rritatie
)ver beleid
RA groeit
n
5!°
Teheran onder druk na
moorden op schrijvers
luis van Afgevaardigden
lijpt messen voor Clinton
,22»
buitenland
eweging weigert concessies
Vaste voet aan wal
Moslims uit Srebrenica opnieuw veroordeeld
Einde reddingsactie Thaise rampvlucht
V.'
Lijken in Algerijnse gruwelput
Britse dierenactivist eet weer
Tweeling is Miss Oost-Duitsland
Elektronisch kleurenpalet
Zoon na lange strijd om sperma
Prodi kansrijk in strijd
om voorzitterschap
Europese Commissie
Failliete Japanse bank
verzweeg vijf miljard
aan probleemleningen
maandag 14 december 1998
irHarm Harkema
S'DEN - De Britse premier
jr blijft doorgaan met het
laten van gevangen republi-
nse terroristen zoals is afge-
oken in het Noord-Ierse
isakkoord. Hij weigert te-
noet te komen aan de steeds
rker wordende roep van
ord-Ierse Unionisten en
tse conservatieven om de
paling van gevangenen op te
orten.
afgelopen twee maanden
200 terroristen vrijgelaten,
wie de meesten lid zijn van
verboden Ierse Republi-
inse Leger (IRA). Er zitten
200 activisten vast.
gens Blair is er geen reden
iaan hun komende vrijlating
tomen, ook niet nu de IRA
orde derde keer dit jaar heeft
rklaard voorlopig geen wa
ns te zullen inleveren,
mededeling vertoornde ,vi-
voorzitter John Taylor van
grootste unionistische partij,
UUR Taylor: „De IRA-ge-
ransman vrij na
ommando-actie
i Tsjetsjenië
OSKOU - Russische comman-
<5hebben zaterdag in de Kau-
isus de Fransman Vincent Co-
etel bevrijd. De 37-jarige
edewerker van de Unhcr, de
uchtelingenorganisatie van
3 (Verenigde Naties, was al tien
landen in handen van zijn
Ivoerders.
ichetel werd vastgehouden in
it grensgebied van Ingoesjië
i Tsjetsjenië. Gemaskerde
annen, waarschijnlijk Tsje-
jenen, ontvoerden de Frans-
an eind januari in Vladikav-
iz, de hoofdstad van Noord-
ssetië. AFP
vangenen die nu worden vrijge
laten, beschikken nog steeds
over hun grote hoeveelheden se-
mtex (grondstof voor kneed-
bommen). Ze zijn niet van plan
dat in te leveren. Ze kunnen heel
gemakkelijk weer een bomaan
slag plegen."
Het voor het vredesproces
broodnodige vertrouwen tussen
Unionisten en Republikeinen
lijkt snel af te brokkelen, nu gis
teren ook nog bekend werd dat
de IRA vorige week een nieuwe
leider koos. Deze Brian Keenan
zat veertien jaar gevangen we
gens bomaanslagen. Hij is een
fel tegenstander van het inleve
ren van wapens en explosieven.
Keenan staat bekend als een
man die er niet tegenop ziet
weer naar de wapens de grijpen
als de omstandigheden daarom
vragen.
Kabinet
Hoewel volgens het vredesak
koord de IRA (en andere para
militaire organisaties) him wa
pens pas in 2000 hoeven te
hebben ingeleverd, staan de
Unionisten erop dat daarmee nu
al een begin wordt gemaakt. Zo
niet, dan weigeren zij Sinn Fein,
de politieke tak van de IRA toe
te laten tot een Noord-Iers kabi
net. Deze kwestie blokkeert de
voortgang van het vredesproces
al twee maanden.
Bedreigend zijn ook de ontwik
kelingen in Drumcree bij Port-
adown. Na rellen afgelopen
zomer omdat protestantste
Oranjemannen er niet door de
katholieke Garvaghy Road
mochten marcheren, dreigen
opnieuw ongeregeldheden. An
derhalve week geleden raakten
duizend protestantse jongeren
er slaags met de politie.
