Gemeente is zwaar gehandicapt
Loopbaan '98 meteen al succes
Strontkruiers, armelui kaaispugers
en andere Zeeuwse schimpnamen
Lage weilanden als waterbuffers
Wethouder herkent
beeld in spiegel
van Berenschot
Illegale vluchteling
kan geen tbs krijgen
Bureau Berenschot acht externe begeleiding nodig in Middelburg
Drankrijders
zeeuwse almanak
Zeker
zeeland
n
oor Maurits Sep
HDDELBURG - Het vertrou-
'cn tussen het Middelburgse
ollege van B en W en de ambte-
arij is volledig zoek. Het colle-
c is ambitieus, maar voelt zich
aarin onvoldoende gesteund
oor de ambtenaren. Die voelen
ich op hun beurt niet serieus
cnomen door het college, dat
uiten hen om beslissingen
cemt. Deze neerwaartse spi-
aal leidt exloe dat Middelburg
aar ambities niet kan waarma-
)at concludeert het bureau Be
enschot, dat in opdracht van de
e jemeenteraad onderzoek heeft
jedaan naar de gemeentelijke
rganisatie en de verhoudingen
ussen de ambtenarij en het col-
ege. Uit een donderdag gepu-
iliceerd rapport blijkt dat het
ollege meer en sneller wil dan
le ambtenaren kunnen en dat
iet zich slecht met de medewer-
;ers vei'staat. Maar ook de amb-
elijke organisatie schiet op een
p-oot aantal punten ernstig te-
;ort.
Olifant
)e richting die het college is in
geslagen, kan op de steun van de
imbtenaren rekenen. De aan-
iak deugt in hun ogen echter
liet. Het college gaat als een oli-
ant door een porseleinkast en
ïeeft de neiging zich te veel met
lijzaken bezig te houden. Bui-
jemeester L. H. B. Spahr van
Ier Hoek heeft bovendien zelf-
itandig enkele wijzingen in de
irganisatie doorgevoerd. Aan-
;ezien zijn directe optreden
och al als bedreigend en con-
ronterend wordt beschouwd,
ïeeft dat zijn positie geen goed
jedaan.
lerenschot vindt dat van de
imbtenaren wel meer flexibili
teit mag worden verwacht om in
!e spelen op de nieuwe eisen en
ontwikkelingen. Overigens
noemt het bureau de verkramp-
:e en afwachtende houding ty
perend voor Middelburg. Die
bedrijfscultuur is niet iets van
het laatste anderhalf jaar, maar
ontstaan in de jaren voor 1997,
toen Middelburg weinig ambi
ties had en zich vooi'al toelegde
op het behandelen van lopende
zaken. Daarin is de organisatie
dan ook nog wel goed.
Het eerste wat volgens Beren
schot moet gebeuren is het her
stel van het vertrouwen tussen
college en ambtenaren. Het bu-
reau stelt voor onder externe
begeleiding de interne commu
nicatie te verbeteren. Verder
moeten er duidelijke werkaf
spraken worden gemaakt.
Details
Vervolgens moet de kwaliteit
van het management worden
verbeterd. De leidinggevenden
slagen er niet in de vier diensten
samen te laten werken, mede
omdat het zelf te veel op details
is geiïcht. Sinds Middelburg in
1991 het dienstenmodel heeft
ingevoei'd, zijn vier eilanden
ontstaan, die alleen voor zich
zelf werken en hun werk onder
ling niet afstemmen. Bovendien
lopen er te veel chefs rond,
waardoor de organisatie te star
is geworden en mensen zich ver
schuilen achter anderen.
De gemeentesecretaris, A Kerk-
hove, zou bij uitstek de man zijn
om het overkoepelend belang te
dienen. Dat lukt hem evenwel
niet, omdat hij ook directeur
van de dienst Middelen is. De
combinatie van die functies is in
de ogen van Berenschot te
zwaar. Bovendien functioneert
de dienst Middelen nog het
slechtst van allevier. De dienst
speelt beleidsmatig nauwelijks
een ï'ol en laat steken vallen in
het beheer en de controle van de
organisatie. Bureau Berenschot
vindt niet dat - ondanks alle te-
koitkomingen in de organisatie
- nu al veel energie moet worden
gestoken in een reorganisatie.
