Moordenaar door hart en nieren
PZC
a
Ontvoerders Boonstra nog steeds spoorloos
Nieuwe test brengt
erfelijke kwalen snel
en goedkoop in beeld
varia
4
Transplantaties maken een ander mens van je
puzzel
Tom Poes en het monster Trotteldom ©Toonder Studio's
het weer
vrijdag 27 november 1998
1 e keus
it de
vafcanties
Van1999
Weet u nog?
De slechte zomer
van het afgelopen
jaar? D reizen biedt
u nü de eerste keus
uit de zomergidsen
'99 van de vele
Nederlandse tour
operators.
GRATIS VAKANTIEWEKEN
ALCARVE 2-lmrapp Olhosdo VBI KB4
i Mar/Otx#cfAgm.S'ertr 12,16,19apnl, ra* 1
17.10,28,?1metllen1-liun..Alvanit JVJ? 07371
I LESBOS App. Mina/Slula Kaüonis.
I Vertrek25 april. 18 juni. 2-1 sepL en *ia. aap
1 oktober. Ai vanaf »HJ. 0A3°
Cenoemde prijzen zijn p.p. bij 2 personen.
OFGANAW (Of lil) CCN VAN Otül DfllZlN VAKANIlimKHS
(zie voor nlwmvsbsmrpac.soi ofcouNNCiosi
en Amerikaanse vrouw kreeg na een hart-longtransplan-
tatie te maken met opvallende karakterveranderingen.
Die hadden alles te maken met haar donor, zo bleek. Geen
wonder, meent haar psychotherapeut Robert Bosnak: er ont
staat een dialoog tussen de ziel van de donor en die van de ont
vanger.
van onze redactie binnenland
Het rechercheteam dat de ontvoering
en zware mishandeling van de echt
genote van Philips-topman Boonstra on
derzoekt, heeft nog geen zicht op de dader
of daders. Dat stelt officier van justitie R.
Gerding.
Gerding weerspreekt dat de politie ver
dachten op het oog heeft die banden heb
ben met de Russische maffia in België.
„Dat is baarlijke nonsens", aldus Ger
ding. Het is volgens hem ook niet juist dat
er in deze zaak vorige week huiszoekingen
zijn gedaan in België.
Ook berichten dat de top van Philips al ge-
mime tijd wordt gechanteerd en dat de
ontvoering van de 62-jarige vrouw van
Boonstra mogelijk een waax'schuwing van
de criminelen is, zijn volgens Gerding niet
juist. ,,In het hele onderzoek zijn we niets
over chantage van of bedreigingen aan de
top van Philips of het echtpaar Boonstra
tegengekomen", zegt de officier.
Ook Philips heeft gistenniddag in een of
ficiële reactie laten weten dat er geen
sprake van is dat de top van de multina
tional het doelwit is van chantage. Boon
stra noch de andere leden van de raad van
bestuur of hun familieleden zijn op welke
wijze dan ook bedreigd.
De toestand van de vrouw van Boonstra is
inmiddels iets verbeterd, maar nog niet zo
dat de rechercheurs uitgebreid met haar
kunnen spreken. Zij werd 13 november
zwaargewond en geboeid in Hoek van
Holland gevonden. De politie gaat ervan
uit dat ze eerder die dag in Antwerpen
door een of meer belagers is meegenomen.
Haar auto werd enkele dagen later in
Maassluis teruggevonden. ANP
door Rob Goor
Psycho-analyticus Robert
Bosnak is er van overtuigd
dat het karakter van mensen die
een transplantatie ondergingen
verandert. ,.Ik geloof sterk in
een integratieproces tussen de
ziel van de donor en de ziel van
degene die een transplantaat
ontvangt. In mijn hypothese
merkt niet alleen het lichaam
dat er iets nieuws binnenkomt.
Het ingebrachte orgaan lijkt
zich te gedragen als een stukje
ziel. Of het echt zo is, moet nog
worden bewezen. Maar er ont
staat een dialoog met de identi
teit van de ontvanger."
