Zweepslagdoorschietstoten
met verzwaarde pomerans
Delta Profronde
als Zeeuwse
Elfstedentocht
Kunststoter
Ruud de Vos
Drie buitenlanders op NK biljart artistiek
27
vrijdag 11 december 1998
Het Nederlands kampioenschap kunststoten, ook wel
biljart artistiek genaamd, begint vandaag, vrijdag,
om 12.00 uur in Zaal Jacobs aan de Oude Rijksweg te Ril
land.
Aan het toernooi nemen acht spelers deel, die in twee pou
les zijn onderverdeeld. Op vrijdag worden twee poule
wedstrijden afgewerkt, op zaterdag vanaf 11.30 uur de
derde en tevens laatste. De beste twee spelers van de pou
les plaatsen zich voor de halve finales, die zaterdag vanaf
18.00 uur worden gespeeld.
Op zondag wordt om 11.30 uur gestart met de wedstrijd
om de derde en vierde plaats. Om 14.00 uur begint de fina
le. Overigens nemen aan het NK ook twee buitenlanders
deel. De Belgen Jean Marie Limbourg (Queue du Bois) en
Willy Troonbeeckx (Berchem) en de Duitser Rolf Laak-
man (Duisburg) hebben zich via de drie Grand Prix ge
plaatst voor het eindtoemooi. De overige deelnemers zijn
titelverdediger Ruud de Vos (Amsterdam). Sander Jonen
(Uithoorn). Ger Holka (Heerlen). Johan Luising (Amster
dam) en Bocko Vinke (Paasloo). Grote afwezige is Jan
BrunnekreefDe drievoudig Nederlands kampioen miste
door ziekte de voorrondes. Hij hoopt zich via een Luxem
burgse licentie te plaatsen voor het EK, dat in april in Bel
gië wordt gehouden.
Lieuwe Rienstra: „De profronde is bij uitstek geschikt om Zeeland te
promoten in de rest van Nederland. De provincie Zeeland zou dat ook
eens moeten inzien." foto Ruben Oreel
Zeeland zal weten dat de
Internationale Delta
Profronde, voorheen de Ronde van
Midden-Zeeland, een nieuwe
voorzitter heeft. De 59-jarige
Lieuwe Rienstra uit Middelburg
werd vorige week gepresenteerd als
opvolger van Piet Louwerse, die het
na 25 jaar voor gezien houdt.
Rienstra, geboren en getogen in
Friesland, wil de profronde dezelfde
uitstraling geven als de
Elfstedentocht. „De profronde is bij
uitstek geschikt om Zeeland te
promoten in de rest van Nederland.
De provincie Zeeland zou dat ook
eens moeten inzien."
Lieuwe Rienstra is een man van
de wereld. Hij groeide op in
het Friese Akkrum, woonde en
werkte in Amsterdam en Den
Haag, verhuisde vervolgens naar
Axel en nam 25 jaar geleden zijn
intrek in Middelburg. Toen hij dit
voorjaar na een ingrijpende reor
ganisatie bij Hoechst, waar hij
werkzaam was als personeelschef,
met pensioen ging, zwom Rienstra
plotseling in zeeën van tijd. Maar
Rienstra ging niet reddeloos ten
onder aan zijn overschot aan vrije
tijd. Integendeel. De Friese Zeeuw
worstelde en kwam boven. ,,Ik
snap niet dat mensen die gepen
sioneerd zijn, zich vervelen", zegt
Rienstra. ,,Je kunt eindelijk de
di,ngen doen die je leuk vindt.
Sinds zijn terugtreding komt
Rienstra, die doctorandus in de
bedrijfssociologie is, tijd tekort.
Hij is nog altijd actief binnen de
NVP. de Nederlandse Vereniging
voor Personeelsbeleid en sinds
kort zet Rienstra zich ook in voor
de Stichting Emplooi, die vluchte
lingen met een A-status helpt met
het vinden van werk. Maar nu hij
ook wielrenners met een profsta-
tus eenmaal per jaar van werk
moet voorzien, is er een nieuwe
wereld voor hem opengegaan. In
zijn ontdekkingsreis door de wie-
Ierwereld volgt Rienstra voorlopig
nog de voetsporen van zijn voor
ganger Piet Louwerse. die zich
altijd soepel voortbewoog tussen
de wagens en de wielen.
