Uitstel besluit over Pinochet
Zeker honderd doden bij treinramp in India
Van den Broek ontkent
verspillen geld centrales
PKK saboteert
oliepijpleiding
Irak-Turkije
Excuus Japan aan China blijft ongetekend
Warm Iers onthaal voor Blair
GOES
buitenland
Tipgeld moord op Starovoitova
Turkse ex-premier vrijgesproken
Onderzoek prijzen vliegtuigen
Hun Sen premier Cambodja
Duitsland klaagt Gestapo-lid aan
Britse minister wil extra bedenktijd over uitlevering ex-dictator
Macedonië staat komst
interventiemacht toe
Klopjacht op
oud-president
van Zimbabwe
vrijdag 27 november 1998
MOSKOU - Een van de belangrijkste banken van Rusland
heeft bijna twee ton uitgeloofd voor informatie die leidt tot de
arrestatie van de moordenaars van het liberale parlementslid
Galina Starovoitova.
Zij werd vrijdagavond in het trapportaal van haar woning in
Sint-Petersburg vermoord door onbekenden. De misdaad
shockeerde zowel in binnen- als buitenland. Daarom is het
volgens de president Fridman van de Alia-bank noodzakelijk
dat deze bestraft wordt.
De minister van Binnenlandse Zaken Stepasjin onderstreep
te gisteren dat het inmiddels gestarte onderzoek de mogelijk
heid van een politiek complot serieus neemt. AFP
ANKARA - Eenrechtbank in Ankara heeft gisteren de Turkse
ex-premier Ne?mettin Erbakan vrijgesproken van belediging
van het Grondwettelijk Hof.
Het hof verbood in januari Erbakans Refah-partijomdat die
een centrum zou zijn van fundamentalistische activiteiten.
De 72-jarige politicus kwalificeerde dit besluit als 'justitiële
moord op basis van krantenknipsels'. Hij opperde dat de rech
ters wellicht hadden gedobbeld om tot een oordeel te komen.
Het hof vatte dit op als minachting voor justitie.
Erbakan was premier van juni 1996 tot juni 1997. Er lopen
nog twee juridische onderzoeken tegen hem, voor pogingen
om het constitutionele systeem omver te werpen en voor aan
zetten tot rassenhaat. AFP
WASHINGTON - Amerikaanse autoriteiten gaan het prijsbe
leid onderzoeken van de Amerikaanse vliegtuigfabrikant
Boeing en zijn Europese branchegenoot Airbus. De Ameri
kaanse federale handelscommissie, die het onderzoek leidt, is
vooral geïnteresseerd in de recente prijsverhogingen in de ca
talogussen van beide concerns.
Dat meldde het Britse financiële dagblad Financial Times
gisteren. Airbus zei in een eerste reactie dat er geen prijsaf
spraken bestaan met Boeing. De twee vliegtuigbouwers ver
hoogden in september kort na elkaar hun prijzen.
De Amerikaanse autoriteiten zijn verontrust geraakt door
uitspraken van topfunctionarissen van Boeing en Airbus dat
zij niet meerpuur op prijsbeleid willen concurreren. ANP
PHNOM PEPIN - De Cambodjaanse koning Norodom Siha
nouk heeft Hun Sen officieel tot premier van Cambodja be
noemd. Deze formaliteit opent de weg naar een coalitie tussen
Hun Sen en prins Ranariddh, de zoon van de koning die
woensdag werd gekozen tot nieuwe voorzitter van het parle
ment.
De politieke rivalen Ranariddh en Hun Sen sloten twee weken
geleden een akkoord over een coalitieregering. De partij van
Hun Sen behaalde bij de verkiezingen in juli onvoldoende ze
tels om zelf een regering te vormen. AFP
STUTTGART - De Duitse justitie heeft gisteren een 79-jarige
man aangeklaagd wegens vijfhonderd moorden en betrok
kenheidbij de moord op 17.000 Polen enOekraïners tijdens de
Tweede Wereldoorlog.
De Duitse j ustitie onderzoekt nog of de man de dood kan wor
den aangerekend van 45.000 andere nazi-slachtoffers in de
Poolse stad Lublin en Lvov, dat nu in Oekraïne ligt.