Die energie is harder nodig om
de vertrouwensbreuk te herstel
len. Bovendien moet worden ge-
investeerd in de organisatie, al
dus Berenschot, en niet worden
bezuinigd.
Handtekeningen
NIEUWERKERK - De dorps
raad Nieuwerkerk heeft wet
houder P. W. Berrevoets-Ringel-
berg van Schouwen-Duiveland
gisterexx 2407 handtekexxixxgen
aangeboden van mensen die
pleiten voor het behoud van
zwembad Dol-Fijn ixx Nieuwer
kerk.
De wethouder zegde toe deze
betrokkenheid van de bewoners
bij hun zwembad binnen het
college van burgemeester en
wethouders onder de aandacht
te brengen. Verder kon ze niet
gaan.
De scholieren konden op allerlei manierexx aan huix mogelijk toekomstige beroep ruiken,
door Lineke Broos
GOES - Al op de eerste dag van de ba
nen-, beroepen- en onderwijsmanifesta-
tie Loopbaan '98 ixx de Zeelandhallen in
Goes spreekt L. A Sigmond, een van de
organisatoren, vaxx een succes. Vooral de
doe-activiteiten, zoals eexx klimwand en
een EHBO-training, waren donderdag
erg in trek bij de jonge bezoekers.
Ondexwijsgedeputeerde L. Coppoolse
maakte een ererondje met paard en wa
gen door de hal en onthulde samen met
een bezoeker een toren op het zogenoem
de Euregio ScheldemondPlein. Met deze
handeling werd Loopbaan '98 officieel
geopend.
Op de eerste dag van de manifestatie wa
ren het vooral de scholieren van het ba
sisonderwijs die een kijkje namen. Met
bussen werden zij af- en aangevoerd en
kregen van een eigen 'loopbaanbegelei
der' een rondleiding door de hal. Tassen,
folders, pennen en ander materiaal wer
den door mensen in bijpassende uni
forms van bedrijven, arbeidsbureaus,
opleidingsinstellingen en vakopleidin
gen uitgedeeld. Bij verschillende stands
kreeg de bezoeker informatie op het ge
bied van werk, studie en beroep en werd
door Richard Sandee
VLISSINGEN - „Zeeuwen zijn
botteriken. Oxxgemaxxierde vle
gels, net als mensexx uit het
noorden: allemaal stijfkop-
pexx." De Groixinger Dirk van
der Heide, die onlaxxgs bij uit
geverij Profiel hel Groot
Schimpnamenboek van Neder
land uitbracht, verzamelde
zo'n 35 jaar laxxg scheldwoor
den voor dit opmerkelijke
werk.
De woorden staan per provin
cie en daarbinnen per plaats
opgesomd. Doordat Van der
Heide jarenlang als recher
cheur heel Nederland doöf-
reisde, kwam hij in gespx-ekken
flink wat uitdrukkingen aan de
weet. Tegenwoordig heeft de
auteur een landbouw- en am
bachtmuseum ('het grootste
van het noorden') in zijn woon
plaats Leens, bij Pieterburen.
Ook daar ontmoet hij veel
mensen, met wie hij tal van
scheldwoorden uitwisselt.
Dat er in zijn streek veel Zeeu
wen wonen diein de jai'en tach
tig naar Groningen trokken,
hielp hem bij het verzamelen
van schimpnamen uit deze
contreien. „En ik heb nog een
oude dienstkameraad tut Zee
land. Die heeft me ook goed
kunnen helpen", zegt hij. Door
met die bekenden te praten,
kwam hij vooral/aan de woor
den an sich. De verklaringen en
achtergronden werden hem
aangereikt door onder meer
heemkundige kringen en ge
meenten.
Oorsprong
De oorsprong van de scheld
woorden is zeer uiteenlopend.
Soms gaat het simpelweg om
een afgeleide van de naam. zo
als bij armelui voor Arnemui-
denaren. Maar de bewoners
van dit dorp woxden volgens
het boek ook strontkruiers ge
noemd, hetgeen is terug te voe
ren naar de manier waarop ze
hun velden bemestten. „Dat
deden ze daar met een kruiwa
gen in plaats van met paard en
wagen. Het waren waarschijn
lijk kleine boeltjes", licht Van
der Heide toe.
Nog een paar: inwoners van
Breskens worden onder meer
kaaispugers genoemd. Dat wa
ren volgens Van der Heide een
soort asocialen die de hele dag
maar wat op de kaai hingen.
