Molukkers vrezen meer geweld PZC Opening vliegveld Gaza is grote stap voor Palestijnen PZCfeiten en meningen Ideaal van vrije republiek herleeft na tragedie in moederland Steekspel Vertrek ambassadeur Ramaker irriteert diplomaten bij VN 25 november 1948 Een parochiaan van de verwoeste katholieke kerk Het Heilige Hart in Jakarta afgelopen zondag, nadat relschoppers een Molukse bruiloft hadden verstoord. foto AP Het jongste geweld in Indo nesië tegen Molukkers heeft de Molukse gemeenschap in Nederland diep geraakt. Te gelijk gloort er weer een beetje hoop over het zelfbeschikkings recht voor het Molukse volk. De rellen en lynchpartijen in Ja karta hebben volgens Moluk kers in ons land het RMS-ideaal van een vrije republiek der Zuid-Mo lukken weer op de in ternationale agenda gezet. Al twee dagen lang probeert Vic Mailoa uit Tiel contact te krij gen met Molukse familieleden in Jakarta. Tevergeefs. Het tele foonverkeer is ernstig bemoei lijkt. Net als tal van andere Molukkers is Mailoa sinds het uitbreken van lynchpartijen ernstig bezorgd over het welzijn van bloedverwanten. „Ik ben dodelijk ongerust over etnische en godsdienstige conflicten in Indonesië waarbij het eind zoek is", zegt de welzijnswerker bin nen de Molukse gemeenschap van Tiel. Bij gewelddadigheden afgelo pen zondag in Jakarta ver moordden moslims ten minste dertien Molukkers, staken zij twee kerken in brand en richt ten ze vernielingen aan bij ne gen christelijke godshuizen. Vijf Molukkers werden na te zijn doodgestoken nog eens met glasscherven bewerkt. Li chaamsdelen werden afgesne den en de half ontldede licha men rondgereden op karretjes. De ongeregeldheden waren uit gebroken nadat-.een gerucht was verspreid dat Molukkers een raam van een moskee hadden ingegooid. Volgens beleidsmedewerker J. Pesulima van het Inspraakor gaan Welzijn Molukkers (IWM) in Den Haag zijn de etnische en godsdienstige tegenstellingen in Indonesië langzamerhand veranderd in een tijdbom. „De transmigratie van met name is lamitische Javanen naar ande re, minder dicht bevolkte eilan den van de Indonesische archipel en de diepe economi sche crisis van de laatste maan den zijn de hoofdoorzaken van de explosieve situatie en het et nische geweld." Pesulima schetst de situatie als 'complex'. In de loop der jaren zijn heel wat Molukse jongeren naar Java vertrokken om er hun door John Wanders In het diplomatieke corps bij de Verenigde Naties in New York bestaat onbegrip, teleurstelling en zelfs irrita tie over de gedwongen over plaatsing van de Nederland se ambassadeur bij de VN, Jaap Ramaker, naar Wenen. Diens opvolger, ambassa deur Peter van Walsum, zal ei-varen dat hij met een ach terstand moet beginnen, ver zekeren diplomaten in New York. „Het zal hem enige tijd kos ten om het grote respect op te bouwen dat Ramaker geniet onder de collega's hier", zei de Pakistaanse ambassadeur bij de VN, Ahmad Kamal. Over ruim een maand neemt Nederland voor twee jaar zitting in de Veiligheidsraad, het belangrijkste overlegor gaan van de VN. In de verkie zingsronde om die prestigi euze zetel kreeg Nederland de steun van 122 landen. Vol gens Kamal stemden de meeste van die landen, waar onder Pakistan, vooral op Nederland vanwege de sta tuur van Ramaker. De alge mene verwachting was dat hij Nederland zou vertegen woordigen in de Veiligheids raad. Ook Ramaker zelf leef de in die veronderstelling. Kort nadat Nederland de ze tel binnensleepte, besloot minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken evenwel tot een wisseling van ambas sadeurs. „Ik wil het woord 'verraad' niet in de mond nemen, want dat is een zware term", zei Kamal. „Maar wij zijn onge lukkig over dit besluit van Nederland en ik verzeker u dat deze opvatting in brede kring leeft binnen de VNHet vertrek van Ramaker kwam volkomen uit de lucht vallen. Het breekt je hart om te zien dat een man die zich zo ver dienstelijk heeft gemaakt voor zijn land, op zo'n be langrijk moment weg moet." Het woord 'vriendjespoli tiek' is gevallen en sommige diplomaten uit de Derde We reld namen het woord 'cor ruptie' in de mond. Ramaker bouwde veel gezag op binnen de VN met zijn succesvolle voorzitterschap