Regels voor
mandaten in
Hontenisse
PZC
Cokesfabriek zag eerder zwarte sneeuw
Commandant Jan Bruggeman zegt
brandweerkorps Terneuzen vaarwel
Jubileum jaarmarkt
Axel moet daveren
zeeland dinsdag 1 december 1998 z 13
Raad spreekt college aan
Aidsdag in café
Terneuzen
Internet voor Reynaertschool
Inbreker steelt kristal en ivoor
Politie bekeurt drankrijders
Eerste prijs voor Kunst Eer
Politiehond grijpt autodieven
Burgemeester
en wethouders
op schoot bij
Sinterklaas
(EV<E9i OMZI'Eüt
Medailles
voor redders
door Barend Pelgrim
KLOOSTERZANDE - De ge
meenteraad van Hontenisse wil
inzicht houden in de waslijst
aan mandaten die het college
van burgemeester en wethou
ders hen voorlegt. Volgens een
rapport van adviesbureau Mo-
ret, Ernst Young uit 1996 is
het voor de doelmatigheid van
het gemeentelijke werk nodig
dat een aantal zaken in handen
wordt gegeven van het gemeen
tebestuur. In de commissie mid
delen, maandagavond, sprak
een aantal mensen bezorgdheid
uit over de soms zeer grote be
dragen in die mandaten.
„Er staan bedragen in van
350.000 gulden en dat is wat aan
de hoge kant", aldus L. de Nijs
van Groot Hontenisse in de
commissievergadering. Mis
schien is het beter een grensbe
drag vast te leggen voor de man
daatregeling, anders kunnen we
(als commissie en raad, red.)
voortaan thuisblijven."
Zijn collega van het CDA
A Sponselee, zag het probleem
TERNEUZEN - Het HlV-café in
Terneuzen houdt vandaag,
dinsdag, ter gelegenheid van de
Wereldaidsdag een informatie
ve avond voor iedereen die zich
betrokken voelt bij het lot van
mensen met HIV en Aids.
In café De Dijk in de Terneuzen-
se binnenstad wordt stilgestaan
bij de problemen die HIV-be-
smetting en Aids veroorzaken.
Tijdens de bijeenkomst is een
voorlichtingsteam van de
GGD-Zeeland aanwezig om
vragen te beantwoorden. Naast
het informatieve deel wordt de
speelfilm 'The Cure' vertoond
en wordt er ook nog gezongen.
De manifestatie wordt bekos
tigd door de cafés in de Terneu-
zense binnenstad. De bijeen
komst begint om 20 uur.
ook maar koppelde daaraan di
rect de stelling dat het arbitrair
is wat wel en niet op een manda-
tenlijst thuishoort „Het werkt
echter vertragend als alles via
de raad moet, want wat is de
toegevoegde waarde van een
discussie? Het college lijkt me
mans genoeg, alleen moet de ge
meenteraad goed op de hoogte
gehouden worden
Invloed
G. Kamminga van Progressief
Hontenisse toonde ook begrip
voor de mandaten, maar had er
tevens een kanttekening bij:
„Het is prettig als je invloed
kunt houden als het over enor
me bedragen gaat. Er zijn dan
ook een paar onder-werpen waar
ik graag wat extra informatie
zou willen." Burgemeester T.
Steenkamp stelde dat de man
daatregeling enkel van toepas
sing is op zaken die onder de
voortzetting van bestaand be
leid vallen. „Een grens is dan
ook moeilijk te trekken. Het is
uitvoering van vastgesteld be
leid, waar ligt dan de marge?"
Sponselee stelde tenslotte voor
om de mandaten voortaan in de
begrotingsvergadering in te
brengen om voortzetting van de
discussie in opvolgende bijeen
komsten te voorkomen.
HULST
Expositie - In de Openbare Bi
bliotheek van Hulst loopt op dit
moment een tentoonstelling van
acrylschilderijen van Marileen
Vergouwen. De dertigjarige
Vergouwen heeft een heel eigen
stijl ontwikkeld waarbij vooral
de kleuren en vormen van de af
beeldingen opvalt. Het zijn
vooral dieren en sprookjesach
tige figuren die in haar werk do
mineren. Vergouwen was ook
verantwoordelijk voor de teke
ningen in het stripboek De Le
gende van Saeftinghe met tekst
van George Sponselee. De expo
sitie loopt tot en met 21 decem
ber tijdens de openingsuren.