Bosnak deed in Boston jaren
lang ervaring op met mensen die
een harttransplantatie onder
gingen. Hij pleit voor verder on
derzoek naar zijn constatering.
De meeste chirurgen en cardio
logen lachen vooralsnog om zijn
verhaal. ..Het hart is een pomp",
meent de bekende cardioloog
professor A Dunning, „En je
moet uitkijken voor verzonnen
ervaringen."
Bosnak is deze week in Neder
land en vertelde tijdens een ma
nifestatie over het hart in De
Balie in Amsterdam over zijn
ervaringen met Claire Sylvia.
Zij leed aan een ernstige, acute
longziekte en kreeg tien jaar ge
leden het hart en de longen van
een jonge man. Drie dagen na de
operatie antwoordde Claire tot
haar eigen verbijstering op de
vraag waar ze nu het meeste zin
in had: 'een biertje'. En dat ter
wijl ze eigenlijk nooit bier
dronk. Nadat Claire het zieken
huis mocht verlaten, reed ze 'au
tomatisch' naar de snackbar
voor een portie gebraden kip,
ook al iets nieuws voor haar. En
er volgden meer veranderingen.
Het meest opvallend was echter
een droom die ze enige tijd latei-
had. Hierin neemt ze afscheid
van een jonge man', Tim. „Ter
wijl ik hem kus, adem ik hem in.
Het voelt aan als de diepste
ademteug die ik ooit heb geno
men. En ik weet op dat moment,
dat Tim en ik voor eeuwig bij el
kaar zullen zijn." Clair gaat na
deze droom in therapie bij Bos
nak en komt uiteindelijk in aan
raking met de familie van haar
donor, inderdaad Tim geheten.
Robert Bosnak kijkt met ge
mengde gevoelens terug op de
manifestatie in Amsterdam. Hij
is het gewend dat verhalen als
van Claire nog niet op brede er
kenning kunnen rekenen.
Bosnak noemt zich een volge
ling van Carl Gustav Jung en
werkt in zijn psycho-analyses al
25 jaar met dromen. „De Tim in
de dromen van Clair was voor
mij een voorbeeld van het inte
gratieproces tussen haar en de
donor. Voordat we echt contact
zochten met de familie van Tim,
heb ik haar een voorspelling ge
daan. Zij had sinds haar opera
tie namelijk een enorme daden
drang. Ik zei haar dat als de
beelden in haar dromen met
hem te maken hadden, hij een
druk, bijna hyperactief iemand
geweest moet zijn. En dat bleek
achteraf precies het geval."
Bosnak vertaalt de ziel als het
totaal van de beelden en ge
dachten die een mens heeft. „Ik
heb nu een voorstelling van een
ruimte waar ik met een journa
list zit te praten over dit onder
werp. Die voorstelling is mijn
ziel op dit moment; het is ook
mijn werkelijkheid van dit mo
ment. Claire nam de beelden
van haar dromen letterlijk en ik
zag dat meer als beelden van
haar donor. Maar die werkelijk
heid was en is voor haar gewoon
echt."
Nederland
Volgens Bosnak draagt de psy
chische verwerking van de beel
den die de donor 'meebrengt', in
belangrijke mate bij aan het sla
gen van de transplantatie. „Net
zoals we vanuit de psychothera
pie weten dat trauma's van in
vloed zijn op het immuunsys
teem." Overdracht van eigen
schappen door transplantaties
is lang geen zeldzaamheid,
meent hij. „Ik weet van een on
derzoek in Israël, waarbij 37
procent van de getransplanteer-
Doorloper
HORIZONTAAL: 1Papegaai, deel van het gebit, familielid; 2. onderlaag in een bedstee, fami
lielid; 3. kortaf, neon, voordeel; 4. profeet, seconde, normaal laagwater; 5. dwalen, speel
kaart; 6. afgodisch, familielid; 7. Frans lidwoord, hof van Eden; 8. houtsoort, ik (Lat.); 9. in de
war; 10. gemelijk, hij; 11. gegroet, per dag, briefaanhef; 12. ternauwernood, kledij, trek; 13.
handvat, Indische mystiek.