Zaterdag liep een mars van de
protestantse broederschap 'The
Apprentice Boys' in het overwe
gend katholieke Londonderry
ook uit op relletjes. Acht auto's
gingen in vlammen op. GPD
MASSAWA - Een Eritrese jongen wordt door zijn vader aan land gedragen. Dit weekeinde kwam het schip Salem in de Eritrese havenstad
Massawa aan, met aan boord 1500 Eritreeërs die door buurland Ethiopië werden uitgewezen. Sinds de twee landen in mei met elkaar in
oorlog raakten, heeft Ethiopië veertigduizend Eritreeërs het land uitgezet. De gedeporteerden gingen in de zuidoostelijke havenstad As-
sab aan boord en maakten een reis van 36 uur om in het veilige Massawa te komen. foto Michael Sullivan/RTR
van onze redactie buitenland
BIJELJINA - Drie moslims uit
Srebrenica zijn zaterdag door
een Bosnisch-Servische recht
bank in Bijeljina tot in totaal 51
jaar gevangenisstraf veroor
deeld wegens de moord op vier
vermiste Serviërs, wier lijken
nooit zijn gevonden.
Vorig jaar werden de drie elk
veroordeeld tot 20 jaar gevan
genisstraf, maar onder druk van
internationale bemiddelaars in
Bosnië-Herzegowina werd het
proces overgedaan, Dit keer
kregen twee verdachten elk 20
jaar gevangenisstraf en een ver
dachte 11 jaar. De vertegen
woordiger van de internationa
le gemeenschap in Bosnië,
Carlos Westendorp, veroordeel
de de uitspraak scherp.
Nedzad Hasic en Ahmo Harbas
kregen twintig jaar, Behudin
Husic werd tot elf jaar celstraf
veroordeeld. De rechtbank
achtte bewezen dat zij vier Ser
vische houthakkers hebben ver
moord. Zij hebben aangekon
digd in hongerstaking te gaan
tegen hun veroordeling.
Een vierde moslim kreeg een
jaar wegens verboden wapen
bezit. De vier behoren tot de 'ze
ven van Zvornik', die zeggen
overlevenden te zijn van de
massamoord op moslims in de
enclave Srebrenica. Zij hielden
zich bijna een jaar verborgen in
de bossen rond de stad. In mei
1996 gaven zij zich over aan mi
litairen van de internationale
vredesmacht, die hen aan de
Bosnisch-Servische autoritei
ten uitleverden.
Een woordvoerdster van Wes
tendorp riep na de uitspraak
van zaterdag wederom op tot
een nieuw proces. Er was vol
gens haar geen enkel bewijs te
gen de verdachten.
De 'zeven van Zvornik' werden
in april 1997 voor de eerste keer
veroordeeld. Zij mochten toen
niet hun eigen advocaat kiezen.
De andere vier verdachten kre
gen één jaar wegens verboden
wapenbezit. AP/AFP/ANP
lor John Wanders
OS ANGELES - Het Ameii-
aanse Huis van Afgevaardig-
in koerst aan op afzetting van
resident Clinton. Dat het vol-
i illige Huis donderdag of vrij-
I ag een resolutie van die
rekking zal aannemen, lijkt
nvermijdelijk, concluderen nu
ok de naaste medewerkers van
epresident.
I un hoop dat Clinton met een
irmele berisping zou kunnen
egkomen, verdween goed-
eels nadat de nieuwe leider van
e Republikeinse meerderheid
ihet Huis, Bob Livingston, dit
eekeinde kenbaar had ge
laakt dat zijn pai-tij onder geen
eding zal instemmen met een
aive maatregel.
e justitiecommissie van het
luis bracht dit weekeinde een
dries uit dat er op neer komt
lat Clinton moet worden afge-
et. Volgens de Republikeinse
ïeerderheid in de sterk langs
verdeelde commis-
ïe heeft de president bij twee
,Rrschillende gelegenheden
(Advertentie)
COCA COLA
regular, light of cafeïne-vrij
fles 1,5 liter
meineed gepleegd. Daarnaast
wordt Clinton ervan beschul
digd dat hij de rechtsgang heeft
trachten te frustreren en dat hij
misbruik heeft gemaakt van
zijn ambt en zijn regeringsap
paraat. De commissie ziet hierin
vier overtuigende gronden voor
een gedwongen aftreden. De
voorzitter van de justitiecom
missie, de bejaarde Republikein
Henry Hyde, riep president
Clinton gisteren op uit eigen be
weging af te treden.