HULST - De Hulster openbare basisschool De Reynaert heeft
een intemet-aansluiting gekregen van Sinterklaas De aan
leg van de benodigde ISDN-lijnen en apparatuur is bekostigd
door een schoonmaakbedrijf uit Hulst De baas van dat be
drijf is de vader van drie leerlingen. Enkele andere basisscho
len in Hulst kregen eerder al de beschikking over Internet
door de gulheid van een bank. Omdat De Reynaert niet genoeg
bancaire relaties met die gulle gever onderhoudt, kwamen ze
destijds niet voor intemet-aansluitingen m aanmerking. Nu
de school alsnog de beschikking krijgt over Internet, zullen de
leerlingen snel met de mogelijkheden vertrouwd worden ge
maakt. Directeur E. van den Bergen heeft zijn school al aan
gemeld voor een aantal mternetopdrachten die door het Re
gionaal Pedagogisch Centrum Zeeland worden bedacht.
VOGELWAARDE - Een 52-jarige man uit Vogelwaarde ont
dekte zondagavond laat dat er tussen zondagmiddag en het
moment van thuiskomen was ipgebroken in zijn woning aan
de Hazelaarstraat. De hele woning bleek te zijn doorzocht.
Vermist worden enkele kristallen en ivoren kunstvoorwer
pen.
SLUIS - De Zeeuws-Vlaamse politie hield in de nacht van
zondag op maandag op verschillende plaatsen in de regio
weggebruikers aan die met te veel alcohol op achter het stuur
zaten.
De eerste drankrijder werd kort na middernacht gesnapt op
de Sint-Annastraat in Sluis. Een 45-jarige man uit het Belgi
sche Lichtervelde werd in die straat staande gehouden. Een
ademanalyse wees uit dat de man net iets meer dan de toege
stane waarde alcohol in zijn bloed had. Binnenkort moet hij
zich voor de rechter verantwoorden.
Dezelfde vlieger ging op voor een 18-jarige automobilist uit
Zaamslag, die moest blazen op de Guido Gezellestraat in Ter-
neuzen en net iets te veel had genuttigd. Een 36-jarige man uit
Westdorpe maakte het een stuk bonter. Hij werd op de Oost-
poortweg in Sas van Gent gesnapt met ruim driemaal de toe
gestane waarde alcohol in zijn bloed. De Westdorpenaar
kreeg een rijverbod van negen uur en een dagvaarding
ZIERIKZEE - Het orkest van de koninklijke harmonie Kunst
Eer uit Zierikzee heeft de eerste prijs gewonnen tijdens de
nationale wedstrijden van de Koninklijke Nederlandse Fede
ratie van Muziekverenigingen. Het concours werd het afgelo
pen weekeinde gehouden in Beuningen. Kunst Eer streek
op het nationale podium de hoogste eer op door een vlekkelo
ze uitvoering van de klassieke muziekstukken Telemark Fan
tasy en Fantasia Super l'Homme Armé. Het harmonieorkest
bestaat uit 56 spelende leden. Omdat de eigen slagwerksectie
kampt met een tekort aan muzikanten, werden voor het con
cours twee mensen 'geleend' van Sempre Crescendo uit Mid-
delhamis. Ook werd een bevriende hoornist van De Hoop uit
Stellendam ingeschakeld om de waldhoorn melodieën bij
Telemark Fantasy volledig tot hun recht te laten komen.
OOSTERLAND - De politie op Schouwen-Duiveland heeft in
de vroege maandagmorgen (3.40 uur) drie mannen aangehou
den op verdenking van diefstal van een personenauto. De
drie, in de leeftijd van 18 tot en met 21 jaar zijn afkomstig uit
Spijkenisse en Hoogvliet-Rotterdam. Ze konden worden aan
gehouden met assistentie van een politiehond. Na aanhou
ding zijn ze overgebracht naar diverse politiebureau's in Zee
land. De auto werd in Oosterland aangetroffen.
door Wout Bareman
TERNEUZEN - De laatste tijd
stelde hij vast dat hij bij een
uitruk niet altijd meer de eer
ste was. Kijk...en dan gaat Jan
Bruggeman zitten peinzen. Er
werd al gewerkt met een piket
dienst, simpelweg omdat het
onbegonnen werk was om
maar iedere keer weer van de
brandweercommandant van
Terneuzen te verwachten dat
hij de leiding nam bij al die
honderd uitrukken per jaar.