VERTICAAL: 1. Wie op alles
aanmerkingen heeft, Indische
munt; 2. spoorstaaf, rivier in
Duitsland, familielid; 3. her
kauwer, keur; 4. vliegtuig,
vuur, strafwerktuig; 5. incasse
ren, oorlogsgod, rijksuniversi
teit, voorzetsel; 6. insecten
eter, mannelijk dier, aange
schoten; 7. gedicht, goede
eigenschap, op die manier; 8.
groep deelnemers aan een
tournooi, vrucht, dom; 9. voor
middag, te weten, zonnegod,
zorgen, voorzetsel.
Oplossing donderdag
Harnas, verte, sigaar, knook,
tempel, hoofd, bundel, sloop,
paljas, onzin, palet, sjerp,
snert, storm.
Het citaat is van Oscar Wilde:
"Men moet altijd een tikje on
waarschijnlijk zijn".
f0Q0P'£" Hans Belterman
Zabaglione
met cantuccini
De zabaglione is een oorspronkelijk Italiaanse
creatie die waarschijnlijk teruggaat tot in de
vroege Middeleeuwen. De luchtige saus van van
daag was vroeger een warme drank dat men
zieken, ouden van dagen en kleine kinderen voor
zette. Er werden kruidenwijnen, waaraan hoge
medicinale krachten werden toegekend, voor ge
bruikt.
De zabaglione van vandaag kan zowel koud als
warm worden gegeven. Door de koude saus wordt
meestal stijfgeklopte slagroom gespateld.
De werkelijk keiharde cantuccini met amandelen,
waarop je de kronen in de mond zou kunnen bre
ken, smaken gedoopt in zabaglione verrukkelijk en
met enige overdrijving kun je stellen dat ze zelfs in
je mond wegsmelten.
/oor 4a 5 personen:
1 ei en 4 eierdooiers; 50 a 75 gram suiker; 2 eetl. li
moensap, gezeefd; 2.5 dl Italaanse droge witte
wijn of AstiSpumante;2eetl. likeur met sinaasap-
pelsmaak, zoals Cointreau; ca. 75 gram cantuccini
alla mandorla (Sapori).
Roer en klop in een hittebestendige kom ei, eier
dooiers en suiker zolang tot het flink schuimt. Voeg
limoensapen wijn of Asti Spumante toe. Roer alles
door en plaats de kom in of boven een pan waarin
water tegen de kook aan wordt gehouden. Blijf zo
lang roeren en kloppen tot het mengsel dikker en
nog schuimiger wordt. Roer de likeur er door en
schenk de zabaglione onmiddellijk daarna in
(eventueel voorverwarmde) wijde glazen (cou
pes).
Geef de cantuccini er apart op kleine eenpersoons
schoteltjes bij.
Tip: u kunt de zabaglione nadat ze is gebonden vol
komen koud laten worden. Spatel er vlak voor het
opdienen 1 deciliterflink opgeklopte crème fraïche
door. De cantuccini kunt u ook dopen in Vin Santo,
grappa, cognac, whisky of rum.
Langzaam maar zeker nemen oceaanstoringen weer bezit van een
stukje van Europa. Ze brengen regen en zachtere lucht mee, zodat
de vorst wat aan terrein moet prijsgeven. Uiteindelijk komt de
vorstgrens dit weekeinde nabij de Pools/Duitse grens te liggen.
