Nieuw licht op
Agusta-affaire
m
PZC
Oppositieleider Indonesië vreest
voor vastlopen hervormingen
Grieken dreigen
EU te verlammen
VS lenen Rusland
geld voor voedsel
Explosie Bern eist drie levens
Britten herdenken doden
buitenland
5
Brief ontlast top Vlaamse SP
Geen nieuwe
termijn Jeltsin
Burgemeester Istanboel weg
2001 is Jaar van de Dialoog
Londense grossiert in huwelijken
Pleger aanslag Kremlin gestoord
Carnavalsoptocht Rio in gevaar
Topman Cali-kartel in
gevangenis vermoord
Angst voor Noord-Korea
drijft Japan de ruimte in
Brussel weert Vlaams Blok
Eiffeltoren
weer open
J oegoslavië-tribunaal
botst weer met Belgrado
Russische
uraniumvaten
beschadigd
vrijdag 6 november 1998
door Mare Peeperkorn
BRUSSEL - De top van de
Vlaamse Socialistische Partij
heeft nooit smeergeld geaccep
teerd van de helikopterfabri
kant Agusta. Dat het Italiaanse
bedrijf toch drie miljoen gulden
overmaakte, viel geheel onder
i
door Paul Koopman
BRUSSEL - De Griekse rege-
B ring dreigt de besluitvorming in
l' de Europese Unie gedurende
t een half jaar lam te leggen als de
overige veertien lidstaten vol
harden in het geven van financi-
ele steun aan Turkije. Dit heeft
J de Griekse missie in Brussel de
ze week de Europese ambassa
deurs laten weten. Athene is
woedend over het voorstel van
Eiu'opees Commissaris Hans
I van den Broek om Turkije 330
miljoen gulden toe te spelen.
Griekenland boycot, al bijna
twee jaar een hulpfonds van
I 825 miljoen dat aan Tux-kije
was beloofd om de nadelen van
de vrijhandel met de EU (de
douane-unie) op te vangen. Het
uitblijven van deze toegezegde
steun was één van de redenen
waarom de Turkse regering vo
rig jaar weigerde de politieke
dialoog met de Unie voort te zet
ten. In een poging de band met
Turkije te herstellen, heeft Van
den Broek voorgesteld 330 mil-
joen gulden steun te verlenen
via een bijzondere procedure,
1 waarbij Athene geen vetorecht
i heeft.
Dit voorstel is in Ankara goed
ontvangen. De Turkse regering
liet donderdag weten dat de be-
j vroren betrekkingen met de EU
zullen worden ontdooid..
I Volgens Brusselse diplomaten is
de regering in Athene woedend
over het voorstel, dat maandag
door de ministers van buiten-
de verantwoordelijkheid van
voormalig SP-penningmeester
Mangé, zo blijkt uit een brief
van diens recent overleden
vrouw. Het nieuwe bewijsstuk
versterkt de verdediging van de
SP-top die de beschuldigingen
van corruptie steeds heeft ont
kend.
landse zaken wordt besproken.
Behalve een boycot van alle be
sluitvorming, hetgeen de Unie
in een crisis zou storten, wil
Griekenland het voorstel van
Van den Broek bij het Europese
Hof aanvechten.
De Griekse retoriek heeft in
middels een minstens even
scherpe reactie opgeroepen. De
Franse president Jacques Chi
rac b elde deze week zij n Griekse
collega Simitis op met de bood
schap dat Griekenland eventue
le deelname aan de Europese
eenheidsmunt wel kan verge
ten, als Athene zijn dreigemen
ten uitvoert. GPD
MOSKOU - De Russische presi
dent Boris Jeltsin zit in zijn
tweede en daarmee laatste
ambtstermijn. Het Russische
constitutionele hof heeft dit gis
teren bepaald. De grondwet
staat het staatshoofd geen derde
ambtstermijn toe, aldus het hof.
Jeltsin werd in 1991 voor het
eerst tot president gekozen on
der de grondwet van de Sovjet
unie. Hij werd in 1996 herkozen
onder de nieuwe wetten van de
Russische Federatie.
