Netwerk startende ondernemers
Voor altijd zomer bij Suse Jacobs
Kieskleurig.
PZC
Oudelandse primeur: auricula uit de buis
Blazers stelen show in najaarsconcert van Zeeuws Orkest
Hennekeij is somber
over geld voor wegen
Wie gek is, prikt
zijn eigen ballon lek
zeeland
10
Delen ervaringen maakt kansen voor nieuwkomers groter
in detail
ondernemend zeeland
De Vlijt
kunst cultuur
vrijdag 16 oktober 1998
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
door Claudia Sondervan
BORSSELE - Een schilder, een
advocaat, een glaszetter, een
grafisch vormgever, een bouw
bedrijfaannemer en een ver
beeldend vormgever. Wat ze
gemeen hebben is dat hun be
drijf ergens tussen de nul en vijf
jaar jong is. Dus komen zij met
regelmaat vanuit Tholen, Zie-
rikzee, Middelburg en Borssele
met nog dertig net begonnen
ondernemers regelmatig
samen in de vereniging Zon,
netwerk voor gestarte onder
nemers. „Het blijkt uit onder
zoeken dat bedrijven, die in de
startfase deel uitmaken van
een netwerk meer kans van sla
gen hebben", vat voorzitter
Hans de Win de gezamenlijke
motivatie samen.
De nog jonge stichting komt
voort uit de startersbijeenkom-
Holland International Reis-
buro aan de Langeviele 7 in
Middelburg houdt morgen, za
terdag, tussen 10.00 uur en
18.00 uur een open dag. Het
reisbureau heeft na een ver
bouwing een complete gedaan
teverwisseling ondergaan.
In sport- en x'ecreatiecentrum
Westerschouwen in Burgh-
Haamstede vindt morgen, za
terdag, van 12.00 uur tot 24.00
uur een ski- en snowboard-
beurs plaats. Op deze voor Zee
land unieke beurs op winter
sportgebied zijn vele stands
aanwezig met wintersportkle-
ding, skimateriaal en snow-
board-accessoires. Daarnaast
zijn er diverse informatie
stands, demonstraties skigym,
muziek met bekende dj's en li-
ve-muziek.
gonnen. De sociëteit stoelt op
dezelfde doelstellingen en wil
zich ook in hetzelfde traject
ontwikkelen als Zon, beaamt
Begheijn.
De Starterssociëteit Zeeuws-
Vlaanderen houdt dinsdag 17
november een bijeenkomst in
het Curchillhotel in Terneuzen,
waarbij een ondernemer het
verhaal van zijn onderneming
vertelt en een financiëel-fis-
caaladviseur voorlichting
geeft. Netwerk Zon houdt
dinsdag 10 november een bij
eenkomst op een nog nader te
bepalen plaats onder de titel:
Overheid, vriend of vijand?
Sprekers zijn Jac. Janssens van
economische zaken van de ge
meente Borsele en J. Bruurs
van de Kamer van Koophandel
Zeeland.
Beurs Contacta
groot succes
GOES - De bedrijvenbeurs
Contacta, die tot en met don
derdag in de Zeelandhallen in
Goes gehouden werd, is een
groot succes geworden. Een re
cordaantal bezoekers (circa
10.000) bezochten de afgelopen
drie dagen stands van ruim 250
ondernemingen, voornamelijk
uit Zeeland. Evenals vorig jaar
was de beursvloer te klein om
alle aangemelde bedrijven te
herbergen, wat Contacta ertoe
noodzaakte om een wachtlijst
te hanteren.
Volgens beursmanager L. Sig-
mond is ook de kwaliteit van de
deelnemers en hun presentatie
aanzienlijk toegenomen.
Daarbij vormden de deelne
mende ondernemingen een
doorsnee van het bedrijfsleven.
Dit jaar was er op Contacta
voor het eerst aandacht voor
biologisch duurzaam bouwen.
