Een mooi leven vol
grappen en gruwel
Engeltjes rond de kribbe
Mulan baanbrekende
Disney-animatiefilm
Ahoy'-beurs voor
fans van Stones
2 t/m 8 december
Cine City
VLISSINGEN (0118-418810)
Mulan (origineel). Do. t/m di. 19 en 21.30 u
Mulan (Ned.) Za. en zo. 13.45 en 16.15 u.;
The Truman Show Wo 14, 16.15.19 en 21.30
uu., do. t/m di. 19 en 21.30 u.,
Abeltje.Wo. 14 en 16 u.,za. enzo. 13.45 en 16.15
There's something about Mary Wo. 14, 16.15,
19 en 21 45 u., do. en vr. 19 en 21.45 u., za. en zo.
13.45,16.15,19 en 21.45 u.. ma en di. 19 en
21.45 u.;
La Vita Bella. Wo. 19 u., do. t/m di. 21.30 u..
Madelief Wo. 14 en 16 u.;
The Horsewhisperer. Wo 14 en 19 u., do. en vr.
19 u„ za. en zo. 13.45 en 19 u ma en di. 19 u.;
Snake Eyes. Wo. 19en21.30u.,do.t/mdi. 19u.,
Saving Private Ryan. Wo. 14 en 19 u do en vr
19 u„ za. en zo. 13.45 en 19 u., ma. en di. 19 u.;
Blade. Wo. 19 en 21 30 u., do, en vr. 19 u., za. en
zo. 16en 19 u., ma. en di. 19 u„
Freddy the frog. Za. enzo. 13.45 u.;
The Negotiator Wo. t/m di. 21.30 u
Dr. Dolittle. Wo. 14en 16u..za. enzo. 13.45en
16.15 u.
Cinema
MIDDELBURG (0118-613482)
Hamam, II Bagno Turco. Wo. 20.30 u.,
The Full Monty Do. 20 30 u vr. en za. 22 u
Perfect Circle. Vr. 19.30 u., ma. en di. 20.30 u..
Left Luggage. Za. 19.30 u., zo. 20.30 u.
't Beest
GOES (0113-228142)
Die Salzmanner von Tibet, Do. en vr. 20.30 u.
De Koning
HULST (0114-312030)
Mulan (originele) Do. 20 u..vr. 19.15en22 u.,za
14,19.15 en 22 u zo. 16.15 en 20 u ma endi.
20 u.;
Mulan (Ned.) Vr. 19.15 u., za. 14en19.15 u.,zo.
13.45 en 16.15 u.:
Snake Eyes. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 22 u., zo.
19 en 21.30 u.; di. 20 u.;
Abeltje. Wo. 14 u., Vr. 19.15 u„ za. 14 en 19.15
U..ZO 13.45 en 16.15 u.;
There's something about Mary. Wo. 14 en 20
u., do.20u., vr. 19.15 en 22 u.,za. 14.19.15 en 22
u„ zo. 13.45,16.15,19 en 21.30 u.. ma. en di. 20
u.;
The HorseWhisperer. Wo. en do. 20 u vr enza.
21 u.,zo. 16.15en20u ma.endi.20u
The Negotiator. Wo. en do 20 u vr. 22 u., za
19.15 u., zo. 21.30 u., ma. 20 u
Blade. Wo.20u.,vr 19.15.za.22u..zo. 19u di
20 u.;
Dr. Dolittle. Wc. 14 u., vr. 19.15 u., za. 14 en
19.15 u.,zo. 13.45;
Dubbel en Dwars. Wo. en za, 14 u., zo 13.45 u
Small Soldiers Wo 14 u
Saving Private Ryan. Wo. en do. 20 u., vr en za.
21.15 u„ zo. 16.15 en 20 u.. di. 20 u.
Lede! theater
OOSTBURG (0117-452735/453377)
Geen voorstellingen.