Echt ver is dat dus ook weer niet. Ten westen hiervan regent het m
ieder geval af en toe. Soms komt er boven het nog koude land ook
mist voor. In de Benelux regent het vanochtend misschien nog
even, en daarna waarschijnlijk ook in het weekend weer een tijdje
De sneeuw die nog op de hoge gebieden in de Ardennen ligt, zal
verder wegsmelten. Dus wat vertier op de lange latten dichtbij
huis wordt moeilijker. Maar in Sauerland, dat immers nauwelijks
verder is, daar kan nog wel gewintersport worden. In het Middel
landse Zeegebied richten regengebieden zich vooral op het zuider
van Italië, de Noordkust van Afrika met daar ondermeerTunesië,
en ook op Griekenland. Onder een hogedrukgebied houden
Spanje en Portugal het droog. Daar schijnt bovendien een heerlijk
zonnetje bij wat natuurlijk nog hele plezierige temperaturen
oplevert. Warmer is het aan de andere kant van de Middellandse
Zee. Op Cyprus bijvoorbeeld wordt de 20 nog met gemak gehaald
en in Israel komt Eilat nog dichtbij 30 graden.
Operatiekamerpersoneel verwijdert bij een donor één van zijn nieren. Volgens onderzoeker Bosnak nemen ontvangers karaktereigen
schappen over van hun donoren. foto AP
den een zelfde soort beelden had
als Claire. Dunning zegt dat er
in Nederland geen enkel geval
van karakterverandering be
kend is. Maar er is hier dan ook
geen onderzoek naar gedaan.
En patiënten komen er zelden
zelf mee."
Bosnak ziet geen ernstige con
sequenties opdoemen als zijn
'integratie-hypothese' bewezen
wordt. „Er zal dan altijd psy-
cho-therapie nodig zijn. Maar
dat iemand met het hart van een
moordenaar ook daadwerkelijk
gaat moorden, dat geloof ik niet.
Ik kan me hooguit voorstellen
dat er wat agressiviteit mee
komt." Hij sluit echter niet uit
dat overheden bij erkenning
van zijn hypothese bepaalde
voorwaarden aan donoren gaan
stellen. De ontwikkelingen op
transplantatiegebied verkeren
volgens Bosnak in een tussenfa
se. „De techniek gaat in de rich
ting van gekweekte organen.
Kadavertransplantaties gaan
niet eeuwig door. En gekweekt
materiaal bevat weliswaar ge
netisch materiaal, maar het
heeft geen geschiedenis." GPD
'Trouwens, het is een aardige baas', vervolgde hij. 'Een hele piet in
zijn land; hij is de grootste verscheper van trottelnoten!
Maar overgehaald lastig, meneer! Al twee dagen lang heeft hij me
nu op sleeptouw in deze ongebreeuwde benzinewagen.'
'Tjonge', zei Tom Poes. 'Wilde hij het landschap zien?'
'Landschap zien?!' riep de gezagvoerder uit. 'Welnee, hij wilde, dat
ik hem bij een geleerd iemand bracht. Hij sukkelt met de een of an
dere moeilijkheid op zijn eiland en die wil hij met een knappe bol
hier bespreken. Nou, ik breng hem naar mijn oude schoolmeester,
die is nu vierennegentig, maar nog fris, hoor! En wat dacht je? Die
was niet goed genoeg!'
'Maar waarom hebt u hem dan hier gebracht?' vroeg Tom Poes.
'Omdat ik er tabak van heb', verklaarde Wal Rus. 'De apotheker was
niet knap genoeg en zelfs de notaris niet. Hij wil een belezen iemand
hebben, zei hij. Nou, we waren toch in de buurt en toen dacht ik in
eens aan Bobbels. Net wat voor hem, dacht ik.'
Deze woorden zouden heer Ollie zeker plezier hebben gedaan, maar
jammer genoeg hoorde hij ze niet. Hij zat met grote verbazing naar
een vreemdeling van geringe afmetingen te staren, die plotseling
door het open venster naar binnen was gesprongen.
'W-wat betekent dat?' stamelde hij. 'Ik bedoel: waarom laat u zich
niet aandienen, zoals dat hoort?'