„Die stonden daar tabak te
pruimen en te spugen, van
daar." Waarom de mensen in
Breskens ook vechthanen wor
den genoemd, ligt voor de
hand. Ze hadden de reputatie
er flink op los te slaan, net als
bewoners van Groede en
Schoondijke.
Maeneblusschers
Ook schimpnamen voor inwo
ners van grotere plaatsen als
Middelburg en Goes zijn uiter
aard in het overzicht terug te
vinden. In de Zeeuwse hoofd
stad wonen onder meer toren
blussers maeneblusschers
red.). Van der Heide: „Daaraan
zijn ze gekomen doordat de
Lange Jan vier keer is afge
brand. Ook gaat het verhaal
dat een aantal bewoners op een
nacht zodiepinhetglaasjehad
gekeken, dat ze dachten dat de
toren weer in brand stond.
Maar in werkelijkheid zagen ze
niets meer dan de maneschijn
in de raampjes. Al vrij snel na
dat ze alarm hadden geslagen,
kon dan ook het sein 'brand
meester' worden gegeven."
In Goes wemelt het van de
stoepschijters. Deze betiteling
is volgens Van der Heide terug
te voeren op de jaloezie van
omringende doxpsbewoners
'die nog in de modder rondbag-
gerden toen Goes al pleinen en
stoepen had'.
Ook de bewoners vaix onder
meer Amsterdam en Gronin
gen worden om die reden zo ge
noemd. De uitdrukking ganze-
bekken is echter wel speciaal
voor Goesenaren. Deze naam
slaat op de afbeelding van de
gans in het stadswapen.
door René Schrier
GOES - Lage gebiedexx in het
buitengebied moeten worden
aangewezeix als grasland in
plaats van bouwland. Daxx kun
nen ze dienen als buffergebie-
den in perioden van hevige re
genval. In dat verband moet ook
worden gekeken naar de fuixc-
ties vaxx oppervlaktewateren.
Bij nieuwe landinrichtingspro
jecten moet met die gedachte re-
kening worden gehouden. Dat is
een van de Conclusies in de eva
luatie van het waterschap
Zeeuwse Eilanden vaxx de wa
teroverlast half september.
Het waterschap pleit voor on
derzoek naar de capaciteit van
gemalen en bergingen, zoals
watergangen en andere opper-
vlaktewateren.
In september bleken op vel
schillende plaatsen de zoge
naamde vijzelgemalen niet te
functioneren. Het waterschap
heeft in totaal zestig gemalen.
waarvan veertien vijzelgema
len. Ze moesten water naar een
afvoergebied doorsluizen, maar
door de hoge waterstand in dat
afvoergebied stroomde het wa
ter weer terug de zogenaamde
onderbemalingsgebieden in.
Het waterschap concludeert dat
moet worden bekeken of de vij
zelgemalen kunnen worden om
gebouwd tot pompgemalen.
In grotere afvoergebieden en
peilgebieden zullen de moge
lijkheden van compartimente
ring worden onderzocht. Bij
voorbeeld in de vorm van
permanente constructies die in
geval van hoog water omhoog
kunnen worden gezet. Daar
naast moet de koppeling van
afvoergebieden worden onder
zocht. Als het water in een af
voergebied niet snel genoeg kan
worden afgevoerd, zijn er mis
schien mogelijkheden via een
aangrenzend afvoergebied.
In september bleek verder dat
klepstuwen die met kabels wor
den aangetrokken, bij hoge wa
terstanden gevaarlijke situaties
voor medewei-kers van het wa
terschap kunnen opleveren. De
ze stuwen zijn tijdens de cala
miteit gaan drijven. Gepleit
wordt voor nieuwe klepstuwen.
Op enkele plaatsen ontstonden
ook problemen met overstorten
van gemeentelijke rioleringen.
Die moeten bij wateroverlast zo
snel mogelijk worden gesloten.
Dit voorkomt extra en onnodige
overlast in de bebouwde kom.
De voorkeur gaat uit naar een
terugslagklep of iets dergelijks
als oplossing.
Het waterschap gaat ook na
denken over het terugbrengen
van het aantal dammen. Elke
dam in een waterloop, ook al ligt
er een duiker in, kan stremming
veroorzaken en zorgt voor extra
ondei-houd en verlies van ber
ging. In de praktijk is verder ge
bleken dat de temperatuur in de
gemalen te hoog oploopt als de
pompen continu werken.