De man, die bij de Gestapo in Lvov werkte, wordt beschul
digd van hulp bij en het ophitsen tot 17.000 moorden in 1942
en 1943Hij heeft toegegeven dat hij in een concentratiekamp
vijfhonderd mensen heeft doodgeschoten. RTR/DPA
van onze redactie buitenland
LONDEN - De Britse minister
van Binnenlandse Zaken,
Straw, wil een week extra be
denktijd over de mogelijke uit
levering van de Chileense ex-
dictator Pinochet. De bewinds
man had uiterlijk komende
woensdag de knoop moeten
doorhakken over het starten
van de noodzakelijke procedu
res. Hij vroeg gisteren justitie
toestemming voor verlenging"
tot 9 december om alle aspecten
te kunnen overwegen.
Straw staat voor een groot di
lemma. Wat de bewindsman ook
besluit, het zal altijd verkeerd
uitpakken, stellen waarnemers.
Als de minister verdere proce
dures afwijst, kan Pinochet als
vrij man naar huis. Voorstan
ders van vervolging zullen dan
zeggen dat Londen een crimi
neel laat lopen. Bij een uitleve
ring van de ex-dictator moeten
de Britten rekening houden met
furieuze reacties uit Chili.
Het Zuid-Amerikaanse land oe
fent druk uit op Londen om de
oud-generaal en senator vrij te
laten. President Frei stuurde
zijn minister van Buitenlandse
Zaken, Insulza, naar Londen en
Madrid om uitlevering en een
proces te voorkomen.
Spanje wil de ex-dictator be
rechten voor misdrijven tijdens
zijn regime, waar ook Spanj aar
den slachtoffer van waren. Vol
gens bronnen bij de Spaanse
justitie zijn bij het hoogge
rechtshof de voorbereidingen
voor een officiële aanklacht we
gens volkerenmoord in volle
gang. Naar verwachting klaagt
rechter Garzón de ex-juntalei
der binnenkort aan.
De Spaanse justitie vroeg Zwit
serland gisteren om tegoeden
van Pinochet op Zwitserse ban
ken op te sporen en eventuele re
keningen te bevriezen. Maar
lang niet iedereen in Spanje is
onverdeeld gelukkig met de uit
spraak van de Law Lords. Zo
maken Spaanse bedrijven met
investeringen in Chili zich ern
stig zorgen over de toenemende
spanningen tussen beide landen
als gevolg van het uitleverings
verzoek door Garzón.
Spanje heeft zeer grote econo
mische belangen in Chili. Vorig
jaar investeerde het Spaanse
bedrijfsleven voor zo'n vijf mil
jard gulden in dit Zuid-Ameri
kaanse land. Dat is veertien pro
cent van alle buitenlandse
investeringen die Spanje jaar
lijks doet. De belangrijkste in
vesteringen liggen op het vlak
van de telecommunicatie, de
energievoorziening, het bank
wezen en de onroerend goed sec
tor. Spaanse bankiers zijn al bij
de aanhouding van Pinochet
een lobby begonnen om de ex-
dictator vrij te laten.
Volgens vertrouwelingen van de
centrumrechtse regering in
Spanje hoopt premier Aznar er
stiekem op dat Groot-Brittan-
nië Pinochet niet uitwijst, zódat
het niet tot een proces in Spanje
komt. Madrid is dan op een ele
gante manier van een groot poli
tiek probleem verlost. Want
hoewel Aznar in het openbaar
verklaart dat het recht zijn loop
moet krijgen, vreest hij dat de
traditioneel goede relatie met
Zuid-Amerika in gevaar komt.
De premier pleitte gisteren dan
ook voor een internationaal hof
dat misdaden tegen de mense
lijkheid zou moeten behande
len. RTR/GPD
van onze redactie buitenland
KHANNA - Een treinongeluk in
de noordwestelijke Indiase
deelstaat Punjab heeft gisteren
aan zeker 108 mensen het leven
gekost. De politie zei dat 250
mensen gewond zijn geraakt,
van wie 36 ernstig. Er worden
nog 35 mensen vermist. Ge
vreesd wordt dat ook zij zijn
omgekomen.
Het ongeluk gebeurde toen de
passagierstrein Amritsar-New
Delhi ontspoorde tussen de dor
pen Khanna en Payal. Drie wa
gons kwamen dwars over het
spoor te staan. Die werden ge
ramd door de aanstormende
Sealdah Express, een sneltrein
die van Jammu op weg was naar
Calcutta.
