarop
de jonge meisjes en jongens
worden behandeld voor trans
seksualiteit. „Dit is nieuw voor
mij. Ik plaats er grote vraagte
kens bij. Ik vraag me af of er al-
tij d sprake is van een noodsitua
tie. Kun je op jonge leeftijd wel
op een evenwichtige manier een
beslissing nemen? Juist in de
puberteit ben je kwetsbaar."
De CDA'er vindt het niet nodig
dat de politiek met een verbod
komt of leeftijdsgrenzen vast
stelt. Eerst moeten er meer we
tenschappelijke onderzoeksre
sultaten zijn. GPD
MORGEN IN DEZE KRANT!!
RECTIFICATIE
In tegenstelling tot eerdere berichten heeft Intratuin Koudekerke
lfll linilllA KOUDEKERKE
VAfltlEJAAfa Vllssingsestraat (Tussen Koudekerke
en v||5s|ngen)^ Te| 0118-551623
VRIJDAG 8 JANUARI S-intrahiin
GEEN KOOPAVOND
HET GROENE WAREN
doorTon van den Nouweland
KERKWERVE - Eén van de
meest gegeten slakkensoorten,
de Petits-Gris, is voor de Fran
se consument niet groot ge
noeg meer. Wetenschappers
willen daarom zwaardere
slakken fokken. Maar die
moeten wel echt Frans blijven.
De Petits-Gris wegen door
gaans acht a tien gram, terwijl
de consument een gewicht van
veertien a zestien gram opti
maal vindt. Het Franse insti
tuut voor landbouwkundig
onderzoek heeft zich daarom
gebogen over de genetische ei
genschappen van de Petits-
Gris (Helix aspersa Muller) om
door selectie grotere exempla
ren te kunnen kweken.
Volgens het instituut is het ge
netisch materiaal van de Pe
tits-Gris goed geschikt voor
vérandering van de eigen
schappen bij het fokken.
Daarbij zou door de selectie
van de partners bij paringen
ook het genetische materiaal
kunnen worden beïnvloed, zo-
Gros-Gris, lekker maar niet Frans genoeg.
foto Wim van Vossen/ANP
dat een zwaardere slak ont
staat.
„Dan krijg je dus een Gros-
Gris", reageert escargotkwe-
ker H. van Langeraad uit
Kerkwerve nuchter. „En die
kweken wij." Van Langeraad
begrijpt niets van het Franse
streven om de Petits-Gris
zwaarder te maken. Smaak
verschil tussen de petits en de
gros is er niet. „De smaak van
welke slak dan ook is heel ge
makkelijk te beïnvloeden door
de slak ander voedsel te ge
ven." Dat is tegen het zere been
van M. Theunis uit Aarden-
burg - kweker van Petits-Gris:
„Persoonlijk vind de Petits
lekkerder. De vleesstructuur is
fijner. Deze slak kan in tegen
stelling tot de Gros ook buiten
worden gekweekt. Dat vergt
minder werk en daarom is ze
populair bij de Franse kwe
kers." Volgens Theunis kun
nen de Fransen, in hun streven
naar meer vlees, juist beter de
Gros-Gris in groei beperken.
Gepensioneerd kweker A F.
Herlé uit Raamsdonksveer
brengt uitkomst. Hij deed aan
de universiteit van Rennes
studie haar de wijngaardslak
en probeert via kweekexperi-
menten de kwaliteit van deze
delicatesse te verbeteren. „Ik
weet niet in hoeverre deze me
ning in Frankrijk verbreid is.
Maar de hoogleraar waarbij ik
college volgde, vindt de Gros-
Gris geen echte Franse slak."
De Petits-Gris daarentegen
staat in afstamming dichter
bij de autochtone wijngaard
bewoner. Een ander verkla
ring voor het opfokken van de
Petits-Gris kan Herlé niet be'
denken.
van Blankert. Voorzitter L. de
Waal wil dat de Ax-bodiensten
zieke werknemers beter bege
leiden. Dan belandden er van
zelf minder mensen in de WAO.
Het CNV noemt het voorstel van
Blankert 'belachelijk'. „Hij gaat
volkomen vooi'bij aan de oor
zaak van de instroom in de
WAO, de oplopende werkdruk",
zegt ai'beidsvoorwaardencoör-
dinator R. van Splunder.
Blankert vindt echter dat werk
nemers met psychische klach
ten ei'g makkelijk ziek worden
verklaard en in de WAO belan
den. „We moeten het begrip
ziekte maar eens veranderen. In
Nederland betekent dat 'niet
welbevinden'. Dat overkomt
mij ook wel eens en dan meld ik
me ook niet meteen ziek." GPD
pagina 3: lonen ambtenaren
President Pastrana (r) en rebellenleiders van de Revolutio-
naire Strijdkrachten van Colombia (FARC) - vlnx1. Ramirez,
Gomez en Reyes - waren gisteren bij eengekomen voor overleg
over vrede in het gewelddadigste land van Zuid-
Amerika. FARC-leider Marulanda deed zijn land
versteld staan door niet te vex-schxjnen.