'Ik houd niet van dik doen', verklaarde de bezoeker. 'Mag ik me even
voorstellen? Travelijn Trot is de naam. Bent u professor Bobbels?'
van onze redactie binnenland
Aan de Rijksuniversiteit
Groningen is recentelijk
een methode ontwikkeld die het
mogelijk maakt bij de geboorte
snel en relatief goedkoop erfe
lijke aandoeningen vast te stel
len, die dan nog niet zichtbaar
zijn.
Voor minder dan tienduizend
gulden is vooilaan de kans te
berekenen op bijvoorbeeld ver
schillende vormen van kanker
en andere erfelijke ziekten. Drs.
Nathalie van Orsouw promo
veert volgende week woensdag
in Groningen op dit onderzoek.
Mensen die hun baby volgens de
nieuwe methode willen laten
screenen, moeten daarvoor naai
de Verenigde Staten. De regels
in Nederland bepalen laten al
leen genetisch onderzoek naar
erfelijke ziekten toe als daar
voor een indicatie is. Als een ba
by wordt geboren met een open
ruggetje, wordt alleen het bijbe
horende gen gezocht.
Orsouws promotor Charles
Buys, stelt dat zij weliswaar
'wetenschappelijk heel. goed
Advertentie
werk' heeft verricht, maar dat
toepassen van de methode in
Nederland ondenkbaar. „De fi
nanciële barrière is nu wegge
nomen, maar dit geldt natuur
lijk niet voor de ethische en
maatschappelijke bezwaren",
zegt Van Orsouw zelf. „Die die
nen nu des te meer aandacht te
krijgen."
Buys: „Het is in principe moge
lijk te zoeken naar nog 99 ande
re kleine gennetjes, maar dat
doen we hier niet." Van sommi
ge afwijkingen valt eenvoudig
weg nog niet te constateren of
een baby grote kans heeft deze
te krijgen. Of een baby later aan
Alzheimer of suikerziekte zal
lijden of aanleg heeft om alco
holist te worden omdat dat in
zij n genen staat gegrift, kan niet
worden onderzocht. Buys: „We
kennen die genen namelijk nog
niet."
Wetgeving
Over tien jaar geldt in Neder
land Europese regelgeving. Vol
gens de promotor kan het best
zijn dat dan meer mogelijk is.
Nu wordt dergelijk onderzoek
alleen toegepast en vergoed
door de verzekeraars, als daar
voor een medische indicatie is.
Iemand met borstkanker kan bij
vooi'beeld willen weten of haar
kinderen dat ook krijgen. Jaar
lij ks worden in Nederland onge
veer 15.000 van dergelijke tests
gedaan, schat Buys. Het onder
zoek is niet belastend voor de
patiënt. Met een wattenstokje
wordt wat speeksel wegge
haald, er wordt urine opgevan
gen of een beetje bloed geprikt.
Koopje
Tot voor kort was voor elk nieuw
ontdekt gen een uitgebreid on
derzoek nodig voordat het kon
worden getest. Van Orsouw en
haar collega's ontwierpen een
computerprogramma dat bin
nen enkele minuten een gentest
gebruiksklaar maakt. De me
thode is bovendien aanzienlijk
goedkoper. Een onderzoek naar
bijvoorbeeld alleen al het borst-
kankergen BRCA 1 kost nu on
geveer tweeduizend gulden.
Uitgevoerd met de nieuwe test
kost dit volgens Van Orsouw
niet meer dan twintig gulden.
Nathalie van Orsouw woont en
werkt in de Verenigde Staten,
onder de hoede van de Neder
landse Jan Vijg aan de Harvard
Universiteit in Boston. Zij zal de
methode samen met hem verder
ontwikkelen aan de Universi
teit van Texas. GPD
Vooruitzichten
weer
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
max.
10°
9°
7°
6°
min.
6°
6°
4°
3°
wind
ZW 3
NW 3
Z 3
N 2
Maan
vrijdag
onder 16.43
zaterdag
op 8.23
vrijdag
onder --
zaterdag
op 14.20
Nautisch bericht
Er waait een matige, aan zee soms vrij krachtige zuidwestelijke
wind, kracht 3 tot 5. De kustwatertemperatuur ligt rond 7 graden,
De kans op mist is vrij groot.
