Tijd dringt voor keuzes in zorg PZC Opzwaaiers bestrijden files PZC A-viertje volstaat voor Suriname-beleid Status slachtoffer bepaalt mede hoogte tipgeld Groei gemeenten is grootste bedreiging voor laag Nederland feiten en meningen Kosten blijven stijgen terwijl politiek om hete brij heen draait 4 december 1948 vrijdag 4 december 1998 door Margit Kranenburg Niemand in Den Haag durft er hardop iets over te zeg gen. maar allemaal weten ze het. Soms fluisteren ze zachtjes wat tegen elkaar op het Binnen hof. maar alleen als de ander het niet verder vertelt. Het heeft na melijk te maken met het aller-, allerbelangrijkste in het leven: de gezondheid. Wat is er aan de hand? De Ne derlandse gezondheidszorg dreigt ten onder te gaan aan haar eigen succes. De zorg wordt steeds duurder en als er binnen een jaar of tien niets ver andert. gaat het onherroepelijk mis. Dan komt door geldgebrek en het verouderde verzeke ringsstelsel de zo geprezen geli j - ke toegang voor iedereen tot de gezondheidszorg in gevaar. Politici beseffen inmiddels wat er moet gebeuren om de gezond heidszorg betaalbaar te houden: keuzes maken. Maar geen partij heeft de moed dat ook daadwer kelijk te doen. Tijdens de begro tingsbehandeling van het mi nisterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de afgelopen weken draaiden de Kamerleden voorzichtig om de hete brij. Met kiezen maak je immers geen vrienden. Je bent wel gek als po litieke partij om zomaar te plei ten voor minder geneesmidde len in het ziekenfondspakket, voor hogere premies, voor een eigen risico of het rantsoeneren van de toch al schaarse thuis zorg. Daarmee verlies je kiezers Waarom zou je j e hoofd alvast in de strop steken als de problemen nog niet zo acuut zijn? De ge zondheidszorg in Nederland staat hoog aangeschreven en is uiteindelijk nog voor iedereen toegankelijk, al moet je er soms voor op een wachtlijst. De Kamerleden die over ge zondheidszorg gaan, maken zich niet vrijwillig impopulair. Ze scoren liever met incidenten. Ze buitelen over elkaar heen om opheldering van de minister te vragen over het zoveelste schri j - nende geval. Ook het huidige kabinet maakt geen keuzes. Minister Borst en staatssecretaris Vhegenthart hebben de onvermijdelijke stap weer vier jaar kunnen uitstellen door eerst de organisaties in de gezondheidszorg te dwingen met oplossingen te komen. De VWS-bewindsvrouwen geven extra geld in ruil voor beter werk en minder wachtlijsten. Maar ook een efficiënte, super- zuinige gezondheidszorg komt na de eeuwwisseling in moei lijkheden. De dubbele vergrij zing - steeds meer ouderen, die ook steeds ouder worden - zal toeslaan als de naoorlogse ba byboomers mankerende opa's en oma's worden. Tegelijkertijd schrijdt de dure medische tech nologie voort Hoeveel extra miljarden guldens opeenvol gende kabinetten ook zullen uittrekken, de Nederlandse ge zondheidszorg zal blijven vra gen om meer. Wie roept als eer ste dat de anticonceptiepil uit het pakket kan? Dat oma niet vaker dan een keer per vier we ken onder de douche hoeft? Dat De kosten van de zorg dreigen zo op te lopen, dat de politiek dringend keuzes moet maken teneinde te waarborgen dat er een basisvoorzie ning blijft bestaan. foto Ton Borsboom/ANP door Henk van de Poll Het kabinet is niet van plan de Suri naamse regering ook maar enigzins tegemoet te komen zolang er geen sprake is van een begin van goed en deugdelijk bestuur. Ook al zouden Suriname en Ne derland de zogeheten beleidsdialoog her vatten, dan nog hoeft Paramaribo er niet op te rekenen dat de geldkraan weer open