Instituut
Een goed voorbeeld doet goed vol
gen, vindt Rienstra. „Piet Lou
werse is een enthousiaste man. een
instituut in Zeeland. Hij heeft zich
teruggetrokken uit de organisatie
van de profronde, maar niet zon
der mij van adviezen te voorzien.
Ik kan hem altijd bellen. Piet kent
ontzettend veel ploegleiders en
renners, en die contacten moet ik
nog opbouwen. Maar dat ii juist de
uitdaging Hoewel men mij mis
schien oud vindt, voel ik mezelf
nog relatief jong. Ik kan nog heel
veel energie in de profronde ste
ken Het is mijn doel om van de
profronde een happening te ma
ken met een uitstraling die over de
grenzen van Zeeland reikt."
Rienstra is inmiddels begonnen
met de voorbereidingen voor de
25e Internationale Delta Profron
de, die op 22 mei 1999 wordt ge
houden. Niet alleen de finish-
plaats Goes, maar ook het budget
blijft ongewijzigd in vergelijking
met dé succesvolle 24e editie, die
dit jaar werd gewonnen door de
Duitser Erik Zabel. „De beste ba
sis voor continuïteit is elk jaar een
geslaagde ronde te organiseren",
zegt Rienstra.
Deelnemersveld
De samenstelling van het deelne
mersveld baart hem echter enige
zorgen. Dit jaar had de profronde
het geluk dat Rundum Köln, die
een dag na de Zeeuwse wielerwed
strijd op het programma stond,
werd afgelast, zodat de Duitse Te-
lekomploeg met Erik Zabel en
Tourwinnaar Jan Ullrich alsnog
aan de start in Goes verscheen.
Door de overvolle wielerkalender
is het echter steeds moeilijker om
een volwaardig deelnemersveld
bijeen te krijgen. Met alle risico's
van dien, want op een winnaar als
Frank Hoj, Andreas Walzer of Ken
Hashikawa zit niemand echt te
wachten. Toch denkt Rienstra niet
dat de profronde een speeltuin zal
worden voor de mindere goden
van het cyclisme. „Een groot deel
nemersveld spreekt op zich al
aan", vindt hij. „En ik mag aanne
men dat een sterk veld een aan
sprekende winnaar oplevert."
Fascinerend
Het verwijt dat de profronde vaak
niet meer is dan een langgerekte
massasprint, vindt bij Rienstra
evenmin gehoor. „Behalve de
mooie plaatjes in het landschap
die de profronde oplevert, vind ik
vooral de eindsprint aan de finish
fascinerend. Gezien het parkoers
van de ronde, waarin echte
scherprechters ontbreken, is er al
tijd een grote kans op een massa
sprint Zo'n massale aankomst is
voor het publiek aan de finish ook
mooier om te zien dan een renner
die alleen aankomt. Voor het spel
van de eindsprint moet een renner
durf hebben Hij moet ideaal wor
den gelanceerd en met een band
dikte verschil winnen. Daar moet
je jong voor zijn. Naarmate je ou
der wordt, word je wat behoedza
mer. Dan besteed je meer zorg aan
je eigen lijf en leden."
Nu hij leiding geeft aan de Stich
ting Internationale Ronde van
Midden-Zeeland, kan Rienstra
zijn passie voor de wielersport
combineren met zijn liefde voor
Zeeland „Het mooiste aan wiel
rennen vind ik het afzien", legt
Rienstra uit. „Er zijn wel eens af
spraken en combines, maar je
staat er toch alleen voor. Je bent op
jezelf aangewezen. En dan moet je
ook de elementen nog trotseren;
wind, regen, hagel en hitte. Wind
is er in Zeeland bijna altijd. Als het
mooi weer is, en het parkoers is
vlak. dan is de wind toch nog een
handicap voor de renners."