Een aantal aanhangers van Jel
tsin meende dat de eerste ter
mij n voor Jeltsin p as inging toen
hij president werd onder de con
stitutie van de federatie. AFP
De vrouw van Mangé kwam vo
rige maand onder verdachte
omstandigheden om het leven
bij een brand in haar huis. De
politie vermoedt zelfmoord. Tij
dens het onderzoek stuitten de
speurders op de computer van
mevrouw Mangé, waarin de
(overigens nooit verstuurde)
brief werd aangetroffen. Het
schrijven, gericht aan SP-top-
man Tobback, is inmiddels aan
het Agusta-dossier toegevoegd.
Uit de brief blijkt dat de SP-
penningmeester destijds geheel
op eigen houtje handelde. Hij
stemde eind 1988 in met de
steekpenningen van Agusta -
dat in de race was voor een order
van 46 helikopters - terwijl de
partijtop nog ingelicht moest
worden, Toen die het smeergeld
uiteindelijk afwees, was het al
te laat. „Hij had een zaak op
gang gebracht die hij niet meer
kon tegenhouden", schrijft me
vrouw Mangé over de handel en
wandel van haar man. „Het geld
was al onderweg toen hij op het
'njet' van de partijtop botste".
De brief sluit nauw aan bij de
verdediging die zowel de ex-
penningmeester zelf als de toen
malige SP-kopstukken Tob
back, Van Miert (nu Europees
Commissaris) en Claes (voor
malig Navo-voorzitter) hebben
aangevoerd. Voor het Hof van
Cassatie verklaarden zij afgelo
pen weken in koor dat het par
tijbestuur pas in januari '89 -
nadat het contract was gesloten
- werd geïnformeerd over een
mogelijke gift van Agusta. Dat
aanbod hadden ze zonder dis
cussie naar de prullenbak ver
wezen.
De advocaten van Claes toon
den zich gisteren zeer ingeno
men met de brief. Zij menen dat
beschuldigingen aan het adres
van de SP-top hiermee groten
deels ontkracht zijn.
Procureur-generaal Lie-
kendael, de aanklaagster in het
Agusta-proces, denkt daar an
ders over. Zij beweert dat de SP-
top wel degelijk op de hoogte
was van de geheime smeergeld
transacties. Het Hof doet naar
verwachting in december uit
spraak. GPD
Reddingswerkers zoeken tussen het puin naar slachtoffers. foto Alessandro detla Valle/EPA
van onze redactie buitenland
BERN - Bij een ontploffing in de garage onder
een flatgebouw in de Zwitserse hoofdstad Bern
zijn gisteren zeker drie mensen om het leven
gekomen.
Zeventien mensen raakten gewond. Reddings
werkers zochten gisteravond naar mogelijke
andere overlevenden in het puin van het vijf
vei'diepingen hoge gebouw, dat voor eendex-de
werd verwoest. De oorzaak van de explosie
was nog niet bekend. AFP
ANKARA - Recep Tayyip Erdogan, de islamitische burge
meester van Istanboel, is gisteren uit zijn functie gezet. Een
hoge administratieve rechtbank in Ankara oordeelde dat de
politicus niet langer bui'gemeester kan zijn omdat hij eerder is
veroordeeld tot een celstraf van tien maanden.
Die straf kreeg Ei-dogan, die geldt als de nieuwe leider van de
fundamentalisten in Tux-kije. wegens volksmennerij. Hij zou
in een toespraak mensen hebben aangezet tot haat tegen niet-
gelovigen, Ex-dogan ging zonder succes in bex-oep.
De politicus, die nog niet aan zij n stx-af is begonnen, krijgt als
opvolger een eveneens islamitische burgemeester. AFP
NEW YORK - De Algemene Vergadering van de Vex-enigde
Naties heeft het jaar 2001 gistex-en uitgex-oepen tot het Jaar
van de Dialoog tussen de Culturen.
Het voorstel, dat was ingediend door Iran, werd in New York
per acclamatie aangenomen. Het werd gesteund door een
veex-tigtal VN-lidstaten. waaronder de leden van de Eux-opese
Unie. AFP
LONDEN - Een dertigjarige vrouw uit Londen is er in ge
slaagd in ruim een jaar tijd zeven keer een schijnhuwelijk aan
te gaan.