De beursmanager is zeer tevre
den met de belangstelling hier
voor. Een ander thema, elek
tronisch zakendoen, werd ook
een groot succes. Daarentegen
had Sigmond meer verwacht
van een derde thema op de
beurs, 'ports and industry'. Hij
verklaart de geringe belang
stelling hiervoor met het feit
dat havenautoriteit Zeeland
Seaports op Contacta ontbrak.
sten waarmee de Kamer van
Koophandel verse onderne
mers informatie aanreikt.
De vrijblijvendheid van de los
se sociëteitsvorm boodt onvol
doende draagvlak om een sta
biel uitwisselingsnetwerk op te
bouwen, ondervonden de leden
van het eerste uur. „Dgarom
hebben we de stichtingsvorm
gekozen. Leden zijn donateurs.
Op die manier trek je mensen
aan die serieus deel willen uit
maken van een kring onderne
mers die onderling kennis, er
varing, succes en sores delen."
Want dat laatste hoort er zeker
bij, benadrukt De Win. „Het
gebeurt nog niet, maar wij wil
len wel de omstandigheden
scheppen waarbinnen iemand
eens kan zeggen dat het een he
le zware week is geweest, dat de
zaken niet zo goed lopen. De
druk om te blijven zeggen dat
alles zo goed loopt is overal al
hoog genoeg. Je moet in een
netwerk steun kunnen vin
den." Dat netwerk is ook be
langrijk om je relaties te ver
breden en zelfs zo opdrachten
te verwerven, is gebleken.
Jacqueline Begheijn van de
Kamer van Koophandel Zee
land coördineert vanuit de ves
tiging Terneuzen voor Netwerk
Zon en doet dat ook voor de pa
rallelorganisatie in Zeeuws-
Vlaanderen. Daar is de Star
terssociëteit een jaar later be-
door Claudia Sondervan
OUDELANDE - Auricula's 'uit
de buis': met die primeur komt
de Oudelandse plantenkweek-
ster Eleonore de Koning deze
week als enige in Europa. Sa
men met de Engelse Brönte
View kwekerij in Noord-York-
shire investeerde de planten-
kweekster in een techniek om
de Primula auricula te ver
meerderen door weefselkweek.
Bij die techniek worden nieuwe
planten opgekweekt uit cellen
van de ouderplant. De techniek
wordt ook gebruikt bij de
kweek van voedselgewassen en
tuinplanten. Voordeel van de
dure laboratoriumtechniek is
de hoge opbrengst aan nieuwe,
identieke planten. De Koning
heeft het alleenrecht op de ver
koop van de Yorkshire produc-
tie.De eerste zending van
duizend planten werd dinsdag
avond in Calais opgehaald
door de kweekster. Ze staan te
koop voor vijftien gulden voor
de bijzondere bloemkleuren,
de meer gangbare kleuren als
paars kosten de helft.
Pas over twee jaar volgt een
tweede zending, vertelt De Ko
ning. „Dat heeft te maken met
de duur en omvang van de
teelt." De Koning spreekt van
een 'decadent royaal aantal'.
„Auricula's waren soort-echt
niet op grote schaal te telen. Er
zijn in Nederland ook geen
kwekers meer; de laatste, een
rotsplantenkweker, is er jaren
geleden mee opgehouden."
Vermeerdering door zaad geeft
altijd hybride planten die an
dere bloemen en blad kunnen
hebben dan de ouderplant. Het
is gebruik auricula-variëteiten
te vermeerderen door oudere
De auricula
planten te delen. Die methode
hield het aantal nakomelingen
voor de markt echter klein.
Het is een ouderwets plantje,
ten. De bontgekleurde,
eenvoudig te houden bloemen
raakten in recenter tijden uit
de gratie als 'omaplantjes'. Nu
dat al in de zeventiende eeuw oude plantsoorten, bijzondere
werd toegepast en in de
achttiende eeuw vaak tentoon
gesteld werd in 'auriculathea-
ters', versierde houten tuinkas-
bloemkleuren en potten en
plantopstellingen in tuinen
mode zijn, komt auricula weer
in beeld. Auricula's zijn zeer
foto Willem Mieras
vorstbestendig, wintergroen
en kunnen in potten het hele
jaar buiten staan, mits be
schermd tegen veel nattigheid;
de wortel rot snel. Ze bloeien
vanaf april.
