Terreur van de straat rukt op
PZC
Marinebouw
feiten en meningen dinsdag 6 oktober 1998
6 oktober 1948
SCP-directeur Paul Schnabel wil van het laatste taboe af
Afgelopen week verscheen het Sociaal en Cultureel Rap
port 1998. In dit interview werkt prof. dr. Paul Schnabel
(50) de opvallendste ideeën uit dat verslag van 25 jaar sociale
verandering verder uit: „Nederland reageert geobsedeerd op
geweld. Het is ons laatste taboe." Schnabel ziet zijn sociaal
maatschappelijke tegenhanger van het Centraal Bureauvoor
de Statistiek namelijk niet als een nuchtere databank, maar
als een gevoelig seismografisch instrument. Licht mismoedig
ivijst Schnabel op het interieur van zijn directiekamer in het
grauive Rijsioijk. Groene, vierkante bakbeesten van fauteuils.
Niét zijn keuze. Binnenkort verhuist het Sociaal en Cultureel
Planbureau naar de Haagse toplocatie De Resident - een pas
sender entourage voor het SCP en zijn atnbitieuze nieuwe di
recteur
Bestuursvoorzitter R.C. van den Heuvel vanfl
Koninklijke Schelde Groep wil binnenkort nis
minis ter Jorritsma van Economische Zaken es-
strategie bepalen voor de verkoop van 'zijn' bedrijf, D
topman van de Vlissingse scheepswerf zet stevig in. H;
hoopt nog dit jaar andere aandeelhouders te vinden.m
verwacht van nieuwe eigenaars harde garanties overt
toekomst van de Schelde Groep. De rijksoverheid zo;
als grootste aandeelhouder, een afscheidscadeau!
moeten geven: een miljoenenbijdrage voor de verhit
zing van de werf uit de Vlissingse binnenstad.
Van den Heuvel heeft nog meer wensen.' Een toekomst
ge grootaandeelhouder moet dicht bij De Scheli
staan, maar ook weer niet té dicht. Zo vindt hij de Du;
se bedrijven Blohm und Voss en Howaldswerke Der
sche Werft wel goede partijen, maar niet geschikt oc
dat zij al zeer actief zijn in de marinebouw. Bovendie
zitten de twee werven zelf in een fusieproces.
De Schelde-topman ziet op de Europese markt vg
doende belangstelling voor zijn scheepswerf. Dit kt
verklaren waarom hij aan het bordje Te Koop een flu
verlanglijstje hangt. Met deze aanpak is er niet ve-
aandacht voor wat de KSG nu precies te bieden heer
Juist daar zit het probleem. Er is voldoende bouwcaps
citeit in West-EuropaAndere werven maken en verb
pen met meer succes schepen voor marines en voorc
viele doeleinden. De Schelde wordt al decennia in:
kunst en vliegwerk op de been gehouden.
Van den Heuvel geeft zijn bedrijf de beste kansenin et-
Europees samenwerkingsverband voor de marim
bouw, naar het voorbeeld van Airbus. Deze multi-u
tionale onderneming werd destijds opgezet a
weerstand te bieden aan de grote Amerikaanse vlie
tuigfabrieken. Airbus is inmiddels een van de parad
paardjes van de Europese industrie en concurreert vc
uit met Boeing en McDonnell/Douglas. Fokker - wa-
Van den Heuvel begin jaren tachtig bestuurder wai
speelde slechts een bescheiden rol in het Airbusconse
tium, bleef (te) lang zelfstandig en legde uiteindéj
het loodje.
In Europa is nu weinig enthousiasme te bespeuren vo:
gezamenlijke marinebouw. In vergelijkbare sectoren
eerder het tegendeel waarneembaar. De moeizame-
varingen met het Europese gevechtsvliegtuig en hetf
touwtrek om opdrachten voor gevechtshelikoptersw
zen er op, dat de economische concurrentie vooralsm
zwaarder weegt dan de drang tot samenwerking. Int
ze omstandigheden krijgt het idee van de Schelde-bs
gemakkelijk de contouren van een luchtkasteel.