In Groot Brittannië ontbreekt een gemeentelijk bevolkings
register waarin een burger gekoppeld is aan een adx-es. Omdat
ze steeds in een andere Londense deelgemeente tixjuwde,
kwam niemand achter de eerdere huweljken.
De vrouw vroeg telkens een vergoeding van 7500 gulden. Voor
de illegaal in het land verblijvende mannen was een huwelijk
met de Britse aantrekkelijk omdat dat hen recht gaf op een
verblijfsvergunning en sociale voorzieningen.
Onderzoekers schatten het aantal schijnhuwelijken in het
land op jaarlijks ongeveer tienduizend. Een Noord-Londense
ambtenaar schat dat een op de acht huwelijken die hij sluit,
een schijnhuwelijk is. GPD
MOSKOU - De man die woensdagavond zijn auto opblies bij
het Kremlin is geestelijk gestoord, zo maakten de Russische
autoriteiten gistex-en bekend.
De 65-jax-ige Ivan Orlov, freelance-journalist voor een rechts
politiek tijdschrift, reed zijn auto het Rode Plein op, sprong ex-
voor de zwaarbewaakte Spassky-poort, de belangrijkste
voetgangei'stoegang tot het Kremlin, uit en bracht de auto
bom tot ontploffinig. Een militair en twee bewakers raakten
gewond toen ze pi-obeerden Orlov tegen te houden.
Het persbux-eau ITAR-Tass meldde dat Orlov is onderzocht
door een psychiater, die als voorlopige diagnose schizofrenie
stelde. Na de aanslag probeex-de Orlov met een pistool een ein
de aan zijn leven te maken, maar hij werd bij tijds door de poli
tie in de kraag gevat. AP
RIO DE JANEIRO - De wereldbexxiemde cax-navalsoptocht in
Rio de Janeiro dreigt door financiële problemen dit jaar niet
door te gaan. De voorzitters van de veertien grootste Samba
scholen in Brazilië eisen van de autoriteiten dat zij voor het
weekeinde 3 miljoen real (ongeveer 4,5 miljoen gulden) beta
len.
Het geld had al in juni betaald moeten zijn, aldus Elmo Jose
dos Santos, voorzitter van de beroemde Samba-school Man-
gueira. Het is volgens hem onmogelijk een goede tocht voor te
bex-eiden in krap drie maanden. Honderd duizenden toex-isten
bezoeken ieder jaar in februari het carnavalsfeest in Rio de
Janeiro. DPA
van onze redactie buitenland
BOGOTA - Een van de topman
nen van het Colombiaanse
drugskartel Cali is gisteren ver
moord in een zwaarbewaakte
gevangenis in Palmira, in het
westen van Colombia.
Volgens functionarissen van de
gevangenis werd Helmer 'El
Pacho' Herrera doodgeschoten
terwijl hij een pax-tijtje voetbal
speelde. De moox-denaar, die
zich voordeed als advocaat, om
helsde Herrera en schoot hem
vervolgens zeven maal in het
hoofd.
Herrera gold,, sinds Cali-top-
man Londono in 1996 door de
politie was doodgeschoten, als
de gx-ote man van het kartel, dat
ooit 80 procent van de cocaïne
handel in de wereld beheerste.
Herrera gaf zich in november
1996 over aan de autoriteiten en
bekende schuld aaxx het witwas
sen van geld en het smokkelen
van 3300 kilo cocaïne naar de
VS. Een voor zijn eigen veilig
heid gemaskerde rechter ver
oordeelde hem tot een gevange
nisstraf van veex-tien jaar.
Herrera heeft na zijn arrestatie
vijfendertig collega's verraden,
waaronder familieleden. Het is
niet bekend of dit de reden is dat
hij nu is vermoord.
Het Cali-kartel is wereldwijd
een van de grootste drugsorga
nisaties. De rechtbank in Den
Haag veroordeelde een andex-e
topman van Cali eerder deze
maand tot zes jaar gevangenis
straf. EFE/ANP/RTR
van onze redactie buitenland
TOKIO - Tokio wil voor het jaar
2002 vier satellieten in de ruim
te hebben die Japan en omge
ving kunnen overzien. Het plan
is een reactie op de lancering
van een Noord-Koreaanse ra
ket, die eind augustus voor de
Japanse kust in zee viel. Nog
steeds is onduidelijk of het om
een raket of een neergestorte sa
telliet ging. Feit is dat niemand
het ding had zien aankomen.