D e komende drie weken zij n De
Konings auricula's van eigen
kweek nog in bescheiden na
bloei te zien. Vanaf november
tot maart opent de kwekerij de
appelschuur voor een win-
tersale, elke zaterdag van 11
tot 16 uur.
ibileumaanbieding f2.245,-
De Slaapvoorlichter®
voor Zeeland
doorTreesvan Herpen
TERNEUZEN - In Cadzand en
Domburg, maar ook in Bretag-
ne of de Provence en zeker op
het Griekse platteland, overal
schijnt de zomerzon in de
schilderijen van Suse Jacobs
die momenteel te zien zijn in
Galerie Rue Neuve in Terneu
zen. Forse penseelstreken, hel
dere kleuren en evenwichtige
composities kenmerken haar
stijl.
Op een drietal stillevens na be
staat de getoonde collectie uit
impressies van het platteland.
Suse Jacobs is sfeergevoelig en
heeft een oog voor lieflijke ta
ferelen zoals duinovergangen,
landweggetjes, een bevallig
huis of een bloeiend lavendel-
veld. Met snelle, vaste hand zet
ze forse halen op papier. Al
haar werken zijn uitgevoerd in
acrylverf op papier, gevat in
een lichtgekleurd passe-par-
tout.
Landstreken
De Bredaase kunstenares ver
toefde als jong meisje dikwijls
aan de Zeeuwse stranden. La
ter verkende ze de zuidelijke
streken van Europa. Opval
lend in haar weergave van
diverse landstreken is het ver
schil in schaal. Waar de omge
ving van Cadzand nog iets
kneuterigs heeft, is het Franse
platteland weids en royaal. Be
tekenisvol zijn eveneens de nu
anceverschillen in het ge
bruikte kleurenpalet. Alle
schilderijen zijn warm en zon
nig gekleurd. De Zeeuwse
'Weg in Noord-Frankrijk' van Suse Jacobs.
luchten hebben echter een
zweem van grijs meegekregen.
Het Franse zwerk is eerder geel
en van zon verzadigd. De
Griekse werken zijn transpa
ranter en lichter van tint, zoals
overbelichte foto's die zijn ge
nomen bij een overvloed aan
daglicht.
De witte Bretonse huizen, het
oude Griekse klooster, maar
ook de contouren van een huis
in een bos zijn met enkele, vas
te streken neergezet. Daardoor
ontstaan uitgebalanceerde
composities die tezamen met
het uitgesproken kleurgebruik
sfeervolle, zonnige creaties
vormen die in dit sombere jaar
getijde weldadig aandoen.
Tot 1 november in Galerie Rue
Neuve, Nieuivstraat 22 Terneuzen,
geopend van woensdag l.m. zon
dag tussen 12.00 en 18.00 uur.
Manuella
Jalimsing wint
Grafiekprijs
MIDDELBURG - Manuella Ja
limsing Balog heeft de Grafiek-
prijs 1998 gekregen. Aan de on
derscheiding is 25.000 gulden
verbonden. Bovendien neemt de
sponsor, een levensverzekeraar,
werk van alledrie de genomi
neerden voor de prijs op in zijn
kunstcollectie. Deze is vanaf
vandaag, vrijdag, exclusief
te zien in Galerie T in Middel
burg.
De jury had het dit jaar moeilij
ker dan ooit om een winnaar te
kiezen. Auteur Remco Campert
(voorzitter), kunstenares Mar-
the Röling, kunstenaar Ronald
Tolman en galeriehouder Piet
Clement lieten het op stemmen
aankomen.
Na Jalimsing Balog werden An-
gelique van Wesenmael en Fons
Fortman respectievelijk tweede
en derde.
Donderdag werd in Utrecht ook
bekend gemaakt van wie verder
werk is opgenomen in de Royal
Nederland Kunstcollectie
1998-1999. Het gaat om een ver
zameling van veertig grafieken
van bekende - onder wie Marthe
Röling, Ronald Tolman en Jan
Cremer - en veelbelovende kun
stenaars.