gaat. Minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken nam gisteren tijdens de behande ling van de begroting van zijn departe ment, niet de moeite het onderwerp mon deling toe te lichten. De harde lijn die hij wil volgen had hij neergelegd in een A-viertje temidden van een circa honderd pagina's dik pakket van schriftelijke ant woorden op vragen vanuit de Tweede Ka mer over zij n begroting. Hoewel de Kamer een zakelijke benadering van Suriname toejuicht, heerst er toch twijfel of het ka binet er goed aan doet de voormalige ko lonie dood te zwijgen. Nederland heeft aan verdragsmiddelen voor Suriname nog tussen 550 en 600 mil joen gulden inkas. Voor 450 miljoen is met de Surinaamse regering nog geen beste ding overeengekomen. Zolang geen van beide partijen beweegt, blijft dit bedrag figuurlijk op de plank liggen. Voor Suriname betekent dit dat de Neder landse hulp geleidelijk opdroogt van 123 miljoen vorig jaar naar 50 miljoen vol gend jaar. Voor de Surinaamse regering is dat een weinig aantrekkelijk vooruit zicht, omdat de hulp tot nu toe grofweg 20 procent van de begroting uitmaakte. De breuk in de verhoudingen tussen Den Haag en Paramaribo bleek eind vorig jaar toen de toenmalige minister Pronk voor Ontwikkelingssamenwerking te horen kreeg niet meer welkom te zijn in Surina me. President Wijdenbosch gaf te kennen op het hoogste niveau met de Nederland regering tot een andere opzet van de hulprelatie te willen komen. Suriname wilde af van de betutteling van Nederland bi j de besteding van de verdragsmiddelen. De ambtelijke voorbereidjng van de top liep echter al na enkele ontmoetingen vast. Sinds afgelopen april hebben er he lemaal geen officiële contacten meer plaatsgevonden, al gaan de informele contacten en het overleg op werkniveau gewoon door. ANP één IVF-poging om een kind te krijgen genoeg is? Welk politiek schaap gaat als eerste over de dam en durft de waan van de dag te laten voor wat-ie is? Laat Borst en Vliegenthart voorlopig maar fijn stoeien met afspraken met ziekenhuizen, apothekers, verpleeghuizen. Fluit ze terug als ze er een potje van maken. Maar neem eerst de tijd om met elkaar praten over de toekomst. Uitstelgedrag, zoals je ver schuilen achter een grondig on derzoek naar de toekomstmoge lijkheden heeft geen zin (meer). Het Kamerarchief herbergt al een enorme stapel rapporten over allerhande stelselwijzigin gen en pakketbeperkingen, gemaakt door de indrukwek kendste personen, commissies of adviesclubs. Verschil Het grootste probleem vormt - nota bene in deze pragmatische paarse consensustijd - een al oud heftig ideologisch verschil. De PvdA houdt van het zieken fonds met een breed pakket voor iedereen, terwijl de WD het fonds liever vandaag dan mor gen inruilt voor de particuliere markt en als enige partij het woord pakketbeperking durft te laten vallen. Met ideologieën en dogma's is echter geen patiënt geholpen. Een zinnige discussie over wat medisch noodzakelijke ingre pen zijn en wie daarvoor be taalt, levert veel meer op. En dan niet op fluistertoon, maar gewoon hardop. Maak een ba sispakket waar iedereen via eenzelfde verzekering aan spraak op kan maken. Natuur lijk is dat ongelooflijk moeilijk. Je moet levensreddende opera ties vergelijken met de verple ging van een 88-jarige in een verpleeghuis, flaporen recht zetten met hypermoderne vruchtbaarheidstechnieken, of de pil met allergie. Moeilijk wil echter niet zeggen dat het ook onmogelijk is. Daar komt nog bij dat als de politiek nu geen keuzes maakt en zo de schaarste alleen maar toe neemt, de patiënten zélf zullen gaan kiezen. Dan neemt de toch al bestaande