tijdens de onderhandelingen brood te verdienen. In Jakarta woont een Molukse gemeen schap van aanzienlijke omvang die er de minste baantjes heb ben. Veel Molukkers werken er als bewakers van villa's, win kels en bedrijven. Het meren deel is van christelijke huize. „Deze mensen waren wel ge dwongen de Molukken te verla ten", stelt Pesulima, „want de werkloosheid is er groot en het Indonesische regime heeft er nooit een economische infra structuur opgebouwd." Volgens de IWM-beleidsmede- werker hebben ex-president Soeharto en zijn kliek nooit een in Genève over het kemstop- verdrag, het internationale akkoord dat een eind beoogt te maken aan alle kemproe ven. Ramaker kwam vorig jaar terug naar New York met de opdracht Nederland in de Veiligheidsraad te lood sen. Toen de zetel een feit was, verkeerde de Nederlandse missie bij de VN in een over winningsroes. Inmiddels is de stemming tot het nulpunt gedaald. Niet alleen Rama ker vertrekt tegen zijn zin, ook plaatsvervangend am bassadeur Jan Berteling moet weg. Ook voor hem geldt dat zijn succes tevens zijn ondergang werd. Hij wordt vervangen door Alf ons Hamer, de tweede man op de Nederlandse ambassade in Moskou. De derde topfunc tionaris die weg moet, is ko lonel Ger Besselink. Hij wordt vervangen door gene- raal-majoor Klaas Roos. De voorlichter van de Neder landse missie, Rob Zaagman, moet het woordvoerder schap overdragen aan Peter Mollema, nu werkzaam op het ministerie in Den Haag. De blijvers in New York be seffen dat Van Walsum, tot voor kort ambassadeur in Bonn, niets valt te verwijten. „Hij zal binnen de muren van de Nederlandse missie geen probleem ondervinden", schat een Nederlandse diplo maat. Van Aartsen zou Van Walsum hebben verkozen boven Ramaker omdat hij, als voormalig directeur-ge neraal politieke zaken, een fijnere neus heeft voor poli tieke sentimenten. Geen spijt Van Aartsen, op werkbezoek in Washington, zei gisteren dat hij 'absoluut geen spijt' heeft van zijn besluit om Ra maker uit New York te halen. Hij zei te willen breken met het automatisme dat veel di plomaten tot nog toe een ta melijk voorspelbare carrière bezorgde. „Het departement heeft misschien de pech dat het met mij een minister in huis heeft met speciale be langstelling voor manage ment. Ik wil de beste man of vrouw op de beste plek. Het zal af en toe piepen en kra ken, maar dat moet dan maar. "GPD cent geïnvesteerd in de Moluk ken. De opbrengsten van de houtkap, de visseiïj en kostbare delfstoffen als goud, vloeien nog steeds terug naar het centi-ale gezag in Jakarta. „Net als de Chinezen zijn nu de Molukkers als buitenstaanders op Java het doelwit als gevolg van de ar moede en de politieke onvrede", zegt Pesulima. Over de religieuze tegenstellin gen maakt het IWM zich de grootste zorgen. Ook Molukkers zijn godsdienstig verdeeld in protestanten, rooms-katholie- ken en moslims, maar volgens Pesulima zijn er tussen deze door Ad Bloemendaal Voor de Palestijnse staat-in- wording is het luchtvaart tijdperk begonnen. Een Egypti sche Airbus was gisterochtend het eerste vliegtuig dat een lan ding uitvoerde op de nieuwe in ternationale luchthaven 'Presi dent Jasser Arafat' in het zuiden van de Gazastrook. De komst van het vliegveld is niet alleen van grote symboli sche betekenis. Het betekent ook dat de bevolking van de Pa lestijnse gebieden meer lucht krijgt, in de vorm van een direc te uitweg naar de rest van de Arabische wereld en Europa. De Palestij nen willen binnenkort een landingsstrook openen op de Westelijke Jordaanoever om een snelle verbinding met Gaza tot stand te brengen. Het wach ten is nu nog op de aanleg van de mede door Nederland te finan cieren zeehaven. De ingebruikname van de luchthaven betekent dat de twee door Nederland geschon ken Fokker F-50's nu vanaf hun thuisbasis kunnen vliegen. De afgelopen paar jaar hebben ze noodgedwongen gebruik ge maakt van het vliegveld van El- Arish, even over de grens met Egypte. De Fokkers, die gister- middag zijn overgevlogen naar Gaza, gaan dienst doen op de lij nen naar Cairo, Amman en Jed- dah. 