Galerie T blijft vandaag speci
aal tot 22.00 uur open om het
werk te tonen. Zaterdag opent
commissaris van de koningin
W. T van Gelder de expositie of
ficieel. De tentoonstelling duurt
tot en met zaterdag 7 november.
De galerie is geopend elke don
derdag tot en met zaterdag van
11.00 tot 16.00 uur. Extra ope
ningsdagen: 18 tot en met 21 ok
tober en 25 oktober.
MIDDELBURG, Concertzaal
Het Zeeuws Orkest olv Jeroen
Vermeulen in werken van Vival
di, Hummel, Gounoud en
Mozart. Solisten: Tiny van de
Wijdeven en Huug Steketee,
trompet.
door Kees Cijsouw
Dat de blazers donderdag
avond de show zouden ste
len op het Middelburgse na
jaarsconcert van het Zeeuws
Orkest, lag voor de hand. Het
programma was speciaal op hun
instrumenten toegesneden. Lo
gisch dus, dat de blazende deel
nemers aan het optreden zich
schrap zetten en er met elan te
gen aan gingen. Ze overklasten
hun strijkende collega's naar
mijn indrukken royaal; al hoort
daar eerlijkheidshalve wel aan
te worden toegevoegd, dat die
de artistiek lastigste kluif van
de avond moesten opknappen in
Mozarts veertigste symfonie.
In de werken met een accent op
de blazers waren de rollen mooi
verdeeld. Tiny van de Wijdeven
en Huug Steketee zorgden voor
trompetsoli en van de andere
blazers lieten er negen geza
menlijk en in vereniging van
zich horen in Gounouds kleine
blazerssymfonie voor twee ho
bo's, hoorns, klarinetten, fagot
ten en één fluit. Beide trompet
tisten smeten in Vivaldi hun
zestienden, trillers en echo-ef
fecten met fraaie toon de zaal in.
Dat het begeleidende strijkor
kest naar de maatstaven van
vandaag wat royaal bezet was,
bleek niet de geringste hinder
nis: de solisten speelden er soe
pel overheen.
Hummels trompetconcert in Es
heeft muzikaal meer soortelijk
gewicht dan dat van Vivaldi. Zo
kon Steketee, opnieuw met een
prachtig ronde toon, fraaie can-
tilen de zaal in blazen. In de fi
nale van het concert spetterde
hij weg met een vaart, die het or
kest even het nakijken gaf, De
solo-trompettist van het Resi
dentie Orkest voerde zijn
aandeel uit met een ongefor
ceerdheid en een schijnbare
moeiteloosheid, die je bijna
deed vergeten hoe veeleisend
dergelijke blazerssoli zijn.
Met plezier hoorde ik na de pau
ze de negen uitverkoren blazers
van het orkest in Gounouds
symfonie. Hun instrumenten
bleken in timbre voortreffelijk
te sporen in muziek, die wat ze
aan diepgang mist compenseert
in charme. Ze luisterde in de -
ook dank zij Vermeulens attente
aanwijzingen - karaktervolle
uitvoering aangenaam weg.
De enige vertolking, die ik met
gemengde gevoelens beluister
de was tegelijk het enige echte
meesterwerk op het program
ma. Bij het aanhoren van Mo
zarts mooiste, zijn veertigste
symfonie schoot me de opmer
king te binnen, die dirigent Jaap
van Zweden onlangs in een in
terview met deze krant maakte.
Er zijn geen veilige program
ma's, was zijn stelling. Met
Tsjaikofski, Beethoven of Mo
zart kun je wel mensen trekken,
maar die kennen deze muziek
van zoveel cd-uitvoeringen, dat
je uitvoering iets speciaals
moet hebben om te voldoen.
Vanuit die invalshoek had de
programmering van Mozarts
grote g-moll inderdaad iets ris
kants. Het werd een merkwaar
dige uitvoering: terwijl er in -
zeg maar - technisch opzicht
wel degelijk alert werd gemusi
ceerd, kwam de muziek slechts
bij vlagen los van de materie. De
wat laconieke manier waarop
Vermeulen voor het orkest ac
teerde, was bij die totaalindruk
stellig een factor. Of de afwij
kende opstelling van het orkest
- celli rechtsmidden en altviolen
rechtsvoor inplaats van omge
keerd - op het wat bonkende re
sultaat van invloed was, durf ik
niet zonder meer te zeggen.