Van den Heuvel doet er goed aan, overnamekandidali
te confronteren met eisen van continuïteit en werkge.
genheid. Partijen die De Schelde willen uitkledf
moeten worden geweerd. Maar verder past de uiten
voorzichtigheid bij het spelen met de vraag hoe het;
precies verder moet, en met wie. De KSG is niet in.
positie om kieskeurig te zijn.
Halve cent
De van overheidswege vastge
stelde maximumprijzen en ta
rieven worden zodanig gewij
zigd dat hierin de halve cent
niet meer voorkomt. In geval
len waar het totaalbedrag op
een halve cent uitkomt, is er
geen bezwaar de halve cent
naar boven af te ronden.
Persconferentie
De keizer en de keizerin van
Japan zijn bijna onder de voet
gelopen door ruim 2000 foto
grafen bij de eerste keizerlijke
persconferentie voor gealli
eerde correspondenten in
Japan. De f orsgebouwde func
tionaris van generaal Mac Ar
thurs hoofdkwartier moest te
hulp schieten om het keizer!
ke paar in veiligheid te steils
Voedseltekort
Uit rapporten over het behe
van het Bureau Nationale Ve
ligheid blijkt dat het bureau;
veel heeft gegeten voor er
waarde van bijna 30.000,
Daarnaast raakte nog eens
250,- aan voedsel zoek, we::
ruim 600,- gestolen en zij
meer dan .1000 maaltijdbo:
nen niet verantwoord.
Paardensport
De totalisator of de 'toto' kee
terug in de renpaardenfokfe
rij. Hierdoor kan ons landir
ternationaal weer mee gat'
tellen in de paardensport t
een periode waarin het bergaf
waarts ging.
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.pzc.nl
e-mail: pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag j.
l/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 14.00 uur:
op de kantoren door de klacht in le
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000
Fax(0118) 470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 95,00;
franco per post 125,50;
per maand 34,75;
per jaar 366,50,
franco per post 485,00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,75,
zaterdag 2,50 p.st.;
(alle bedragen inclusief 6 pet. btv/);
Postrek.nr.: 3754316
t n.v. PZC ab rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
184 cent per mm, minimumpri|Sp*
advertentie 27,60;
ingezonden mededelingen 1
2,5 x tarief;
speciale posities, tarief op aanvraac
voor brieven bureau van dit blad
7,-meer(excl. 17,5 pet btw); I
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag; f
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V./
Vlissingen
Uitgever:
W F. de Pagter
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118) 484000
Redaetiefax: (0118)470102
's avonds op zondag t/m
vrijdag: vanaf 19.00 uur
in het weekeinde-
verwijzing via de
telefonische boodschap
op de kantoren
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118)472404
Goes: Voorstad 22
4461 KN Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
4537 AK Terneuzen
Tel. (0115) 694457
Fax. (0115) 620951
Axel: Nassaustraat 15
4571 BK Axel
Tel. (0115) 568000
Fax. (0115)561415
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23
4301 KJ Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
door John Oomkes
Eenderde van de schooljeugd
heeft regelmatig een wapen
op zak. In Amsterdam steekt een
klant een fietsenmaker over
hoop als hij niet snel genoeg
wordt geholpen. De harde kern
van Feyenoord reageert het ver
lies tegen Vfb Stuttgart af op de
politie. Wie de geweldscore bij
houdt verbaast zich niet over
een, in 25 jaar, bijna verviervou
digde criminaliteit.
Het Sociaal en Cultureel Plan
bureau (SCP) ziet de toekomst
op dit punt somber in. In het
rapport: „Terwijl enerzijds de
bevolking hoge eisen stelt aan
de aanpak van criminaliteit
door politie en justitie, ont
breekt het anderzijds vaak nog
aan een geschikt antwoord."
De geweldsmisdrijven vormen
maar een klein deel van het to
taal aantal misdrijven, zo'n 6%
van in totaal anderhalf miljoen
cases in Nederland. Vermogens
delicten als diefstallen en inbra
ken komen relatief en absoluut
veel vaker voor, maar toch loopt
de teller op naar 60.000 a 70.000
gevallen per jaar.