Met slechts enkele dagen te
gaan tot het historische debat in
het voltallige Huis van Afge
vaardigden, tracht het Clinton-
kamp uit alle macht druk uit te
oefenen op twintig a dertig ge
matigde Republikeinen die, ge
zien de verhoudingen in het
Huis, een doorslaggevende rol
zullen spelen bij de stemming.
Formeel dient elke afgevaardig
de zijn stem uit te brengen op
grond van wat zijn of haar ge
weten aangeeft. Daarbij wordt
nauwkeurig geluisterd naar de
geluiden uit de achterban. Maai
de afgevaardigden laten zich in
de praktijk evenzeer leiden door
de morele druk die de partijlei
ding op hen uitoefent.
Aanbeveling
Mocht een simpele meerderheid
van het Huis eind deze week de
aanbeveling van de justitiecom
missie overnemen, dan ver
plaatst de aandacht zich naar de
Senaat, waar de president te
recht zal moeten staan. Voorzit
ter Hyde van de justitiecommis
sie in het Huis zal als aanklager
fungeren. De honderd Senato
ren zullen in de rol van juryle
den zwijgend toeluisteren en
uiteindelijk het definitieve oor
deel vellen over het politieke lot
van Amerika's 42e president.
Voor een gedwongen verwijde
ring van Clinton uit het Witte
Huis is in de Senaat een meer
derheid van tweederde nodig,
ofwel 67 stemmen. Omdat de
Republikeinse fractie daar niet
groot genoeg voor is, lijkt het
vooralsnog onwaarschijnlijk
dat die meerderheid zal worden
gehaald. GPD
Nobelprijs voor
Vrede betaald uit
wapenbelegging
LONDEN - De Nobelprijs voor
de Vrede wordt betaald van de
winst uit investeringen in de
wapenindustrie en in bedrijven
met een dubieuze reputatie op
het gebied van de mensenrech
ten. Dit meldde gisteren de Brit
se krant The Observer.
De Zweedse Nobel Stichting, de
instelling achter de prestigieuze
prijzen, investeert jaarlijks
meer dan 150 miljoen gulden op
de beurs van Londen en New-
York. Er bestaat geen beleid dat
bepaalt welke aandelen worden
gekocht. Medewerkers van de
Zweedse stichting op de beurs-
vloeren in Londen en New York
gaven tegenover The Observer
toe dat zij investeerden in wa
penproducenten als Boeing,
United Technologies en British
Aerospace. ANP/AFP
Nabestaanden bidden in de modder van Surat Thani voor slachtoffers van de Thaise rampvlucht.
foto Vincent Thian/AP
van onze redactie buitenland
SURAT THANI - In het zui
den van Thailand is de zoek
actie gestaakt naar overle
venden van de vliegramp die
vrijdag gebeurde met de Air
bus A310 van Thai Air. In
totaal zijn 101 lichamen ge
borgen, zo maakte de politie
zaterdag bekend. In totaal
hebben 43 passagiers de
rampvlucht overleefd.
Voor zover bekend zijn er geen
Nederlanders onder de doden,
maar zeker is dat nog niet. On
der de 132 passagiers en veer
tien bemanningsleden bevon
den zich 25 mensen uit het
buitenland kwamen, van wie
er twaalf het ongeval hebben
overleefd.