„Ik zeg het niet graag, maar je
wordt nu eenmaal een dagje
ouder. En bovendien had ik zó
veel andere zaken aan m'n
kop. Vergeet niet dat ik jaren
lang de enige beroepsman was
bij de brandweer in Terneu
zen..."
Bruggeman, 61 jaar, maakt ge
bruik van de VUT-regeling en
laat een gemotiveerd korps
achter, dat zich in de eerste
plaats ten dienste stelt van de
burgerij. „Wij zijn steevast het
eerste aanspreekpunt, dom
weg omdat je als hulpverlener
de eerste bent die zich bij een
calamiteit meldt. Op zo'n mo
ment word je geconfronteerd
met mensen die helemaal in
paniek zijn. Die taak neem je
erbij, hoewel daar andere in
stanties voor aangewezen
zijn."
De brandweer van Terneuzen
is met één beroepskracht
zwaar onderbedeeld, geeft
Bruggeman grif toe. Bereke
ningen hebben uitgewezen dat
een stad als Terneuzen, metz'n
bedrijven, z'n afstanden en z'n
scheepvaart, minstens 5,8 be
roepskrachten zou moeten
hebben, Bruggeman heeft dat
aantal, na veel rekenen-oefe-
ningen teruggebracht tot 'mi
nimaal 3,5', maar het gemeen
tebestuur denkt het af te
kunnen met 2,5. Bruggeman
schudt bij het noemen van die
cijfers het hoofd. Hij stelt vast
dat door het gebrek aan be
roepskrachten veel belangrij
ke dingen, zoals de controle
van gebouwen, noodgedwon
gen blijven liggen."
Geen klagen
„Maar op het gebied van het
materieel hebben we absoluut
geen klagen", voegt hij er snel
aan toe. Hij heeft maandag
ochtend net een nieuwe
brandweerwagen besteld. Met
de (chemische) bedrijven in de
Kanaalzone is ook een goede
samenwerking opgebouwd.
„Zij leveren de deskundig
heid, wij het materieel en de
manschappen."
Wat de brandbestrijding bij de
bouw van de Westerschelde-
tunnel betreft, is ook alles on
der controle. Bruggeman en de
zijnen praten al twee jaar met
de aannemer en binnenkort
worden de conceptrapporten
vastgesteld. Er moet veel geoe
fend worden, want die tunnel
bouw vereist aangepaste
aanvalsplannen. Het enige
waarmee hij nog zit - los van
dat gebrek aan beroepskrach
ten - is de hulpverlening op het
water. Die is slecht geregeld.
Bruggeman neemt op vrijdag
18 december - na 34 jaar - af
scheid Tussen vier en vijf
draagt hij in de brandweerka
zerne het commando over. Om
vijf uur volgt de receptie-
Jan Bruggeman:
miteit meldt."
„Wij zijn steevast het eerste aanspreekpunt, domweg omdat je als hulpverlener de eerste bent die zich bij een cala-
foto Peter Nicolai
KLOOSTERZANDE - Sinter
klaas komt zaterdag om twaalf
uur met de pakjesboot aan in de
haven van Walsoorden, waar hij
door de harmonie St. Cecilia
muzikaal wordt onthaald. Bur
gemeester T. Steenkamp moet
als eerste bij de Goedheiligman
op schoot komen, daarna zijn de
wethouders aan de beurt.
De jongste kinderen uit Wals
oorden en Kloosterzande - die-
I genen die nog niet op de basis
school zitten - krijgen in de
kantine van WSW een cadeautje
van de Sint.
Tegen één uur gaat het in op-
I tocht door Walsoorden naar
Kloosterzande waar de kinde
ren van de onderbouw op basis
school Ter Duinen bij Sinter
klaas kunnen komen.