Alleen in het eerste deel koos
Vermeulen voor een langzamer
tempo dan de muziek (molto al
legro) strikt genomen vergt.
Maar wat in die benadering gra
cieus had kunnen zijn, werd
hoekig, zoals ook het langzame
deel eerder proza dan poëzie
werd. De finale, op zichzelf
voortreffelijk van tempo, klonk
voor het grootste deel haastig
inplaats van gedreven en kreeg
pas gaandeweg spirit. Merk
waardig genoeg zong het trio
zich wel los van de noten, al
kwamen die uitgerekend daar
niet feilloos uit de hoorns.
Het orkest had zich om te begi-
nen met flair aan de vrijwel vol
le zaal gepresenteerd in Mozarts
ouverture Der Schauspieldirek-
tor. Die vieve muziek ging welis
waar niet in de hoogst denkbare
versnelling, maar de uitvoering
kreeg voldoende stuwkracht
mee om te boeien.
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Gedeputeerde
J. I. Hennekeij schat de kans op
veel wegengeld uit Den Haag
voor Zeeland vrij klein in. Hij
trok donderdagavond voorzich
tig die conclusie na een bijeen
komst met minister T. Netelen
bos van Verkeer en Waterstaat.
Zestig tot zeventig vertegen
woordigers van provincies en
grote gemeenten waren gisteren
in Den Haag bijeen op uitnodi
ging van Netelenbos. Zij kregen
van de minister te horen welke
criteria zij wil hanteren voor het
beoordelen van infrastructurele
projecten. En zij deelde mee dat
zij tot 2 010 wil vastleggen welke
wegen, spoorwegen en vaarwe
gen voor aanleg of verbetering
in aanmerking komen. Zij wil af
van het jaarlijkse getouwtrek
om projecten. Hennekeij had
daar begrip voor.
Of Zeeland in de meerj aren-
planning goed uit de bus komt,
bijvoorbeeld met een 'ja' voorde
Dammenroute op Walcherei
met een tunnel bij Middelburg
kon de gedeputeerde niet vertel
len. Over concrete projecten i: j
volgens hem niet gesproken
Dat kon niet op de vrij massalip
bijeenkomst. Hennekeij ver- (l
klaarde wel: „Voorzover ik kai$
nagaan aan de hand van de ge
geven criteria denk ik niet dat eig,
veel positieve dingen voor Zee J
land in zitten." j
Vandaag, vrijdag, komt het stul c
waarom het draait, het Meerja
renprogramma Infrastructuur
en Transport (MIT), ter goed-i
keuring in de ministerraad.
Mislukte inbraak;
r
GOES - Bij een poging om in tejs
breken in een winkel aan d*tj
Lange Vorststraat in Goes, wer<^
donderdagochtend voor 1.5(%
gulden schade aangericht. Dtf
inbreker had geprobeerd meg
een tegel een glazen deur in tg
gooien, hetgeen mislukte. y
I
(Advertentie)
GOES, 't Beest
'De drie mannen van Ypsilanti',
door Theatergroep Hollandia,
met Fedja van Huêt, Marcel
Hensema en Stijn Westenend.
Kostuums van Huguette D'.
Tekst en regie van Peter de
Graef.
door Willem Nijssen
Eerst was er 'Ombat', een ver
haal over een moorddadige
ik-figuur die niet heeft geweten,
nooit heeft geweten wat hij had
moeten doen. Toen was er 'Hen
ry', een bizar verhaal over een in
de war geraakt leven. En nu is er
'De drie mannen van Ypsilanti',
weer zo'n verhaal over persona
ges die geen kompas hebben in
hun leven. Peter de Graef heeft
uit compassie een voorliefde
voor de wereld 'vanachter de
streep'. Waar de dingen hun
normale proporties verliezen,
en waar mensen zichzelf niet
langer geprogrammeerd krij
gen.