Slecht zicht
De Airbus A310 van Thai Air
stortte vrij dag neer en vloog in
brand toen het bij slecht zicht
probeerde een noodlanding te
maken op het vliegveld van
Surat Thani. Vanaf die plaats
vliegen veel toeristen naar po
pulaire bestemmingen, zoals
het eiland Koh Samui.
Hulpverleners slaagden er
vrijdag in enige tientallen
overlevenden uit het WTak te
halen hoewel het toestel zich
op een door de hevige regen
uiterst modderig terrein be
vindt. Volgens hen is er weinig
kans dat ze nog meer overle
venden aantreffen. RTR/ANP
Maximaal 21 flessen per klant.
GEROOKTE
ATLANTISCHE ZALM
200gram NU
Vanaf dinsdag verkrijgbaar.
OLA VIENNETTA
ELKE DAG GOED NIEUWSS
van onze redactie buitenland
TEHERAN - De Iraanse rege
ring komt steeds meer onder
druk te staan door de recente
golf moorden op intellectuelen
in het land. De aanslagen maken
duidelijk dat de hervormings
gezinde president Khatami niet
in staat is zijn aanhangers te be
schermen, menen waarnemers.
De moorden komen op een mo
ment dat Khatami in een heftige
politieke strijd is gewikkeld met
de machtige conservatieve op
positie. Ondanks zijn overwel
digende verkiezingszege vorig
jaar met zijn belofte de maat
schappij te ontwikkelen, heeft
Khatami weinig macht om zijn
zin door te drijven tegen de be
houdende oppositie in.
De geheime dienst, politie en
strijdkrachten van Iran staan
onder leiding van de hoogste
geestelijke leider, de 'Recht
vaardige Rechtsgeleerde' Ali
Khamanei. Vooralsnog vonden
zij geen enkele verdachte van de
moorden.
Vijftig schrijvers riepen de pre
sident op 'met alle mogelijke
middelen' een einde te maken
aan de moorden. Zij noemden de
aanslagen een bewdjs van blind
geweld om de vrijheid te onder
drukken, de openbare veilig
heid aan te tasten en spannin
gen in de samenleving op te
roepen.
De grootste Iraanse oppositie
groep in ballingschap, de Natio
nale Raad van Verzet, hoopt dat
een internationale missie naar
Iran zal gaan om de serie moor
den op dissidenten en schrijvers
te onderzoeken. In een verkla
ring zei verzetsleider Massoud
Rajavi dat de 'lage' moorden
veroordeeld moeten worden
door internationale mensen
rechtenorganisaties. De raad
acht het bovendien absoluut
noodzakelijk dat de Veilig
heidsraad van de Verenigde Na
ties zich met de kwestie be
moeit. Behalve internationale
mensenrechtenorganisaties, de
Verenigde Staten en Westerse
schrijversorganisaties, riepen
140 Iraanse parlementsleden op
tot de arrestatie van de moorde
naars.
Gewurgd
De verklaring verscheen nadat
gisteren dertig kilometer ten
zuidoosten van de hoofdstad
Teheran het lijk was gevonden
van de Iraanse kunstcriticus,
vertaler en schrijver Moham
med Pouyandeh. Hij was ge
wurgd. Pouyandeh werd sinds
vorige week woensdag vermist.
Het betreft de derde seculiere
intellectueel uit Teheran die in
korte tijd onder verdachte om
standigheden overleed. Eerder
wei-den de ontzielde lichamen
gevonden van Majid Charif en
Mohammed Mokhtari. De dood
van een vierde vermiste intel
lectueel, Pirouz Davani, wordt
gevreesd.
In november werden het promi
nente Iraanse oppositielid Dari
us Forouhar en zijn vrouw
doodgestoken in Teheran. De
voormalige minister van Arbeid
stond aan het hoofd van de na
tionalistische partij Iran Na
tion. Het echtpaar bekritiseerde
regelmatig de mensenrechtensi
tuatie in Iran. Forouhar was
meerdere keren het doelwit van
militante aanhangers van de
conservatieve Iraanse geeste
lijkheid. AFP/RTR/ANP
ALGIERS - Uit een als massagraf gebruikte put bij een boer
derij vlakbij het dorp Meftah, 35 kilometer ten zuiden van de
Algerijnse hoofdstad Algiers, zijn in totaal 110 lijken ge
haald. Dit heeft de krant El Watan gisteren gemeld.