Porgy Bess
TERNEUZEN (0115-613293)
Clerks. Wo. 20 u.;
Cin em actueel
BERGEN OP ZOOM (0164-254886)
Mulan (Originele) Do. 20 u., vr. t/m zo. 18.30 en
21.30u., ma. endi. 18.30u.;
Mulan (Ned.) Za. 14 u., zo. 14 en 16,15 u
Abeltje. Wo. 14 u., vr. 18.45 u., za. 14en 18.45 u
zo. 14 en 16.15 u.;
There's something about Mary. Wo. 14 en 20
u.,vr. 18'.45 en 21.30 u.,za. enzo. 1845en21.30
u., ma. en di. 20 u.;
The Horsewhisperer Wo. en do. 20 u.vien za.
20.30 u.,zo. 14 en 20 30 u., ma. en di. 19.30 u.;
The Negotiator. Wo. 20 u.;
Dr. Dolittle. Wo. en za. 14 u„ zo. 18.45 u
Sneak preview. Do. 20. u.;
Siberia Ma, 20.30 u,;
City of Angels. Di. 20.30 u.
Roxy
BERGEN OP ZOOM (0164-233434)
Mulan (Ned) Vr. 18.45 u.,za. 14,16.15 en 18.45
u„ zo, 14en 16.15 u.;
Abeltje.Wo. 14u„vr. 18.45u ,za.14en16.15u„
zo. 14 u.;
There's something about Mary. Wo. en do. 20
u.. vr.enza. 18 45en21.30u.,zo. 16.15en20u.,
ma, en di. 20 u.;
Blade. Wo. en do. 20 u., vr. en za. 21.30 u., zo
t/m di. 20 u.;
Dr. Dolittle Wo. 14 u.
Jeroen Krabbé en Isabella Rossellini
in Left Luggage.
woensdag 2 december 1998
Roberto Benigni in La vita bella.
Een komedie over de holocaust, is dat niet zoiets als vloe
ken in de kerk? De populaire Italiaanse komiek Roberto
Benigni heeft het toch gewaagd en het resultaat is bijzon
der en aangrijpend. Terwijl Spielberg het met zijn histori
sche drama's zoekt in zo realistisch mogelijke taferelen,
daar probeert Benigni ons die gruwelijke werkelijkheid te
laten zien in de vorm van een sprookje. Hij heeft clementie
met de kijker, maar zijn film gaat over dezelfde wreedhe
den en menselijke waarden die ook in 'Schindler's List'
aan de orde kwamen. In Cannes werd La Vita Bella be
kroond met de Grote Juryprijs.
door Leo Bankersen
Benigni, die ook regie en sce
nario voor zijn rekening nam,
speelt de joodse flierefluiter
Guido, die samen met zijn
zoontje naar een concentratie
kamp wordt gestuurd. Om het
jongetje te beschermen verzint
hij dat het allemaal maar een
spel is. 'Als je precies doet wat
ze zeggen kun je punten ver
dienen. Wie het eerst duizend
punten heeft wint een prijs.'
Die hoofdprijs, Guido schudt
in zijn wanhoop maar wat uit
zijn mouw, is een heuse leger-
tank. En als in de slotscène de
Amerikaanse bevrijders op
rukken rijdt er inderdaad zo'n
tank de hoek om. Het jongetje
straalt van geluk. Later zal hij
van zijn moeder het echte ver
haal horen; hoe zijn vader zich
voor hem heeft opgeofferd.
Om deze absurde geschiedenis
op overtuigende wijze te kun
nen brengenneemt Benigni
een lange aanloop. De eerste
helft van La Vita Bella is een
zonnige en speelse klucht
waarin de dreiging van fascis
me en jodenvervolging nog
grotendeels onderhuids is.
Guido is een Chaplin-achtige
vrijbuiter, een aandoenlijke
clown en fantast die zonder
daar op uit te zijn een spoor
van chaos achterlaat. Als zijn
auto op hol slaat probeert hij
de mensen langs de weg te
waarschuwen, maar men ziet
zijn armgezwaai voor de fas-
cistengroet aan. Later gebeurt
het dat hij de rol moet spelen
van een hoge ambtenaar uit
Rome die op een school voor
lichting komt geven over de
superioriteit van het arische
ras. De voorstelling die Guido
improviseert is niet alleen hi
larisch, maar tegelijkertijd
een vernietigende afrekening
met de fascistische ideologie.