'Palestinian Airlines' heeft in middels ook de beschikking over een bejaarde Boeing-727, een geschenk van de Saudische prins Walid Bin-Talal. Er wordt nog gezocht naar een geschikte Airbus, die onder meer zal wor den gebruikt voor het vervoer van bederfelijke goederen naar Europa. Het Palestijnse bestuur klaagt al jaren dat onder meer het vervoer van snijbloemen naar Nederland problemen op levert door de moeizame omweg via Israël. Alleen overdag Het nieuwe vliegveld zal voor lopig alleen overdag open zijn. Een deel van de door Spanje ge schonken elektronische appa ratuur, onder meer bestemd voor het uitvoeren van landin gen bij nacht en slecht weer, ligt nog steeds in een pakhuis in de Israëlische havenstad Ashdod. Na meer dan een jaar opont houd door de impasse in het vre desproces is Israël bereid de goederen vrij te geven. Maar nu moet weer worden onderhan- groepen nooit conflicten gere zen. „De verwantschap is hecht en de verschillende godsdien sten lopen door alle families heen", verklaart hij. Volgens hem is dat ook in Nederland het geval. Een kleine minderheid is moslim en woont vreedzaam bij elkaar tussen christenen in Dor drecht, Waalwijk en Ridder kerk. Islamisering De roep van fanaten om islami sering van Indonesië is volgens Pesulima ook op de Zuid-Mo- lukken hoorbaar. „De spannin gen lopen er op", zegt hij. „Op deld over de Israëlische eis dat de Palestij nen een fiks bedrag betalen aan opslagkosten. De feestelijke opening gisteren was uitgesmeerd over de hele dag, Ongeveer ieder half uur landde er een vliegtuig, waar van de inzittenden persoonlijk welkom werden geheten door president Arafat. Plet Egypti sche vliegtuig dat vanmorgen als eerste aankwam, was gevuld met ministers, hoge ambtena ren, journalisten en een aantal artiesten. Morgen zal Arafat zelf voor het eerst officieel gebruik maken van het naar hem genoemde vliegveld. Hij vertrekt dan in zijn presidentiële vliegtuig naar Parijs, voor besprekingen met president Jacques Chirac. De Palestijnen hadden graag gezien dat een Nederlandse mi nister naar Gaza was gevlogen voor het openingsfeest. De aan komst van een vliegtuig uit ons land was al op het programma gezet. Maar de korte termijn waarop de ceremonie moest worden gepland, maakte de aanwezigheid van een minister niet mogelijk. Namens Neder land woonde de officiële verte genwoordiger bij het Palestijn se bestuur, René-Christophe Aquarone, de opening bij. eilanden die hoofdzakelijk christelijk waren, zijn moskee- en verrezen van verhuisde Java nen en dat heeft de christelijke Molukkers, maar ook de mos lims onder onze mensen, ergon- zeker gemaakt." Dat constateert Mailoa ook. „Ik vind het een levensgevaarlijke situatie die onder de huidige omstandigheden kan escale ren", zegt hij. „Het zal voor christenen in Indonesië steeds moeilijker manoeuvreren wor den. En zeker voor de Moluk kers. We hebben toch kunnen zien hoe het Indonesische leger bij al dat geweld van zondag Onder de buitenlandse vliegtui gen die vandaag op het Arafat vliegveld arriveerden, was een toestel van Royal Air Maroc (RAM) met officiële gasten. De Marokkanen willen tweemaal per week op Gaza gaan vliegen, naar de Israëliërs vrezen als al ternatief voor een luchtlijn op Tel Aviv. Israël en Marokko wa ren dicht bij overeensteming over vluchten tot de komst van de regering-Netanyahu de jong ste impasse in het vredesproces inluidde. Israël, met zijn grote gemeen schap van Marokkaanse joden,, biedt commercieel veel meer mogelijkheden voor RAM dan de Palestijnse gebieden. Maai de Marokkanen zien op dit mo ment liever geen El Al-vliegtui- gen op het vliegveld van Casa blanca, de prijs die ze voor een luchtvaartovereenkomst zou den moeten betalen. Het geschil met. Mai'okko, en de angst dat vliegen vanaf Gaza goedkoop wordt, lijken de be- langiïjkste x-eden voor het be sluit van de Israëlische regering dat Israëliërs voorlopig geen ge bruik mogen maken van het nieuwe vliegveld. Officieel heet het dat hun veiligheid niet kan worden gegai-andeerd, maar Is raël houdt de touwtjes in han- ïets deed. God vex-- hoede dat er een gewapende re ligieuze strijd uitbreekt. Dat wordt een bloedbad waarbij de moslims het altijd van de chris tenen zullen winnen." Tegelijker-tij d zien zowel Pesuli ma als Mailoa