Als Fries tussen de Zeeuwen ziet
Rienstra voor de Delta Profronde
in 'Zeeland wielerland' dezelfde
rol weggelegd als de Elfsteden
tocht in schaatsland Friesland.
Als eerste aanzet zal Henk Kroes,
de voorzitter van de Vereniging De
Friesche Elf Steden, volgend jaar
het startschot lossen bij de 25e
editie van de enige Zeeuwse wie
lerwedstrijd voor beroepswielren
ners Rienstra hoopt dat de pro
vincie inziet dat er geen betere
promotie voor Zeeland is dan de
prof ronde „Het is een gemiste
kans van de provincie om niet met
pns in zee te gaan", zegt Rienstra.
Sven Remijnsen
Het is vrijwel zeker dat wijlen
Godfried Bomans tijdens zijn
leven nooit een wedstrijd
kunststoten heeft gezien. En dat is
jammer, want hij had er vrijwel zeker
een fraai stukje over geschreven. In
zijn verhaal Ongelofelijkheden in
Helmond beschrijft Bomans de
capriolen van een bal die door
librespeler in beweging is gebracht.
De bal stuit van het biljart, hobbelt
de trap af, slaat beneden rechtsaf,
houdt even in bij het stoplicht en
geeft daarna vol gas.
De bal van de kunststoter had bij Bom
ans vrijwel zeker nog veel gekkere toe
ren uitgehaald. En terecht, want de kunst
stoter zorgt voor ongeëvenaarde taferelen
op het biljart. Kijk maar: een bal die, na het
toucheren van een of twee banden wat
rondjes draait, om vervolgens in onver
dachte richting weg te spuiten. Of een bal
die, bij een pionnetje aangekomen, plotse
ling een scherpe bocht maakt, om daarna
met zijn laatste krachten tegen de twee aan
de andere kant van het biljart liggende bal
len te caramboleren.
Kunststoten is de spectaculairste vorm van
biljarten en tegelijkertijd de minst populai
re. Het komt door de angstige cafébazen, die
in het geweer komen zodra de keu omhoog
gaat. Een scheur in het laken is snel ge
maakt. Er zijn in Nederland slechts drie
openbare gelegenheden waar men zich in
kunststoten kan bekwamen.
De grootste boosdoener is echter de zoge
naamde ballenstrijd, die internationaal
wordt uitgevochten. Sommige bonden wil
len hun wedstrijden alleen laten spelen met
ballen van kunststof, elders wil men niets
anders wil dan kunststoten met ivoren bal
len. De ruzie legt een embargo op interna
tionale wedstrijden.
Hoogtepunt
De toppers rest niets anders dan af en toe
een wedstrijd in eigen land af te werken.
Het Nederlands kampioenschap, dat vrij
dag, zaterdag en zondag in zaal Jacobs te
Rilland gehouden wordt, is voor hen daar
om het hoogtepunt van het seizoen. Ook
voor Ruud de Vos. De 38-jarige Amsterdam
mer verdedigt in Rilland zijn titel. Hij is de
absolute favoriet. De laatste vier jaar ging
hij drie keer met de hoofdprijs aan de haal.
Overigens, van De Vos mag men spreken
van kunststoten. De bond spreekt liever van
biljart artistiek, vanwege de voor de hand
liggende associaties bij de term kunststo
ten.
In Rilland wordt met ivoren ballen ge
speeld, tot grote vreugde vanDe Vos. „Ivoor
heeft iets bijzonders, het is levend materi
aal" vindt hij,Een ivoren bal kan drie keer
harder voor- en achteruit dan een bal van
kunststof. Het is allemaal veel spectacu
lairder."
De Vos is niet de allleenheerser in het Ne
derlandse kunststoten, maar is wel de meest
complete, en vanwege zijn goede techniek
het fijnst besnaard. Hij heeft alle Neder
landse records in handen en wordt nog elk
jaar beter. Kunststoten is een moeilijke
sport, beaamt de Amsterdammer. „Je kunt
drie maanden lang een stoot beheersen, om
hem van de ene op de andere dag helemaal
kwijt te zijn. Het is een kwestie van een
voetje verkeerd neerzetten of de keu iets te
hoog of te laag vasthouden. Het luistert al
lemaal heel erg nauw."