Dit is Benigni op zijn best.
Ook zijn liefdesverklaringen
aan de onderwijzeres Dora lo
pen uit op bizarre en tegelij
kertijd hartveroverende voor
stellingen. Hij redt haar van
een huwelijk met een fascist
door haar op het bruiloftsfeest
te ontvoeren. Het paard waai-
mee hij haar schaakt is kort
daarvoor door anti-semieten
groen geverfd en met leuzen
beklad. Vanaf dat moment is in
La Vita Bella alles mogelijk,
eri wordt het tijd om vijf jaar
verder te springen. Op een
kwade dag worden Guido en
zijn zoontje opgehaald...
Zoals Guido's demonstraties
van verliefdheid niet alleen
dwaas maar ook oprecht ont
roerend waren, zo voel je nu
dat Guido's verzinsels in het
kamp een uiting zijn van ver-
twij feling en van liefde. En hoe
wonderlijk het verhaal ook is,
het instinct om desnoods je le
ven te geven voor een kind of
een geliefde, maar ook de nei
ging van een mens om zich af te
sluiten van gruwelijke gebeur
tenissen is wel degelijk reëel.
Het is bittere satire - Guido
prijst de vlekkeloze organisa
tie - met soms een onverwacht
serieus moment als aangrij
pend contrapunt. Het besluit
bijvoorbeeld van Dora om
vrijwillig op de trein te stap
pen. Of dat ene beeld dat heel
even een glimp van het on
voorstelbare toont; Guido
dwaalt met zijn zoontje in zijn
armen door het kamp, en in de
mist doemt als een droom
beeld een berg van dode licha
men op.
Met eerdere films van Benigni
had ik vaak het gevoel dat hij
zichzelf wat al te graag in het
middelpunt stelde, dat het net
even te veel en te vet was. Het
onderwerp heeft hier waar
schijnlijk een louterende uit
werking gehad. Benigni heeft
in La Vita e Bella zijn beste ko
mische momenten. Bovendien
weet hij die verbijsterende
mengeling van grappen en
gruwel, melodrama en fanta
sie uitstekend in evenwicht te
houden. Aan zijn integriteit'
hoeft ook geen 'enkel moment
getwijfeld te worden, al kan ik
me voorstellen dat er mensen
zijn die er op grond van hun
persoonlijke oorlogservarin
gen weinig voor voelen een
confrontatie met deze film aan
te gaan. Maar dat gold voor
'Saving Private Ryan' ook.
La Vita Bella draait in
CineCity Vlissingen.
lamp', is er nu Mushu, een
draakje dat als onhandige be
schermengel afdaalt van Mu-
lans voorvaderlijke tempel om
de heldin bij te staan maar dat
voortdurend bezig is in zeven
sloten tegelijk te lopen. In de
Engelstalige versie steekt de
stem van Eddie Murphy er de
prestatie van Robin Wiliams
(als Aladdins geest) mee naar
de kroon.
Alles bij elkaar maakt het Mu
lan tot een feestelijk filmavon-
tuur dat de kwaliteiten van de
voorgangers 'Pocahontas', 'De
Klokkenluider' en 'Hercules' j
verre overtreft.
Mulan, te zien in CineCity
Vlissingen, De Koning
Hulst, Cinemactueel en
Roxy Bergen op Zoom.
City
Perfect Circle
Perfect Circle is de eerste film
die het tragische lot van Saraje
vo van binnenuit belicht. Regis
seur Ademir Kenovic maakte de
belegering aan den lijve mee.
Zijn film is een humaan en invoe
lend portret van de inwoners
van een stad die door een on
zichtbare maar niet minder do
delijke vijand belegerd worden.
Centraal staat een dichter die
zijn eigen vrouw en dochter
naar veiliger oorden ziet ver
trekken en opgezadeld raakt
met twee weeskinderen die op
zoek zijn naar een tante.