„De verontrusting in de samen
leving heeft vooral te maken
met wat 'zinloos geweld' wordt
genoemd: plotselinge gewelds
explosies", zegt Schnabel, „Met
zeer geringe aanleiding. Of -
zelfs voor buitenstaanders - niet
eens een zichtbare aanleiding.
Mensen maken zich daar begrij
pelijkerwijze zorgen om: 'het
kan je elk moment gebeuren'."
Melktand
Halverwege deze maand werd
een man in een Amsterdamse
tram neergestoken, omdat hi]
per ongeluk met zijn tas een me
depassagier had aangestoten. In
Den Haag werd een man door
een vader in zijn buik gestoken,
nadat hij in de buurt was van
diens zoont j e dat in het vuur van
het spel een melktand verloor.
Geweld als gevolg van extreme
lichtgeraaktheid?
Humeurigheid zelfs? De socio
loog Schnabel, die via de NVSH
en de Stimezo min of meer bij
toeval in de geestelijke gezond
heidszorg belandde en verbon
den is aan de Universiteit van
Utrecht, ziet het in een breder
maatschappelijk verband. Mo
gelijk speelt daarbij een rol dat
Schnabel een virtuoos essayist
is en geen dorre analist.
Volgens Schnabel is een van de
belangrijkste verklaringen voor
deze opeens opflakkerende
agressie te vinden in het afne
men van de frustratie-toleran
tie. „Hinder door anderen, be
moeizucht van buitenstaanders
of zelfs van je buren wordt min
der gepikt. Ook keurige mid-
denklasse-ouders hebben er
moeite mee als hunkinderen ge
corrigeerd worden. Onderwij
zend personeel op basisscholen
moet zich in alle bochten buigen
om uit te leggen dat ze vooral het
kind niet heeft aangeraakt. Het
was vroeger vanzelfsprekend
dat een buurman, ooms of tan
tes je kinderen tot de orde rie
pen. Nu vindt Nederland dat het
alleen de ouders toekomt om dat
te doen. De kinderen beseffen
zelf ook dat anderen ervoor be
ducht zijn hen te corrigeren."
Er vallen niet alleen klappen als
de leraar je kinderen afbekt of
als de huisarts je niet goed helpt.
Schnabel zegt dat de basis van
dit type geweld ligt in het af
brokkelend gezag. „Maar je
kunt ook zeggen dat degene die
de eerste klap uitdeelt heel goed
beseft dat hij sterk in zijn schoe
nen staat, omdat de benadeelde
partij zich rot schrikt en niet
weet wat hij moet doen.
De terreur van de straat is door
gedrongen in gebieden waar zij
vroeger door gezagsverhoudin
gen ondenkbaar was.
De lagere milieus dwingen nu
doodgewoon gezag af of zeggen
simpelweg 'Ik wil dit of dat'. Fy
siek geweld wordt ingezet op
het moment dat mensen hun zin
niet krijgen."
Recht van de sterkste
Het recht van de steikste. Het
SCP krijgt alleen het topje van
de ijsberg te zien - verslagen van
de sociale diensten en eventueel
betrokken politieafdelingen.
Maar Schnabel heeft voldoende
indicaties om aan te tonen dat
zich in Nederland ingrijpende
veranderingen hebben voorge
daan in de gezagsverhoudingen
en in de sociale controle. Hij
noemt het eufemistisch: 'de
minder mooie kanten van de in
dividualisering'. In plat Neder
lands: het principe van 'ieder
een voor z'n eige'.
Dezelfde plotselinge erupties
van geweld doen zich ook. en
steeds vaker, voorin de voetbal
wereld. Van recente datum zijn
de rellen na afloop van Feye-
noords echec en de nederlaag
van FC Utrecht tegen FC Twen
te. Vooral bij het laatstgenoem
de, reguliere competitietreffen
viel de totale verbluftheid van
politiemensen op, wier taak het
was de orde te handhaven.
Schnabel: „Het was ook zó
agressief dat geharde politie
mensen daarvan terugdeinzen.
Ze kunnen misschien wel het ri
sico incalculeren van hun han
delen, maar als op dat gebied de
ordehandhavers even een stapje
te ver gaan, dan worden ze zeer
hardhandig gecorrigeerd door
de gemeenteraad, door de pers,
de tv - tot in de Tweede Kamer
toe."