Het kan geruststellend verma
kelijk zijn om daar naar te kij
ken. Voor de maker evengoed als
voor de toeschouwer. Er zit dan
ook flink wat humor in de tekst
van 'De drie mannen van Ypsi
lanti', en evenzeer in de regie.
Maar zeker ook de nodige tra
giek. Het is juist die mengeling,
die aan de teksten en voorstel
lingen van Peter de Graef
zo'n aparte biologerende sfeer
geeft.
De drie mannen van Ypsilanti
zijn jong, wellicht toevallig bij
elkaar gekomen, en nu al het
spoor bijster. Waarom is ondui
delijk; slechts één van de drie
geeft een hint als hij spreekt
over misbruik door een pedo
fiel. „Ik ben geen acht jaar.
Nooit geweest! En ik wil het ook
nooit worden. Ik ben Wim. Ik
ben Grote Wim. En mijn ver
schrikkelijke geheim is..."
De anderen zijn evenzeer be
schadigd. Ze klampen zich aan
elkaar vast, maar zijn tegelij
kertijd zozeer op zichzelf gefo
cust dat het vonkt en spettert
van de kortsluitingen. Vaak
spreken de drie mannen in mo
nologen, af en toe in dialogen.
Grote delen daarvan lijken te
komen uit alledaagse gesprek
ken 'van deze kant van de
streep', maar ze eindigen toch
weer in onbereikbaarheid. Zo
als trouwens ook aan 'deze kant'
vaker gebeurt. Dat maakt het
een tikje schrijnend.
De drie mannen van Ypsilanti
hebben zeer terecht het gevoel,
dat dit niet hun werkelijke leven
is. De stap is dus gauw gezet: ze
hebben eigenlijk een ander le
ven, een ander leven
Reïncarnatie is voor hen een.c
verlossende gedachte. In eens
onooglijk plaatsje in de VS, Yp-jr
silanti, heeft het Amerikaansél
leger na de oorlog proeven gei
daan met terugflitsen in de tijd!
Om de vijand vanuit zijn verle-I
den aan te pakken. Na drie ex-e
perimenten zijn ze moeten stop-r
pen, omdat het retour-flitsei
mislukte. „En nu heb ikhiereem
foto van die mannen... Daaik
moet je eens naar kijken."
„Dat zijn wij!" - „Ja!" - „Zie je,i
nou wel! dat is het. Ik kom hele-ic
maal niet van een andere pla-b
neet." fc
De opluchting is een tijdelijke.;
Want natuurlijk prikt de beden-i
ker zijn eigen ballon ook weeis
lek. Dat hóórt, als je niet weel;
hoe te overleven. Dat héén em
weer, die grilligheid en heftig-]
heid, die neiging tot zelfde-1
structie (het eindigt met een]
zelfmoord), dat geloof gewoon-'
in een voorstelling te zitten.de i
tekst weet je alle kanten op te i
sturen maar laat je toch nergens-i
aankomen, En de acteurs spelen
het verhaal met een passie voon
gekte en met levensgetrouwe
nuances. De voorstelling is hel
der gestructureerd, en creëert
toch de kluwen die gezocht
wordt. Zoveel eindjes om te
knopen, zoveel details om te be
kijken, zoveel ironie om over te
denken en zoveel humor om te
grijnzen, dat het de moeite zou
lonen om 'De drie mannen van
Ypsilanti' een tweede keer te
Taferelen van
Vaar zon Morel
worden geveild
MIDDELBURG - Twee
taferelen met paarden van
de schilder W. Vaarzon
Morel behoren tot de op
merkelijke stukken die
zaterdag in Middelburg
geveild worden door vei
linghuis B. Witte.
Ook komt schilderwerk
van D. Koetz. A Erkelenz,
D. Stokvis en L. Heymans
onder de hamer. Verder
worden onder meer zilver,
meubelen, porselein en
aardewerk aangeboden.
De kijkdag is vandaag,
wij dag, van 14 tot 21 uur
in Hotel Arneville in Mid
delburg. De veiling begint
daar zaterdag om 13.30
Gestoffeerde
bedcombinatie.
In vele kleuren
verkrijgbaar.