De zorg voor dat duo ontheem
den maaktdedichteropeenstot
een echte vader. Niet omdat hij
zich zou willen opofferen; bo
venmenselijke Hollywoodhero-
iek vind je in Perfect Circle niet
terug. Het is meer omdat een in
tense situatie nu eenmaal on
verwachte gevoelens in een
mens afdwingt.
De kracht van Perfect Circle zit
vooral in de sfeertekening. In
een akelig authentiek decor
hangt een onwezenlijk alle
daagse sfeer van dood en ver
derf die weinigen onberoerd zal
laten. Die door Kenovic met en
kele droombeelden van de dich
ter ondersteunde realiteitmaakt
de gruwelijke kantvan de oorlog
duidelijk; Kenovic's poëtische
aanpak houdt die beelden dra
gelijk.
Perfect Circle laat op die manier
in tal van opzichten de andere
kant van de oorlog in Bosnië
zien.
Perfect Circle, te zien in Cinema
Middelburg.
Disney's Mulan is de beste animatiefilm van de jaren ne
gentig tot dus ver, met weinig kans dat de voor volgend
jaar geplande 'Tarzan' er nog overheen zal komen. Het on
der supervisie van Barry Cook en Tony Bancroft vervaar
digde epos is baanbrekend modern en ambitieus op een
manier die deze studio sinds 'Fantasia' niet meer te zien
had gegeven.
door Pieter van Lierop
Het verhaal speelt zich af in
historisch China en men kan
slechts bewonderen hoe
smaakvol men een tekenstijl
heeft gedefinieerd vanuit in
spiratie door eeuwenoude
Chinese prenten en heden
daagse Japanse stripkunst.
Mulan oogt minstens zo spec
taculair als 'The Lion King'
maar is tegelijkertijd strakker
en exotischer gestileerd. De
beelden zijn minder vol en het
palet is minder bont. Tegelij
kertijd zijn die tekeningen
daardoor juist expressiever en
perspectivisch rijker, terwijl
een meer ingehouden kleurge
bruik het mogelijk maakt af en
toe dramatische accenten te
leggen die dan ook werkelijk
heftig werken. Het mooist zijn
al die elementen in balans tij
dens een veldslag die zich af
speelt op een besneeuwde
hoogvlakte.
Een veldslag? In een Disney-
tekenfilm? Wel zeker. En het
zou geen verbazing wekken als
de tekenaars daarvoor uitvoe
rig studie hadden gemaakt van
de veldslag op het bevroren
meer in Eisensteins meester
werk 'Aleksander Nevski'. De
makers van Mulan lijken fors
afstand te hebben genomen
van de rozige schattigheid en
sprookjesachtigheid die type
rend is geweest voor veruit de
meeste Disney-films uit het
verleden. Nog steeds wordt
prachtig vertier geboden voor
de jeugd, maar volwassenen
kunnen er ook gerust heen
zonder het alibi nu eenmaal
het grut te moeten begeleiden.
Het onderwerp is bijna femi
nistisch te noemen.
Volksvertelling
Mulan is gebaseerd op een
stokoude volksvertelling.
Meisje Mulan is een spring-in-
het-veld die moeilijk in het ga
reel is te krijgen. Ze zou uitge
huwelijkt moeten worden,
maar haar manieren zijn nog
zo ongepolijst dat ze er de kop
pelaarster mee tot wanhoop en
razernij brengt. Zo brengt Mu
lan schande over haar familie.
Intussen is Hunnenkoning
Shan-Yu het land aan het be
stormen en blijkt voor zijn
hordes de fameuze Muur geen
hindernis van betekenis. Chi
na mobiliseert. Mulands vader
maakt zich gereed te gaan
vechten voor het vaderland,
maar de man is eigenlijk te oud
en kreupel voor die taak. In de
nacht maakt meisje Mulan
zich meester van vaders wa
penuitrusting en meldt zich in
zijn plaats bij legeraanvoerder
Shang die denkt dat hij met
een jongen te doen heeft.