voox-delen in de huidige politieke instabiliteit van Indonesië. Beiden denken dat het etnische en godsdienstig geweld van het afgelopen week einde, het Zuid-Molukse vrij- heidideaal weer op de intexma- tionale agenda heeft gezet. „Het x-egime van Soeharto had al ver- x-egaande autonomie voor de Zuid-Molukken beloofd, maar dat niet doorgevoerd", zegt Pe sulima. „Nu het etnische geweld zich behalve tegen de Chinezen ook tegen de Molukkers keert, zal het zelfbeschikkingsrecht weer op de agenda moeten ko men van de Verenigde Naties." Mailoa deelt die mening. De economische crisis in Indonesië had al het streven naar onaf hankelijkheid op de Zuid-Mo lukken aangewakkerd. „Je merkte een tijd geleden zo'n tendens", zegt hij. „Innavolging van studentendemonstraties in Jakarta zijn vorige week ook Molukse studenten uit protest de straat op gegaan." Pesulima en Mailoa realiseren zich dat de Indonesische een heidsstaat niet zo snel in stuk ken uiteen valt „Maar de poli tieke onrust in Indonesië kan in ons voox-deel wexken", zegt de beleidsmedewerker van het IWM. „Die instabiliteit is wel licht de enige manier om het zelfbeschikkingsrecht voor de Zuid-Molukken te bereiken." Niettemin zijn beiden pessimis tisch over de toekomst. „Het valt moeilijk in te schatten wat er nog allemaal staat te gebeu ren", zegt Mailoa. „Maar laten we bidden dat de lont in het kruitvat niet ontbrandt." Pesulima hoopt dat wat er zon dag in Jakarta is voox-gevallen de ogen opent van de Molukkers in Indonesië. Door de i'epi'essie van het staatsappax-aat in de af gelopenjaren hadden de Moluk- kei's zich in hun lot geschikt. „De Nederlandse Molukkers zullen hen van het RMS-ideaal blijven doordringen", menen beiden. „We zijn meer dan ooit solidair met hen", zegt Mailoa, „xnaar ook met de Indonesiërs zelf die grote ontberingen lijden op dit moment." GPD den. Weliswaar zullen er in de aankomst- en vertrekhal geen geüniformeex-de Israëliërs, zijn te zien, maar van achter donker glas worden alle passagiex's be spied. Israëliërs controleren achter de schei-men de paspoor ten en hebben het laatste woord als het gaat om toestemming voor vex-trek of aankomst. Het vliegveld valt onder verant- wooi-delijkheid van de Israëli sche dienst voor de burgerlucht vaart en Israël kan alle luchtverkeer stopzetten als het dat wil. Het Arafat-vliegveld is in prin cipe geschikt voor de grootste vliegtuigen, inclusief de Boeing-747-400. Maar de Israë lische luchtvaartdienst heeft deze week besloten dat van de 3100 meter lange landingsbaan tweehonderd meter niet mag worden gebruikt wegens de aanwezigheid in de buui-t van telefoon- en elektriciteitslei- dingen. Dat zou een streep kun nen halen door het Palestijnse plan president Bill Clinton te vragen volgende maand met de 'Airforce-1' het nieuwe vlieg veld aan te doen. Clinton zal op 14 december in Gaza een bijeen komst bijwonen van een aantal vex-tegenwoordigende Pales-, tijnse lichamen. GPD Moord De moord op de 16-jarige An nie Rollen in Enkhuizen houdt Nederland bezig. Haar 15-ja- rige schoolvx-iendje Mattie heeft haar op beestachtige wijze met dolksteken om het leven gebracht. Ze zou van tevoi'en hebben ge weten welk lot haar te wach ten stond. De moord wordt in verband gebracht met beeldx-omans waax-van het meisje er vele had gelezen. Ontslag Gehuwde ambtenaressen zul len op 1 januari 1950 wox-den ontslagen. Een debat in de Tweede Kamer heeft geen nieuw standpunt opgeleverd. Wel wil de minister een onder zoek instellen naar het aanta gevallen en naar de feitelijk positie van de gehuwde vrouw Vrijwilligers Het bijzonder gerechtshof ii Middelburg heeft veertien SS- vrijwilligers veroordeeld. De mannen kregen straffen dit varieerden van vijf tot tweeën half jaar. Allen werden bij verstek ver oordeeld. Herbeplanting Voor een uitgelezen schare gasten van de Stichting Nieuw Walcheren heeft prinses Wil- helmina in Westkapelle de eer ste bomen van een nieuw bos geplant. Dat gebeurde tijdensi de boomplantdag. Uitgever: W. F de Pagter Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 's avonds op zondag t/m vrijdag: vanaf 19.00 uur in het weekeinde verwijzing via de telefonische boodschap op de