De scholieren van de boven-
I bouw-basisschool kunnen van
af 14.00 uur terecht in Disco Lo
ve, waar de Sint zelf ook nog,
samen met de Pieten, zijn beste
danspasjes zal demonstreren op
de vloer. Om 16.00 gaan Sint en
J Piet dan weer naar him volgen
de bestemming.
REDACTIE
ZEEUWS-VLAANDEREN
Axelsestraat 16
4537 AK TERNEUZEN
Tel: (0115) 694457
Fax: (0115)620951
e-mail: redtern@pzc.nl
C.A.M. van Gremberghe (chef)
W.A. Bareman
P.I.F.M. Cappetti
S. van Doorsselaer
J.F.D. Bakker (sport)
's Gravenhofplein 4
4561 AJ HULST
Tel: (0114) 373839
Fax: (0114)373840
e-mail: redhulst@pzc.nl
R.E.A. Hoonhorst
B.J.G. Pelgrim
CENTRALE REDACTIE
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA VLISSINGEN
Tel: (0118) 484000
Fax: (0118)470102
e-mail: redactie@pzc.nl
City OnLine/Internet
http://www.pzc.nl
e-mail: pzcredcity1@pzc.nl
door Conny van Gremberghe
Het besluit van de raad van bestuur
van vijf Lotharingse staalbedrij
ven om in het Nederlandse Sluiskil een
nieuwe cokesfabriek te bouwen, kwam
niet uit de lucht vallen. De staalbedrij
ven hadden begin deze eeuw te kampen
met ernstige arbeidsconflicten. De
machtige Franse vakbonden lieten kort
voor het begin van de Eerste Wereld
oorlog de puur kapitalistische werkge
vers regelmatig fors bloeden. Bedrijven
werden platgegooid, soms gingen de
ovens voor dagen, weken uit. De bazen
van de staalfabrieken besloten toen op
zoek te gaan naar een geschikte be
drijfslocatie voor een cokesfabriek,
door de bedrijven gezamenlijk te bou
wen, die zorg kon blijven dragen voor
leveranties - ook als het in Frankrijk
door arbeidsonrust weer een spaak liep
- en zelf niet getroffen kon worden door
stakingen.
Na enig zoeken vond president-com
missaris Baron Hypolite d 'Huart van de
raad van bestuur van de vijf staalgi-
ganten een goedkoop geschikt terrein
bij het nietige Zeeuws-Vlaamse dorpje
Sluiskil, pal aan diep vaarwater. In
1911 was de oprichting van de Associa
tion Cooperative Zélandaise de Carbo
nisation s.a. (ACZC) in Sluiskil een feit.
Twee jaar later kon de eerste batterij
ovens in gebruik genomen worden.
d'Huart maakte dat niet meer mee.
Toen het bedrijf in aanbouw 'was, in
1912, overleed hij.
Een jaar later werd de stichter geëerd
door diens naam te verbinden aan het
pad aan de zuidkant van de toenmalige
fabriek, dat toegang verschafte aan een
paar woningen voor de directeur en het
middefikaderpersoneel. Het pad werd
een boomloze laan tussen de Cokesfa
briek en later Hydro Agri en draagt nog
steeds de naam van de baron. Overigens
is het - volgens het straatnamenboek
van Terneuzen - de enige straatnaam in
de gemeente Terneuzen, die niet door
het gemeentebestuur werd vastgesteld.
Polderjongens
Hoe het ook zij, de komst van de Cokes
werd in de regio zeker verwelkomd. Het
I bedrijf verschafte tientallen mensen
J werk, hoofdzakelijk landarbeiders die
door de opkomende mechanisatie in de
landbouwsector brodeloos waren ge
raakt. De polderjongens uit Stroodorpe
I werden cokessnuivers.
I In het eerste productiejaar werd in de
j veertig Coppée-ovens vette steenkool
verwerkt tot 300.000 ton fijne en grove
cokes voor de Lotharingse afnemers.
Via de spoorlijn Mechelen-Temeuzen
werd de cokes afgevoerd naar Frank-
I rijk. De bijproducten teer en gas wer-
De cokesfabriek in Sluiskil, 1961.
den geleverd aan andere bedrijven voor
verdere verwerking.