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Herkenbaar.
Dat was het eerste wat na lezing
van het rapport Berenschot op
kwam bij wethouder J. C. van
Dijk-Sturm. Als portefeuille
houder personeel en organisatie
is zij politiek verantwoordelijk
voor het ambtelijk apparaat in
Middelburg. Het rapport somt
een lange reeks tekortkomingen
in de organisatie op. „Natuur
lijk trek ik me dat aan. Zoals ik
me alles aantrek wat op mijn
bordje ligt. Maar soms is het nu
eenmaal nodig iets zwart op wit
te krijgen voordat je collectief
de zaken kunt aanpakken."
Het ox-ganisatiebureau Beren
schot lichtte de gemeentelijke
organisatie door en liet zijn licht
schijnen op de verhoudingen
tussen college en ambtenaren.
„Het is een tamelijk kritisch
vex-haal geworden", voorspelde
L. Markensteyn bij het begin
van de pi-esentatie. De spannin
gen die hij tussen bestuurders en
ambtenax-en heeft geconsta-
teerd, noemde hij 'niet uniek'.
„Die zie je in meer steden. Wel
bijzonder is dat het in Middel
burg heviger is dan elders."
De harde en confronterende be
stuursstijl van het college hangt
samen met de vele ambities.
Mai-kensteyn vindt het goed dat
hard aan de toekomst van Mid
delburg wordt gewerkt. De
ambtelijke oi-ganisatie blijkt
het tempo van het college even
wel niet te kunnen bijbenen.
„Dan moeten ze dat zeggen",
stelde Markensteyn. „Als je op-
x-echt vindt dat je niet aan een
opdracht kunt voldoen, moet je
niet zeggen dat je het wel zult
doen. Dan ontstaat een verwij
dering. Je belandt inloopgraven
van waaruit jepijltjes gaat gooi
en naar de ander."
Talent
De collegeleden van hun kant
moeten, vindt Markensteyn, een
'antennefunctie' ontwikkelen
om problemen bij de ambtenarij
te kunnen signaleren. „Overi
gens is het niet zo dat alles hier
slecht is. Er zit wel degelijk ta
lent in de organisatie, maar dat
moet woi'den gestimuleerd. De
organisatie is nu niet toegerust
op het uitvoeren van strategi-
sche projecten."
Van Dijk-Sturm was niet echt
geschrokken van de conclusies.
„We hebben Berenschot ge
vraagd ons een spiegel voor te
houden om te laten wat er alle
maal fout zit. Dat de vier dien
sten eilanden zijn geworden, is
voor mij bijvoorbeeld heel her
kenbaar. Echter, dat probleem is
versterkt doordat de organisa
tie verspx-eid zit over verschil
lende kantox-en."
Haar tweede periode als wet
houder is een volledig andere
dan de eerste, van 1994 tot 1997.
„We hebben nieuwe wensen,
nieuwe ideeën en werken in een
vaart van heb-ik-jou-daar." Po
sitief vond Van Dijk-Sturm het
daarom dat de ambtenaren de
ambities van het college wel on-
derschrijven. „Waar wij beter
op moeten letten is of we ze op de
juiste manier uitdragen."
Gids over Zak
HEINKENSZAND - Een schit
terend landschap, typeerde tij
delijk burgemeester van Borsele
D. J. van der Zaag donderdag
middag de Zak van Zuid-Beve
land. Hij deed die lofzang in
Heinkenszand tijdens de pre
sentatie van het Zakboek,
waarin het gebied wordt be
schreven.
Zakboek is een uitgave van
Waardevol Cultuur Landschap
(WCL) waarin diverse kenmer
ken van de Zak van Zuid-Beve
land uitvoerig worden belicht:
onder meer de eerste nederzet
tingen en dijken, soorten land
schap en dijken.
foto Willem Mieras
persoonlijk advies gegeven. Hier en daar
kon zei fs al worden geproefd hoe het er in
de praktijk aan toe gaat.