tweedeling in de zorg helemaal oncontroleerbare vormen aan en zal precies ge beuren wat nu in stilte wordt ge vreesd. GPD door Dick Hofland en Peter de Knegt De status van het slacht offer bepaalt voor een belangrijk deel de hoogte van het tipgeld. „Als mevrouw Boonstra-Raatjes niets te maken zou hebben met de topman van Philips, maar een anonieme vrouw in een klein autootje was geweest, dan zou de beloning lager zijn uitgevallen dan 50.000 gulden. Maar als ze banden had met het koninklijk huis, zou het bedrag ongetwijfeld nog veel hoger zijn geweest", zegt dr. AR. Hauber, crimi noloog aan de universiteit van Leiden. Hauber stelt dat Nederland weliswaar geen uitgespro ken klassenmaatschappij is, maar er zijn wel degelijk ver schillen. ,,Je ontkomt er bij na niet aan, dat een zaak ern stiger wordt opgevat als het om een persoon gaat die in verband wordt gebracht met een belangrijk bedrijf of een bekende Nederlander is. De politie staat ook veel meer in z'n hemd als ze een zaak niet kan oplossen waarvoor zo veel aandacht is." De hoofdofficier van justitie in het betrokken politiedis trict bepaalt of er tipgeld mag worden uitgeloofd. Vol gens de nieuwe richtlijn van het ministerie moet het be drag minimaal 10.000 gulden zijn. Bij ontvoering is het doorgaans 25.000 gulden. Voor de tip die leidt tot de aanhouding van de ontvoer der van mevrouw Boonstra is evenwel het maximum van 50.000 gulden gereserveerd. Volgens de richtlijnen kan de minister van justitie slechts in zeer ernstige gevallen be sluiten een nog hoger bedrag toe te kennen. Dat gebeurde onder meer bij het onderzoek naar de IR A-aanslag in Roer mond (1990), waar de belo ning 75.000 gulden was. De brandstichting in Den Haag (1997), waarbij een Turks ge zin omkwam, was volgens de minister een ton tipgeld waard, evenals de viervoudi ge moord dit jaar op het land goed van de familie Tamini- au in Hilvarenbeek. Bedrijven en particulieren mogen verder zelf beslissen of ze de beloning willen ver- i hogen. Het ministerie heeft niets te zeggen over de hoog te van die bedragen. Zo loof de het Ahold-concern een beloning van een miljoen gulden uit voor de opsporing van de ontvoerder van Ger- rit-Jan Heijn alsmede voor de aanhouding van de moor denaar van de filiaalhouder in Oosterbeek. Philips-top- man Boonstra heeft in het onderzoek de beloning zelf met 50.000 gulden verhoogd. Volgens criminoloog Hauber is de officiële beloning in de zaak-Boonstra mede zo hoog uitgevallen, omdat de vrouw een lange lijdensweg achter de mg heeft en het nog niet zeker is of ze inmiddels veilig is. „Er is toch nog steeds het gevaar, hoe klein misschien ook, dat haar morgen weer iets kan overkomen. Ze is niet voor niets naar een onbe kend adres overgebracht. Dat maakt een zeer snelle op sporing van de dader nog noodzakelijker dan bij een misdrijf waarbij herhaling uitgesloten is." Hauber vraagt zich overi gens af of een beloning de op sporing helpt. „In Nederland is er geen enkel onderzoek naar gedaan, al is beloning over het algemeen wel stimu lerend voor menselijk hande len. Kinderen zijn bijvoor beeld veel gevoeliger voor het belonen van goed gedrag dan voor het bestraffen van slecht gedrag. Maar ik vraag me af of mensen zich daad werkelijk meer inspannen als er iets te verdienen valt. Hoewel, er zijn nu vijftien bruikbare tips binnengeko men, dus misschien haal je met een forse beloning de twijfelaars over de brug. Of mensen die toch wat angstig zijn, maar het risico wel wil len lopen als ze er een ton voor krijgen. In het drugsmi lieu zie je wel vaker dat 'col lega's' voor geld