kantoren Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 4461 KN Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 4537 AK Terneuzen Tel (0115)694457 Fax (0115)620951 Axel: Nassaustraat 15 4571 BK Axel Tel. (0115) 568000 Fax (0115)561415 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax. (0114)373840 Zierikzee: Grachtweg 23 4301 KJ Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17,00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www.pzc.nl e-mail: pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax(0118) 470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 95,00; franco per post 125,50; per maand 34,75; per jaar/366,50; franco per post 485,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,75, zaterdag 2,50 p.st.; (alle bedragen inclusief 6 pet. btw), Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC ab rek. Vlissingen Advertentietarieven: 184 cent per mm; minimumprijs per advertentie 27,60; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad ƒ7.- meer (excl. 17,5 pel btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B V. Vlissingen De affaire rond TVM-ploegleider Priem beg ridicule vormen aan te nemen. Priem mocht afgelopen maanden Frankrijk niet uit, omi er een onderzoek liep naar zijn mogelijke betrokkt heid bij de smokkel van 104 ampullen EPO begin jaar. Zijn naam werd ook in verband gebracht met de von van verdovende middelen in het hotel van de TVM-ri ners tijdens de Tour de France en bij het gebruik verboden middelen door de wieli-enners. Maar waar de Franse justitie hem en verzorger Mo;!° nu pi-ecies van verdenkt, is niet duidelijk. Een duimt dik rapport werd onlangs door de Franse onderzoei rechter vrijgegeven aan Priem en zijn advocaten. l,t dat i*apport kan niet woi'den geciteerd. Slechts de t n trokkenen kennen de inhoud. De uitleg die aan del g vindingen van de onderzoekers wordt gegeven, is no;a: eenzijdig. De Franse autoriteiten zwijgen; volgenssl advocaten van Priem is er niet veel aan de hand. De resultaten van het onderzoek en de onderzoekslij thoden leveren volgens de 'Nederlandse' uitleg gee gronden op om de ploegleider, verzorger en ax-ts vast11 houden. In Frankrijk wordt daar heel anders over dacht. Daar heerst een andere visie op doping en druj De wetten in het land van Marianne zijn strenger als n' gaat om drugsgebruik. Bovendien wordt in dat la ei nog altijd neerbuigend op Nederland neergekeken. a hebben in de ogen van de Fransen een veel te liben kijk op het gebruik van verdovende middelen. It De vraag dringt zich op of Priem en de zij nen het slact offer zijn van de Franse hetze tegen drugs. Het jurit i sche steekspel dat zich de afgelopen dagen afspeel rond de mogelijke opheffing van de vrijheidsbeperki il gen van Priem en Moors wijst in ieder geval op eenha! - starrige houding van de onderzoeksrechter. Hoewel i sprake is van juridische fouten zoekt de onderzoei' rechter naarstig naar middelen om Priem toch j Frankrijk te houden. Zelfs het betalen van een hoge borgsom, die de beschi|( baarheid van Priem voor justitie in Frankrijk moet g randeren, is in Reims niet voldoende om de menselijl kant van de zaak eens in ogenschouw te nemen. Het gj sol met de ploegleider en verzorger, de onzekerhe waarin beide mannen al maanden verkeren en de vei van ideale omstandigheden waarin zij verblijven zi zo langzamerhand niet meer te toleren. Van enige pi portionaliteit is geen sprake meer. Als justitie daadwerkelijk bewijzen in handen heeft cf de betrokkenheid van Priem en Moors bij dopingsmoi kei en of drugsgebruik aantonen, moeten die heldt worden. Dan dienen beide heren op zeer korte termiji duidelijkheid te krijgen over de stappen, die tot e| proces leiden. Slechts in het openbaar voor een onaf hankelijke rechter kunnen Priem en Moors zich di verdedigen. Tegen de manier waarop de Franse ondej zoekers en aanklagers nu met de zaak omgaan, valt j, redelijkheid geen vei-weer te voeren. a Een Palestijnse man maakt het V-teken als uiting van zijn vreugde om de opening van de President Jas ser Arafat-luchthaven in de Gazastrook. foto Adel Hana/AP

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1998 | | pagina 2