Reddingswerkers probeerden
met lasapparatuur de wrakken
open te snijden om doden en ge
wonden te bergen. Honderden
dorpelingen uit Khanna scho
ten te hulp. Boeren verlichtten
het wrak met de lampen van hun
tractoren, terwijl anderen over
levenden thee, brood, dekens of
truien aanboden.
In de treinen zaten zo'n 1.700
passagiers. Ashok Kumar, een
hoge functionaris van de staats
spoorwegmaatschappij, legde
de oorzaak bij het ontsporen
van de wagons in het defect ra
ken van koppelingen tussen de
rijtuigen. AP
Reddingswerkers zoeken in de wrakken naar overlevenden.
foto Punjab Kesari Jullandhar/AP
Tussen de politieke bedrijven was er tijd voor een kopje thee.
foto Chris Bacon/EPA
van onze redactie buitenland
DLtBLIN - Staande ovaties vielen Tony Blair
ten deel toen hij gisteren als eerste Britse pre
mier in de 76-jarige geschiedenis van de Ierse
Republiek de Ierse volksvertegenwoordiging
toesprak. Zowel voor als na zijn 25 minuten
durende toespraak werd er langdurig geap
plaudisseerd.
„Wij hoeven geen gevangenen van onze ge
schiedenis te zijn", zei Blair over het bittere
Brits-Ierse verleden. Zijn generatie in Groot-
Brittannië kijkt heel anders naar Iexiand dan
vroeger het geval was, zei hij, en dat is in Ier
land waarschijnlijk ook zo.
Blair bedankte zijn Ierse collega Ahem voor
diens succesvolle campagne voor het referen
dum, waarmee Ierland oude aanspraken op
Noord-Ierland heeft opgegeven. De Britse pre
mier waarschuwde wel dat het vredesproces in
Noord-Ierland een moeilijke periode tegemoet
gaat. Protestantse politici weigeren cle in het,
verdrag overeengekomen coalitieregering te
vox-men. Wat hen betreft moet de IRA eerst de
wapens inleveren. Blair riep beide partijen op
aan hun verplichtingen te voldoen.
De Ierse premier Ahei-n verklaarde gisteren dat
zijn land Overweegt terug te keren in het Blitse
Gemenebest. Ierland stapte in 1949 uit het sa
menwerkingsverband de rug toekeerde.
AP/ANP
door Mare Peeperkorn
BRUSSEL - De honderden mil
joenen guldens aan steun van de
Europese Unie voor veiliger
kerncentrales in het voormalige
Oostblok, zijn niet in de zakken
van Westerse adviseurs verdwe
nen. Het geld is goed besteed,
verzekert Europees commissa
ris Van den Broek. Een ronduit
vernietigend rapport van de Eu
ropese Rekenkamer over de
steunverlening, noemt Van den
Broek 'schadelijk en onjuist'.
De commissaris, belast met
midden- en Oost-Europa, werd
gisteren door het Europees par
lement op het matje geroepen
over het Rekenkamerrapport.
Dat rapport schetst een ontluis
terend beeld over de EU-hulp,
na de ramp bij Tjernobyl, om
kerncentrales van Sovjetmake-
lij te ontmantelen of te moderni
seren. Van de 1,9 miljard gulden
die tussen 1990-1997 beschik-
baar was, is pas 780 miljoen ge
bruikt. Een deel van dat geld is
mogelijk naar dure Westerse
HARARE - Oud-president
Canaan Banana van Zimbabwe
is gisteren schuldig bevonden
aan illegale homoseksuele han
delingen en aanranding. Het ge
rechtshof in Harare vaardigde
een arrestatiebevel uit tegen de
62-jarige priester, maar die was
gisteren onvindbaar.
Volgens het Openbaar Ministe
rie in Zimbabwe heeft Banana
het land verlaten en in Botswa
na om politiek asiel gevraagd.
Een woordvoerder van de poli
tie in Botswana verklaarde dat
zij een klopjacht op hem zal be
ginnen. ,,We gaan zoeken zodra
we een opsporingsbevelbinnen-
krijgen", aldus de woordvoer
der. „De man is nu een misdadi
ger en we hebben de middelen
om hem uit te wijzen."