bereid zijn over elkaar te praten." GPD door Arjen Kuil Het is vooral het streven naar groei van de Nederlandse gemeenten dat de veiligheid van ons land bedreigt. Dat was gis teren het oordeel van een meer derheid van de deskundigen op het gebied van watermanage ment tijdens een symposium over de tweede fase van het Del taplan Grote Rivieren. Daarin is geen sprake meer van het verho gen van dijken, maar het terug geven van ruimte aan de rivier. Dat onze rivieren meer ruimte moeten krijgen, was voor vrij wel iedereen een uitgemaakte zaak. De roep om rivierdijken nog verder op te hogen wordt in kringen van watermanagers nauwelijks nog serieus geno men. Het roer is om. In amper drie jaar tijd hebben de waterbe heerders de omslag gemaakt. Dijkverhoging geldt nu als sluitstuk, als alle andere maat regelen onvoldoende blijken. Eerst wordt gekeken waar meer ruimte gevonden kan worden om tijdelijk rivierwater te ber gen. De komende jaren wordt intensief naar overloopgebie- den gezocht die hiervoor aange wezen kunnen worden. B de Biuijn van Polderdistrict Groot Maas en Waal verklaarde zelfs bereid te zijn een geëvacu eerde Bommelerwaard onder te laten lopen, als hij daarmee een dreigende overstroming van bijvoorbeeld Gorinchem zou kunnen voorkomen. „Dan ste ken we de dijk door", aldus De Bruijn. Hij stak zijn nek uit en leverde tegelijk forse kritiek op de gemeenten. Want alle mooie woorden over meer ruimte voor de rivier ten spijt, blijkt in de praktijk volgens hem te vaak dat elke gemeente zichzelf in MBHj tkJsü r k k tl een uitzonderingspositie waant. Met name het deze week gesloten akkoord tussen het rijk en Arnhem over het definitief schrappen van nieuwbouw- plannen op de zuidoever van de Rijn, heeft geleerd dat die tijd voorbij is. De komende jaren gaat het om het aanwijzen van overloopge- bieden. Dan keren de tijden terug zoals burgemeester Zo merdijk schetste, toen de Ochte- naren massaal stonden te jui chen als aan de overkant de dijk doorbrak. Ook toen al beteken de het onderlopen van het Land van Maas en Waal de redding van de Betuwe Klimaat De komende weken buigt het kabinet zich over de uitgangs punten die moeten worden vast gelegd in een nieuwe nota waterhuishouding. Ook wil staatssecretaris J. de Vries gere geld zien dat haar ministerie van Verkeer en Waterstaat een dikkere vinger in de beleidspap van haar collega van Ruimtelij ke Ordening, Jan Pronk, krijgt. Want zonder in te grijpen in de ruimtelijke ordening is ons land niet meer veilig, daar zijn de mi nister en alle deskundigen het wel over eens. Een verwachte klimaatsveran dering, met drogere zomers, nattere winters, een dalende bo dem en stijgende zeespiegel, maken Nederland de komende jaren steeds gevaarlijker. En wie morgen de stekker eruit trekt in onze gemalen, ziet even later al meer dan de helft van ons land onder water staan. Die verhou ding zal de komende.jaren al leen maar meer in het voordeel van het water veranderen. Meer ruimte voor de rivier is daarmee onvermijdelijk geworden. GPD Het wordt kiezen: meer ruimte voor de rivieren of slepen met zand zakken. foto Cees Zorn/GPD door Martin Ruesink De Nederlandse snelwegen wordt onvoldoende be nut. Als meer automobilisten gebruik zouden maken van de rechter rijstrook, worden de fi les een stuk korter. Ook moe ten meer weggebruikers de volledige lengte van de in- voegstrook gebruiken en niet bij voorbaat op de rem trappen als ze een viaduct of knoop punt naderen. Ongeveer 75 verkeersassistenten van het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD) zorgen sinds 12 oktober op de drukste we gen