De relschoppers, de geweldple
gers kunnen daarentegen ope
reren in een betrekkelijke ano
nimiteit. Schnabel: „Je weet
bijna niet wie het zijn, en als je
het wel weet, zijn het altijd de
zelfden. Mensen in functie zijn
blijkbaar wel te corrigeren en de
geweldplegers niet meer. We
hebben dat ook gezien bij de
Oosterparkrellen in Groningen:
escalerende woede, een explosie
en nog heel lang naijlende effec
ten. Een dergelijke woede voe
len we allemaal wel van tijd tot
tijd als ons onrecht wordt aan
gedaan, maar die wordt door de
meeste mensen niet in negatief
gedrag omgezet. Als je die ver
binding tussen gevoel en gedrag
echter niet kunt couperen, dan
krijg je dat opvlammende,
schijnbaar vanuit het niets ko
mende geweld. De echte exces
sen daarvan komen natuurlijk
in de pers: men moet te lang
wachten bij fietsenmaker en be
gint te steken. De dader in kwes
tie heeft totaal geen besef gehad
van de mateloosheid van wat er
is gebeurd."
Schuim der natie
De dienstplicht als regulator
voor adolescent wangedrag be
staat niet meer, zegt Schnabel.
En er zijn meer dergelijke maat
schappelijk geaccepteerde uit
laatkleppen weg gevallen. „Het
leger is zelf een veel technischer
organisatie geworden", zegt de
hoogleraar. „Er wordt niet meer
gevochten, maar logistiek be
dreven. De koopvaardij als uit
laatklep is weg, het koloniale
verleden foetsie. Vroeger werd
het schuim der natie afgescho
ven. Er zijn ook geen zestig-uri-
ge werkweken meer, dus nie
mand valt 's avonds meer voor
Pampus neer. Nee, er spelen hier
heel simpele mechanismen een
rol, die gewoon uitvergroot
worden, omdat we er niet goed
op kunnen reageren. Niemand
weet wat te doen met erupties.
Kordons van agenten? Blauw op
straat? Het werkt niet."
Mario Vargas Llosa, de erudiete
Peruaanse auteur, schreef na
aanleiding van de voetbalrellen
tijdens het WK Voetbal van af
gelopen zomer een steekhou
dend essay: 'Een beetje geweld
doorbreekt de sleur'.
Oud-presidentskandidaat Var
gas Llosa schreef toen onder
meer: 'Voetbalgeweld doet zich
vooral voor in welvarende lan
den, waar alle aspecten van het
maatschappelijk verkeer in ho
ge mate geordend zijn, waar
burgers, als ze genoeg hebben
van de sleur en de zelfdiscipline
die het hoge beschavingspeil
hun oplegt, zich de 'luxe' kun
nen permitteren om zich bij tijd
en wijle te laten gaan en de bar
baar uit te hangen, met alle ex
Buiten het Feyenoordstadionbi^de bekerfinale tussen Ajax en PSV op 17 mei werden er forse klappen uitgedeeld, foto Roel Dijkstra/GPD
Respect
„Maar wat er nu gebeurt is een
pervertering van die waarden.
Een verkeerd begrip van vrij
heid of van autonomie is 'Als ik
mijn zin niet krijg sla ik een an
der zijn kop in'. Respect is niet
iets wat je kunt eisen, respect is
iets wat je gegeven wordt. In de
Nederlandse samenleving zie je
dat er al veel gewonnen is met
het erkennen dat er grenzen zijn
aan de individuele vrijheid. Al
leen zo kom je verder. Ik vind het
daarom verfrissend dat de 'Wild
West-situatie' op het Centraal
Station in Amsterdam is aange
pakt. Ik vind het een verade-
ming dat de Amsterdamse
hoofdcommissaris de jeugdcri
minaliteit benoemt en zegt: ik
weet wie het zijn. Het zijn er
driehonderd. Ik ken ze met
naam en toenaam en het groot
ste deel is allochtone jongeren.