Ook dit keer is gezorgd voor
vier liedjes en een stevige
portie humor die gewoontege
trouw vooral wordt gegene
reerd door een koddige 'side
kick' Bijna net zo amusant als
in Aladdin de 'geest van de
De Chinese actrice Ming-Na
Wen geeft in de originele ver
sie van Mulan stem aan de
hoofdrolspeelster.
foto Rose Prouser
In het Bijbels Openluchtmuseum bij Nijmegen toont de
kerstexpositie dit jaar kribben uit de collectie van Elisa
beth Houtzager. Engelen vormen de rode draad in de ruim
honderd stallen. Zo is een engelenkoor uit de 16e eeuw te
zien. Opmerkelijk is dat de expositie alleen te betreden is
via een 'hemel, waarin bazuinen, luiten en trompetten
klinken'.
De kerststal kent al een lange
traditie. De kerstkribbe ont
stond in het middeleeuwse Eu
ropa. Volgens de overlevering
was Franciscus van Assisi in
het jaar 1223 één van de eer
sten die een kribbe in het bos
plaatste gm daarmee de ge
boorte van Jezus na te bootsen.
Dat werd door anderen nage
volgd en op den duur werd het
een traditie elk jaar het kerst
verhaal uit te beelden. Aan
vankelijk alleen in kerken en
kloosters, kreeg de kribbe
rond 1550 ook een plaatsje in
woningen. De entourage ver
schilde per land. In Duitsland
waren de stalletjes van tin. Ita
lianen bouwden van hout, me
taal of aardewerk soms com
plete steden na. Jozef bleek
niet overal timmerman en ook
de herders hadden soms een
ander beroep. In het Duitse
Harzgebergte was Jozef een
zilversmelter, in Engeland een
mijnwerker.
Inde 17e eeuw was de kerststal
razend populair, vooral in Ita
lië. Een karakteristiek Itali
aans motief is de ruïne van een
antieke tempel, symbool voor
de teloorgang van het heiden
dom. Ook uit verre landen zo
als Japan kwamen stallen,
sinds Jezuïten in de 16e eeuw
de wereld waren ingetrokken
om het geloof te verspreiden.
Elisabeth Houtzager begon na
de Tweede Wereldoorlog
kerststallen te verzamelen. Ze
bouwde, dankzij vele reizen,
een omvangrijke collectie van
bijna achthonderd exempla
ren op. In 1987 werd de verza
meling geschonken aan het
Bijbels Openluchtmuseum,
dat nog steeds niet alle krib
ben heeft geëxposeerd.
Zeven kerstgroepen zijn van
de hand van Gerard Héman
(1914-1992), een Duitse kun
stenaar die na omzwervingen
begin jaren dertig in Neder
land belandde. Zijn eerste
stallen waren van hout, later
van klei. Zijn details werden
subtieler en zijn palet kleurrij
ker. Dieren en natuur spelen
een hoofdrol. Volgens het mu
seum kun je er uren naar kij
ken. Hémans beeldhouwwerk
is in Rotterdam op verschillen
de plaatsen te zien, zoals een
reliëf boven de ingang van een
bank aan Coolsingel.
Om het thema 'engelen' kracht
bij te zetten, is een 'engelen
koor' samengesteld, waarbij
musea uit Utrecht en Bergen
op Zoom (Markiezenhof) unie
ke beelden in bruikleen heb
ben gegeven. Het gaat om
exemplaren uit de 16e eeuw en
begin 20ste eeuw.
Speciale aandacht is er voor
kinderen, die zelf een kersten
gel mogen maken, naar kerst
verhalen kunnen luisteren of
opdrachten kunnen uitvoeren.
De expositie '7000 engelen
rond de kribbe'is vanaf
zondag 6 december tot en
met 6 januari te zien van 70
tot 7 7 uur en op nieuw
jaarsdag van 12 tot en met
7 7 uur. Het museum is te
vinden aan de Profeten-
laan 2 in de Heilig Land
stichting bij Nijmegen.