Waterstanden
VRIJDAG
Hoog water
Laag water
27 NOVEMBER
EK
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
co
Vlissingen
07.11
171 19.56
180
01.06
137 13.40
16
Terneuzen
07.36
193 20.16
202
01.26
148 14.06
17
Bath
08.25
229 21.08
238
02.19
175 15.01
19
Roompot Buiten
07.20
125 20.05
140
00.55
099 13.40
12
Zierikzee
08.25
131 21.15
146
02.10
105 14.45
13
Stellendam Buiten
07.35
11220.15
128
01.20
051 13.50
08
Wemeldinge
08.40
149 21.20
164
02.15
118 14.45
14
Philipsdam West
08.40
138 21.30
158
02.10
11414.40
14
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
28 NOVEMBER
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cn
Vlissingen
08.30
16421.12
184
02.05
129 14.55
16
Terneuzen
08.52
18621.32
207
02.30
140 15.15
17
Bath
09.42
219 22.26
240
03.26
166 16.16
19
Roompot Buiten
08.35
121 21.25
144
02.20
09414.50
12!
Zierikzee
09.30
126 22.30
148
03.20
102 15.55
13
Stellendam Buiten
09.05
106 21.45
131
02.40
050 14.55"
08
Wemeldinge
09.45
142 22.35
165
03.25
11316.00
14
Philipsdam West
09.45
137 22.35
161
03.15
110 15.50
14
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
-1A_
Koufront
eK- lichte sneeuw
matige sneeuw
-aje zware sneeuw
lichte regen
melige regen
Europa: Vorst op afstand
Zeeland: Herfstweer
Voorlopig krijgt winters weer geen Door: Jordi B/oen
kans meer. Tot in het weekeinde zijn
veel wolken, wat regen en hoge temperaturen de ingrediënten.
Vandaag is het nevelig en plaatselijk kan het mistig zijn. Op een
enkele bui na verloopt de ochtend droog. Vanaf vanmiddag wordt
de kans op regen groter, maar de hoeveelheden lijken bij ons mee
te vallen. De meeste regen trekt over het noorden van Frankrijk
naar het oosten. Wel houdt de zon het voor gezien en bewolking
voert vandaag dus de boventoon. De wind waait vanuit de zuid
westhoek en is over land matig, in de kustgebieden wordt geregelt
een vrij krachtige wind bereikt, 5 Beaufort. De temperatuur loopt
naar om en nabij 9 graden op. Dit is overigens een paar graden
boven de gebruikelijke middagtemperatuur voor eind november.
Vanavond en vannacht zit er weinig verandering in. Het is dus vee!
al bewolkt met nog een beetje regen of motregen. Er staat niet al ts
veel wind uit zuid tot zuidwest. Morgen kijken we opnieuw tegen
een grijze lucht aan. Van tijd
tot tijd is wat miezerregen
mogelijk en zijn de zichten f?
niet opperbest. Bij een matig Veelal grijs a H 6°
zuidwestelijk briesje wordt r. - ZW4 A 3'
het9 a 10 graden. Zondag i
ligt naar alle waarschijnlijk-
heideen storing dwars over rJ~~~
het land. De storing veroor- ;ZW4 --
zaakt tot in onze regio nog
steeds veel bewolking met af r g=
en toe regen. Nu worden vrij y Tjy
grote hoeveelheden ver- i
wacht. De wind kiest moge- 9: Sflïfïï:
lijk geen vaste richting en f T
blijft binnen de perken met
gemiddeld kracht 3. Het blijft 1ZW4
bovendien aan de zachte
Kant. Na zondag gaat de tem- Minimumlemperaluur voor de komende nicht
peratuur iets naar beneden. uehwacWwóvooh^ r 6 ZW3