Daar bleef het overigens even bij. De
Eerste Wereldoorlog gooide roet in het
eten. De Cokesfabriek was niet bij
machte om haar koolproducten in
Frankrijk te krijgen, omdat dit land in
oorlog was. De lijn Mechelen-Temeu
zen was door de Duitse bezetters onge
schikt gemaakt voor gebruik. De ovens
in Sluiskil werden dan ook gedoofd.
De Cokesfabriek ging zijn eerste zwarte
periode in. Acht jaar zou het duren voor
het vuur weer in de ovens gestookt
werd, voor de werknemers weer aan de
slag konden. Dat het zolang duurde, lag
niet alleen aan de oorlog, maar ook aan
maandenlange stakingen in Britse mij
foto archief PZC
nen en de bezetting van het Duitse
Ruhrgebied, waardoor de fabriek tij
denlang van kolen verstoken bleef. Pas
in 1928, het bedrijf was ten opzichte
van 1913 inmiddels met nieuwe ovens
uitgebreid.
Afvalgas
Een jaar later vestigde zich naast de
Cokesfabriek de kunstmestfabriek l'A-
zote (later de Nederlandse Stikstof
maatschappij, het tegenwoordige Hy
dro Agri). Voor de Cokes betekende de
l'Azote een belangrijke partner, omdat
de nieuwe fabriek grote hoeveelheden
afvalgas van de buurman betrok. Dat
gas zou de industrie in de Zeeuws-
Vlaamse Kanaalzone een tijdelijke.
doch belangrijke injectie geven. Ook
huishoudens profiteerden van het Co-
kesgas, omdat het jarenlang de plaats
innam in de regio van het aardgas he-
dentendage.
De periode van relatieve voorspoed
voorde Cokes duurde niet lang. In 1940
meldden Duitsers zich aan de poort van
de Sluiskilse fabriek en luidden het be
gin van de totale ontmanteling in.
Ovens en machines gingen in stukken
en beetjes op transport naar Duitsland
en Rusland. Tal van medewerkers wer
den door de bezetters verplicht te werk
gesteld. De Franse bazen bleven echter
jarenlang van verdiensten verstoken.
De bevrijding bracht nieuwe kracht en
nieuw initiatief om het grotendeels
leeggeroofde bedrijf vitaler dan ooit
weer op poten te zetten. Een groot deel
van het in beslaggenomen materieel
werd terug opgespoord en weer naar
Sluiskil gebracht. Langzaam, maar ze
ker werd de productie weer opgevij
zeld. De leverantie van gas aan de buur
man werd hervat. Toen de Cokesfabriek
in 1961 vijftig jaar bestond, werd dat
dan ook feestelijk gevierd door de vijf
honderd medewerkers.
Malaise
De jaren kort na het gouden jubileum
waren voor de Cokesfabriek jaren van
voorspoed. De langlopende contracten
met Amerikaanse dagmijnen voor de
levering van kolen waren daar groten
deels voor verantwoordelijk, maar toen
eind jaren zestig de staalindustrie haar
eerste naoorlogse crisis tegemoet ging,
kreeg de Cokesfabriek dat ook te mer
ken.
Sindsdien is het op en af gegaan met de
Sluiskilse fabriek Redelijke jaren wis
selden uitermate slechte af, maar de
laatste vier, vijf jaar is de stemming bij
de directie van de Cokes constant in
mineur geweest. De malaise in de Euro
pese staalindustrie, de import van
goedkoop staal uit de voormalige Oost
bloklanden en Rusland en de goedkope
cokes uit China die tegen afbraakpnj-
zen op de markt worden gedumpt, heb
ben grote effecten gehad op het reilen
en zeilen in Sluiskil.
Directeur J. Martin voorspelde in 1997
dat dit jaar voor de Cokesfabriek het
jaar van de waarheid zal worden. Dit
kan best wel eens het geval zijn. Begin
deze maand kondigde Martin bezuini
gingsmaatregelen aan om het bedrijf
althans voor de korte termijn weer enig
respijt te kunnen geven. De bonden vre
zen voor personele gevolgen. Binnen
kort zullen de 290 werknemers van de
fabriek weten waar ze aan toe zijn
Hopelijk stevent de fabnek niet weer af
op een nieuwe zwarte periode in haar
bestaan.
door René Hoonhorst
AXEL - De vijftigste naoorlogse
Axelse jaarmarkt belooft don
derdag 10 december een enorm
spektakel te worden. Het jaar
marktcomité Axe! en de onder
nemersvereniging Axel Axclu-
sief hebben daartoe de handen
ineengeslagen en een daverend
programma opgesteld. Koeien
en paarden weer voor het stad
huis, vijftig meter verse worst
als hoofdprijs van de loterij,
kerstbomen en vuurpotten en
een optreden van Guus Meeuwis
moeten duizenden mensen naar
'hèt centrum waar het altijd nog
gebeurt' trekken.