Het regeringsplan voorziet in
twee optische satellieten en
twee met radar, zo meldt het
blad Yomiuri Shimbun. De opti
sche satellieten hebben het
voordeel dat ze zeer scherpe fo
to's kunnen maken. De radarsa
telliet kunnen in elk weertype
van onze redactie buitenland
BRUSSEL - Het extreemrecht
se Vlaams Blok kan geen zaal
vinden voor een congres dat de
partij morgen in Brussel wil
houden. De burgemeester van
Sint-Joost-ten-Node vaardigde
gisteren een verbod uit om de
bijeenkomst in deze deelge
meente te houden.
Burgemeester Cudell vreest te-
gendemonstraties. Een collec
tief van zo 'n tweehonderd actie
groepen, actief onder de naam
'Extreemrechts, nee bedankt',
had aangekondigd dat het mor-
functioneren. De satellieten
zullen een baan volgen op 500
kilometer hoogte, zodat altijd
tenminste één ex-van boven het
gebied hangt. De kosten van het
project zijn geraamd op 3 tot 4,7
miljard gulden. Dat de Japanse
regering zo'n bedrag midden in
een economische recessie wil
uittrekken, toont hoe groot de
schok over de Noord-Koreaanse
lancering was.
Japan heeft meerdere satellie
ten, maar is voor militaire infor
matie volledig afhankelijk van
de Verenigde Staten. In 1969
zijn militaire projecten in de
i-uimte bij kabinetsbesluit ver-
boden. Om dit te omzeilen wor
den de satellieten ook ingezet
voor het verzamelen van infor
matie over natuurrampen. ANP
LONDEN - Kleine kruisen met papieren klaprozen staan rijen dik op het Field of Remembrance
bij Westminister Abbey in Londen. Groot-Brittannië herdenkt begin november jaarlijks de do
den uit de twee wereldoorlogen en de conflicten daarna, waarbij de klaproos het symbool is van
de slachtingen in Vlaanderen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Die eindigde op 11 november 1918.
foto Louisa Buller/AP
Rode Kruis knapt
cellen Liberia op
ABIDJAN - Het Rode Kruis
helpt bij het opknappen van po
litiecellen in de Libei'iaanse
hoofdstad Monrovia. Dit uit
zonderlijke project van de hulp
organisatie moet een redelijke
behandeling van gedetineerden
mogelijk maken, zo is gisteren
bekendgemaakt.
Het Rode Kruis zorgde voor de
aanleg van elektriteit, slaap
plaatsen en sanitaire voorzie
ningen voor de gedetineerden.
De meeste Liberiaanse gevan
genissen zijn verwoest tijdens
de burgeroorlog die van 1990 tot
1997 duurde. ANP
PARIJS - De Eiffeltoren, die af
gelopen week gesloten was we
gens een staking van het perso
neel. gaat vandaag weer open.
De directie bereikte gisteren
overeenstemming met de mede
werkers over hun klachten.
De stakers eisten meer arbeids
plaatsen en een kortere werk
week. Bij de Eiffeltoren werken
ongeveer tweehonderd mensen.
De blokkade betekende voor de
directie een inkomstenderving
van enkele honderdduizenden
guldens. AFP/DPA
gen in Sint-Joost-ten-Node een
vreedzame betoging wil houden
tegen het partijcongres.
Volgens het Vlaams Blok zwicht
Cudell voor 'straatterreur' en is
het besluit in strijd met het
grondwettelijke recht op vrije
meningsuiting en de vrijheid
van vergadering.
De partij stootte al eerder zijn
neus in de hoofdstad. Zij wilde
eigenlijk in het Congressenpa-
leis bijeenkomen. Minister
Ylieff (Wetenschapsbeleid) wei
gerde dat vrij te geven. De stad
Bx-ussel wil het partijcongres
niet in een gemeentelijke zaal
laten houden .ANP/BEL GA
doorTheo Haerkens
JAKARTA - „Het gaat niet goed
met de hervormingen in Indone
sië." Arnien Rais, de leider van
oppositiepartij PAN, is bezorgd
over het uitblijven van serieuze
verandering. Hij deed gisteren
'een morele oproep' op het
Raadgevend Volkscongres, de
hervormingen alsnog te laten
slagen.