Dickens' Londen
in speelgoed
De vier vakwerkhuizen die in
het Speelgoedmuseum in het
Veluwse Terschuur het nieu
we Charles Dickens-plein
vormen, zijn niet zomaar
door een decorbouwer op een
verloren achternamiddag in
elkaar geflanst. „Omdat we
de huizen tot in de perfectie
wilden nabouwen, hebben we
ons georiënteerd in York,
Monschau en een aantal an
dere historische steden", zegt
Frans Schalkwijk, secretaris
van het museumbestuur.
„Tijdens onze studiereizen
fotografeerden we vakwerk
huizen en keken we heel goed
naar bijvoorbeeld de juiste
pasteltinten. Het was bijna
een semi-wetenschappelijk
onderzoek naar kleurstellin
gen. Het resultaat is er dan
ook naar. Het nieuwe plein is
zo uniek en sfeervol, dat
bruidsparen het nu al gebrui
ken voor trouwfoto's."
Op het Charles Dickens-plein
wanen bezoekers zich in het
19e-eeuwse Londen. Alles is
authentiek: de sierbestrating,
antieke ornamenten, glas-in-
lood ramen en oude lan
taarns. Aan het pleintje staan
vier levensgrote speelgoed
winkels. In de etalages zijn
thema-exposities te zien. Een
ervan geeft een compleet
overzicht van het Meccano
speelgoed.
Het Speelgoedmuseum
vindt onderdak in het Ou
de Ambachtenmuseum
aan de Rijksweg 87 in Ter-
schuur (bij Barneveld).
Open: dinsdag t/m zater
dag 10 tot 17 uur. Info:
0342-462060.
Voor Stones-freaks is de internationale cd- en platen
beurs in Ahoy' in Rotterdam 12 december een must. De
beurs staat in het teken van The Rolling Stones. Er is een
expositie van cd's en platen die sinds de jaren '60 in Neder
land zijn uitgebracht, waaronder zeldzame exemplaren.
'Nederlandse' Stones-singles
uit de jaren zestig genieten
faam om de prachtige fotohoe
zen. In Engeland en de Ver
enigde Staten werd destijds
veelminder aandacht aan de
verpakking besteed. Daar za
ten de rockschijfjes van 45 toe
ren gewoon in een wit of bruin
papieren hoesje. De expositie
geeft een compleet overzicht
van de Nederlandse fotohoe
zen uit de beginperiode van
Jagger&Co.
De beurs in Ahoy' is zater
dag 12 december open van
10 tot 17 uur.
Wie graag wandelt, kan donder
dag 3 en zondag 6 december in
Zeeuws-Vlaanderen op pad met
Staatsbosbeheer. De avond-
tocht bij volle maan op 3 de
cember begint om 19 uur in
Canisvliet in Westdorpe. Deel
nemers wacht een enigszins
griezelige wandeling, waarin de
satansboleet, duivelseieren en
heksenboter een hoofdrol spe
len.
Zondag 6 december kunnen na
tuurliefhebbers in de voetspo
ren van de boswachter treden.
De tocht begint om 14 uur bij de
Smitsschorre in Axel. Laarzen
en regenkleding worden aanbe
volen. Voor beide excursies
kunnen deelnemers zich opge
ven bij boswachter H. van Hage;
0117-306069.
In Belgische steden zijn vanaf
deze week kerstmarkten te be
zoeken. Brussel bijt vrijdag 4 de
cember het spits af met met een
Europese kerstmarkt op de,'s a-
vonds rijk verlichte, Grote
Markt. Kerstversiering, kaarten,
maarookallerhande lekkernijen
uit verschillende landen zijn te
koop. Ook koren uit binnen- en
buitenland zijn te beluisteren.
Tot 13 december is bezoek mo
gelijk. Een dag later, zaterdag 5
december, beginnen kerst
markten in Brugge, Oostende en
Luik, die tot het eind van het jaar
elke dag open zijn. Antwerpen
(11 tot 13 december) en Gent (16
tot 20 december) volgen later.