Dan is er de afhankelijkheid van het materi
aal. Een bal kan zich in korte tijd heel an
ders gaan gedragen. Schoot hij zoëven nog
fraai om dat pilonnetje heen, een uurtje la
ter kan hij hardnekkig weigeren de bocht te
maken. Dat vereist aanpassingsvermogen.
„Wie niet kan omgaan met de omstandighe
den, is bij voorbaat kansloos", weet De Vos.
Herstellen
Het belangrijkst bij het kunststoten is vol
gens De Vos echter de wedstrijdmentaliteit.
„Bij andere vormen van biljarten heb je al
tijd wel een makkelijke bal tussendoor. Bij
ons is dat niet zo. Iedere bal is moeilijk.
Wanneer je begint te missen, krijg je proble
men. Er zijn weinig tot geen momenten
waarbij het makkelijk is om je te herstellen.
Degene die mentaal het sterkst is, eindigt in
de regel bij de besten."
De Vos verliest op een toernooi als het NK,
dat drie dagen duurt, in de regel twee kilo li
chaamsgewicht. „Je hartslag ligt constant
boven de honderd slagen, zeker bij de druk-
v -ÉÊf
Ruud de Vos: „Ivoor heeft iets bijzonders. Het is levend materiaal."
punten. Je bent dan enorm gestresst en moet
toch proberen op techniek te blijven spelen.
Elke vorm van verkramping is fataal."
De Vos refereert aan figuur 68, de moeilijk
ste stoot die er is. Het is een zogenaamde
kopstoot. De biljarter houdt zijn keu verti
kaal boven de stootbal en geeft die zoveel
effect mee dat hij rond het pilonnetje draait
en aan het eind van het biljart een carambo
le maakt met de ballen die daar enkele
centimeters van elkaar af liggen. „Een ver
schrikkelijk moeilijke stoot, waar maxima
le druk op staat. Het is vaak zo dat je daar
mee het toernooi wint of verliest." Het
huzarenstukje moet geleverd worden met
een extra zware keu. Anders kan de bal on
voldoende effect worden meegegeven en
Ruud de Vos is de grote favoriet voor het NK biljart artistiek, dat dit weekend in Rilland ge
houden wordt.
foto's Marcel Israël
zou de pomerans in vele stukken uiteen
spatten.
Normaal gesproken kan De Vos goed met de
druk omgaan. En wat hij vaak voor heeft op
zijn concurrenten is het feit dat hij allround
is. „Er zijn spelers die bepaalde onderdelen
beter beheersen dan andere. Dat is bij mij
niet zo. Of het nou trekstoten, kopstoten,
doorschiettrekstoten, zweepslagtreksto-
ten, doorschietstoten of zweepslagdoor
schietstoten zijn, ik beheers ze in principe
allemaal."
Vrijdag, zaterdag en zondag hoopt De Vos
deze kwaliteiten in zaal Jacobs te etaleren.
Of, om nog eens met Bomans te spreken, De
Vos hoopt dat hij 'het sjeu' heeft. De laatste
weken kwakkelt hij echter wat met zijn ge
zondheid. De titelverdediger kampt met
een voorhoofdsholte-ontsteking. Het moet
echter raar lopen wil hij de titelstrijd laten
lopen. Bij afwezigheid van internationale
evenementen is het NK hèt evenement van
1998.
Maar het toernooi heeft dit jaar iets extra's.
In 1999 wordt in België weer eens een EK
georganiseerd, en daar wil De Vos graag aan
deelnemen. Hij moet dan wel eerst Neder
lands kampioen worden. Ondanks zijn on
gemak heeft hij goede hoop: ..Kijk. zodra
Ruud lekker draait, is hij moeilijk af te stop
pen."
En het EK? Dat is een apart verhaal. Het
wordt gehouden met kunststofballen. „Dat
is een probleem. Het verschil tussen kunst
stof en ivoor is net zo groot als tussen een
tennisbal en een pingpongbal. Heb je ooit
een tennisser Europees kampioen tafelten
nis zien worden?"
Koen de Vries