Dat is geen opgeklopt verhaal.
Dit is een politieman die niet
weet hoe hij verder moet. Hij
zegt wat iedereen ziet." GPD
Op 11 september legden de ouders vau Meindert Tjoelker en zijn verloofde Jennifer een roos bij de gedenksteen neer.
foto Paul Janssen/GPD
De SCP-directeur heeft geen re
cept voor politici tot zijn be
schikking. Toen premier Kok
vorige week de 'Bijbel' van het
Sociaal en Cultureel Rapport
1998 in ontangst nam gaf hij toe
het af en toe ook niet te weten.
Schnabel: „Dat geldt ook voor
ons. Ik heb de wijsheid ook niet
in pacht, maar ik heb wel aller
lei vragen."
Naïviteit
„We betalen de prijs voor een
bepaald type naïviteit. Wat er in
Nederland is gebeurd is dat we
gemoderniseerd zijn op basis
van een ouderwetse situatie. We
hebben ons in de jaren zestig en
zeventig gekeerd tegen een re
genteske situatie, tegen een ou
derwets Nederland en tegelij
kertijd gehandeld alsof het
nieuwe Nedeiiand was op te
zetten met dezelfde aardige, ge
hoorzame mensen die niet
voortaan zouden worden ge
dwongen tot fatsoen."
„Het idee dat je in de Bijlmer
honderden flats bijeen kunt zet
ten zonder conciërges. Het idee
dat iedereen zijn kaartje betaalt
en dat je dus de conducteur van
de tram kunt halen. De enige re
den waarom iedereen betaalde,
was nou juist die conducteur.
Albert Heijn is niet voor niets
bezig het zelf afprijzen van
groenten af te schaffen. Contro
le moet onderhouden worden;
het werkt niet vanzelf. In situa
tie waar sociale controle niet
aanwezig is moet je institutio
nele controle bieden wil je de
boel niet in chaos laten ontaar
den."
Hij vertelt over informele ge
sp rekken met. juristen uit de
sfeer van de Coornhert Liga,
waai'bij libertijnse advocaten
misdaad vertaalden als 'ander
gedrag'. Over de NVSH die zich
vrolijk placht af te zetten tegen
bezwaren tegen pornografie,
terwijl de tijden ondertussen
toch wat veranderen. Het lijken
uitspraken die koren op de mo
len zijn van conservatieve men
sen die het gezag willen terug
brengen en zich afzetten tegen
de 'Permissive Society' van de
jaren zestig, de samenleving
waarin alles mocht en kon.
Schnabel: „Dat is natuurlijk
niet het geval. In The Permissive
Society ging het over een ander
soort problemen dan nu, Nie
mand heeft ooit bedoeld te zeg
gen dat het getolereerd was om
je buurman in elkaar te slaan.
We zouden het juist nooit meer
doen; over die naïviteit heb ik
het. Tuinen kunnen gemeen
schappelijk worden gedeeld,
woongemeenschappen halen
het beste in de mens naar boven.
The Permissive Society heeft
goede effecten gehad op de poli
tiek, op hoe bedrijven georgani
seerd zijn. Informeler, meer
gesprek, minder op gezag geba
seerd."
In Opsporing Verzocht wordt
dan gewaarschuwd voor stof-
zuigerverkopers. Dat is dan een
keer gebeurd, maar het beeld
dat ons land in toenemende ma
te onveilig is wordt enorm ver
sterkt." Schnabel vertelt hoe de
burgemeester van de Ameri
kaanse stad Baltimore, afgelo
pen week op bezoek in Neder
land, meedeelde dat zich in zijn
stad 350 moorden per jaar vol
trokken; in Nederland ligt het
cijfer op 250 gevallen per jaar.
Het aantal overvallen in Neder
land ligt op 2.500 cases per jaar,
waar het dertig jaar geleden de
duizend niet te boven kwam.
Schnabel tekent daar wel bij
aan dat vijftig procent daarvan
zich afspeelt in dertig wijken
(Nederland telt circa 4.000 wij
ken).