Na een geruchtmakend, vijf
maanden durend proces achtte
de rechtbank Banana schuldig
aan elf punten van de aanklacht
tegen hem. Hij zou gedurende
zijn presidentschap in de jaren
tachtig onder meer één van zijn'
medewerkers hebben ver
kracht. Banana, een priester die
getrouwd is en vier kinderen
heeft, heeft alle beschuldigin
gen steeds ontkend. RTR
consultants gegaan, die vervol-
gens veel minder goed betaalde
Russische deskundigen het
werk lieten doen.
De Rekenkamer hekelt verder
het feit dat eenderde van de op
drachten onderhands (dus zon
der concurrentie) werd ver
strekt. Dat is in strijd met de
EU-regels. Ook werd er voor
bijna honderd miljoen gulden
aan studies verricht, waarvan
de resultaten zo laat beschik
baar dat het onderzoeksmateri
aal al weer was achterhaald. De
Rekenkamer wijt de trage, slor
dige en ongecontroleerde gang
van zaken aan het ontbreken
van een duidelijke strategie en
gebrek aan deskundige leiding
door Van den Broek.
Advertentie
door Judith Stalpers
TOKIO - Na urenlang touw
trekken hebben China en Japan
gisteren een gemeenschappelij
ke verklaring uitgegeven waar
in Japan spijt betuigt voor de
gruwelijkheden tijdens de
Tweede Wereldoorlog. Maar de
verklaring werd niet onderte
kend door de Japanse premier
Keizo Obuchi en de Chinese pre
sident Jiang Zemin. Obuchi en
Zemin, de laatste is op bezoek in
Japan, konden het niet eens
worden over de exacte tekst.
De Chinezen wilden een sterke,
onomwonden verontschuldi-
De Eurocommissaris sloeg hard
terug in het Europees parle
ment. Hij betichtte de Rekenka
mer ervan als een boekhouder
op te treden, zonder oog voor de
vaak moeilijke praktijk. Een
strategie is vanaf het begin aan
wezig geweest, aldus Van den
Broek. Ook de suggestie dat
vooral Westerse deskundigen
geprofiteerd hebben van de EU-
steun, mist volgens de commis
saris iedere grond van waar
heid. Hij wees erop dat een groot
deel van het beschikbare geld
aan apparatuur is besteed.
Daarnaast betaalde de EU mee
aan de betonnen sarcofaag om
de Tjernobylcentrale. Verder
was de hulp bestemd voor de
training van Russische en Oost-
Europese nucleaire deskundi
gen en voor veiligheidsmaatre
gelen bij andere reactoren. Dat
er niet altijd sprake is geweest
van een openbare inschrijving
op de projecten, weet de com
missaris aan het simpelweg
ontbreken van concurrentie. De
beschuldigingen van geldver
spilling verwees hij naar de
prullenbak.
Volgens Van den Broek moet de
EU zich geen illusies maken
over het effect van haar financi
ële steun. In midden- en Oost-
Europa staan nog ruim 65 kern
reactoren waarvan de ontman
teling of modernisering mini
maal honderd miljard kost. Dat
geld heeft de EU niet, aldus de
commissaris.
De Europarlementariërs toon
den zich niet overtuigd door Van
den Broeks verweer. Zij hamer
den op het falende management
door de Eurocommissaris. GPD
ging in de tekst, terwijl de Ja
panners het bij reeds eerder ge
bruikte formuleringen wilden
houden. Volgens woordvoerders
van het Japanse en het Chinese
ministerie van Buitenlandse
Zaken is het niet nodig dat een
dergelijk document wordt on
dertekend.
Het uitblijven van deze symbo
lische daad is typerend voor de
Japans-Chinese verhoudingen.
Geen van de partijen wil de an
der tegemoet komen. Al eeu
wenlang bestaat er tussen de
twee landen groot wantrouwen
en rivaliteit. Met betrekking tot
de Japanse invasie en brute ko
lonialisering (1937-1945) van
China is het echter vooral China
die dit verleden niet wil afslui
ten. Japanse premiers en de Ja
panse keizer hebben herhaalde
lijk hun excuses gemaakt.
Premier Obuchi bood gisteren
opnieuw 'uit het diepst, van mijn
hart verontschuldigingen' aan,
maar hij wilde dat niet schrifte
lijk vastleggen. In de verklaring
staat wel dat 'Japan in Azië en
met name onder het Chinese
volk veel leed heeft berokkend'
en dat de Japanners 'zich diep
bezinnen over dit tijdperk'.