voor een betere doorstro ming tijdens de ochtend- en avondspits. Tempo maken en ritsen is het motto. Iedereen wil op de weg zo snel mogelijk in een veilige positie komen", zegt Han Nagelhout, één van de KLPD-coördinato- ren van dit onderdeel van het megaproject Samen Werken Aan Bereikbaarheid (SWAB). „Daardoor wordt maar een heel klein deel van de invoeg- strook gebruikt, terwijl weg gebruikers al ruim vóór een afslag een andere rijbaan op zoeken. Bij viaducten wordt op de rem getrapt omdat ach ter de bult wel eens een file zou kunnen staan." De angst voor een opdoemen de rij van stilstaande voertui gen wordt maar al te vaak een zichzelf vervullende voorspel ling. „De eerste trapt op de rem en mindert vaart tot tachtig kilometer per uur, de tweede remt uit voorzichtigheid net iets harder en zakt tot zeventig en ga zo maar door. Twintig auto's achter de eerste heb je een file", zegt Nagelhout. Bijscholing Opzwaaiers worden ze wel ge noemd, de vaak jonge mannen en vrouwen die bij opritten met armgebaren de wegge bruiker manen op te schieten, dan wel te wachten tot er meer ruimte op de hoofdrijbaan is. De assistenten zijn allemaal politiesurveillanten, agenten met beperkte bevoegdheden. Na hun opleiding en eventuele werkervaring bij één van de regiokorpsen, zijn ze bijge schoold voor het werk op de snelweg. Te voet, op de motor of in de surveillancewagen zullen ze maximaal vijf jaar de files te lijf gaan, zolang duurt dit on derdeel van het project SWAB. Gewapend met een verlichte stok houden de assistenten het snelwegverkeer op een con Een opzwaaier aan het werk op de A-12 bij Gouda. stante snelheid. Pylonen zor gen ervoor, dat invoegers pas aan het einde van de oprij- strook de hoofdbaan op kun nen. Opzwaaien, wachten, op- zwaaien, wachten, zolang er op de snelweg niet hoeft te worden geremd gaat het goed. Met dikke witte jassen aan en bontmutsen op trappelen ze zich deze avond warm op de zuidbaan van de A2 bij Via- nen. Nagelhout: „Ik heb diep respect voor deze collega's. In weer en wind moeten ze er staan en ze blijven enthousi ast, komen constant met idee- en hoe ze hun taak nog beter kunnen doen." Drie assistenten zwaaien bij de oprit invoegers op, een an dere collega sleept een wagen met pech van de vluchtstrook. „Ook pechgevallen trekken aandacht. Andere weggebrui kers gaan langzamer rijden, op de rem staan en dan heb je er gauw een file bij", legt Nagel hout uit. Weer een andere poli tieman houdt sluiprijders aan, die via een tankstation probe ren enkele honderden meters file te omzeilen. Asociaal ge drag, maar niet strafbaar. 'Sluipverkeer Vertraging' luidt één van de 60 teksten die kan worden opgeroepen op de speciale mobiele lichtkrant die de KLPD ruim voor de inrit van het tankstation heeft neergezet. Wie lak heeft aan de oproep, wordt alsnog door de politie aangesproken op zijn of haar gedrag. „Het helpt echt wel, er is al veel minder sluip- verkeer dan een paar maanden geleden", zegt één .van ver keersassistenten. Op het knooppunt Ho- lendrecht, waar de A9 en de A2 samenkomen, hoeft vanavond voor de derde achtereenvol gende avond met te worden opgezwaaid. Het lijkt erop, dat veel vaste gebruikers nu ook zonder de aanwijzingen van de assistenten voldoende vaart maken. Hoe de vork echt in de steel zit blijft onduide lijk „Misschien is er minder aanbod door het goede weer. We hebben natuurlijk drie maanden niets dan regen ge had", zegt brigadier en assis tenten-begeleider Gerard Le Loux. Gewenning Le Loux heeft even tijd om een nieuwtje van de SWAB-teams te laten zien: een elektrisch uitklapbaar scherm