De politie is twee weken bezig geweest met het uit de put ha
len van de deels ontbonden lichamen, beenderen en kleding
stukken. De droogstaande waterput is zeventig meter diep.
De definitieve telling is gebaseerd op 'het aantal dijbenen dat
uit de put der gruwelen is gehaald', schreef El Watan.
De put \Verd onderzocht naar aanleiding van informatie van
een voormalig lid van de Gewapende Islamitische Groep
(GIA) dat zichzelf bij de politie had aangegeven. AP
LONDEN - De Britse dierenactivist Barry Horne heeft na
ruim 67 dagen zijn hongerstaking beëindigd. De militante
stri jder voor dieren wilde met zijn actie de oprichting van een
officiële vivisectie-commissie afdwingen
Artsen van het ziekenhuis in York waar de actievoerder werd
behandeld, verklaarden gisteren dat Horne niet op sterven
lag. Zij weerspraken daarmee een verklaring van één van
Home's medestrijders.
Na de opname in het ziekenhuis moest de activist donderdag
terug naar een gevangenis bij York. Horne zit daar een straf
van achttien jaar uit voor een reeks aanslagen in het kader
van zijn strijd tegen dierenmishandeling. ANP
VOGELSBERG - Voor de eerste keer is een tweeling Miss
Oost-Duitsland. Bij de verkiezingen in de nieuwe Duitse
deelstaten kon de jury niet kiezen tussen de beide kandidates.
De eeneiige tweeling bleek zo identiek dat zij samen de eerste
prijs wonnen. De 21-jarige Mandy en Nicolle Schreier uit
Dresden mogen nu beiden naar de Duitse finale begin volgend
jaar. Ze willen de eerste dubbele Miss Germany worden. DP.4
LONDEN - Britse wetenschappers hebben het eerste elektro
nische kleurenboek samengesteld. Dit digitale kleurenpalet
bevat meer dan 16 miljoen kleuren. Het kleurenboek - de Ima-
gemaster - maakt het mogelijk kleur objectief te benoemen.
Voorheen was dat een subjectieve aangelegenheid.
Door het kleurensysteem kunnen ontwerpers, mode- en ma-
ke-up-fabrikanten en de grafische sector voor het eerst beel
den in specifiek gedefinieerde kleuren elektronisch uitwisse
len.
Het palet zal ook de medische wereld en voedselindustrie van
dienst zijn. Zo kan de rijpheid van fruit en groenten voortaan
via het scherm worden beoordeeld. Chirurgen, voor wie kleur
cruciaal kan zijn, kunnen nu op duizenden kilometers afstand
de wonden, littekens of tumoren van hun patiënten bestude
ren. ANP
LONDEN - De Britse Diane Blood, die na een juridische strijd
van twee jaar werd geïnsemineerd met het sperma van haar
overleden echtgenoot, is bevallen van een zoon, Liam Step
hen Blood.
Bloods echtgenoot Stephen overleed m 1995 op 30-jarige
leeftijd aan meningitis. Blood haalde artsen over sperma weg
te halen bij haar stervende man, die niet meer bij kennis was.
Omdat het sperma werd weggenomen zonder dat Stephen
Blood daarin gekend was, kregen de artsen geen toestemming
het aan de weduwe te geven.
Infebruari 1997 oordeelde een Brits hof datBlood terechttoe-
stemming was geweigerd. Ze mocht zich wel laten insemine-
ren in het buitenland. Dat gebeurde vervolgens in België. AP
door Paul Koopman
en Mare Peeperkorn
WENEN - De Italiaanse oud
premier I'rodi gooit hoge ogen
bij de komende strijd om het
voorzitterschap van de Europe
se Commissie. De Italiaan werd
dit weekeinde op de Europese
top in Wenen reeds als de ge
doodverfde winnaar bestem
peld.