Moslimleider Rais staat voor
een gx-oot dilemma. Hij vreest de
besluiten die het Volkscongres,
het hoogste staatsorgaan, vol
gende week xxeemt, maar wil de
speciale bijeenkomst evenmin
verstoren uit vrees voor chaos.
Er moet onder meer een datum
worden vastgesteld voor de al
gemene verkiezingen in mei of
juni. „In mei hebben we Soehar-
to wel verdreven, maar daarmee
is alleen het puntje van de pira
mide weggehaald. Er zitten nog
teveel van zijn volgelingen op
sleutelposities en je kunt niet
vex-wachten dat die zichzelf aan
de kant zetten", erkent Rais. Hij
vreest 'dat het Volkscongres de
status quo komende week alleen
maar vex-sterkt'. Zijn grootste
zorg is echter het plan om tien
procexxt van de zetels in het
nieuwe parlement voor het leger
te bestemmen, zoals president
Habibie en het Volkscongres
willen. Dat is volgens Rais in
strijd met de grondwet, die al
leen spreekt van gekozen parle
mentariërs.
Overgangsregering
Rais is het niet eens met de stu
denten die vrijwel dagelijks
voor het paxiement demonstre
ren en het aftreden van presi
dent Habibie eisen. „Habibie's
pi'esidentschap is een feit en we
moeten zijn regering accepteren
als een overgangsregeling. Hij
moet zorgen dat er straks eerlij
ke verkiezingen komen."
Het Volkscongres heeft in Rais'
ogen sinds het vertrek van Soe-
harto alle legitimiteit verloren.
„Het wordt gedoogd om de ver
kiezingen mogelijk te maken.
Het moet geen veranderingen
doorvoeren die indruisen tegen
de wens van het volk."
En juist daar wringt de schoen,
want met veel anderen vreest
Rais dat het Völkscongx-es er al
les aan doet om de status quo te
versterken. „Habibie gebruikt
de tijd ondeiiussen om zijn
machtsbasis uit te bx'eiden en
stuurt aan op zijn eigen hèrver-
kiezing."
De oppositieleider, die enkele
maanden geleden de Nationale
Mandaatpartij (PAN) oprichtte
en steevast hoog scoort bij opi-
nïeonderzoeken, vreest dat ver
storing van deze speciale sessie
van het Volkscongres leidt tot
uitstel van de vex-kiezingen.
Aftreden van Habibie heeft het
zelfde effect. „Als de verkiezin
gen niet doorgaan, gaan de mas
sa's de straat op en is anarchie
onvermijdelijk", schetste hij.
„Ik weet niet wat het beste is,
maar kiezend uit twee kwaden
hebben we besloten niet mas
saal te hoop te lopen tegen de
bijeenkomst. We willen de emo
ties onder controle houden."
Hij deed daarom een 'morele op
roep' op de zittende leden van
het Volkscongres om uitsluitend
'beslissingen te nemen die in het
belang zijn van het volk'. Presi
dent Habibie vroeg hij om in een
tv-toespraak zijn toekomst
plannen te ontvouwen.
Rais ziet het liefst dat zijn partij
na de verkiezingen een coalitie
vormt met de PDI van Megawati
Soekax-noputri. Hij sloot echter
niet uit dat het een trojka wox-dt
met als derde partner de Natio
nale Waakzaamheidspartij
(PKB) van moslimleider Abdur
rahman Wahid oftewel Gus Dur.
Daarbij ziet hij zichzelf bij
voorkeur als president met Me
gawati als vice-president.
Gus Dur leidt de Nadhlatul Ula-
ma, een organisatie van eenvou
dige en traditioneel ingesteld
moslims van het platteland.