„Aan de andere kant valt het
juist met de veiligheid in verge
lijking met andere landen mee:
het weekblad Elsevier heeft dat
begin dit jaar op uitstekende
wijze uitgezocht door een jaar
aan hoofdstedelijke moorden op
een rij te zetten en vast te stellen
dat aanslagen zich in het crimi
nele en drugs circuits hoofdza
kelijk afspelen tussen buiten
landers. Verder zijn er gevallen
van crime passionels en dood
slagen waarbij gestoorde men
sen een rol spelen. Het lijkt ons
allen aan te gaan, maar het heeft
met ons allen niet zoveel te ma
ken. Het geeft wel een gevoel
van: het neemt maar toe. We
hebben nog altijd een heel laag
moordcijfer in Nederland, maar
we zijn niks gewend. Dit was al
in de zeventiende eeuw een ge
pacificeerd land. De geweldspi-
raal is na 1975 echter omhoog
gebogen."
Meindert Tjoelker
Schnabel vindt het opvallend
dat het uitgaansleven in Neder
land wordt gedomineerd door
jongeren tot dertig jaar en zich
vrijwel uitsluitend in binnen
steden afspeelt. We verwijzen
naar Leeuwarden en Meindert
Tjoelker. „De openingstijden in
het uitgaansleven zijn vrijwel
ongelimiteerd en de prijzen van
de drank heel laag. Vind je het
dan gek dat het uit de hand loopt
zodra de cafés het sluitingsuur-
bereiken? Met een concentratie
in publiek, beschikbaarheid
van alcohol en alles op een plek?
Als je het moet bedenken, zou je
zeggen: laten we het maar niet
doen. Het is iedere avond op
nieuw een explosief mengsel.
Als je je binnensteden niet ge
heel wilt laten verloederen,
moet je openingstijden spreiden
en de trend keren. We hebben
geen 24-uurs economie, maar
een 24-uurs uitgaansleven."
cessen van dren, die in het dage
lijks leven zijn toegestaan."
Schnabel laat een tel rust val
len. Hij zegt te kunnen begrij
pen waarom we agressie niet
kunnen 'afvangen', maar hij be
grijpt niet waarom de samenle
ving agressie aanmoedigt. „Er-
zijn gee'ft remmen op. Alcohol is
voor iedereen beschikbaar. Dag
en nacht. Tegen vrijwel geen
prijs. Hetzelfde geldt voor drugs
als XTC en andere pepmidde
len. Bij de categorie geweldple
gers valt bovendien de bescher
mende werking van de uniforme
kleding op. Ik vind het altijd zo
grappig om de signalementen te
horen in Opsporing Verzocht. Al
die beschrijvingen zijn hetzelf
de; het enige wat verschilt is de
toevoeging 'mediterrane trek
jes'. Bovendien hebben ze het
voordeel van de toegenomen
mobiliteit: geweldplegers zijn
zo weg op scootertjes en moun
tainbikes."
Nederland is heel gevoelig ge
worden voor geweld, maar is te-
gelijkertijd heel paradoxaal,
gefascineerd geraakt door dat
zelfde geweld. Schnabel wijst
op de extreme toename van ex
treme geweldsscènes in de film
industrie.
„In de negentiende eeuw fanta
seerden de mensen over seks, nu
over geweld. Alles was toen aan
seks verboden, maar tegelijker
tijd bestond er een onderwereld
aan bordelen en clubs, waar al
les in het geniep gebeurde. Het is
nu niet zo dat seks geen rol
speelt, maar die is zo expliciet
aanwezig dat het geen taboe is.
Geweld is onze laat-twintigste-
eeuwse hang-up. Wie delijntus-
'sen fantasie en angst voor agres
sie oversteekt kan dan ook op
onze aandacht rekenen."
Groot uitgemeten
„Vroeger had de pers geen aan
dacht voor straatrelletjes; nu
worden ze groot uitgemeten. Als
nu een bejaarde vrouw in
Drachten-Noord wordt neerge
slagen door een huis-aan-huis-
verkoper wordt dat in heel Ne
derland groot gebracht.
SCP-directeur Paul Schnabel: „Nederland reageert geobsedeerd
op geweld. Het is ons laatste taboe." foto Harmen de Jong/GPD