De opvolger van de huidige
Commissievoorzitter Jacques
Santer uit Luxemburg moet
volgend jaar worden aangewe
zen. Prodi geniet aanzien in de
Europese Unie, omdat hij Italië
rijp heeft gemaakt voor deelna
me aan de euro.
Naast deze prestatie heeft Prodi
het voordeel dat hij uit een zui
delijk groot land komt. Volgens
een - overigens ongeschreven -
EU-regel, is na een klein land
als Luxemburg een groot land
aan de beurt om een kandidaat
te leveren. Prodi zou daarnaast
bij Spanje, Griekenland en Por
tugal in goede aarde vallen. Het
enige dat tegen Prodi pleit, is
zijn christen-democratische
achtergrond, net als Santer. Een
tweede ongeschreven EU-regel
bepaalt namelijk dat christen
democraten en sociaal-demo
craten elkaar afwisselen.
De Commissievoorzitter - de
hoogste functie in de EU - krijgt
vanaf 2000 meer macht. Samen
met twee vicevoorzitters zal hij
een belangrijk stempel op het
Europese beleid kunnen druk
ken, iets wat Santer nooit is ge
lukt. De nieuwe voorzitter
krijgt niet alleen de eer de euro
in te voeren in 2002, hij staat ook
aan het roer als de Unie wordt
uitgebreid met zes landen.
Premier Kok liet dit weekeinde
weten dat hij in ieder geval niet
in de race is voor het voorzitter
schap. Het leiden van zijn twee
de kabinet geniet bij hem de
voorkeur. GPD
door Judith Stalpers
TOKIO - De Japanse regering
heeft de failliete Nippon Credit
Bank (NCB) gistermiddag on
der staatscontrole gesteld,
nadat de bank geweigerd had
vrijwillig een verzoek tot natio
nalisering in te dienen.
De regering staat garant voor
alle financiële afwikkelingen
van de bank. De Bank van Japan
stelt geld beschikbaar om on
middellijk betalihgen te kunnen
verrichten. Deze maatregelen
moeten voorkomen dat onrust
onder rekeninghouders en op de
financiële markten uitbreekt.
Het is, na de ondergang van Ya-
maichi Securities en de Long
Term Credi t Bankde derde gro
te Japanse bank die in een jaar
tijd failliet gaat.
Tot ieders verrassing kondigde
de regering vrijdagavond aan
dat de NCB genationaliseerd
moest worden, omdat de bank
bankroet was. De regering gaf
de bank de gelegenheid vrijwil
lig een verzoek tot nationalisa
tie in te dienen.
Het management van de bank
weigerde dit echter. Het beweert
dat de bank geen tekorten heeft.
Het wilde deze week een rap
port met tekst en uitleg voor zijn
positie indienen. Maar de rege-'
nng achtte uitstel te gevaarlijk
Vandaag zou op de aandelen- en
valutamarkten in Japan en el
ders ter wereld grote onzeker
heid kunnen ontstaan.
De speciale minister voor Bank-
saneringen, Yanagisawa, ver
telde tijdens een persconferen
tie gisteravond dat de bank over
het boekjaar 1997 5 miljard gul
den aan probleemleningen had
ondergewaardeerd. Volgens het
FSA had de NCB 58 miljard gul
den aan probleemleningen uit
staan en niet genoeg voorzie
ningen om die te dekken. Net als
andere banken in Japan ver
leende de NCB in de jaren tach
tig te kust en te keur kredieten
aan bouwbedrijven en project
ontwikkelaars. Toen de prijzen
van onroerend goed acht jaar
geleden instortten, konden de
bedrijven hun kredieten niet
meer afbetalenDe banken wer
den daardoor opgezadeld met
veel probleemleningen, in to
taal geschat tussen de 1.280 en
1.700 miljard gulden. GPD