Rais' aanhang bestaat uit de be
ter opgeleide stedelijke moslims
uit de middenklasse, terwijl Me
gawati immens populair is bij
de onderklasse. GPD
van onze redactie buitenland
MOSKOU - De Verenigde Sta
ten hebben Rusland een lening
verstrekt van 600 miljoen dollar
waarmee Moskou 1,5 miljoen
ton Amerikaans voedsel kan ko
pen. Het is een goedkope lening,
waarvan de rente 2 procent per
jaar bedraagt. De looptijd is
twintig jaar, waarvan de eerste
vijf vrij van aflossing zijn.
Washington schenkt Rusland
verder 1,5 miljoen ton tai-we en
100.000 ton niet nader aange
duide voedingsmiddelen, zo
heeft het Russische persbux-eau
Interfax gisteren bekendge
maakt.
De eerste voedselzendingen ko
men begin december in Rusland
aan. Nog nooit heeft Moskou
zo'n gunstige lening kunnen
sluiten, aldus vice-premier
Koelik.
De officiële ondertekening van
de lening ging gisteren overi
gens niet dooi-. De VS zouden
aanvullende voorwaaixlen heb
ben gesteld. Washingtonzou be-
lastingvxijstelling eisen bij de
binnenkomst en de distributie
van het voedsel in Rusland.
Medicijnen
Vandaag arriveert een delegatie
van de Europese Unie in Mos
kou om te praten over humani-
taix-e hulp. Zij neemt vermoede
lijk geen beslissing. Het ovei'leg
gaat niet alleen over voedsel,
maar ook over medicijnen en
andere vonnen vair hulp.
Rusland heeft dit jaar maar 45
miljoen ton graan geoogst als
gevolg van grote droogte. Het is
de kleinste oogst sinds de jaren
vijftig.
Vorig jaar haalde het land nog
88,5 miljoen ton graan binnen.
Ook de vleesproductie gaat dit
jaar achteruit en zal 1,3 miljoen
ton bedragen, 200.00 ton min
der dan vorig jaar. RTR/AFP
door Simone van Priel
DEN HAAG - De president van
het Joegoslavië-tribunaal heeft
de VN-Veiligheidsraad opge
roepen 'krachtige' maatregelen
te nemen tegen Joegoslavië
(Servië en Montenegro) omdat
het blijft weigeren onderzoe
kers van het tribunaal toe te la
ten tot de provincie Kosovo. Ga-
brielle Kirk McDonald noemde
het Joegoslavië van Milosevic
gisteren een 'schurkenstaat'.
In plaats van de visa die hoofd
aanklager Louise Arbour van
het tribunaal voor zichzelf en el f
medewerkers had aangevraagd,
kreeg zij gisteren te horen dat ze
een eenxnalig visum voor zeven
dagen kon krijgen voor haar
zelf, drie medewerkers en twee
veiligheidsmensen. Arbour zou
alleen komend weekeinde een
conferentie over internationaal
humanitair recht in Belgrado
kunnen bijwonen en medewer
kers van de regering spreken.
Arbour zal van dit 'onaccepta
bel beperkte' visum geen ge
bruik maken, zei ze gistex-en op
een gezamenlijke persbijeen
komst met Kirk McDonald. Ook
Kirk McDonald, die op het con
gres zou spreken, gaat nu niet
naar Belgrado.
Volgens Kirk McDonald moet
de VN-Veiligheidsraad 'krach
tig' optreden, omdat de Raad
zelf Arbour heeft opgeroepen
onderzoek naar massamoorden,
executies en andex-e oorlogsmis
daden in Kosovo te doen. Joego
slavië heeft van meet af aan sa
menwerking met het tribunaal
geweigerd. GPD
PARIJS - Twee containers met
Russisch uranium zijn bescha
digd tijdens het transport per
schip naar Frankrijk. Dit deelde
het Franse bureau voor nucleai
re veiligheid gisteren mee.
De containers maakten deel uit
van een lading van zeventien
stuks die naar de Franse haven
stad Le Havre moest. Een van de
beschadigde vaten vertoonde
gaten tot drie centimeter groot.
De ander had volgens de veilig
heidsfunctionarissen zichtbare
schade.
Het bureau benadx-ukte dat er
geen gevaar voor mens of milieu
is. De beschadigde lading is
apart gezet om nader te worden
onderzocht. RTR