De Zeeuwse kust wordt bx'eed
verkocht: toexistisch Zeeland
px-esenteert zich txjdens de va
kantiebeurs in Utrecht vanuit
een kustpaviljoen waar 'Zeeuw
se meisjes'in een strandhokj ede
provincie promoten. De aan
dacht wox'dt onder meer geves
tigd op actie en sport, cultuur en
natuur, stedenbezoek
en consumptie van K
streekeigen pi-oducten.
De voorzitter van hoofdklasser Hoek, John Bx-avenboer, stopt
aan het einde van dit seizoen bij de Zeeuws-Vlaamse club.
Haidritmestoornissen dwingen de 62-jarige zaken
man een stapje teriffi te doen bij de voetbalvereni- O A
ging, die hij jarenlang met hart en ziel leidde.
feiten en meningen: 2; binnenland: 3; varia: 4; buitenland: 5;
financiën en economie: 6; radio en televisie: 7; kunst cul
tuur: 9,10,11,13 en 14; zeeland: 15,16,17 en 19; sport: 23,24
en 25
door Annelies Brinkman
en Henk van de Poll
WESTBROEK - Op een boerde
rij in het Utrechtse Westbroek is
gisteren een nieuw geval van de
gekkekoeienziekte ontdekt. Het
gaat om het vijfde BSE-geval in
Nederland, zo heeft het ministe
rie van Landbouw bevestigd.
De oorzaak van de besmetting is
tot nu toe in geen van de geval
len duidelijk vastgesteld. De
sector zelf sluit niet uit dat be
smet veevoer de boosdoener is
geweest. De veestapel van de
boer wordt vanochtend ge
ruimd. Voor de boer betekent
dat het verlies van tachtig x-un-
deren, veex*tien ooien, eexx ram
exx een kat. De omgeving van de
boerderij is gistex-avond afgezet.
De betrokken koe, geboren in
februari 1994, is al op 30 decem
ber op verdenking van BSE af
gevoerd naar een onderzoeksin
stituut in Lelystad en aldaar
gedood. Volgens de getroffen
boerenfamilie kreeg ze woens
dag nog te hox-en dat het moge
lijk allemaal mee zou vallen,
maar gisteren kwam de onheils
tijding toch binnen.
Het ministeiïe poogt nu de leef
tijdsgenoten van het zieke dier;
dat Nelly 26 heette, op te sporen
onder meer om na te gaan of er
meer zieke beesten zijn en of het
veevoer een rol heeft gespeeld.
Bij de laatste twee gevallen in
Heeten en Vriescheloo, bleek de
opsporing te haperen omdat het
registratiesysteem flinke hiaten
FRIMLEY GREEN - Raymond
van Barneveld heeft de halve fi
nales bereikt van de Embassy
World Darts. De Hagenaar had
gisteravond in de kwartfinales
weinig moeite met Steve Duke.
'Barney' versloeg zijn Australi
sche opponent met 5-1.
Na een ware demonstratie -
'Barney' leidde met 4-0 - moest
de titelverdediger zowaar een
set inleveren bij zijn Australi
sche tegenstander. Het concen
tratieverlies bleek van korte
duur. Met klinkende cijfers (5-1)
bereikte de Hagenaar de halve
finales van de World Darts.
Daai'in treft Van Barneveld za-
terdag Chris Mason die Martin
Adams met 5-4 versloeg. Van
daag komt Roland Schol ten, in
de derde kwartfinale uit tegen
Ronnie Baxter.
zie ook pagina 25
vertoonde. J. Vogelaar, voorzit
ter van de vakgroep melkvee
houderij van LTO Nederland,
maakt zich zorgen over de ver
onderstelling dat er wellicht
nog steeds besmet veevoeder in
omloop is. In 1990 werd het ge
bruik van diermeel, een potenti
ële Ziekteverwekker, in veevoer
verboden. De Utrechtse koe was
echter nog geen vijf jaar oud.
ANP
pagina 3: Kamer eist
betere runderregistratie
(Advertentie)
(eenmalig binnen zes maanden)
een proefabonnement van
4 weken voor 16,00
een abonnement. De eerste twee
weken ontvang ik de krant
gratis.
Daarna wil ik betalen:
per maand met automatische
afschrijving a 34,25
per kwartaal met
automatische afschrijving
96,50
Naam:
Stuur deze bon op in een open
enveloppe, zonder postzegel, naar:
PZC, afdeling abonnementen
Antwoordnummer 123
4380 VB Vlissingen.
Bellen gaat sneller: 0800-0231231
De PZC
713214
000002