Naast scholieren hopen de organisatoren
van Loopbaan '98 de komende dagen ook
werklozen, WAO'ers, herihtredei's, om-
scholers, positieverbeteraars en baan-
wisselaars te ontvangen. De manifesta
tie in de Zeelandhallen is nog tot en met
zaterdag 14 november te bezoeken.
door Arjan van Westen
MIDDELBURG - De officier
van justitie van de rechtbank in
Middelburg heeft donderdag
zes maanden gevangenisstraf
geëist tegen een 27-jarige voor
malige Middelburger, die van
diefstal en poging tot zware
mishandeling wordt beschul
digd. De officier had de ver
dachte graag tbs laten opleggen,
maar doordat de verdachte ille
gaal in Nederland verblijft is
dat vrijwel onmogelijk.
Deskundigen menen dat de ver
dachte een gevaar is voor de sa
menleving. Tot twee maal toe
werd er vanwege ernstige per
soonlijkheidstoornissen
dwangverpleging geadviseerd.
Omdat de verdachte illegaal in
Nederland verblijft, kan hij de
ze straf niet krijgen. „Maar als
hij het land wordt uitgezet,
komt hij toch weer terug naar
Nederland en is hij alsnog een
gevaar voor deze maatschap
pij", meent de officier.
Doodslag
Hoewel er in de dagvaarding
ook sprake was van een poging
tot doodslag, kon dat de ver
dachte niet ten laste worden ge
legd. De reden daarvan was
nogal verwarrend. In zijn toen
malige woning in Middelburg
stak de verdachte in juni met
een zwaard iemand neer. Hoe
wel er van het slachtoffer bloed
sporen in de kamer zijn gevon
den, meent deze ribg nooit op die
plek te zijn geweest. Volgens het
slachtoffer was hij elders door
de verdachte neergestoken. De
verdachte beweerd dat hij in zijn
eigen huis werd bedi-eigd en uit
noodweer handelde. De officier
moest dat door een gebrek aan
bewijs aannemen.
In een café in Middelburg had de
verdachte, eveneens in juni, een
persoon met een bierfles op het
hoofd geslagen. Dit slachtoffer
heeft geen aangifte gedaan.
Maar omdat er getuigen waren
en het misdrijf daardoor vol
gens de officier van justitie was
bewezen, werd de man toch een
poging tot zware mishandeling
aangerekend.
Het tweede delict waarvoor de
27-jarige gisteren terecht stond
betrof diverse diefstallen. Op de
vragen van rechter J. Begheijn
of hij bepaalde spullen had ge
stolen antwoordde verdachte
voortdurend ontkennend. Zijn
argumenten waren echter vaak
in strijd met eerdere politiever-
klaringen en bovendien kon
worden bewezen dat de compu
ter, cds en juwelen aan anderen
toebehoorden.
Advocaat P. de Jonge vond dat
er geen enkele reden was om zijn
cliënt tbs op te leggen. „Ver
dachte heeft dankzij medica
menten zijn leven aardig op or
de meende De Jonge.
Uitspraak 25 november.
HULST - De politie in Zeeuws-
Vlaanderen hield in de nacht
van woensdag op donderdag
verschillende drankrijders aan.
Een 40-jarige vrouw uit Nieuw-
Namen, een 29-jarige Temeuze-
naar en een 24-jarige Belg uit
Sint-Gillis-Waas kregen alle
maal een tijdelijk rijverbod'en
een dagvaarding, omdat ze met
te veel drank op achter het stuur
zaten.
Het schroefgemaal De Poel.
foto Willem Mieras
Het is aangenaam dat in deze
wereld vol wisselvalligheden
mensen rondlopen die ons ze
kerheden bieden. In onze na
bije omgeving hebben we een
man die dat doet. Hij mag
graag rake opmerkingen ma
ken als: 'na regen komt zon
neschijn'de mensen weten
van gekkigheid niet wat ze
moeten doen' en 'lukt het
vandaag niet. dan lukt het
morgen wel'. Dat soort wijs
heden heeft een sterk kalme
rende werking.
De laatste tijd heeft hij een
nieuwe oude. Als hij zijn dag
taak voltooid acht, ordent hij
de spullen op zijn bureau,
laat loeten dat het voor van
daag welletjes is geweest en
neemt afscheid met de verze
kering: 'morgen is er weer
een dag'.
Dat nu biedt veel zekerheid.
In dubbel opzicht. Morgen is
er weer een dag en het staat
vast dat die man dat bij het
verlaten van de burelen op
nieuw zal zeggen.