Vijfhonderd jaar terug, in 1499,
gaf Philips de Schone de aanzet
om van Axel een echte markt
stad te maken. Hij verleende
Axel het privilege veemarkten
te houden. Wanneer die mark
ten de eerste 450 jaar allemaal
zijn gehouden, vermeldt de ge
schiedenis niet, maar vanaf
1948 vindt de jaarmarkt op de
tweede donderdag van decem
ber plaats.
De eerste decennia gebeurde
dat, zoals het hoort, op de
marktpleinen in het centrum
van de stad. De laatste negen
jaar vond de veemarkt echter
onderdak in de Citohallen. Het
huidige showvee - vroeger wer
den de beesten direct op trans
port naar de slager of het abat
toir gezet - kan niet een hele dag
in de decemberkou bivakkeren.
Zowel het jaarmarktcomité als
de Axelse ondernemers vonden
echter dat veel van de traditio
nele sfeer verdween met de ver
plaatsing naar de hallen. Dus
besloten ze speciaal voor het
gouden jubileum een enorme
tent te huren zodat runderen,
paarden, schapen en geiten
overdekt op het parkeerpleintje
voor de stadhui§ingang kunnen
staan. De kerstman treedt op als
alternatieve keurmeester, win
kelend publiek kan zo even bin
nenstappen (ook bij de land-
bouwmechamsatiebeurs in een
(Advertentie)
Alles voor kantoor
op nummer
tweede tent op het Szydlow-
skïplem) én de Axelse onderne
mers helpen mee aan het schep
pen van kerstsfeer. Zo zullen
kerstbomen, kerstverlichting,
een grote kerststal, (kerst)kra-
men en vuurpotten het Axelse
centrum letterlijk en figuurlijk
verlichten.
Gouden erpel
De jaarmarkt van het jaar
marktcomité en de kerstnachts
how van Axclusief zullen naad
loos in elkaar overlopen. Alleen
het feit dat burgemeester W. de
Graaf twee keer moet opdraven
voor een officiële opening geeft
aan dat het nog wel om twee fes
tiviteiten gaat. Overigens wordt
de burgervader donderdag
avond ook nog even bij de plech
tige uitreiking van de gouden
erpel verwacht, de speciale on
derscheiding voor een Axelaar
met bijzondere verdiensten.
Straatanimatie, een kunst- en
hobbymarkt, brandweerde
monstraties en een optreden
van dansschool Petrella Lion
zorgen (samen met de koeien en
paarden van de 'levende' jaar
markt/kerststal) yoor de sfeer
voordat Guus Meeuwis het licht
mag uitdoen.
weststrate verpakkingen
20 middelburg tel: (0118) 630015
CADZAND - Voorzitter
C. Almekinders van de
commissie C'adzand van
de Koninklijke Neder
landse Reddingsmaat
schappij (KNRM) reikte
het afgelopen weekeinde
in de badplaats aan vier
bemanningsleden van het
reddingsstation C'adzand
de vrijwilligersmedaille
openbare orde en veilig
heid uit.
Schipper W de Maillie
kreeg het eremetaal voor
vijftien jaar trouwe
dienst, zo ook stuurman
H. Dellaert. De beman
ningsleden H. de Lijser en
W van de Vijver voor hun
inzet de voorbije tien jaar.
In het naburige Breskens
werden J. van de Heuvel,
M. Neuwald, B. Verhae en
B. van Voren voor hun in
zet voor de plaatselijke
reddingsbrigade beloond
met een legpenning plus
oorkonde. Hier reikte
burgemeester G. Noorde
wier van Oostburg de on
derscheidingen uit.