Oorlogsschuld
China's ontevredenheid over
Japans toenaderingen onder
vindt echter steeds meer kritiek,
ook uit eigen kringen. China is
namelijk één van de landen die
het meest hebben geprofiteerd
van Japanse pogingen de oor
logsschuld af te betalen. Nog
steeds gaan ieder jaar miljarden
guldens aan ontwikkelingsgel
den naar China.
Door het oorlogsveldeden open
te laten hoopt China wellicht
druk op Japan te kunnen blij ven
uitoefenen, enerzijds om meer
geld en anderzijds om politieke
steun in de kwestie-Taiwan te
krijgen.
Taiwan was het tweede belang
rijke gespreksonderwerp tussen
Obuchi en Jiang. Ook hierin is
geen verandering van posities
gekomen. Japan erkent al vanaf
1972, sinds de normalisering
van betrekkingen met China,
dat er één China is en dat Tai
wan geen zelfstandige staat
moet worden. Jiang had ge
hoopt op een scherpere veroor
deling van Taiwans politiek.
China en Japan gaan ook sa
menwerken in een omvangrijk
project om d? infrastructuur
met Europa te verbeteren. Zo
komt er koppeling van netwer
ken van spoorlijnen, autowe
gen, glasvezelkabels en energie
pijplijnen tussen Lianyungang
in het uiterste oosten van Azië
en Rotterdam. GPD
van onze redactie buitenland
ANKARA - Strijders van de
Koerdische Arbeiderspartij
PKK hebben een stuk van de
oliepijpleiding tussen Irak en
Turkije in brand gestoken. Dat
is gisteren bekend gemaakt
door de gouverneur van de pro
vincie Mardin, waar de pijplei
ding Turkije binnenkomt.
De brand is inmiddels geblust.
Door de pijpleiding wordt
Iraakse olie vervoerd naar de
Turkse kuststad Yumurtalik. De
olie-export vindt plaats krach
tens de olie-voor-voedselrege-
ling van de Verenigde Naties.
PKK-leider Abdullah Öcalan,
die politiek asiel in Italië heeft
aangevraagd, heeft verklaard
dat hij de gewapende strijd
heeft gestaakt en met de Turkse
regeling wil onderhandelen.
door Gaby van Ruiten
SKOPJE - De regering van Ma
cedonië heeft een principeak
koord bereikt over de komst van
een NAVO-interventiemacht op
haar grondgebied. Dit heeft se
cretaris-generaal van de NAVO
Solana gisteren bekend ge
maakt na een ontmoeting met
de Macedonische president Gli-
gorov.
De officiële bevestiging van het
akkoord komt volgende week,
als de nieuwe regering van Ma
cedonië is geïnstalleerd, aldus
Solana. De interventiemacht in
Macedonië zal uit ongeveer
Het Turkse regeiingsleger is de
ze week net met. een groot
scheeps offensief tegen de PKK-
bolwerken in het zuidoosten
van het land begonnen.
De Italiaanse premier D'Alema
noemde gisteren de toekenning
van politiek asiel aan de gear
resteerde PKK-leider 'volko
men ongepast'. Eerder sprak de
Italiaanse minister van Buiten
landse Zaken Dini zich al uit te
gen het verlenen van politiek
asiel aan Öcalan. Italië hoopt
dat Duitsland om uitlevering
van de PKK-leider zal vragen.
Bondskanselier Schroder
maakt vandaag de Duitse be
slissing in deze zaak bekend.
De Italiaanse justitie heeft tot
22 december de tijd om een be
slissing te nemen over het lot
van de PKK-leider. Daarna is
Öcalan een vrij man. AP/AFP
1700 soldaten bestaan en moet
in geval van nood de tweedui
zend ongewapende waarnemers
van de NAVO uit Kosovo evacu
eren. Ruim de helft van de mili
tairen van de interventiemacht
in Macedonië komt uit Frank-
rij kD uitsland stuurt 2 5 0 solda
ten en Italië ten minste 200.
Het Nederlandse kabinet wil
dat 150 Nederlandse militairen
naar Macedonië gaan. De Twee
de Kamer heeft echter nog grote
twijfels. De waarnemers in Kos
ovo controleren of de Joegosla
vische president Milosevic zich
houdt aan de afspraken met de
NAVO over dit gebied. AFP
(Advertentie)
mm
ZEELANDHALLEN
22
DE GEZELLIGSTE ROMMELMARKT DAN NEDERLAND