op het dak foto Cees Zorn/GPD van surveillancewagens waar mee waarschuwingen met ver wisselbare teksten kunnen worden getoond. Nagelhout waagt zich niet aan harde uitspraken over het ef fect van de teams op de files, daarvoor is het nog veel te vroeg. „In de eerste plaats speelt het gewenningseffect een rol. Automobilisten die zeggen dat er juist veel meer wordt geremd, omdat de ver keersassistenten de aandacht afleiden, hebben ten dele ge lijk." Dat effect speelde volgens de brigadier vooral in de eerste weken van het project en neemt nu al zichtbaar af. „Het resultaat is moeilijk te meten, maar je ziet in ieder geval wel dat de aanwijzingen goed wor den opgevolgd. Of de file min der erg wordt en zo ja waar door, dat is een zeer complexe zaak waarin meerdere facto ren die een rol spelen. We zou den met z'n allen niet zo en thousiast meer zijn als we er niet in geloofden. We hebben zeker niet de illusie alle files op te lossen, daarvoor is op som mige plekken de capaciteit van de weg ook te beperkt. GPD Emmaüsgangers De Belgische schilder en kunstkenner Decoen zegt met bewijzen te zullen komen dat de grote schilder Vermeer uit Delft zelf de Emmaüsgangers schilderde. Samen met Belgi sche en Nederlandse deskun digen werkt hij aan een rap port dat zal aantonen dat Venneer en niet Van Meegeren de maker van het bekende schilderij is. Borden De Zweedse gezant in Londen, Hagglöf, baart opzien met een verklaring dat hij een delega tie van de Rijksdag onmogelijk kan uitnodigen omdat in het gezantschapsgebouw niet ge noeg borden zijn. Filmjeeps Een colonne van acht film jeeps brengt een bezoek aan! Middelburg. Het wordt het be gin van een toernee langs all* provinciale hoofdsteden. De rijdende bioscopen won" binnenkort naar Indonesiël verscheept, waar zij de Neder-'jË! landse militairen op debuiten-L posten verstrooiing zullen bie-iP den. P In Loodswezen Het Belgische ministerie va# Verkeerswezen trekt een kre-f® diet van 5,5 miljoen frank uit?' voor de uitbreiding en de mo-£ dernisering van het BelgischP Loodswezen in Vlissingen. Het1"1 geld is in eerste plaats bestemd^J voor een nieuw gebouw. te 1 fel Uitgever: W. F. de Pagter Hoofdredactie: A L Oosthoek - A L Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (0113)273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 4537 AK Terneuzen Tel (0115)694457 Fax (0115)620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax (0115)561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23 4301 KJ Zierikzee Tel (0111)454647 Fax (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee en Hulst 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8 00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www pzc nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden. zaterdags tot 14 00 uur op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20 00 tot 22.00 uur Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal ƒ95.00. franco per post 125.50. per maand 34.75; per jaar 366.50. franco per post 485.00. bij automatische afschrijving per termijn 1.50 korting. losse nummers maandag t/m vrijdag 1.75. zaterdag 2.50 p st (alle bedragen inclusief 6 pet btw). Postrek.nr 3754316 t.n v PZC ab rek Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm. minimumprijs per advertentie 27.60. ingezonden mededelingen 2.5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 7- meer(excl. 17,5 pet btw), volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag. (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet btw) Giro: 35 93 00. Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2